Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Retencja wody w zróżnicowanych geograficznie zlewniach górskich

Kowalczyk Agnieszka, Jaguś Andrzej

Polish Journal of Materials and Environmental Engineering

|

2023

|

Vol. 6 (26)

1--12

EN

The article describes the research on the retention capacity of two mountain catchments in the Polish Carpathian Mts. These are the catchments of the Czarna Woda and Biała Woda streams. These catchments are adjacent, have a similar area (about 11 km2 each), but are geograph-ically diverse. Their geomorphology, hydrographic network, soil water permeability and land use were analyzed. The Czarna Woda catchment is a forest catchment, and the Biała Woda catchment is a forest and agricultural catchment with pasture areas. The geographical analysis of the catchment showed that the Czarna Woda catchment most likely has greater retention capacity. Theoretical analyzes were verified on the basis of long-term measurements of flows in both streams. Outflows were calculated for the entire study period (2006-2022), as well as annual, monthly and daily outflows. The measurements were carried out using the overflow method in permanent measurement cross-sections. The total outflow from both catchments was simi-lar, so they had similar water resources. In particular years, months and days, outflow often differed significantly between catchments. It was found that during the periods of increased water runoff (from precipitation, from snowmelt) the outflow from the Biała Woda catchment was higher, while in the periods without precipitation the outflow from the Czarna Woda catch-ment prevailed. Short-term flood outflows were at least several dozen percent higher in the Biała Woda catchment. The measurement data confirmed that water was better retained in the Czarna Woda catchment and the outflow was slower. Water retention processes in the Czarna Woda catchment allowed to maintain minimum outflows at a level several times higher than in the Biała Woda catchment. The studies have shown that in a very small mountain area there can be a large variation in outflow in individual streams. Retention capacity of the catchment depends on environmen-tal conditions and human activity.

2

The water outflow from neighbouring mountain catchments in the Polish Carpathians : A comparative analysis

Kowalczyk Agnieszka W., Jaguś Andrzej

Journal of Water and Land Development

|

2023

|

no. 58

148--157

EN

The study covered water resources of two mountain streams in the Polish Carpathians. These were the Biała Woda and Czarna Woda streams, the catchments of which are adjacent to each other. Water flows in both streams were measured during the hydrological years from 2006 to 2020. Next, water outflows from the catchments were calculated. The study aimed to determine differences in the water resources of those catchments in a very small mountainous area. The study showed quantitative similarity in water resources in the entire multi-annual period but at the same time large differences in shorter periods. Instantaneous and daily outflows showed the largest differences, but differences in annual outflows of up to 20% were also recorded. Therefore, hydrological data from operational cross-sections to assess water resources of neighbouring uncontrolled watercourses should cover multi-annual mean values. It was found that during periods of increased runoff (from melting snow or precipitation), the outflow from the Biała Woda catchment was much larger, while during rain-free periods, the outflow from the Czarna Woda catchment prevailed. All short-term flood like outflows were at least several tens of per cent higher in the Biała Woda catchment. The higher retention capacity of the Czarna Woda catchment can be attributed to the land use (mainly forest areas). The results can be used for modelling catchments of similar parameters and determining their retention capacity.

3

Erozja wodna gleb w rolniczej zlewni lessowej z okresowym odpływem wody w Wielkopolu (Wyżyna Lubelska) w latach 2008-2011

Mazur A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 6

121--132

PL

Badania wykonano w latach 2008-2011 na obszarze zlewni lessowej w Wielkopolu na Wyżynie Lubelskiej. Celem pracy było określenie natężenia erozji wodnej gleb oraz wielkości odpływu poza zlewnię wody i zawartej w niej wybranych składników materii. Po spływach powierzchniowych wód prowadzono ilościowo-jakościową inwentaryzację szkód erozyjnych. Mierzono także ilość odpływających ze zlewni wód, z których pobierano próby w celu określenia stężenia: zawiesiny glebowej azotu i jego form oraz fosforu i potasu. Monitorowano także wysokość i natężenie opadów oraz miąższość pokrywy śnieżnej i prowadzono obserwacje jej topnienia. Wyniki badań dowodzą, że stan okrywy roślinnej decyduje o wielkości szkód erozyjnych. Zboża jare oraz rośliny okopowe słabo chronią glebę przed erozją, a dobrze oziminy, użytki zielone i lasy. Średnioroczne szkody erozyjne w zlewni wyniosły: żłobiny – 189 m3·km-2, zmyw powierzchniowy – 153 m3·km-2, namuły – 128 m3·km-2, a zmyw gleby – 0,335 mm. Odpływ wody poza zlewnie jest przeciętnie skorelowany z wysokością opadu (współczynnik korelacji r = 49). Natomiast korelację bardzo wysoką (r = 0,85) stwierdzono pomiędzy odpływem wody i gleby ze zlewni. Średnio w ciągu roku poza zlewnię odpływało: 7,1 mm wody, 44,85 Mg·km-2gleby, 127,2 kg·km-2N-Nog, 18,2 kg·k-2 P oraz 145,6 kg·km-2K.

EN

The research was carried out in the years 2008–2011 in the loess catchment area in Wielkopole in the Lublin Upland. The purpose of the work was to determine the intensity of water soils erosion and the size of the outflow beyond the water catchment and the selected constituents of matter contained in it. After surface water runoff, quantitative and qualitative inventory of erosion damage was carried out. The quantity of waters from the catchment was also measured, from which samples were taken in order to determine the concentration of soil suspension of nitrogen and its forms as well as phosphorus and potassium. The height and intensity of precipitation as well as the thickness of the snow cover were also monitored and observations of its melting were carried out. The research results prove that the condition of the plant cover determines the amount of erosive damage. Spring crops and root crops poorly protect the soil from erosion, while winter cereals, grassland and forests protect good. The average annual erosive damage in the catchment was: rills – 189 m3·km-2, surface runoff – 153 m3·km-2, deposits – 128 m3·km-2, and soil washout – 0.335 mm. The outflow of water outside the catchment is on average correlated with the amount of precipitation (correlation coefficient r = 49). On the other hand, a very high correlation (r = 0.85) was found between the outflow of water and soil from the catchment. On average, during the year outflow from the catchment were: 7.1 mm of water, 44.85 Mg·km-2 of the soil, 127.2 kg·km-2 N-Nog, 18.2 kg·km-2 P and 145.6 kg·km-2 K.

4

The change of quantity and quality outflow of water in Ochożanka River basin

Grzywna A.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 35

57--62

EN

The aim of this research work is to evaluate changes in the quantities of water and chemical parameters of outflow water from the forest catchment. Research was carried over a hydrological five-year period in the Ochożanka River basin (Western Polesie). The structure of the catchment area of 33.1 km2 is dominated by forestland constituting 81% of the area. During this period the precipitation amounted to 627 mm, which was 100 mm higher than the multi-year average. Precipitation of the summer half-year was almost three times higher than in the winter half-year. Data analysis shows that the average unit outflow from the catchment unit was 3.0 dm3·s–1·km–2. Outflow in the winter half-year was 52% higher than in the summer half-year. The waters of the river are used, they are usually characterized by good chemical status. In case 30% samples concentration of Kjeldahl nitrogen (>2 mg N·dm–3), total phosphorus (>0.4 mg P·dm–3) exceed the limit values for second class quality water. Indicators of oxygen conditions reach medium and high values. In spring, it happens that the limits are exceeded for second class water quality. These values are respectively COD > 20 mg O2·dm–3 and oxygen <5 mg O2·dm–3. An important issue related to the value parameters is the seasonal variability of their concentration in water outflow from the catchment. The maximum value chemical parameters are recorded in March, when the occurred largest outflows water.

PL

Celem pracy jest ocena zmian ilości wody i napływających składników odżywczych. Badania przeprowadzono w hydrologicznym okresie pięcioletnim na Polesiu Zachodnim. W strukturze użytkowania zlewni Ochożanki o powierzchni 33,1 km2 dominują lasy stanowiące 81%. W okresie badań wielkość opadów wynosiła 627 mm i była o 100 mm większa od średniej wieloletniej. Opad w półroczu letnim był prawie trzykrotnie wyższy niż w półroczu zimowym. Analiza danych wskazuje, że średni roczny odpływ jednostkowy wyniósł 3,0 dm3·s–1·km–2. Odpływ w półroczu zimowym był o 52% większy niż w półroczu letnim. Wody rzeki charakteryzują się zazwyczaj dobrym stanem chemicznym. W przypadku 30% próbek przekroczone były wartości graniczne II klasy jakości wody stężenia azotu Kjeldahla (>2 mg N·dm–3) i fosforu ogólnego (>0,4 mg P·dm–3). Wskaźniki tlenowe charakteryzowały się wartościami średnimi i dużymi. Wiosną bardzo często były przekroczone wartości graniczne II klasy jakości. Wówczas wartości te wynosiły – dla ChZT > 20 mg O2·dm–3 i natlenienia <5 mg O2·dm>sup>–3. Ważną kwestią związaną z wartościami parametrów jest sezonowa zmienność ich stężenia w wodzie odpływającej ze zlewni. Maksymalne wartości parametrów chemicznych odnotowano w marcu, kiedy występują największe odpływy wody.

5

Weryfikacja wydatku upustów zbiorników wodnych w Zesławicach na rzece Dłubni

Michalec B.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2013

|

Vol. 22, No. 1

67--76

PL

Wykonane pomiary hydrometryczne prędkości wody wypływającej spod zamknięć zasuwowych upustów zbiorników wodnych w Zesławicach umożliwiły opracowanie korekty tabel wydatków dla różnych wartości podniesienia zasuw i różnych stanów wody w zbiornikach. Dwa zbiorniki wodne w Zesławicach zasilane są wodami Dłubni ze wspólnego węzła wodnego, a odpływ wód ze zbiorników odbywa się przez trzyprzęsłowy jaz w zaporze zbiornika głównego. W pracy przedstawiono wyniki obliczeń wydatku upustów określone na podstawie pomiarów hydrometrycznych, a także na podstawie obliczeń wzorami empirycznymi. Stwierdzono, że wydatki upustów zbiorników wodnych w Zesławicach są większe od podanych w Instrukcji gospodarowania… (2003).

EN

Executed measurements the hydrometric water flow outflowing under bolt locks of water reservoirs in Zesławice made possible to elaborate the correction of the tables of water outflows for the various rise height of sluice damper and the various states of water in reservoirs. Two water reservoirs in Zesławice are swelled the waters of Dłubnia River from the common water knot, and take the place the water outfl ow from reservoirs by the three-span weir in the dam of the main reservoir. The results of the calculations of the water outflows were introduced in the work, definite on the basis of hydrometric measurements and also on the basis of calculations by empirical formulae. It was stated that the water outflows of the weir in the dam of water reservoirs in Zesławice are higher from gives in “The Instruction of water-management, maintenance and water reservoir operation” (2003).

6

Źródła substancji wprowadzanych rzekami z Polski do Morza Bałtyckiego

Sapek A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2008

|

T. 8, z. 2a

151-161

PL

Dane Państwowego Monitoringu odnośnie do odpływu wody rzekami z Polski do Morza Bałtyckiego i unoszonych z nimi ładunków substancji wykorzystano do doszukiwania się pochodzenia tych substancji. Założono, że odpływ wody rzekami do morza jest naczelnym zjawiskiem rządzącym wynoszeniem substancji z obszaru kraju i wnoszeniem ich do morza oraz że można to wykorzystywać do określania źródła pochodzenia tych substancji. Założenie to sprawdzano na postawie wzorów zmian w czasie ładunków wapnia i magnezu, pochodzących ze źródeł obszarowych oraz zmiany ładunków chlorków, pochodzących ze źródeł punktowych. Zmiany ładunków substancji organicznej, opisanych testem chemicznego zapotrzebowania na tlen oraz zmiany ładunków azotu azotanowego i azotu ogólnego spełniały wzór źródeł rozproszonych, natomiast zmiany ładunku fosforanów i całkowitego fosforu były bliższe wzorowi ich pochodzenia ze źródeł punktowych.

EN

Data collected in the monitoring of the river water outflow from Poland territory to the Baltic Sea and loads of substances delivered in that way were used to find out the origin of these loads. It was hypothesised that water outflow to the sea is the main process responsible for discharging pollutants from Poland territory, and that it may be used to define sources of pollutants. This hypothesis was verified using the patterns of changes in calcium and magnesium loads originating from dispersed sources, and changes of chloride load originating from point sources. Changes of organic matter load, described as the load of chemical oxygen demand, as well as changes of nitrate nitrogen and total nitrogen loads followed the dispersed source pattern. The changes of phosphate and total phosphorus loads were, however, closer to the point source pattern of origin.