Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The function of the Veľká Domaša reservoir In the context of observed climate changes

Bednárová Emília, Škvarka Juraj, Miščik Marián, Uhorščak Lubomír, Mackovjak Peter

Gospodarka Wodna

|

2023

|

Nr 9

39--43

EN

The importance of water reservoirs in water management does not need to be particularly justified. There is more than 6.000-year history of convincing evidence. In Slovakia, the construction of reservoirs can be dated to two periods. The first period was especially the 18th century when the construction of water reservoirs was stimulated by the need for water for the mining industry in the vicinity of Banská Štiavnica. The second period falls in the second half of the 20th century. The construction of reservoirs was initiated in the post-war period. It was the need to raise the standard of living of society, the urgency of electrification of the country, the development of industry and agriculture, the supply of drinking water to the population, flood control, the improvement of flows, etc. Reservoirs with multi-annual regulations have an important position in the types of water reservoirs since they can regulate flows over several years. This benefit is evident, especially during periods of extreme hydrological phenomena and short-term aquatic and long-term dry, so-called low-water periods. Ensuring ecological flow in riverbeds during periods of prolonged drought is a phenomenon that is fundamental from the point of view of environmental protection. We have illustrated our knowledge, and experience gained from their impact on the flows downstream of the Veľká Domaša dam. In the paper, we demonstrate the significant function of the reservoir not only for society but also for the environment by statistical processing of inflows into the reservoir and outflows into the riverbed downstream of the dam during the period of registered occurrence of extreme hydrological phenomena.

PL

Znaczenie zbiorników wodnych w gospodarowaniu wodą nie wymaga szczególnego uzasadniania. Mają one za sobą ponad 6000 lat historii ilustrującej ich znaczenie. Na Słowacji budowa zbiorników dzieli się na dwa okresy. Pierwszy miał miejsce głównie w XVIII w., kiedy budowa zbiorników wodnych została wymuszona potrzebą zapewnienia wody dla przemysłu wydobywczego w okolicy miejscowości Banská Štiavnica. Drugi okres przypada na drugą połowę XX w., na okres powojenny. Budowa zapór była spowodowana koniecznością podniesienia standardu życia społeczeństwa, elektryfikacji kraju, rozwoju przemysłu i rolnictwa, zapewnienia populacji dostaw wody pitnej, kontroli przeciwpowodziowej, poprawy przepływów itp. Zbiorniki o wieloletniej regulacji pełnią znaczącą rolę pośród różnych rodzajów zbiorników wodnych, jako że mogą one służyć do wyrównywania przepływów w okresie kilku lat. Korzyść ta jest oczywista, w szczególności w okresach ekstremalnych zjawisk hydrologicznych oraz krótkich okresów opadów i długich okresów suchych, tzw. niżówkowych. Zapewnienie ekologicznego przepływu w okresach przedłużającej się suszy jest fundamentalne z punktu widzenia ochrony środowiska. Przedstawiliśmy naszą wiedzę i doświadczenie wynikające z ich wpływu na przepływ poniżej zapory Veľká Domaša. W artykule omawiamy znaczenie roli zbiornika nie tylko dla społeczeństwa, ale również dla środowiska, poprzez statystyczne przetwarzanie dopływu do zbiornika i odpływu do koryta rzecznego poniżej zapory w okresach zarejestrowanych ekstremalnych zjawisk hydrologicznych.

2

Liptovská Mara – Bešeňová water management system versus extreme hydrological phenomena

Bednárowa Emília, Škvarka Juraj, Václavík Patrik, Poórová Jana

Gospodarka Wodna

|

2021

|

Nr 9

5--9

EN

The Liptovská Mara – Bešeňová water management system (1967–1975) located in the northern part of central Slovakia is one of the key hydraulic structures of the Slovak Republic. The system is located in the upper section of the river Váh. Its purpose is to produce electricity in peak hours, to ensure flood control and improve flows of the Váh River for the industry and agriculture purposes. The Liptovská Mara reservoir, together with the Orava reservoir on the Orava River, which is the right-side tributary of Váh, are the two main reservoirs to control flows in Váh up to its mouth to the Danube River. Both hydraulic structures use the rivers’ energy potential, significantly reducing flood flows and mitigating possible flood damage. Through coordinated, systemic action they improve the river flow rates, which increases the resources of domestic water and industrial water for irrigation. They also enable the dilution of wastewater and improve self-purification of the river, as well as play a significant role in ensuring a sufficient flow in the Váh River and its derivation channels while using the Vážská cascade hydropower potential. Both reservoirs constitute an important element of the landscape and an integral part of the country’s [economy], being a popular destination for water sports and contributing to the development of tourism. Recurring hydrological extremes are phenomena that accompany the observed climate change and global warming. Short-term flood flows alternate with long periods of drought. Thus, the question of the large water reservoirs’ influence on the hydrological regime of the catchment basin becomes of utmost importance. In this paper, we present the impact of the Liptovská Mara – Bešeňová water management system operation on the runoff conditions in the Váh River.

PL

System gospodarowania wodą Liptovská Mara – Bešeňová (1967–1975), w północnej części Słowacji środkowej, jest jedną z najważniejszych budowli hydrotechnicznych Republiki Słowacji. System jest zlokalizowany w górnym odcinku rzeki Wag. Celem jego jest produkcja energii elektrycznej w godzinach szczytu, kontrola powodzi i poprawa przepływu w Wagu dla potrzeb przemysłu i rolnictwa. Zbiornik Liptovská Mara razem ze zbiornikiem Orawa na rzece Orawa, która jest prawostronnym dopływem Wagu, są górnymi zbiornikami sterującymi przepływami Wagu do jego do ujścia do Dunaju. Obie budowle hydrotechniczne wykorzystują potencjał energetyczny rzek, znacznie redukując przepływy powodziowe i zmniejszając ewentualne szkody powodziowe. Dzięki skoordynowanemu działaniu w systemie poprawia się przepływ w rzece z korzyścią dla zasobów wody użytkowej i przemysłowej lub nawadniania. Umożliwiają również rozcieńczanie ścieków i poprawiają samooczyszczanie rzeki. Odgrywają również znaczącą rolę w zapewnieniu wystarczającego przepływu w Wagu i jego kanałach derywacyjnych przy wykorzystaniu potencjału hydroenergetycznego kaskady Wagu. Oba zbiorniki tworzą jednocześnie scenerię krajobrazu. Zbiorniki te stanowią integralną część kraju, umożliwiają uprawianie sportów i sprzyjają rozwojowi ośrodków turystyki. Powtarzające się ekstrema hydrologiczne są również cechą towarzyszącą rejestrowanym zmianom klimatu i globalnemu ociepleniu. Krótkotrwałe powodzie występują na przemian z długimi okresami suszy. Na pierwszy plan wysuwa się zatem kwestia wpływu dużych zbiorników wodnych na reżim hydrologiczny w zlewni. W niniejszym artykule przedstawiamy wpływ funkcjonowania systemu gospodarki wodnej Liptovská Mara -Bešeňová na warunki odpływu ze zlewni rzeki Wag.

3

Aktywizacja gospodarcza rzek w świetle uwarunkowań formalno-prawnych polskiego systemu zarządzania gospodarką wodną. Artykuł dyskusyjny

Marciniak Ż., Wroński S., Turowski L.

Gospodarka Wodna

|

2016

|

Nr 1

7--11

PL

Autorzy artykułu podejmują problem obecnych uwarunkowań formalno-prawnych rządzących szeroko rozumianą gospodarką wodną w Polsce i starają się odpowiedzieć na pytanie czy jest możliwe zakończenie sektorowego działania w tym obszarze w celu gospodarczego wykorzystania zasobów polskich rzek. Obecnie mamy do czynienia z nowymi uwarunkowaniami na poziomie rządowym, szczególnie w związku z utworzeniem nowych ministerstw odpowiedzialnych za gospodarkę wodną. Z końcem 2015 r. przestają obowiązywać niektóre dokumenty strategiczne dla gospodarki wodnej. Jednocześnie odczuwalna jest ogromna presja społeczna kładąca nacisk na zaktywizowanie polskich rzek (transport i energetyka wodna) oraz konieczność odejścia od patrzenia na rzeki jedynie przez pryzmat powodzi czy suszy. Potrzeba zmian wymusza również konieczność opracowania narodowego programu określającego wizję rozwoju gospodarki wodnej w Polsce, będącego nadrzędnym dokumentem względem wszystkich pozostałych dokumentów strategicznych sektorowo traktujących gospodarkę wodną. Brak strategicznych decyzji, dających impuls do rozwoju spowoduje, iż nadal będziemy „białą plamą” na mapie Europy korzystającej i zarabiającej na gospodarce.

EN

The authors of the paper raise the subject of the current formal and legal conditions governing broadly understood water management in Poland and try to answer the question whether it is possible to end sectoral activity in this scope in order to use the Polish river resources for economic purposes. Currently, new circumstances appear at the governmental level, in particular due to establishment of new ministries responsible for water management. At the end of 2015, the term of some of the water management strategic documents comes to an end. At the same time, there is a huge social pressure to start exploitation of Polish rivers (transport and power generation), as well as a necessity to start seeing rivers in terms other than only floods or droughts. The need for a change requires also elaboration of a national programme defining the vision of the water management development in Poland, being a ma¬ster document with regard to all the remaining strategic documents treating water management in a sectoral way. If we do not make strategic decisions constituting an impulse for development, we will remain a “white spot” on the map of Europe, using and earning money on water management.

4

Szczególna postać warunków brzegowych w sterowaniu optymalnym wielozbiornikowymi systemami wodnogospodarczymi

Chmielowski W., Uryga R.

Czasopismo Techniczne. Środowisko

|

2009

|

R. 106, z. 1-Ś

45-58

PL

Niniejszy artykuł zawiera sformułowanie i rozwiązanie problemu optymalizacyjnego dotyczącego sterowania odpływami z systemu zbiorników retencyjnych, które zaopatrują w wodę odbiorców. Uwzględnione zostały równania wiążące warunki początkowe i końcowe na trajektoriach stanów zbiorników, jak również swobodny czas rozpoczęcia lub zakończenia optymalizacji.

EN

The paper presents formulation and solution of the optimization problem relating to control of discharges from a system of storage reservoirs supplying water to several users. There were considered equations linking initial and final conditions on a trajectory of reservoirs' states as well as free moments of beginning and finishing the optimization process.