W publikacji przedstawiono metody wyznaczania pojemności pustych przestrzeni pozostałych w utworach karbonu po eksploatacji węgla, które mogą być wypełnione wodą Na przykładzie zlikwidowanych kopalń „Morcinek” i „1 Maja” zweryfikowano, które ze sposobów oszacowania pojemności wodnej zostały potwierdzone w praktyce górniczej. Analizy procesów zatapiania tych kopalń wykazały zgodność prognoz wykonanych na podstawie hydrogeologicznych badań polowych.
EN
The publication presents methods for establishing water capacity of empty spaces created as a result of coal extraction and capable of being filled with water. Generally, two such methods are known: the so-called classic that takes into account water capacity coefficient of workings depending on depth, developed by M. Rogoż, and taking into account “additional rock mass capacity”, the so-called water absorbency of the rock mass, developed by P. Bukowski. Apart from these methods, on the basis of hydrogeological research and field observations, volumes of water introduced and drained from empty spaces created after coal mining are determined at the mines. Based on the example of the liquidated “Morcinek” and “1 Maja” mines it was verified, which of the methods for estimating water capacity have been confirmed in mining practice. Analysis of flooding processes of these mines showed conformity with practice of the estimates for water capacity made on the basis of hydrological field research. Taking into account the above, we need to summarize all the hydrogeologists’ analyses of flooding and drainage processes of post-mining workings taking into account lithology of lithostratigraphic layers of Carboniferous formations.
W pracy przedstawiono przekształcanie się właściwości fizyczno-wodnych gleb pobagiennych w wyniku przeprowadzonych melioracji na obiekcie łąkowym Supraśl Górna. Badania prowadzono w latach 1987-2001 w dwóch siedliskach: kompleks wilgotny (PKWG-B) i kompleks posuszny (PKWG-C). W siedlisku wilgotnym poziom wody gruntowej układał się na głębokości 30-98 cm od powierzchni terenu i zasilał warstwę korzeniową gleby. W siedlisku posusznym woda gruntowa w okresie wegetacyjnym znajdowała się na głębokości poniżej 100 cm i była okresowo niedostępna dla roślinności łąkowej. Niekorzystne warunki wodne w siedlisku posusznym powodowały zagęszczenie masy torfowej i zmniejszenie pojemności wodnej gleby. Postępujące w czasie zmiany właściwości fizycznych i wodnych wpływały negatywnie na walory przyrodnicze w ekosystemach pobagiennych. Zmiany właściwości wodnych powodowały zanikanie wielu gatunków flory, zaliczanych często do gatunków rzadkich lub chronionych na przykład Epipatis palustris (L.) Crantz. Retardacja niekorzystnych zmian może być osiągnięta poprzez regulowanie głębokości zalegania wody gruntowej i właściwe (najlepiej umiarkowanie intensywne) użytkowanie łąkowe tych ekosystemów.
EN
In this paper, there were shown the physico-chemical properties of post-boggy soil in the result of conducted melioration in the meadow object of Suraśl Górna. The researches were done in the period of 1987-2001 in two habitats: moist soil-moisture complex (PSMC-B) and drying moist soil-moisture complex (PSMC-C). In the moist habitat, the level of ground water was in the depth of 30-98 cm from the land surface and fed the root layer of soil. In the drying moist habitat, the ground water was below the depth of 100 cm in the vegetation season and was periodically inaccessible for the meadow plants. Unfavourable water conditions in drying moist habitat have caused the condensation of peat mass and the decrease of water capacity of soil. In time, the progressive changes of physical and water properties effected negatively the natural values in post-boggy ecosystems. The changes of water properties caused the disappearance of many flora species, often classified as rare or protected species for example Epipatis palustris (L.) Crantz. The retardation of unfavourable changes can be achieved by the depth regulation of ground water laying and proper (especially medium intensive) meadow exploitation of these ecosystems.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
This study deals with the properties of humid granular materials. The processes involving these materials are very frequently encountered under industrial conditions because in fact the processing of completely dry materials does not exist. Water vapour is present in the air under any conditions which means a certain amount of moisture in the granular bed. A general friction coefficient of granular materials has been proposed as contributing to a moisture influence on processing. The friction coefficient constitutes a basic independent variable encompassing an impact of moisture on the behaviour of a humid granular material in the mechanical process. Furthermore, the function of outflow has been proposed as an important analytical empirical parameter to describe the processing of solids.
PL
Niniejsza praca dotyczy właściwości wilgotnych materiałów ziarnistych. Procesy z udziałem tych materiałów występują bardzo często w warunkach przemysłowych, bo tak naprawdę przeróbka całkowicie suchych materiałów nie istnieje. W każdych warunkach mamy do czynienia z parą wodną w powietrzu, a to oznacza zawsze pewną ilość wilgoci w medium ziarnistym. Jako miernik wpływu wilgoci na przebieg procesów przeróbczych zaproponowano nie zawartość wilgoci w materiale (ak dotychczas), ale uogólniony współczynnik tarcia materiału ziarnistego. Stanowi on podstawową zmienną niezależną, uwzględniającą wpływ wilgoci na zachowanie się wilgotnego materiału ziarnistego w procesie mechanicznym. Podano ponadto funkcję wypływu będącą ważnym, parametrem analityczno-empirycznym dla opisu róznych procesów przeróbczych ciał stałych.
In the pressure form of Richards' seepage equation, the differential wa-ter capacity function is used and calculation of its values is necessary to solve the equation. The course of function variability was determined basing on the soil moisture characteristic. To obtain simpler solutions, the water capacity was expressed as a function of moisture. Using van Genuchten and logistic functions, its course for six soils available in the relevant literature was determined. Two sandy soils were used to dis-cuss the water capacity hysteresis and simple formulae were proposed, enabling the coefficient for scanning runs to be determined.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.