Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Water age modeling as a tool to improve the quality and reduce the costs of water treatment in Polanica-Zdrój

Kruszyński Wojciech, Andraka Dariusz, Kaźmierczak Bartosz, Jaroszewicz Katarzyna, Moskal Marcin

Economics and Environment

|

2023

|

No. 3

436--452

EN

The article contains part of the results of the project Protection of Natural Water Resources in Polanica-Zdrój through Intelligent Water and sewage management. The article presents the research results into the water supply network (WDN). The aim of the research was to improve the quality of water and reduce the cost of its treatment by reducing the age of the water. For this purpose, a model was built that takes into account the time in which water stays in a given section from the moment it flows out of the intake and mixes with the water already present in the network. The research was preceded by the construction of a model based on GIS geodetic data and a digital terrain model. On the basis of the simulations and analyses carried out, a solution was proposed to reduce the average age of water in the investigated WDN.

PL

Artykuł zawiera część wyników projektu Ochrona naturalnych zasobów wodnych Polanicy-Zdroju poprzez inteligentną gospodarkę wodno-ściekową. W artykule przedstawiono wyniki badań sieci wodociągowej (WDN). Celem badań była poprawa jakości wody i obniżenie kosztów jej uzdatniania poprzez obniżenie wieku wody. W tym celu zbudowano model uwzględniający czas przebywania wody na danym odcinku od momentu wypłynięcia z ujęcia i wymieszania się z wodą już obecną w sieci. Badania poprzedziło zbudowanie modelu na podstawie danych geodezyjnych GIS oraz numerycznego modelu terenu. Na podstawie przeprowadzonych symulacji i analiz zaproponowano rozwiązanie pozwalające na zmniejszenie średniego wieku wody w badanej WDN i obniżenie kosztów uzdatniania poprzez poprawę jej jakości.

2

Analysis of Water Age and Flushing of the Water Supply Network of the Pressure Reduction Zone

Świętochowska Martyna, Bartkowska Izabela

Journal of Ecological Engineering

|

2022

|

Vol. 23, nr 10

229--238

EN

The water of appropriate quality introduced in the water system changes its chemical properties. Depending on the chemical properties of water and pipe materials, various phenomena may occur, e.g. corrosion, and biofilm structure. The decreasing water demand in existing water systems leads to a reduction in the water flow velocity in the pipes. Accordingly, the age of the water in the system increases. It is especially visible at connections and long sections of the network. The deteriorating water quality along with the elapsing time of its stay in the pipes makes it necessary to perform appropriate measures, e.g. flushing the network. Water supply services usually perform them intuitively. The choice of flushing sites, times, or flow rates is not measured and verified. The age of the water and the efficiency of flushing can be simulated in computer programs. EPANET provides tools for such simulations. The research aimed to check the effects of flushing the network and the age of water in the pressure reduction zone. This is a case that is particularly prone to the increasing age of water. The research has shown that the network flushing sites used so far contribute to the exchange of water in the main water pipes. The simulations showed the need for the additional flush in new places, and in the tested case, the age of the water in the pipes is as much as the intervals between subsequent rinses.

3

Modeling of water age changes in water distribution systems in time and space

Trębicka Agnieszka

Ekonomia i Środowisko

|

2022

|

nr 4

91--102

EN

The paper presents a particularly important research variant in the process of modelling water distribution systems (WDS), which is the age of water. The age of the water in the pipes is a parameter that determines the freshness of the water. The main goal of the presented research was to analyse changes in water age by observing the basic parameters: pressure and water flow. As a result of the assumed simulations, potential places of secondary contamination were distinguished. The result of solving the situation was the introduction of all works aimed at eliminating and improving the negative changes by much more frequent monitoring of water in this area for physicochemical and bacteriological properties and regular flushing of pipelines. The research is carried out based on the mathematical model of the water supply network. The Epanet software is used as a research tool, which allows modelling changes in the age of water in the entire water distribution system over time. The basis of the conducted research became the time factor, which plays a particularly important role in the process of managing the water distribution system. Taking into account the time, it was observed how much water remains on a given section from the moment it flows from the inlet and is mixed with water already present throughout the network. A number of simulation options were analysed in terms of the operation of the water distribution system, where the key problem was water stagnation. It should be noted that stagnation of water is particularly dangerous in the case of WDS, the obtained results showed visible places on the tested model. Simulations lasting more than 8, 10 days showed a clear deterioration in its quality. The above studies are of particular importance from the point of view of managing the efficiency of the water supply network. The analysis of water in water supply systems, stagnating and thus ageing, shows that the efficiency of the system significantly decreases. The variability of conditions in the water distribution system also makes the performance of WDS, and especially of pumping units, variable.

PL

W artykule przedstawiono szczególnie ważny wariant badawczy w procesie modelowania systemów dystrybucji wody (SDW), jakim jest wiek wody. Wiek wody w rurach jest parametrem, który określa świeżość wody. Głównym celem przedstawionych badań była analiza zmian wieku wody poprzez obserwację podstawowych parametrów: ciśnienia i przepływu wody. W rezultacie założonych symulacji wyodrębnione zostały potencjalne miejsca wtórnego zanieczyszczenia. Wynikiem rozwiązania zaistniałej sytuacji było wprowadzenie wszelkich prac, mających na celu wyeliminowanie i ulepszanie zaistniałych negatywnych zmian poprzez: znacznie częstsze monitorowanie wody na tym obszarze pod kątem właściwości fizykochemicznych i bakteriologicznych oraz regularne płukanie rurociągów. Badania prowadzono w oparciu o model matematyczny sieci wodociągowej. Jako narzędzie badawcze wykorzystano Program EPANET, które umożliwia modelowanie zmian wieku wody w całym systemie dystrybucji wody w czasie. Podstawą przeprowadzonych badań stał się czynnik czasu, który pełni szczególnie ważną funkcję w procesie zarzadzania systemem dystrybucji wody. Biorąc pod uwagę czas, zaobserwowano, ile wody pozostaje na danym odcinku od momentu, w którym spływa ona z ujęcia i jest mieszana z wodą już obecną w całej sieci. Analizowano szereg wariantów symulacyjnych pod kątem działania systemu dystrybucji wody, gdzie kluczowym problemem była stagnacja wody. Należy zaznaczyć, że stagnacja wody jest szczególnie niebezpieczna w przypadku SDW, a uzyskane wyniki wykazały widoczne jej miejsca na badanym modelu. Przy symulacjach trwających więcej niż 8, 10 dni zauważono, wyraźne pogorszenie jej jakości. Wyodrębniono potencjalne miejsca wtórnego zanieczyszczenia. Powyższe badania mają szczególne znaczenie z punktu widzenia zarządzania efektywnością działania sieci wodociągowej. Przeprowadzona analiza wody w systemach wodociągach, ulegającej stagnacji, a tym samym starzejąca się, pokazuje że efektywność pracy systemu znacznie spada. Zmienność warunków w systemie dystrybucji wody sprawia również, że wydajność pracy SDW, a zwłaszcza jednostek pompujących staje się zmienna.

4

Modelowanie wieku wody jako element wspomagający zarządzanie siecią wodociągową

Zimoch I., Bartkiewicz E.

Proceedings of ECOpole

|

2018

|

Vol. 12, No. 2

611--620

PL

Płukanie oraz czyszczenie sieci wodociągowej są podstawowymi zadaniami związanymi z eksploatacją sieci wodociągowej. Mogą być one wykonywane w sytuacjach wymagających tego typu zabiegów, np. po zakończonych pracach remontowych lub awariach, lub w efekcie planów długoterminowych, których celem jest poprawa stanu pracy sieci wodociągowej. Decyzja o płukaniu przewodów powinna być podjęta na podstawie analizy pracy Systemu Zaopatrzania w Wodę (SZW). Jednym z narzędzi wspomagającym zarządzanie siecią wodociągową jest model matematyczny, dzięki któremu można zamodelować przepływy oraz wiek wody. Analiza wieku wody umożliwia zlokalizowanie miejsc, w których woda ulega stagnacji. Wiek wody jest ważnym parametrem określającym przydatność wody do spożycia, im jest dłuższy, tym większe jest prawdopodobieństwo, że w wodzie rozwiną się bakterie zagrażające zdrowiu. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki analizy wieku wody, opartej na matematycznym modelowaniu różnych scenariuszy symulacyjnych, odwzorowujących zmienne warunki eksploatacji systemu zaopatrzenia w wodę. Model przedmiotowej sieci wykonano i skalibrowano w programie Epanet.

EN

Flushing pipes and cleaning of the water supply network are the basic tasks related to the network operation. They can be made in situations requiring such type of treatments, e.g. the completed repair work or failures, or as long-term plans undertaken for betterment work condition of water distribution network. The decision of pipes flushing should be based on an analysis of the work of the Water Supply System (WSS). Commonly used tools supporting the water supply management is a mathematical model, which can model flows and age of water. Water age analysis allows to locate places where water is stagnant. Water age is an important parameter in determining the suitability of water for consumption, with the long water age, there is higher probability that will caused appear of health-threatening bacteria. This paper presents the results of computer simulation and water age analysis, on the basis of which it was proposed plans for flushing the network. The network model for chosen region of Silesia was made and calibrated in the Epanet program.

5

Analiza rozprzestrzeniania się chloru w gminnej sieci wodociągowej

Musz-Pomorska A., Widomski M. K., Pyła A.

Proceedings of ECOpole

|

2018

|

Vol. 12, No. 2

531--537

PL

Woda w punkcie odbioru powinna spełniać wymagania opisane w dyrektywie europejskiej z 2015 r. oraz rozporządzeniu ministra zdrowia z 2015 r. Zapewnienie odpowiednich parametrów wody pitnej wymaga właściwej kontroli jej jakości na całej długości systemu dystrybucji, doboru odpowiednich metod jej uzdatniania, stosowania odpowiednich materiałów w całych systemie jej dystrybucji, a także podejmowania stosownych działań w sytuacji wystąpienia jej zanieczyszczenia, np. prowadzenie stałej lub okresowej dezynfekcji. Celem prezentowanych badań jest analiza rozprzestrzeniania chloru w gminnej sieci wodociągowej. Badania przeprowadzono w programie Epanet 2.0 przy zastosowaniu modelu hydraulicznego badanej sieci. Do obliczeń symulacyjnych rozkładu chloru przyjęto pierwszorzędową reakcję jego rozkładu oraz literaturowe wartości stałych szybkości rozkładu w masie wody kb = 0,09 h–1 oraz w warstwie przyściennej przewodu kw = 0,041 h–1. Założono również, iż dawka chloru w wysokości 0,3 mg·dm–3 wprowadzana jest do sieci przez założony czas trwania symulacji. Dodatkowo przeprowadzono symulację wieku wody dla warunków gospodarczych pracy sieci wodociągowej. Czas trwania symulacji wynosił odpowiednio 120 h dla badań rozkładu chloru oraz 480 h dla analizy wieku wody. Wyniki badań symulacyjnych rozprzestrzeniania chloru w sieci wykazały, iż nawet po 5 dobach istnieją w sieci przewody, w których stężenie chloru wolnego jest mniejsze od 0,01 mg·dm–3. W przewodach tych nie ma zapewnionej wymaganej ochrony mikrobiologicznej wody. Wiek wody w badanej sieci kształtuje się od 12 h w obrębie stacji wodociągowej do ponad 192 h w końcowych fragmentach sieci.

EN

Tap water delivered to customers should meet the drinking water requirements determined by EU and Polish biding law. Assuring the proper qualitative parameters of drinking water requires the necessary control of water quality along all length of distribution system, selection of proper methods of water treatment, application of suitable piping materials as well as countermeasures in case of water quality deterioration, i.e. performing permanent or periodical disinfection. The aim of this paper is to analyze chlorine distribution in rural water supply system. Our studies were based on numerical hydraulic model of the studied network developed in Epanet 2.0 modeling software. The first order chlorine decay reaction was assumed to modeling studies, with applied literature values of decay rate in water mass kb = 0.09 h–1 and in boundary layer kw = 0.041 h–1. It was also assumed that chlorine in dose of 0.3 mg·dm–3 was introduced to the network during time duration of simulation. Additionally, the simulations of water age for various variants of water supply network operation were performed. Time duration assumed for modeling of chlorine decay was equal to 120 h and for water age analysis 480 h. The obtained results of chlorine decay simulation showed that even after 5 days there were observed pipelines in which the observed calculated concentration of free chlorine was lower than 0.01 mg·dm–3. Thus, the required microbiological protection of water quality in these pipelines is unavailable. The determined water age in the studied rural network was in age from 12 hours in water supply station to over 192 hours in the end parts of the system.

6

Koncepcja zarządzania bezpieczeństwem dostaw wody w Górnośląskim Przedsiębiorstwie Wodociągów SA w Katowicach z wykorzystaniem zaawansowanych narzędzi informatycznych

Zimoch I., Czopik Ł.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2018

|

Nr 3

111--115

PL

W niniejszej pracy zaproponowano metodykę wyznaczania obszarów wrażliwych na utratę bezpieczeństwa mikrobiologicznego wody mogącego być pochodną zmniejszenie stężenie dezynfektanta w wodzie transportowanej do konsumenta oraz jej wieku. W modelu badawczym wykorzystano zarówno dane z modelowania zachowania systemu w zmiennych warunkach eksploatacyjnych, jak i dane operacyjne pochodzące z baz danych systemu GIS, systemów SCADA, TelWin umożliwiającego rejestrację stężenia chloru wolnego, wartości przepływu w podsystemie dystrybucji wody.

EN

This paper presents a new developed methodology for determining areas sensitive to the loss of microbiological safety of water. Deterioration of microbiological quality can be an effect of reducing the disinfectant concentration in water delivered to the consumer as well as water age. The research model uses both data obtained as a results of simulation in the EPANET program of various operational states of the water supply system exploitation, and operational data from GIS, SCADA and TelWin system databases, allowing registration of free chlorine concentration, flow values in the water distribution subsystem.

7

Analysis of chlorine distribution in rural water supply network

Musz-Pomorska Anna, Widomski Marcin K., Pyła Adam

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2018

|

Vol. 25, nr 1

29--38

EN

Tap water delivered to customers should meet the drinking water requirements determined by EU and Polish biding law. Assuring the proper qualitative parameters of drinking water requires the necessary control of water quality along all length of distribution system, selection of proper methods of water treatment, application of suitable piping materials as well as countermeasures in case of water quality deterioration, i.e. performing permanent or periodical disinfection. The aim of this paper was to analyze chlorine distribution in rural water supply system. Our studies were based on numerical hydraulic model of the studied network developed in Epanet 2.0 modeling software. The first order chlorine decay reaction was assumed to modeling studies, with applied literature values of decay rate in water mass kb = 0.09 h–1 and in boundary layer kw = 0.041 h–1. It was also assumed that chlorine in dose of 0.3 mg ∙ dm–3 was introduced to the network during time duration of simulation. Additionally, the simulations of water age for various variants of water supply network operation were performed. Time duration assumed for modeling of chlorine decay was equal to 120 h and for water age analysis 480 h. The obtained results of chlorine decay simulation showed that even after 5 days there were observed pipelines in which the observed calculated concentration of free chlorine was lower than 0.01 mg/dm3. Thus, the required microbiological protection of water quality in these pipelines is unavailable. The determined water age in the studied rural network was in age from 12 hours in water supply station to over 192 hours in the end parts of the system.

PL

Woda dostarczana odbiorcom powinna spełniaæ wymagania stawiane wodzie do picia podane w dyrektywie europejskiej 2015 r. oraz Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Zapewnienie odpowiednich parametrów wody pitnej wymaga odpowiedniej kontroli jej jakości na całej długości systemu dystrybucji, doboru odpowiednich metod jej uzdatniania, stosowania odpowiednich materiałów w całych systemie jej dystrybucji a także podejmowania stosownych działań w sytuacji wystąpienia jej zanieczyszczenia np. prowadzenie stałej lub okresowej dezynfekcji. Celem prezentowanych badań jest analiza rozprzestrzeniania chloru w gminnej sieci wodociągowej. Badania przeprowadzono w programie Epanet 2,0 przy zastosowaniu modelu hydraulicznego badanej sieci. Do obliczeń symulacyjnych rozkładu chloru przyjęto pierwszorzędową reakcję jego rozkładu oraz literaturowe wartości stałych szybkości rozkładu w masie wody kb = 0,09 h–1 oraz w warstwie przyściennej przewodu kw = 0,041 h–1. Założono również, iż dawka chloru w wysokości 0,3 mg ∙ dm–3 wprowadzana jest do sieci przez założony czas trwania symulacji. Dodatkowo przeprowadzono symulację wieku wody dla różnych wariantów pracy sieci wodociągowej. Czas trwania symulacji wynosił odpowiednio 120 h dla badań rozkładu chloru oraz 480 h dla analiz wieku wody. Wyniki badań symulacyjnych rozprzestrzeniania chloru w sieci wykazały, iż nawet po 5 dobach istnieją w sieci przewody, w których stężenie chloru wolnego jest mniejsze od 0,01 mg/dm3. W przewodach tych nie ma zapewnionej wymaganej ochrony mikrobiologicznej wody. Wiek wody w badanej sieci kształtuje się od 12 h w obrębie stacji wodociągowej do ponad 192 h, w końcowych fragmentach sieci.

8

Modelling parameters characterizing selected water supply systems in lower Silesia province

Nowogoński I., Ogiołda E.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2017

|

No. 27(4)

67--75

EN

The work presents issues of modelling water supply systems in the context of basic parameters characterizing their operation. In addition to typical parameters, such as water pressure and flow rate, assessing the age of the water is important, as a parameter of assessing the quality of the distributed medium. The analysis was based on two facilities, including one with a diverse spectrum of consumers, including residential housing and industry. The carried out simulations indicate the possibility of the occurrence of water quality degradation as a result of excessively long periods of storage in the water supply network. Also important is the influence of the irregularity of water use, especially in the case of supplying various kinds of consumers (in the analysed case - mining companies).

PL

W pracy przedstawiono zagadnienie modelowania systemów zaopatrzenia w wodę w kontekście podstawowych parametrów charakteryzujących ich pracę. Oprócz typowych parametrów, takich jak ciśnienie i prędkość przepływu ważna jest ocena wieku wody, jako parametru oceny jakości doprowadzanego medium. Analiza oparta została na dwu obiektach w tym jednego o zróżnicowanym spektrum odbiorców, obejmującym mieszkalnictwo i przemysł. Przeprowadzone symulacje wskazują na możliwość występowania obniżenia jakości wody z uwagi na zbyt długi okres jej magazynowania w sieci wodociągowej. Nie bez znaczenia jest wpływ nierównomierności poboru wody, zwłaszcza w przypadku zasilania różnego rodzaju odbiorców (w analizowanym przypadku zakładów górniczych).

9

Wpływ układu sieci wodociągowej na koszt transportu oraz czas przebywania wody w sieci

Kaźmierski T., Mazurkiewicz K., Schiller T.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2016

|

z. 63, nr 2/II

175--186

PL

W pracy zbadano wpływ wyboru układu sieci wodociągowej na koszty tłoczenia oraz czas przebywania wody w systemie dystrybucji określony jej wiekiem. Wiek wody stanowi wskaźnik potencjalnych problemów z jej smakiem i zapachem - jego wydłużenie powoduje zazwyczaj pogorszenie jakości wody. W programie Epanet zbudowano kilkanaście różnych wariantów modelu systemu dystrybucji wody zasilającego gminę o liczbie mieszkańców ok. 10 000 zlokalizowaną w Wielkopolsce. Część z nich stanowiły sieci o układzie scentralizowanym, w których wszyscy mieszkańcy byli zasilani z jednej stacji uzdatniania wody; pozostałe - o układzie zdecentralizowanym, w którym mieszkańcy gminy zasilani byli w wodę z kilku oddzielnych systemów dystrybucji wody. Poszczególne warianty różniły się między sobą m.in. średnicami przewodów wodociągowych, typem i ilością pomp oraz lokalizacją stacji uzdatniania wody i pompowni. Wszystkie warianty zostały zaprojektowane z uwzględnieniem spełnienia wymogów przeciwpożarowych. Dodatkowo minimalizowano zmiany ciśnienia wody w przewodach wodociągowych, gdyż zmienne warunki hydrauliczne, w tym gwałtowne zmiany ciśnienia są jedną z przyczyn wtórnego zanieczyszczenia wody w systemach jej dystrybucji. Po przeprowadzeniu symulacji komputerowych dokonano analizy dobowych kosztów tłoczenia wody oraz średniego ważonego wieku wody dla każdego wariantu. Na podstawie otrzymanych wyników wywnioskowano, że wybór rodzaju układu nie wpływa znacząco na dobowy koszt tłoczenia wody ani na wartość średniego ważonego wieku wody.

EN

The purpose of analysis presented in the paper was to examine the influence of the layout of the water supply system on daily pumping costs and time of water remaining in the network evaluated as water age. Water age is an indicator of potential problems with water taste and odour. The increase in water age results usually in deterioration of water quality. With the use of Epanet application several different variants of a water supply system model has been built for a district of appx. 10 000 inhabitants located in Wielkopolska. In some variants a centralized layout of network was used, in which all inhabitants were supplied from one water treatment plant, whereas in other variants the network layout was decentralized, i.e. inhabitants were supplied from separate water supply systems. Examined variants differed from each other with regard to the pipe diameter, pump type, quantity of pipe and localization of water treatment plant and pumping stations. All variants were designed to fulfill requirements of fire resistance standards. Additionally, the changes of water pressure inside network were minimized, because the rapid changes of water pressure can result in a secondary contamination of water in a water distribution system. On the basis of computer simulations, the analysis of daily pumping costs and average weighted water age was performed for each variant. The results of the analysis showed that the type of water supply system layout does not have a significant influence on daily pumping costs and average weighted water age.

10

Systemy krążenia wód podziemnych w rejonie Zalewu Kamieńskiego, Pomorze Zachodnie

Krawiec A., Sadurski A., Burzyński K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 451 Hydrogeologia z. 13

153--159

PL

Systemy krążenia wód podziemnych w rejonie Zalewu Kamieńskiego zależą od budowy geologicznej, ukształtowania terenu a także ascenzji solanek i ingresji wód morskich. Do obliczenia czasu przepływu wody w rozpatrywanych warstwach w ośrodku o znanej porowatości aktywnej posłużono się programem TFS opracowanym przez K. Burzyńskiego. Model przepływu wód podziemnych opracowano dla przekroju hydrogeologicznego wzdłuż linii Międzywodzie–Kamień Pomorski–Golczewo. Czasy przepływu i wymiany wód podziemnych obliczono dla dwóch przypadków, pierwszy dla okresu przed transgresją litorynową (7500 lat temu) oraz drugi – dla współczesnych warunków przepływu wód podziemnych. Czas wymiany wód podziemnych w rejonie Zalewu Kamieńskiego jest obecnie prawie dwa razy dłuższy niż przed tą transgresją.

EN

The study area is located in the north-western part of the Pomeranian sector of the Mid-Polish Anticlinorium. Factors influencing groundwater circulation systems in the area of the Kamieński Lagoon depend on the geological structure, ascension of brines from Mesozoic strata and the sea water encroachment. The calculation of groundwater flow time along the stream line was carried out for rocks of specified active porosity using a mathematical program developed by K. Burzyński. The groundwater flow model was used for a hydrogeological cross-section line along: Międzywodzie–Kamień Pomorski–Golczewo in the south. The numerical calculations of the flow path from the recharge area to the discharge base level of the present Baltic Sea and the base level in the beginning of the Littorina Sea (7500 years BP) were done to define the groundwater flow time. It has been stated that the current flow time in the fresh groundwater circulation system in the area of the Kamieński Lagoon is nearly twice longer than it was 7500 years ago.

11

Analiza skutków łączenia lokalnych sieci wodociągowych

Sowiński J., Srogosz M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2011

|

Nr 26

237-246

PL

W pracy przedstawiono przykład wykorzystania programu EPANET opracowanego i udostępnianego przez U.S. Environmental Protection Agency do symulacji pracy sieci wodociągowej. Przedstawiono trzy warianty obliczeń symulacyjnych uwzględniających zarówno stan obecny sieci jak i po jej modernizacji. Modernizacja sieci polegała na połączeniu dwóch niezależnych wodociągów oraz dostosowania systemu zasilania w wodę do aktualnych potrzeb. W wyniku przeprowadzonych obliczeń stwierdzono, że wydajność działającego dotychczas systemu pompowego nie będzie wystarczająca do zasilania połączonej sieci; wskazano także najkorzystniejszy wariant modernizacji. Wartości rozbiorów węzłowych oraz ich dobowe histogramy zostały wyznaczone na podstawie rzeczywistych danych pochodzących z przedsiębiorstwa wodociągowego.

EN

The study demonstrates the example of application of the EPANET program developed and made available by the U. S. Environmental Protection Agency to simulate the work of water-pipe network. There are presented three variants of simulating calculations comprising both the present state of the network and the state after its modernization. Modernization of the network was based on the combination of both independent water distribution system network and adjustment of the system of water-supply for actual needs. As a consequence of calculations it was stated that the efficiency of a pump system operating so far will not be sufficient to supply the combined network; the most beneficial variant of modernization was also proven. The values of nodes and their daily histograms have been determined based on the actual data originating from the water-supply company.

12

Wody podziemne Piwnicznej-Zdroju, ich wiek i obszary zasilania, według danych izotopowych

Porwisz B., Radwan J., Chowaniec J., Zuber A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/2

485--493

PL

Wody podziemne Piwnicznej-Zdroju są głównie szczawami typu: HCO3–Ca–Mg, HCO3–Ca–Mg–Na, HCO3–Mg–Na–Ca i HCO3–Na–Mg–Ca. W wodach współczesnych wśród kationów dominuje Ca2+, a w wodach przedwspółczesnych obserwuje się podwyższoną mineralizację i zwiększone zawartości Mg2+ i Na+. Granice obszarów zasilania wyznaczono na podstawie rozpoznanej budowy geologicznej i średniej wysokości ich położenia nad poziomem morza, oszacowanej z badań izotopowych.

EN

Therapeutical waters of the Piwniczna-Spa are of HCO3–Ca–Mg, HCO3–Ca–Mg–Na, HCO3–Mg–Na–Ca and HCO3–Na–Mg–Ca types, rich in CO2. In modern waters, Ca2+ dominates among cations whereas in older waters Na+ and Mg2+ dominate and mineralization is higher. Boundaries of the recharge areas were determined from the known geology and the mean elevation of recharge area estimated from the isotope data.

13

Pochodzenie wód mineralnych w Krakowie

Chowaniec J., Najman J., Mochalski P., Śliwka I., Zuber A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/1

35--41

PL

Wody mineralne występujące na obszarze Krakowa związane są głównie z wapieniami jury, marglami kredy oraz piaskami paleogenu i neogenu, przykrytymi nieprzepuszczalnymi iłami miocenu. Większość tych wód pochodzi z zasilania w końcowym stadium ostatniego zlodowacenia, a stężenia chlorków wynoszą około 70–750 mg/dm3. Wyjątek stanowi woda wypływająca z wapiennego zrębu na Skałce koło Wawelu, w której stężenie chlorków wynosi około 1800 mg/dm3. Woda ta jest prawdopodobnie mieszaniną typowej wody wieku glacjalnego ze starszą wodą plejstoceńską.

EN

In the area of Kraków, mineral waters occur mainly in Jurassic limestones, Cretaceous marls and Paleogene and Neogene sands, which are covered by impermeable Miocene clays. Majority of these waters were recharged at the end of the last glacial, and the contents of chlorides are in the range of 70–750 mg/L. The water outflowing from a limestone horst on Skałka, near the Wawel Hill, is an exception with the contents of chlorides of ca. 1800 mg/L. That water is probably a mixture of typical glacial-age water with older Pleistocene water.

14

Water ages in thermal system of the Podhale Basin (Inner Carpathians, southern Poland)

Chowaniec J., Duliński M., Mochalski P., Najman J., Śliwka I., Zuber A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 441 Hydrogeologia z. 10

7--17

EN

Karstified carbonates which outcrop in the Tatras, Inner Carpathians, southern Poland, and dip to the north under the flysch sediments of the Podhale Basin, represent the largest known renewable reservoir of thermal waters in the country, with temperatures up to about 80°C. Measurements of He excess, Ne and Ar unexpectedly revealed the existence of glacial age waters in the northeastern part of the basin, and late Holocene age waters in other parts. The noble gas data are shown to be in accordance with newly interpreted earlier long-term records of 3H, δ18O and δ2H in waters of the karstic springs, and with available determinations of 3H, δ18O, δ2H, 14C and δ13C in cold and thermal well waters.

15

Wody termalne w uzdrowisku Ciechocinek

Krawiec A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2009

|

R. 48, nr 2

73-79

PL

W Ciechocinku do zabiegów balneologicznych stosowane są solanki termalne typu Na-Cl. Są one eksploatowane z odwiertów nr 14 (Terma 14) i nr 16 (Terma 16), które pobierają wodę z warstw jury środkowej i dolnej. W Ciechocinku znajduje się także trzeci odwiert z wodami termalnymi. Jest to ujęcie (Terma) nr 18 o głębokości 1450 m (początkowa głębokość 1825 m), który od prawie 40 lat jest nieczynny. Z ujęcia nr 14 eksploatowana jest termalna solanka chlorkowo-sodowa, jodkowa o mineralizacji 43,5 g/dm3. Natomiast z ujęcia nr 16 eksploatowana jest termalna solanka chlorkowo-sodowa, jodkowa o mineralizacji 53,4 g/dm3. Termalne wody lecznicze z uzdrowiska Ciechocinek występują na znacznej głębokości i ich zasoby są słabo odnawialne. Wody te znajdują się w strefie utrudnionej wymiany. Na podstawie analiz chemicznych i izotopowych [...] można stwierdzić, iż są to prawdopodobnie wody paleoinfiltracyjne z okresów przedczwartorzędowych. Na możliwość zasilania w klimatach ciepłych wskazuje ich skład izotopowy.

EN

Thermal brines of Na-Cl, J type from boreholes no 14 (Therma 14) and borehole no 16 (Therma 16) are used for Ciechocinek Spa mineral water supply. Those boreholes are screened in the Dogger and Lias sandstones. The waters in Therma 14 have mineralization (TDS) of 43,5 g/L and thair temperature on the bore-hole outflow is 28°C. The waters from Therma 16 water intake have mineralization (TDS) of 53,4 g/L. It is thermal water and its temperature on the bore-hole outflow is 32°C. Terapeutic thermal waters in the Ciechocinek Spa is the "old" water taking into account isotope composition. These are probably meteoric waters of the pre-quaternary age. Their isotopic composition [...] indicates the recharge during former periods of warmer climate. The therapeutic thermal water in the boreholes Ciechocinek occures on considerable depth and it's resources are very slowly renewable.

16

Wody termalne w rejonie Grudziądza

Krawiec A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2009

|

R. 48, nr 2

81-88

PL

W rejonie Grudziądza lecznicze wody termalne rozpoznane zostały otworami Grudziądz 2 oraz Grudziądz IG-1. Do celów leczniczych wykorzystywana jest solanka z ujęcia Grudziądz IG-1. Jest to 7,9% woda hipotermalna, chlorkowo-sodowa (solanka), jodkowa, żelazista. Jej temperatura na wypływie podczas próbnych pompowań wynosiła 40,5°C. Odwiert Grudziądz IG-1 wykonany został w latach 1971-1972 w miejscowości Marusza znajdującej się na południowy-zachód od Grudziądza. Osiągnął on głębokość 1607-1630 m. Drugi z otworów, Grudziądz 2, został odwiercony około 1400 m na północny-zachód od ujęcia IG-1 w miejscowości Węgrowo w 1987 r. i do chwili obecnej nie jest eksploatowany. Termalne wody mineralne w rejonie Grudziądza występują na znacznej głębokości i ich zasoby są słabo odnawialne. Wody z warstw liasu na badanym obszarze znajdują się w strefie utrudnionej wymiany i należą przeważnie do wód paleoinfiltracyjnych (z infiltracji przedczwartorzędowej).

EN

Thermal (mineral) waters of the chemical type Cl-Na, Br, J, B occure in the bicinity of Grudziądz. The borehole Grudziądz IG-1 is situated in the Marusza village. This borehole is screened in the Lias sandstones at depth of 1607-1630 m. The mineral waters of similar type were found nearby at the borehole Grudziądz 2 in Węgrowo. The water intake is not used at present. The waters in the Lias formations hare mineralization (TDS) of 79 g/dm3. There are hipotermal waters and its temperature on the bore-hole outflow is 40.5°C. Therapeutic thermal water in the borehole Grudziądz IG-1 there is the "old" water of the pre-Quaternary infiltration. This water contains admixture of the other waters, e.g. probably relict marine waters.The therapeutic water in the borehole Grudziądz IG-1 occures on considerable depth and it's resources are very slowly renewable.

17

Znaczniki środowiskowe w wodach termalnych niecki podhalańskiej

Chowaniec J., Duliński M., Mochalski P., Najman J., Śliwka J., Zuber A.

Przegląd Geologiczny

|

2009

|

Vol. 57, nr 8

685--693

EN

Tritium and stable isotope data delta exp.18 O and delta exp.2H) for wells near the recharge area of the thermal system of the Podhale Basin indicate the presence of modern waters recharged at the lowest altitudes of the outcrops of water bearing formations. In turn, delta exp.18O and delta exp.2H values obtained for deep part of the basin may be interpreted as either the result of a high altitude recharge or a cold climate. Helium contents are in general unusually high but can not be interpreted quantitatively at the present stage of the study. The noble gas temperatures (NGT) values obtained from Ne and Ar data disagree with temperatures deduced from the known dependence of air temperature on altitude and altitudes of recharge areas found from the stable isotope data. High concentrations ofHe (ca. 10-4 cm3STP/g), and low NGT deduced from Ne and Ar concentrations suggest the presence of pre-Holocene water in the northeastern part of the basin, which means slow movement of water. Stable isotope and exp.14C data indicate the presence of much younger Holocene waters in the western part of the basin.

18

Pochodzenie i wiek wody mineralnej w Dobrowodzie k. Buska Zdroju

Chowaniec J., Najman J., Olszewska B., Zuber A.

Przegląd Geologiczny

|

2009

|

Vol. 57, nr 4

286-286, 293

EN

In Dobrowoda village which is situated within the central area of the Polish Carpathian Foredeep, saline sulphur water has been found in a deep depression filled with Badenian sands. Environmental tracer data indicate similar interglacial age as that of shallow mineral waters occuring in Cretaceous marls in the nearby Busko Spa. Primary sulphates and secondary sulphides in all mineral waters of this region originated mainly from the dissolution of Badenian gypsum strata whereas the salinity is supposed to be the remnant of chloride salts of the same age which were completely washed out by meteoric waters during the long infiltration period after the regression of the Miocene sea. The hypothetical recharge area(s) are to the west of the study area, which means that chemical Badenian sediments occupied much larger area than the present extent of the sulphate series.

19

Typy chemiczne szczaw w Karpatach fliszowych a wiek wody

Chowaniec J., Ciężkowski W., Duliński M., Józefko I., Porwisz B., Zuber A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/1

47-53

PL

Wykazano, że skład chemiczny i mineralizacja zwykłych szczaw w zachodniej części polskich Karpat fliszowych silnie zależą od wieku wody. Wody współczesne są zazwyczaj typu HCO3-Ca z mineralizacją poniżej 3 g/dm3, a wody wieku glacjalnego reprezentują różne typy ze zwiększonym udziałem jonów Mg2+ Mg2+ i Na+ lub Na+ i Mg2+, o mineralizacji znacznie przekraczającej 3 g/dm3. Zaobserwowane zależności mogą być przydatne dla lepszej identyfikacji wieku wód oraz procesów mieszania się wód o bardzo zróżnicowanym wieku.

EN

Chemical composition and total dissolved solids (TDS) of CO2-rich waters in the western part of the Polish Carpathians depend strongly on the age of water. Modern waters are of the HCO3-Ca type with TDS usually below 3 g/l, whereas glacial age waters are of different types with increased contents of Mg2+, Mg2+ and Na+, or Na+and Mg2+, with TDS content significantly above 3 g/l. The relationships observed may serve for a better identification of ages and mixing patterns between waters of significantly different ages.

20

Modelling of the circulation, water exchange and water age properties of the Gulf of Bothnia

Myrberg K., Andrejev O.

Oceanologia

|

2006

|

No. 48 (S)

55-74

EN

To estimate the mean circulation, water exchange and water age in the Gulf of Bothnia a ten-year simulation using a three-dimensional numerical model was carried out. The results confirmed the early findings by Witting (1912) and Palmén (1930) that a mean cyclonic circulation takes place both in the Bothnian Sea and in the Bothnian Bay. However, the modelling results showed clearly that there exist meso-scale circulation features including coastal "jets", not reported in the Witting-Palmén results. The simulated mean currents were also higher than those found earlier, while the persistency of this circulation is typically between 20 and 60%, which is similar to the earlier results. There is a large difference between the various model-based water-exchange estimates: these are strictly dependent on the time-averaging used. Water age proved to reflect properties of the mean circulation system, and the highest water age (of around 7.4 years) was found in the central part of the Bothnian Bay. The water age was found to be rather high also in the entire Gulf of Bothnia, which provides evidence of the rather slow water exchange between the Gulf and the Baltic Sea. This leads to the conclusion that, from the physical point of view, the Gulf of Bothnia is vulnerable to eutrophication.