Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Historical residues of iron ore mining in environs of the Holy Cross Mountains (the Góry Świętokrzyskie) are recognizable on the Digital Terrain Elevation Model (DEM) derived from the LIDAR data

Heliasz Zygmunt, Ostaficzuk Stanisław

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2020

|

T. 36, z. 4

161--186

EN

Based on the analysis of the LIDAR terrain Digital Elevation Model (DEM), traces of opencast and underground mining of iron ore mining were located and classified. They occur in the zone of ore-bearing deposits outcropping on the north-eastern and north-western bounds of the Holy Cross Mountains. The DEM of an area covered by thirty-six (36) standard sheets of the Detailed Geological Map of Poland on a scale of 1:50,000 was thoroughly explored with remote sensing standards. Four types of ore recovery shafts with accompanying waste heaps were classified. The acquired data on the extent of former mining areas, covered with varying shafts and barren rock heaps could make a basis for distinguishing, according to historical data and in cooperation with archaeologists, the historical development stages of today’s steel industry. According to general knowledge, the iron industry in Europe instigate dates from the Roman times, in the Ist century BC to the IVth century AD, throughout the earlier and the late medieval times, up to the most recent the 1970ties. The usefulness of the LIDAR method has already been amazingly confirmed in archaeological researches worldwide. Many discoveries of ling forgotten, even large entities resulting from human activities in Asia and Central America especially were discovered owed to the LIDAR DEM. Also, traces of human settlements from various historical periods were discovered that way in Poland. The applicability of DEM based on LIDAR data is, in geological studies of surficial geodynamic processes and in geological mapping in Poland, rather contested.

PL

Pozyskiwanie rud żelaza na terytorium dzisiejszej Polski ma długą tradycję, sprzężoną z transferem z terenów Azji Mniejszej do Europy umiejętności wytapiania żelaza. Według danych archeologicznych żelazo było wytapiane w Europie i na terenie Polski od I wieku p.n.e. Na podstawie analizy lidarowych modeli wysokościowych terenu (WMT) zlokalizowano i sklasyfikowano ślady naziemnej i szybikowej eksploatacji rud żelaza na obszarze występowania rudonośnych utworów wschodniego i północnozachodniego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Badaniami objęto 36 arkuszy Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000. Wyróżniono cztery typy szybików eksploatacyjnych, którym towarzyszą hałdy materiału płonnego. Zebrano dane na temat rozprzestrzenienia obszarów dawnego górnictwa, na podstawie których można będzie podjąć we współpracy z archeologami próbę powiązania odmian szybików eksploatacyjnych z historycznymi etapami funkcjonowania rozwoju hutnictwa żelaza, począwszy od czasów rzymskich (I w. p.n.e.–IV w. n.e.) do lat siedemdziesiątych XX wieku. Użyteczność metody lidarowej została już spektakularnie potwierdzona w badaniach archeologicznych. Pozwoliła na odkrycie zapomnianych, nawet dużych obiektów będących efektem działalności człowieka, zwłaszcza na terenie Azji i Ameryki Środkowej. Także w Polsce odkryto w ten sposób ślady osadnictwa ludzi z różnych okresów historycznych. Przydatność lidarowych wysokościowych modeli terenu w geologicznych badaniach procesów egzodynamicznych i w geologicznej kartografii jest obecnie raczej kontestowana.

2

Preliminary limnological characteristics of reservoirs on the reclaimed waste heap of sulphur mine "Machów" (SE Poland)

Pęczuła W., Mencfel R., Baryła K.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2006

|

Vol. 32, no. 4

15-24

EN

Four small (surface area: 0.4-2.3 ha), but relatively deep (max. depth: 6,5-7.8 m) man made reservoirs, created between 1979 and 1988 on recultivated waste heap of former sulphur mine in Machów (N 50o31'35"; E 21°37'51"), were studied in summer and autumn 2003. In autumn one lake - Kacze was not mixed down to the bottom, which could point to its meromixis. The other lakes were found to be dimictic. In all the lakes high values of total hardness, conductivity, chlorides, sulphides and low amounts of total phosphorus and nitrogen were found. Both phytoplankton and hydromacrophyte communities were poorly developed. Considerable amounts of green-yellow bacteria were also noted in plankton. The water chemistry as well as quantity and quality of plant communities reflect the chemical composition of loam soils which constitute the waste heap.

PL

W czerwcu i listopadzie 2003 r. dokonano wstępnych badań limnologicznych czterech małych (powierzchnia: 0,4-2,3 ha), lecz stosunkowo głębokich (głębokość maksymalna: 6,5-7,8 m) antropogenicznych zbiorników wodnych, utworzonych w latach 1979-1988 na zrekultywowanym zwałowisku zewnętrznym kopalni siarki "Machów" (N 50°31'35"; E 21°37'51"). Jesienią w jednym z jezior (Kacze) stwierdzono stratyfikację termiczno-tlenową, co może sugerować występowanie meromiksji. Pozostałe jeziora uznano za dimiktyczne. We wszystkich zbiornikach stwierdzono wysokie wartości twardości ogólnej, przewodnictwa elektrolitycznego, chlorków i siarczanów oraz niską zawartość azotu i fosforu ogólnego. Zbiorowiska litoplanktonu oraz makrofitów były słabo rozwinięte. W planklonie zbiorników zanotowano także duże ilości zielono-żółtych bakterii. Zarówno skład chemiczny wody jak i jakość i ilość zbiorowisk roślinnych jest odzwierciedleniem składu chemicznego gleb zwałowiska, zbudowanego głównie z iłów krakowieckich pochodzących z nadkładu kopalni siarki.

3

Czynniki synergistyczne i antagonistyczne różnych odpadów stosowanych w procesach rekultywacji odpadów górnictwa węgla kamiennego

Strzyszcz Z.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2003

|

T. 19, z. sp.

51--73

PL

W województwie śląskim (katowickim) wśród odpadów przemysłowych zdecydowanie przeważają odpady górnicze. Mniej jest odpadów energetycznych, hutnictwa żelaza i metali kolorowych, a także odpadów górniczych i poflotacyjnych związanych z wydobyciem rud cynku i ołowiu oraz żelaza. Przeważająca część odpadów lokowana jest na składowiskach, przy czym każda branża dąży do posiadania własnych składowisk niezależnie od tego, jak uciążliwe dla środowiska są deponowane odpady. Prawie wcale nie rozważano możliwości wykorzystania odpadów jednej branży do rekultywacji składowisk innych branż, np. popiołów elektrownianych do rekultywacji odpadów górniczych, ani też użycia tych ostatnich do przeciwdziałania erozji wietrznej tych pierwszych. To samo można powiedzieć o wykorzystaniu odpadów górniczych do rekultywacji odpadów hutnictwa żelaza i stali oraz odpadów poflotacyjnych związanych z kopalnictwem i przetwórstwem rud cynku i ołowiu. Nie bierze się pod uwagę faktu, że wiele odpadów pochodzenia przemysłowego stanowi zagrożenie, gdy zgromadzone są w dużej ilości na małej powierzchni. Natomiast wiele z nich w małej ilości można traktować jako nawóz lub substancje ulepszające właściwości fizykochemiczne gleb lub rekultywowanych odpadów. Do czynników synergistycznych zaliczyć należy skład granulometryczny, alkaliczność, właściwości buforowe małe zasolenie, zawartość składników pokarmowych (NPK), w tym formy azotu. Czynniki synergistyczne mogą wpłynąć na skrócenie cyklu rekultywacji, poprawić retencję wodną oraz zapobiegać erozji utworzonych składowisk odpadów górniczych, zmniejszyć zapotrzebowanie na tereny przeznaczone pod nowe składowiska. Czynniki antagonistyczne to zawartość różnych form siarki i ich podatność na wietrzenie, hydrofobowość - zwłaszcza odpadów bogatych w substancje organiczne - zagrożenie termiczne składowisk, zawartość różnych form metali ciężkich.

EN

In Silesian province (Katowice province) mining wastes outnumber total waste material produced there. There are less of metallurgical, power industry wastes, and also mining or flotation wastes connected with lead, zinc and iron ores processing. Overwhelming part of wastes is located on heaps. Usually it was not consider the possibilities of using the waste material produced by one branch of industry for reclamation the wastes produced by another one (for example use the power plant ashes for reclamation the mining wastes, or also use the mining wastes to prevent the windy erosion of fly ashes). The same situation is in case of using the mining wastes to reclaim metallurgical wastes and Zn-Pb flotation wastes. Is not taken into consideration, that many waste materials of industrial origin are ecologically hazardous, especially when they are concentrated in large quantities on a small area. However, many of them, but in small quantities could be used as a fertilizer or substance improving the physico-chemical properties of soils or reclaimed wastes. Such factors like granulometric composition, alkalinity, buffer-properties, low salinity, considerable high nutrient content, including nitrogen forms can be consider as synergistic. The synergistic factors can influence on shortening of the reclamation cycle and on the improvement in water retention. They can also prevent erosion of formed mining waste heaps and decrease the demand for grounds designed for new waste heaps. Antagonistic factors are following: content of different sulphur forms and their susceptibility to weathering, the water repellence, especially in case of wastes rich in organic matter. The others antagonistic factors are thermal hazard of heaps and heavy metal contents.

4

Application of mineral fertilizers for forest reclamation of mine spoils in Poland

Strzyszcz Z.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2003

|

Vol. 29, no. 4

25--40

EN

Suitable doses and forms of mineral fertilizers play a significant role in soil-less reclamation of mining wastes. It concerns especially nitrogen, because in this case its mineral and organic forms play a definite role. The relationship between each form is affected by a petrographic and mineral composition, weathering processes of waste material on the waste heaps, and also chemical composition and relationship between the main components, such as calcium, magnesium, sodium and potassium. Very important are also tree and shrub species introduced on the heaps, as different species can be characterized by individual nutrient requirements. The investigations showed that the period of first 2-3 years determines the success of interventions in biological reclamation. This refers mostly to nitrogen. Phosphoric fertilization plays an important role in later period, while potassium fertilization is not necessary, because waste material contains considerable quantities of total, and also of exchangeable and dissolvable in water potassium.

PL

W bezglebowej rekultywacji odpadów górniczych decydująca rola przypada doborowi odpowiednich dawek i form nawozów mineralnych. Dotyczy to szczególnie azotu, gdzie określoną rolę odgrywają formy mineralne, jak i organiczne. Wpływ na relację pomiędzy poszczególnymi formami ma skład petrograficzno-mineralny, procesy wietrzeniowe odpadów na zwałowisku, a także skład chemiczny i relacje pomiędzy głównymi pierwiastkami takimi, jak: wapń, magnez, sód i potas. Nie bez znaczenia są wprowadzone na zwałowiska gatunki drzew i krzewów, bowiem zapotrzebowanie na poszczególne składniki przez różne gatunki może być inne. Jak wykazały badania, decydujące o powodzeniu rekultywacji biologicznej są przeważnie pierwsze 2-3 lata i związane są głównie z nawożeniem azotem. Nawożenie fosforem odgrywa ważną role w okresie późniejszym, zaś potasem jest zbędne, bo odpady zawierają znaczne ilości potasu ogólnego, a także wymiennego i rozpuszczalnego w wodzie.