Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Magma mingling textures in granitic rocks of the eastern part of the Strzegom-Sobótka Massif (Polish Sudetes)

Domańska-Siuda Justyna, Bagiński Bogusław

Acta Geologica Polonica

|

2019

|

Vol. 69, no. 1

143--160

EN

Many granitic intrusions display evidence of magma mixing processes. The interaction of melts of contrasting composition may play a significant role during their generation and evolution. The Strzegom-Sobótka massif (SSM), located in the Sudetes (SW Poland) in the north-eastern part of the Bohemian Massif of the Central European Variscides, exhibits significant evidence of magma mingling on the macro- and micro-scales. The massif is a composite intrusion, with four main varieties: hornblende-biotite granite (with negligible amount of hornblende) and biotite granite in the western part, and two-mica granite and biotite granodiorite in the eastern part. Field evidence for magma mingling is easily found in the biotite granodiorite, where dark enclaves with tonalitic composition occur. Enclaves range from a few centimeters to half a meter in size, and from ellipsoidal to rounded in shape. They occur individually and in homogeneous swarms. The mixing textures in the enclaves include fine-grained texture, acicular apatite, rounded plagioclase xenocrysts, ocellar quartz and blade-shaped biotite. The most interesting feature of the enclaves is the presence of numerous monazite-(Ce) crystals, including unusually large crystals (up to 500 μm) which have grown close to the boundaries between granodiorite and enclaves. The crystallization of numerous monazite grains may therefore be another, previously undescribed, form of textural evidence for interaction between two contrasting magmas. The textures and microtextures may indicate that the enclaves represent globules of hybrid magma formed by mingling with a more felsic host melt. Chemical dating of the monazite yielded an age of 297±11 Ma.

2

Wiek molibdenitów w Polsce w świetle badań izotopowych Re-Os

Mikulski S.Z., Stein H.J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 452

199--216

PL

W artykule przedstawiono wyniki datowań metodą Re–Os wieku molibdenitów związanych z waryscyjskimi intruzjami granitoidowymi w Polsce. W masywie karkonoskim oraz w jego wschodniej osłonie metamorficznej stwierdzono dwa etapy krystalizacji molibdenitów (od 326 ±1 do 310 ±1 mln lat), które odzwierciedlają aktywność pneumatolityczną i hydrotermalną w okresie karbońskim od wizenu/ serpuchowu do moskowu. W masywie Strzegom–Sobótka zarówno molibdenity rozetkowe występujące w formie impregnacji w granitach, jak i molibdenity w przecinających je żyłkach kwarcowych wykazują zbliżony wiek (od 309 ±1 do 296 ±2 mln lat). Krystalizacja molibdenitów w tym masywie była pochodną procesów pomagmowych związanych z powolnym stygnięciem magm odpowiedzialnych za powstanie monzogranitów hornblendowo-biotytowych. Zakres wiekowy krystalizacji molibdenitów ze strefy kontaktu bloku małopolskiego z blokiem górnośląskim mieści się w czasie od 301 ±2 do 296,3 ±1,4 mln lat. Najstarszy wiek izotopowy Re–Os krystalizacji wśród zbadanych dotychczas molibdenitów uzyskano dla próbki molibdenitu pochodzącej z Tatr – 350,5 ±1,2 mln lat. Z kolei najmłodsze wieki krystalizacji molibdenitów stwierdzono w próbkach z kamieniołomu w Siedlimowicach (257 ±1 mln lat) oraz w Miedziance (213 ±1 mln lat). Wieki te wskazują na procesy kataklazy i remobilizacji roztworów hydrotermalnych w młodszych okresach, tj. w późnym permie i triasie. Wyniki badań izotopowych molibdenitów pozwoliły określić relacje czasowe pomiędzy poszczególnymi hydrotermalnymi etapami krystalizacji kruszców i procesami magmowo-tektonicznymi w czasie ok. 140 mln lat, tj. od missisipu (karbon) do noryku (późny trias) w różnych obszarach wystąpień waryscyjskich intruzji granitoidowych w Polsce.

EN

The paper presents the results of molybdenites that closely correlate with the Variscan granite intrusions in Poland. In the Karkonosze Massif and its eastern metamorphic cover, there are two separate stages of Re-Os ages of molybdenite crystallization (326 ±1 to 310 ±1 Ma), which reflect pneumatolitic and hydrothermal activity in the Carboniferous (from the Visean/Serpukhovian to the Moscovian). In the Strzegom–Sobótka Massif, both rosette-like molybdenites disseminated in granitoids and those from the quartz veinlets reveal similar Re-Os ages that range from 309 ±1 to 296 ±2 Ma. Molybdenite crystallization in the Strzegom–Sobótka Massif was related to the post-magmatic processes associated with a slow cooling of magma responsible for the formation of hornblende-biotite monzogranites. The time range of molybdenites crystallization form the contact zone between the Małopolska and Upper Silesian blocks is from 301 ±2 to 296.3 ±1.4 Ma. The oldest Re-Os isotopic age of molybdenite (350.5 ±1.2 Ma) was received for a molybdenite sample from the Polish part of the Tatra Mountains. The molybdenites from the eastern part of the Strzegom–Sobótka Massif (Siedlimowice quarry, 257 ±1 Ma) and from the Miedzianka abandoned Cu (-U) mine (213 ±1 Ma) yielded the youngest Re-Os ages. These ages indicate tectonic reactivation and remobilization of hydrothermal fluids in the Late Permian and Late Triassic. The Re-Os isotopic studies of molybdenites allowed defining the time relation between successive hydrothermal stages of ore precipitation and tectonic-magmatic processes during ca. 140 million years e.g. from the Mississippian (Carboniferous) to the Norian (Late Triassic) in different areas of the occurrence of Variscan granitoid intrusions in Poland.

3

The late Variscan gold mineralization in the Kaczawa Mountains, Western Sudetes

Mikulski S. Z.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2007

|

Vol. 22

21-162

EN

Detailed characteristic of the Au-bearing arsenic-polymetallic deposits and a few prospects of the hydrothermal quartz-sulphide vein type from the Kaczawa Mountains are presented. The most important are the gold mineralization in Radzimowice which is classified as the transition from the porphyry to the epithermal type and in Klecza-Radomice described as the orogenic type. Auriferous mineralization is structurally controlled and hosted mainly by cataclased sericite-graphite schists from Pilchowice and Bolków units, which constitute the Paleozoic Kaczawa Metamorphic Complex. The fractured axial planes of F2 open asymmetric folds built of graphite schist, and second-order fault structures of major W-E and NE–SW directions played significant role as structural and geochemical traps for migrating mineralized hydrothermal fluids. Gold mineralization post-dates the regional metamorphism of host rocks (greenschist facies), main phases of Variscan orogenic deformations (D1 and D2), and emplacement of the late Variscan igneous rock suites (ca. 320 Ma). Gold mineralization processes developed in the Kaczawa Mountains are comparable with gold formation stages in the European Variscan Belt (Au1 to Au4) during the time period from ca. 350 to 240 Ma, which were distinguished by the author. However, in the Kaczawa Mountains the Au1 stage connected with the emplacement of syn-collisional granite (Tournaisian) has not been recognised yet. In the Kaczawa Mountains gold formation stages from Au2 to Au3 were connected with geodynamic transition from the post-collisional to the within-plate setting. Gold mineralization implies a change from mesothermal to epithermal conditions of Au precipitation after post-collisional granite emplacement and development post-magmatic processes, followed by orogenic uplift, deep fracturing, development of grabens (upper Namurian-Stephanian) and sub- and volcanic activity (Autunian). The first stage of ore precipitation in the coarse quartz veins were Fe-As sulphides (ca. 317 Ma) with submicroscopic gold. This mineralization was brecciated and cemented by the epithermal quartz-carbonate-base metal sulphide (ca. 294–280 Ma) - microscopic gold and locally also by Bi-Te mineral association. Younger stages of the low temperature hydrothermal types are of minor importance and are represent by chalcedony-kaolinite-pyrite/marcasite-gold association connected with volcanic processes in Autunian and by chalcedony-hematite-calcite-gold (Au4) association precipitated later during the post-Variscan basin formations (Upper Permian-Triassic and ?Cretaceous). Mineralogical and geochemical features of ores, sulphur and oxygen isotopes, fluid inclusion data, and Re-Os age determinations of gold-bearing sulphides are also given. The obtained results suggest that potential for additional gold resources exists in the abandoned mining sites in Radzimowice and Klecza-Radomice, as well as in other areas of the Kaczawa Mountains.

PL

Szczegółowo scharakteryzowano złoża oraz przejawy mineralizacji arsenowo-polimetalicznej ze złotem w hydrotermalnych żyłach kwarcowych, zalegających najczęściej w skataklazowanych serycytowo-grafitowych łupkach, zaliczanych do jednostki Pilchowic i Bolkowa, należących do paleozoicznych skał kaczawskiego kompleksu metamorficznego. Do najważniejszych zaliczono złotonośną mineralizację w Radzimowicach sklasyfikowaną jako typ przejściowy pomiędzy mineralizacją porfirową a hydrotermalną i mineralizację w Kleczy–Radomicach opisaną jako typ orogeniczny. Spękane powierzchnie osiowe otwartych, asymetrycznych fałdów (F2) w obrębie łupków grafitowych oraz spękania i uskoki o drugorzędnym znaczeniu i orientacji wzdłuż kierunku E–W i NE–SW odegrały doniosłą rolę jako strukturalne i geochemiczne pułapki dla migrujących roztworów hydrotermalnych. W Górach Kaczawskich złotonośna mineralizacja siarczkowa jest młodsza od procesów metamorficznych skał otaczających (facja zieleńcowa), głównych faz waryscyjskich deformacji orogenicznych (D1 i D2) i późno-waryscyjskich skał magmowych (ca. 320 Ma). Procesy mineralizacji złota w Górach Kaczawskich zostały porównane z wydzielonymi przez autora w europejskich waryscydach procesami tworzenia się złota od etapu Au1 do Au4 w czasie od około 350 do 240 mln lat. Przy czym w Górach Kaczawskich jak dotychczas nie rozpoznano etapu Au1 związanego z rozwojem granitów synkolizyjnych. Etapy od Au2 do Au3 były związane ze zmianą środowiska geotektonicznego od post-kolizyjnego do wewnątrz płytowego. Związane z tym było głębokie spękanie wynoszonego orogenu, utworzenie rowów tektonicznych (górny namur – stefan), rozwój procesów sub- i wulkanicznych (autun). Pierwszy etap mineralizacji rudnej w gruboziarnistym kwarcu reprezentują głównie siarczki As i Fe (wiek ok. 317 mln) zawierające złoto submikroskopowe. Mineralizacja ta, została skataklazowana i scementowana przez epitermalny kwarc-węglany-siarczki metali podstawowych (wiek 294–280 Ma) – złoto mikroskopowe i lokalnie także przez asocjacje minerałów Bi i Te. Młodsze etapy reprezentowane są przez niskotemperaturowe asocjacje hydrotermalne. Mają one mniejsze znaczenie i są reprezentowane przez asocjacje chalcedon-kaolinit-piryt/markasyt-złoto, których powstanie związane było z aktywnością wulkaniczną w autunie oraz asocjacje chalcedon-hematyt-kalcyt-złoto (Au4), powstałe w czasie formowania się post-waryscyjskich zbiorników sedymentacyjnych od górnego permu do triasu, a może nawet w kredzie. Ponadto szczegółowo scharakteryzowano pod względem mineralogicznym oraz geochemicznym złotonośne rudy siarczkowe. Przedstawiono również dane izotopowe siarki siarczkowej oraz rezultaty badań inkluzji fluidalnych oraz izotopów tlenu w kwarcu a także wyniki oznaczeń wieku metodą Re–Os na złotonośnych siarczkach. Uzyskane rezultaty wskazują na dodatkowe zasoby złota w opuszczonych rejonach górniczych Radzimowic i Kleczy–Radomic, jak również w innych rejonach Gór Kaczawskich.

4

Analiza strukturalno-kinematyczna i waryscyjska ewolucja tektoniczna kompleksu kaczawskiego

Cymerman Z.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2002

|

T. 175

1--147

PL

Kompleks kaczawski jest największą jednostką geologiczną Sudetów, zbudowaną z paleozoicznych utworów wulkaniczno-osadowych zmetamorfizowanych w warunkach facji zieleńcowej podczas orogenezy waryscyjskiej. Szczegółowa analiza strukturalna i kinematyczna wykonana dla całego kompleksu kaczawskiego wskazuje na dwa etapy deformacji (D1 i D2) budujących go skał metamorficznych. Do rozwoju penetratywnej foliacji S1, równoległej do warstwowania i lineacji ziarna mineralnego L1, doszło podczas głównego etapu deformacji D1, który charakteryzował się rozwojem heterogenicznych stref ścinania podatnego z lokalną dominacją składowej ścinania prostego. Wskaźniki kinematyczne (m.in. struktury mylonityczne typu S-C i porfiroklasty typu s) dokumentują głównie przemieszczenia tektoniczne o zwrocie "góra" ku zachodowi i północnemu zachodowi podczas etapu D1. Podczas młodszego etapu deformacji (D2), odbywającego się w bardziej kruchych warunkach, doszło do lokalnego rozwoju struktur ekstensyjnych, głównie asymetrycznych pasemek ścinania typu C'. Struktury te wykazują przemieszczenia tektoniczne skierowane ku wschodowi lub - rzadziej - ku zachodowi. Pięć jednostek tektonicznych (Jakuszowej, Dobromierza, Cieszowa, Pyszczyńskiej Góry i Środy Śląskiej) zbudowanych z metabazytów skorupy oceanicznej zostało nasuniętych ku zachodowi wzdłuż strefy Kaczawy na jednostki allochtoniczne: Chełmca, Rzeszówka, Wlenia, Radzimowic, Bolkowa, Sadów Górnych i Domanic. Z kolei te jednostki, także tworzące struktury imbrykacyjne, zostały nasunięte ku zachodowi na znacznie mniej zdeformowane parautochtoniczne jednostki Lubania Śląskiego, Pilchowic, Świerzawy, Luboradza i nienazwaną jednostkę z okolic Bolesławca. Kluczowe znaczenie w tektonice nasunięciowej podczas etapu deformacji D1 odegrała strefa Kaczawy, będąca rozległym nasunięciem z odkłucia o nieregularnym przebiegu. W proponowanym modelu ewolucji tektonicznej kompleksu kaczawskiego, jego zachodnia część, oddzielona strefą Kaczawy, należy do terranu saksoturyńskiego z utworami stoku kontynentalnego, a płaszczowiny i zespoły łusek położone na wschód od tej strefy uznano za oderwane i nasunięte fragmenty zachodniej części terranu środkowosudeckiego z metabazytami o cechach MORB-u. Główne struktury tektoniczne kompleksu kaczawskiego powstałe w wyniku tektoniki transpresyjnej (etap D1) zostały potem zmodyfikowane przez lokalny rozwój waryscyjskich struktur ekstensyjnych (etap D2) i jeszcze późniejszych deformacji alpejskich.

5

Występowanie uskoku śląsko-lubuskiego w podłożu monokliny przedsudeckiej na podstawie interpretacji wyników badań geofizycznych

Wójcicki A.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

1999

|

T. 25, z. 1

73-85

PL

W pracy przedstawiono wyniki interpretacji badań geofizycznych w południowej części monokliny przedsudeckiej. Interpretacja objęła oszacowanie wpływu grawitacyjnego utworów permomezozoiku na obraz anomalii siły ciężkości Delta/g. Zastosowano metody wyznaczania uskoków i ich parametrów z rozkładów anomalii grawimetrycznych i magnetycznych oraz metodę stripingu. Wykorzystane zostały także wyniki badań sejsmicznych. W wyniku badań potwierdzono istnienie uskoku śląsko-lubuskiego, podano jego lokalizację oraz koncepcję budowy geologicznej podłoża monokliny przedsudeckiej w jego sąsiedztwie

EN

In the study results of interpretation of geophysical investigations in S part of Foresudetic Monocline (SW part of Poland) were presented. The interpretation has enclosed an estimation of Permomesosoic's influence in Delta/g anomaly. Methods to determine faults and their parameters from gravity and magnetic anomalies distributions were applied along with the stripping method. Also results of seismic investigations were used. As a result the presence of Silesia-Lubusz fault has been confirmed and its localisation along with a concept of geological structure of Foresudetic Monocline's basement in its neighbourhood has been given