Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Investment outlays on nature protection in the context of the share of areas of high environmental value in the regions of Poland

Kropsz-Wydra Irena, Adamska Hanna, Szuk Tomasz, Minta Stanisław

Economics and Environment

|

2023

|

No. 4

1--18

EN

The aim of the study is to determine whether there is a relationship between the value of investments made for nature protection and the area of legally protected areas in Poland. The research problem concerns investment outlays incurred for nature protection in relation to the surface of areas with high natural values in Poland, taking into account the division into voivodeships in the years 2002-2021. In general, the area of legally protected areas in Poland did not show high variability in the analysed period, while the assessment of the relationship between the variables showed differences between voivodships. The results of the statistical analysis showed that there is a positive relationship between investment outlays, and the share of legally protected areas and that the level of investment outlays incurred for nature protection is not proportional to the share of legally protected areas.

PL

Celem badania było ustalenie, czy istnieje związek pomiędzy wartością inwestycji realizowanych na rzecz ochrony środowiska a powierzchnią obszarów prawnie chronionych w Polsce. Problem badawczy dotyczy nakładów inwestycyjnych poniesionych na ochronę środowiska w odniesieniu do powierzchni obszarów o wysokich walorach przyrodniczych w Polsce z uwzględnieniem podziału na województwa w latach 2002-2021. Powierzchnia obszarów prawnie chronionych ogółem na terenie Polski nie wykazała dużej zmienności w analizowanym czasie, natomiast ocena zależności między zmiennymi wskazała na zróżnicowanie pomiędzy województwami. Wyniki analizy statystycznej wskazują, że istnieje pozytywna zależność pomiędzy nakładami inwestycyjnymi a udziałem obszarów prawnie chronionych oraz że poziom nakładów inwestycyjnych ponoszonych na ochronę środowiska nie jest proporcjonalny do udziału obszarów prawnie chronionych.

2

Odpowiedzialność za szkody związane z istnieniem pomników przyrody

Gruszecki Krzysztof

Zieleń Miejska

|

2021

|

Nr 10

57--58

PL

Objęcie ochroną cennych składników środowiska przyrodniczego nie zwalnia z ewentualnej odpowiedzialności za szkody wywołane przez pomniki przyrody.

3

Naruszenie zakazów w stosunku do pomników przyrody

Gruszecki Krzysztof

Zieleń Miejska

|

2021

|

Nr 11

57--58

PL

Efektywność ochrony prawnej konkretnych obiektów w dużej mierze uzależniona jest od rodzaju i skuteczności sankcji stosowanych w sytuacji naruszenia prawa. Dlatego też również w przypadku ochrony pomników przyrody po stwierdzeniu ich uszkodzenia albo zniszczenia bardzo ważne staje się ustalenie, jakiego rodzaju sankcje prawne mogą znajdować zastosowanie.

4

Hybrydowe zezwolenia na usunięcie drzew

Gruszecki Krzysztof

Zieleń Miejska

|

2020

|

Nr 2

77--78

PL

W przypadku realizacji inwestycji bardzo często zachodzi konieczność usuniecia równocześnie wielu drzew lub krzewów. Z punktu widzenia podmiotów zainteresowanych wycinką optymalnym rozmiązaniem jest rozstrzygnięcie tej sprawy w jednej decycji. Niestety często drzewa planowane do usunięcia przedstawiają różną wartość przyrodniczą uzależnioną od ich gatunku i wielkości.

5

Nature and fodder value of grass-sedge communities in the Noteć valley in the Natura 2000 area

Grzelak M., Gaweł E., Janyszek M., Wrońska-Pilarek D., Janyszek S., Murawski M., Runowski S., Knioła A.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2017

|

Vol. 62, nr 3

135--140

EN

Studies aiming at the evaluation of nature and fodder value of grass-sedge communities were conducted in the years 2009-2013 in the Natura 2000 area in the Noteć Leniwa and Bystra valley on meadows with varied moisture and trophic conditions. They showed that a significant effect on the formation of grass communities, their richness and floristic diversity, as well as nature and agricultural value is exerted by moisture conditions resulting from habitat mosaic and management intensity. Most analysed communities of considerable nature value have mediocre productivity value, providing yields (d.m.) of 1.6 - 14.6 t. ha-1. Their fodder value score FVS ranged from 1.1 to 7.4, while the calculated floristic diversity (H’) was varied and ranged from 1.2 to 4.2. Some of the communities are barren land.

PL

Badania walorów przyrodniczych i użytkowych zbiorowisk trawiastych i szuwarowych przeprowadzone w latach 2009-2013, na obszarze Natura 2000 w dolinie Noteci Leniwej i Bystrej, na łąkach o zróżnicowanych warunkach wilgotnościowych i troficznych. Dotyczyły one walorów przyrodniczych i użytkowych. Wykazały one, że na wykształcanie się zbiorowisk trawiastych, ich bogactwo i różnorodność florystyczną, walory przyrodnicze oraz rolnicze, istotny wpływ ma przede wszystkim uwilgotnienie, które wynika z mozaikowatości siedlisk, i intensywność użytkowania. Większość cennych przyrodniczo zbiorowisk posiada mierną wartość gospodarczą i wartość użytkową Lwu wynosząca od 1,1 do 7,4, a niektóre są nieużytkami. Wyliczona różnorodność florystyczna (H’) jest zróżnicowana i wynosi od 1,2 do 4,2, a uzyskiwane plony s.m. wynoszą od 1,6 do 14,6 t. ha-1. Celem pracy była ocena walorów przyrodniczych i użytkowych zbiorowisk trawiasto-turzycowych dolinie Noteci na obszarze Natura 2000 na odcinku Białośliwie- Radolinek na obszarze Natura 2000.

6

Strategic management of the use of natural values for tourism development on the example of Podlaskie region

Szczepanowski A. E.

Ekonomia i Środowisko

|

2017

|

nr 3

131--144

EN

The first part of the study presents the results of research in the natural values of Podlaskie region. It shows the characteristics of tourism and recreation forms, which are preferred on environmentally valuable areas. In the second part of the article the author proposes a strategy model for the development of nature tourism, ecotourism, green therapy and recreation. The model describes the strategy steps, stating proposals for specific provisions that take into account the specificity of these forms of tourism and recreation. The final part indicates major benefits that come from the creation and implementation of strategies aimed at exploiting the potential of the natural region.

7

The effect of mineral fertilisation on economic and biological value of permanent meadow on peat-muck soil

Kamiński J., Barszczewski J.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2016

|

Vol. 61, nr 3

211--217

EN

The aim of this study was to analyse the effect of different ways of mineral fertilisation (0, K, PK, NPK) on yielding, botanical composition and utility value of sward and biological values of twice mown meadows on peat-muck soil. The paper contains final results of 50-year-long cycle of studies in experiment established in 1957 in Experimental Station in Biebrza. Water conditions of soil underwent marked changes during the experiment, periods with deep soil drainage prevailed. In the years 1997-2001 capillary irrigation was applied and in the years 2001-2010 drainage was moderate. A lack of fertilisation in many years caused very strong meadow degradation leading to the disappearance of the turf. Hay yields were only about 1.0 t·ha-1. Fertilisation with potassium only slightly increased yields to 3.0 t·ha-1 at poor quality of the sward, facilitating the development of floristically rich communities with biologically valuable species characteristic for semi-natural wet, fresh and some bog meadows. Fertilisation with phosphorus and potassium (PK) increased the productive potential and good utility value of the sward. At deep soil drainage Bromus inermis Leyss was the dominant. Capillary irrigation increased the share of Poa pratensis L. s. str., Phalaris arundinacea L., Phleum pratense L. and Alopecurus pratensis L. NPK fertilisation did not significantly increase yields compared with PK fertilisation that enhanced mineralisation of organic matter.

PL

Badano wpływ różnych sposobów nawożenia mineralnego (0, K, PK, NPK) na plonowanie, skład botaniczny i wartość użytkową runi oraz walory przyrodnicze łąk 2-kośnych na glebie torfowe-murszowej. Praca zawiera wyniki kończące 50-letni cykl badań na doświadczeniu agrotechnicznym, założonym w 1957 roku w Zakładzie Doświadczalnym w Biebrzy. Warunki wodne gleb w trakcie realizacji doświadczenia ulegały znacznym zmianom, przeważały okresy z głębokim odwodnieniem gleb, w latach 1997-2001 stosowano nawodnienia podsiąkowe poprzez piętrzenie wody w pobliskim kanale, a w latach 2002-2010 odwodnienie było umiarkowane. Brak nawożenia w ciągu wielu lat powodował bardzo silną degradację łąki, prowadzącą aż do zanikania darni. Plony siana wynosiły zaledwie około 1,0 t·ha-1. Nawożenie potasem (K) w niewielkim stopniu zwiększało wydajność użytku (3,0 t·ha-1) przy miernej wartości użytkowej runi. Sprzyjało natomiast kształtowaniu bogatych florystycznie zbiorowisk, z udziałem cenniejszych przyrodniczo gatunków, charakterystycznych dla półnaturalnych łąk zmienno wilgotnych i świeżych oraz niektórych bagiennych. Natomiast fosforem i potasem (PK) decydowało o dużym potencjale produkcyjnym łąk (plony siana wynosiły 6-9 t·ha-1) oraz dobrej wartości użytkowej runi. Nawożenie to sprzyjało też bogactwu gatunkowemu i dominacji w runi wartościowych gospodarczo traw. Przy głębokim odwodnieniu gleb dominowała stokłosa bezostna (Bromus inermis Leyss.), a w latach po wprowadzeniu nawodnień podsiąkowych zwiększył się udział wiechliny łąkowej (Poa pratensis L.), mozgi trzcinowatej (Phalaris arundinacea L.), tymotki łąkowej (Phleum pratense L.) i wyczyńca łąkowego (Alopecurus pratensis L.). Dodatek azotu nawozowego (NPK) nie powodował istotnych zwyżek plonów w porównaniu do obiektu PK w większości sezonów, ze względu na wzmożoną mineralizację substancji organicznej gleb. Nawożenie azotem sprzyjało jednak zachwaszczaniu runi nitrofilnymi gatunkami zielnymi, co nieznacznie zmniejszało walory przyrodnicze takich łąk.

8

Floristic composition of community with domination of bromus inermis leyss on the backround of soil conditions

Kaczmarek Z., Grzelak M., Gajewski P., Glina B., Mocek A., Rybczyński P., Tylman O.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2016

|

Vol. 61, nr 3

206--210

EN

The paper contains soil and floristic characteristics of grassland communities where ecological arable tillage is conducted. The characteristics includes the assessment of variability and a detailed description and interpretation of soil and phytosociological conditions. The research was conducted in September 2015 in an individual farm land in Mniszek (a village in Wielkopolskie Voivodship in Czarnkowsko-Trzcianecki County). On the basis of 18 phytosociological relevés made with Braun-Blanquet’s method, floristic diversity of the community as well as botanical structure and natural value were determined; the community with the predominance of Bromus inermis (Bromus inermis Leyss) was dominant. Four soil profiles were prepared and such soil properties as pH, content of total carbon and total nitrogen, soil texture, bulk density of soil, particle density, total porosity, maximal hygroscopic capacity, the potential of water binding by the soil and its total and readily available water as well as the saturated hydraulic conductivity were determined. The investigated soils represented sandy alluvial soils (Haplic Fluvisols), formed from alluvial materials of the Noteć River’s ice-marginal valley. The permeability of studied soils was high and their retention was low, what is characteristic for coarse-textured soils The production and plant available water appeared in small amounts in the soils under study. Total porosity, bulk density, particle density, as well as pH, were on a beneficial level. The surface soil horizons were characterized by high (as for sands) content of total carbon, what was the result of an alluvial specificity of the studied soils genesis. The investigated soils were a natural environment for thermophilic flora.

PL

W pracy przedstawiono gleboznawczą i florystyczną charakterystykę siedlisk łąkowych, na których prowadzona jest rolnicza gospodarka ekologiczna. Obejmowała ona ocenę zróżnicowania oraz szczegółowy opis i interpretację warunków glebowych i fitosocjologicznych. Badania wykonano we wrześniu 2015, na terenie indywidualnego gospodarstwa rolnego we wsi Mniszek (województwo wielkopolskie; powiat czarnkowsko-trzcianecki). Na podstawie 18 zdjęć fitosocjologicznych określono zróżnicowanie florystyczne zbiorowiska oraz strukturę botaniczną i wartość przyrodniczą, w którym dominowało zbiorowisko z przewagą stokłosy bezostnej (Bromus inermis Leyss). W materiale glebowym pochodzącym z czterech profili glebowych oznaczono takie właściwości, jak: pH, zawartość węgla i azotu ogólnego, skład granulometryczny, gęstość gleby oraz jej fazy stałej, porowatość całkowitą, maksymalną pojemność higroskopową, potencjał wiązania wody przez glebę, jej potencjalną i efektywną retencję użyteczną oraz współczynnik filtracji. Badane gleby reprezentowały typ mad właściwych (Haplic Fluvisols), wytworzonych z piasków aluwialnych pradoliny Noteci. Charakteryzowały się bardzo lekkim, piaszczystym uziarnieniem oraz, typową dla gleb lekkich, wysoką wodoprzepuszczalnością i niską retencją. Woda produkcyjna oraz dostępna dla roślin występowała w nich w niewielkich ilościach. Porowatość całkowita i gęstość gleby, jak również pH, kształtowały się na korzystnym poziomie. Poziomy wierzchnie cechowały się wysoką - jak na piaski - zawartością węgla ogólnego, co wynikało ze specyfiki aluwialnej genezy tych gleb. Badane gleby stanowiły naturalne podłoże dla roślinności ciepłolubnej.

9

Natural and utility values of meadow communities of the order Arrhenatheretalia in Wałbrzych County in relation to habitat conditions

Paszkiewicz-Jasińska A., Steinhoff-Wrześniewska A.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2015

|

Vol. 60, nr 4

55--60

EN

The aim of this study was to estimate natural and utility values of meadow communities of the order Arrhenatheretalia situated in Wałbrzych County in relation to habitat conditions. Moisture and trophic status were selected for analyses from among many habitat conditions. Plants of fresh habitats dominated (57-62% of the total number of species) in all described communities (Arrhenatheretum elatioris, Poa pratensis-Festuca rubra, Agrostis capillaris-Festuca rubra, Trisetum flavescens). Phytocoenoses of the order Arrhenatheretalia showed a high species richness amounting from 83 to 115 species. Depending on community, diversity index varied from 2.99 to 3.40. Comparative analysis of natural valorisation showed that studied communities had small to medium natural values. The share of plant functional groups differed among studied phytocoenoses. Grasses constituted 14.8 to 17.7% of the sward and legumes - from 8.9 to 14.5%. Herbs and weeds were the most numerous groups in meadow communities and contributed in more than 60% to the sward composition. Depending on phytocoenoses, the number of utility value (Lwu) of the sward varied between 5.4 and 6.4 which placed the meadows in the group of mean to good fodder quality (Lwu>6.0). Performed evaluation allowed to distinguish Trisetum flavescens community, which showed the highest natural and utility value.

PL

Celem pracy było określenie wartości przyrodniczo-użytkowej zbiorowisk łąkowych z rzędu Arrhenatheretalia zlokalizowanych w powiecie wałbrzyskim, na tle warunków siedliskowych. Sposród wszystkich czynników siedliskowych do analizy wybrano uwilgotnienie i trofizm. We wszystkich omawianych zbiorowiskach występujących na badanym terenie (Arrhenatheretum elatioris, Poa pratensis-Festuca rubra, Agrostis capillaris-Festuca rubra, Trisetum flavescens) dominowały rośliny siedlisk swieżych z udziałem od 57 do 62% ogółu gatunków. Fitocenozy badanego terenu z rzędu Arrhenatheretalia charakteryzowały się dużym bogactwem gatunkowym - od 83 do 115 gatunków. Obliczony na podstawie badań wskaźnik różnorodności H’ przyjmował wartość, w zależności od zbiorowiska, od 2,99 do 3,40. Analiza porównawcza waloryzacji przyrodniczej wykazała, że badane zbiorowiska charakteryzowały się małymi i średnio małymi walorami przyrodniczymi. Udział poszczególnych grup funkcjonalnych roślin w badanych fitocenozach był zróżnicowany. Trawy stanowiły od 14,8 do 17,7% składu runi, a rośliny bobowate od 8,9 do 14,5%. We wszystkich badanych zbiorowiskach łąkowych najliczniejszą grupę stanowiły zioła i chwasty, a ich udział w runi wynosił ponad 60%. W zależności od badanej fitocenozy liczba wartości użytkowej runi (Lwu) wahała sie od 5,4 do 6,4, co charakteryzuje je jako łąki o miernej i dobrej (Lwu>6.0) wartości paszowej. W przeprowadzonej ocenie wartości przyrodniczo-użytkowej wyróżniało się zbiorowisko z Trisetum flavescens, które charakteryzowało się najwiekszą wartością przyrodniczą i użytkową runi.

10

Charakterystyka zbiorowisk użytków zielonych małej zlewni sudeckiej w Boguszynie na tle warunków przyrodniczych

Helis M., Paszkiewicz-Jasińska A.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2015

|

T. 18, nr 1

83--96

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę zbiorowisk użytków zielonych (skład florystyczny, bogactwo gatunkowe i różnorodność florystyczną), wykorzystywanych rolniczo, na tle warunków przyrodniczych małej zlewni sudeckiej w Boguszynie. Na podstawie zdjęć fitosocjologicznych wyróżniono zbiorowiska użytków zielonych należących do klasy Molinio-Arrhenatheretea i rzędu Arrhenatheretalia: zespół Arrhenatheretum elatioris oraz dwa zbiorowiska z gatunkiem dominującym - Poa pratensis-Festuca rubra i z Agrostis capillaris. Fitocenozy te charakteryzują się zróżnicowanym bogactwem gatunkowym (50-74 gatunków ogółem). Największą liczbę gatunków stwierdzono na łące użytkowanej kośno-pastwiskowo z dominacją Agrostis capillaris. Wartości wskaźnika H' wyróżnionych zbiorowisk zawierają się w granicach 2,00÷2,37, a największą jego wartość stwierdzono w zbiorowisku Poa pratensis-Festuca rubra. Wyróżnione zbiorowiska wykształciły się na stokach słabo nachylonych, o ekspozycjach w przewadze południowych, o umiarkowanych wartościach nasłonecznienia, głównie na glebach brunatnych właściwych. Większość z tych zbiorowisk to użytki zielone pochodzenia porolnego, co przekłada się na ich skład gatunkowy. Na skład gatunkowy użytków zielonych i ich bogactwo miały wpływ czynniki przyrodnicze, sposób użytkowania oraz ich geneza.

EN

The paper presents the characteristics of natural grassland communities (floristic composition, species richness and floristic diversity) used for agriculture, located in the basin of the Sudety (142 ha), the edge of Klodzko Valley in Boguszyn, on the background of natural conditions. To accomplish this task we used cartographic data, which was converted to digital form and after that placed into GIS (Geographic Information System). Soil conditions were obtained from agricultural soil maps on a scale of 1:5000. Digital Terrain Model was obtained by interpolation and conversion of elevation data derived from the basic map scale of 1:1000, topographic maps at a scale of 1:10 000 and tacheometric image. The current map of land use has been developed base on the cadastral map of land and buildings, on local observations and data obtained from the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture. Result of the cartographic attribute transformation base on Śtružka method is total solar radiation map, allowing parameterized slopes with regard of insolation. The resulting cartographic data and their derivatives obtained by the transformation of the model were compared with the result of floristic and phytosociological research conducted on grassland, used for agricultural purposes. The resulting material was used to distinctions of meadow communities and assessing their species richness and floristic diversity (index H'). On the basis of phytosociological relevés made with the Braun-Blanquet method, communities of the studied grasslands were ascribed to the Molinio-Arrhenatheretea and the order Arrhenatheretalia: Arrhenatheretum elatioris association and two communities with dominating species - Poa pratensis-Festuca rubra and Agrostis capillaris. Phytocoenoses are characterized by diverse species richness (50-74 species in total). The greater number of species were found in the meadow used mown-grazed with Agrostis capillaris domination. The index of floristic diversity varied between 2.00 and 2.37, with the highest one observed in Poa pratensis-Festuca rubra community. Distinguished grassland communities have developed on the slopes weakly sloping, the exposures in predominantly southern sunshine and mild values of insolations, on mainly cambisoils. Most of these grassland communities is after arable origin. Distinguished on the species composition of grassland communities and their wealth has been influenced by natural factors, usage, and their genesis. Influence on species composition and its abundance of distinguished grasslands has been natural conditions, usage and origin.

11

Threats to historic parks arising from the conflict of cultural and natural values

Sikora D.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 5-A

275--290

EN

The values which dictate whether a historic park is listed as a heritage site, and which justify the need for statutory protection, are its historical, artistic and scientific values. The lack of public understanding and respect for these values, and the failure to perceive historic parks as works of garden art, and not merely as biologically active areas used primarily as recreation sites, poses many serious threats to this group of heritage sites.

PL

Wartości, jakie decydują o objęciu parku historycznego ochroną prawną, uzasadniające konieczność tej ochrony to: wartość historyczna, artystyczna i naukowa. Brak społecznego zrozumienia i poszanowania dla tych wartości, brak postrzegania parków zabytkowych jako dzieł sztuki ogrodowej, a nie tylko terenów biologicznie czynnych, pełniących przede wszystkim funkcję rekreacyjną, prowadzi do wielu poważnych zagrożeń dla tej grupy zabytków.

12

Wartość przyrodnicza i paszowa użytkowanych ekstensywnie łąk w dolinie Golionki (Bory Tucholskie)

Stosik T.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2014

|

T. 14, z. 4

77--94

PL

Optymalne ze względów produkcyjnych uwilgotnienie gleb łąkowych nie jest dzisiaj częstym zjawiskiem, a nadmiernie przesuszone przez lata pokłady torfu straciły bezpowrotnie swoje właściwości. Konsekwencją degradacji gleby są zmiany jakościowe i ilościowe w składzie gatunkowym runi. Niekorzystne zmiany struktury fitocenoz użytków zielonych obserwuje się również w Borach Tucholskich, gdzie jeszcze w połowie XX wieku notowano dobrze zachowane zbiorowiska łąk wilgotnych, zmiennowilgotnych i fitocenozy z dużym udziałem turzyc. W pracy przedstawiono strukturę fitosocjologiczną, wartość użytkową i przyrodniczą użytków zielonych w dolinie Golionki, a także warunki siedliskowe, określone za pomocą liczb wskaźnikowych Ellenberga. Łącznie wyróżniono 12 syntaksonów o różnej randze. Określone dla nich cechy, jak średnia liczba gatunków w zdjęciu i współczynnik różnorodności gatunkowej, nie w pełni odzwierciedlają wartość przyrodniczą fitocenoz. Za bardziej obiektywny wyznacznik należy uznać udział gatunków rzadkich i chronionych, które zazwyczaj utrzymują się w siedlisku mało przekształconym. W kompleksie łąkowym nad Golionką występują one na glebie wilgotnej lub skrajnie suchej, kwaśnej lub zasadowej i mało żyznej w zbiorowiskach wysokich turzyc, zbiorowisku z Carex nigra oraz w zbiorowisku z Origanum vulgare. Utrzymaniu dużej wartości przyrodniczej fitocenoz nie sprzyjają odwadnianie i inne zabiegi prowadzące do ujednolicania siedliska.

EN

The optimal, from the production point of view, meadow soil moisture is not a frequent phenomenon today and the peat deposits excessively dewatered over years have lost their properties irrevocably. The soil degradation resulted in qualitative and quantitative changes in the species composition of the sward. Unfavourable changes in the phytocenosis structure of grasslands are also observed in the Tuchola Pinewoods where still in the mid 20th century there were noted well-preserved communities of wet meadows, of variable moisture content and phytocenoses with a large share of sedges. The paper demonstrates the phytosociological structure, functional and natural value of grasslands in the Golionka River Valley, as well as habitat conditions, determined with Ellenberg's indicator values. In total there were differentiated between 2 syntaxa different in weight: the plant community with Urtica dioica, reed beds (Magnocaricion), Scirpetum sylvatici), the plant communities with Deschampsia caespitosa, the plant communities with Bromus hordeaceus, the plant communities with Potentilla anserina, Ranunculo-Alopecuretum geniculati, the plant communities with Antoxanthum odoratum, the plant communities with Holcus lanatus, the plant community with Poa pratensisFestuca rubra, the plant community with Carex nigra, and the plant community with Origanum vulgare. The parameters, such as the number of species per relevé and the species diversity coefficient, do not fully reflect the natural value. One shall consider the share of habitat-compatible rare and protected species a more objective indicator. Usually they persist in the habitat almost optimal. As for the meadow complex on the Golionka River they occur on a more moist soil and extremely dry, acid or alkaline as well as low fertility soil; in the communities of tall sedge, the community with Carex nigra as well as the community with Origanum vulgare. Preserving a high natural value of phytocenoses is not helped by dewatering and other treatments leading to making the habitat homogeneous. In such conditions there develop the communities with a slightly higher functional value, represented in a given area by the community with Anthoxanthum odoratum, with Holcus lanatus, Poa pratensis-Festuca rubra as well as the community with Origanum vulgare.

13

Walory krajobrazowe i wartość przyrodnicza zbiorowisk łąkowych obszaru natura 2000 "Ostoja Nietoperzy Gór Sowich"

Paszkiewicz-Jasińska A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 33

96--103

PL

W pracy przedstawiono walory krajobrazowe i wartość przyrodniczą zbiorowisk łąkowych położonych w granicach obszaru objętego programem ochrony Natura 2000 „Ostoja Nietoperzy Gór Sowich”. Na podstawie przeprowadzonych badań wyróżniono 6 zbiorowisk roślinnych, które charakteryzowały się dużym bogactwem gatunkowym (od 64 do 109 gatunków w zbiorowisku) i średnimi wartościami wskaźnika różnorodności florystycznej (H’= 2,1-2,4). Największą wartością przyrodniczą charakteryzowało się zbiorowisko łąkowe ze związku Polygono-Trtisetion, wyróżniające się w krajobrazie badanego terenu bogactwem kolorów, dzięki obecności w runi 109 gatunków roślin, w tym wielu barwnie kwitnących. Jego wartość przyrodniczą i krajobrazową podnosi obecność gatunków objętych ochroną ścisłą, wśród nich należących do zagrożonych wymarciem i rzadkich. Wszystkie badane zbiorowiska użytków zielonych, położone wśród ciemnozielonych, dominujących w krajobrazie tego obszaru lasów, są jednym z ważniejszych elementów decydujących o jego walorach krajobrazowych.

EN

The paper presented landscape and natural values of meadows situated within the Natura 2000 “Ostoja Nietoperzy Gór Sowich” area. Based on the study, 6 plant communities were highlighted. They were characterized by high species richness (from 64 to 109 species in a community) and average values of floristic diversity index H’ (2.1-2.4). The greatest natural value of grassland community was found in Polygono-Trtisetion community - distinctive in its color richness, thanks to the presence in the sward of 109 species of plants, including many colorfully flowering ones. Its natural and landscape value was increased by the presence of species under strict protection (with endangered and rare species among them). All studied grassland communities, located among dark green forests, which dominate in this area, are one the most important element deciding about landscape values.

14

An assessment of the natural value of selected meadow-pasture communities in the Middle Sudetes region

Żyszkowska M., Paszkiewicz-Jasińska A.

Journal of Water and Land Development

|

2011

|

no. 15

53-64

EN

The paper presents an assessment of the natural values of grassland communities situated in the region of the Middle Sudetes in meso-regions of the Sowie, Kamienne and Wałbrzyskie Mountains. The study was carried out in the years 2009-2010 on utilised meadows and pastures. Two hundred and thirty two phytosociological relevés were made with the Braun-Blanquet method to estimate phytosociological affiliation of grassland communities. Moreover, species richness and the index of floristic diversity were calculated. Protected species were recorded and their risk categories were estimated. The studies showed that grassland communities belonged to the class Molinio-Arrhenatheretea. Five phytosociological units in the rank of association or community with the dominating species were distinguished within this class: Arrhenatheretum elatioris, the community Poa pratensis-Festuca rubra, the community with Agrostis capillaris, the association Lolio-Cynosuretum and the community with Alopecurus pratensis. The distinguished grassland communities were characterised by relatively high species richness ranging from 57 species in the community with Alopecurus pratensis to 103 species in the community with Agrostis capillaris and by mean diversity indices H' ranging from 2.6 to 3.1. In part of analysed grasslands there were 10 strictly or partly protected species. Six of them: Dactylorhiza maculata (L.) Soó, Gymnadenia conopsea (L.) subsp. conopsea R. Br., Trollius europaeus L. s. str. Dactylorhiza majalis (Rchb.) P. F. Hunt & Summerh., Colchicum autumnale L. and Platanthera bifolia (L.) Rich belonged to endangered or rare species in Lower Silesia. The presence of protected and rare species in grasslands increases their natural value. Most valuable phytocoenoses classified as the association Arrhenatheretum elatioris and the community Poa pratensis- Festuca rubra are identifiers of valuable habitats protected within the Natura 2000 system. Obtained results indicate that the studied grassland communities are characterised by a high natural value.

PL

W górskim regionie polskich Sudetów łąki i pastwiska pełnią ważną rolę w strukturze użytkowania ziemi, zajmując ponad 50% powierzchni użytków rolnych. Po okresie transformacji ustrojowej, na skutek spadku opłacalności produkcji zwierzęcej, doszło tam do niekorzystnych zmian w sposobie wykorzystywania przestrzeni rolniczej, m.in. odłogowania, zalesiania i zaorywania użytków zielonych. Zmiany te doprowadziły do przekształcenia zbiorowisk oraz zmniejszenia ich wartości przyrodniczej, a nawet do utraty wielu cennych gatunków i zbiorowisk. Wprowadzenie od 2004 r. wsparcia w ramach WPR spowodowało wznowienie użytkowania na wielu użytkach zielonych, co zapobiega niekorzystnym przekształceniom zbiorowisk łąkowo-pastwiskowych oraz prowadzi do poprawy struktury ich składu gatunkowego i różnorodności. Dlatego na terenach górskich, gdzie udział użytków zielonych w strukturze użytków rolnych jest znaczny, badania walorów przyrodniczych obszarów łąkowo-pastwiskowych jest bardzo istotne. Celem pracy jest ocena wartości przyrodniczej wybranych zbiorowisk łąkowo-pastwiskowych w regionie Sudetów Środkowych, w mezoregionach: Gór Sowich, Gór Kamiennych i Gór Wałbrzyskich. W Górach Sowich badaniami objęto użytki zielone, położone w okolicy miejscowości Glinno, Jugowice i Walim, w Górach Kamiennych - w miejscowości Sokołowsko, a w Górach Wałbrzyskich - Lubiechów. Badania przeprowadzono w latach 2009-2010 na użytkowanych łąkach i pastwiskach. W tym okresie wykonano 232 zdjęcia fitosocjologiczne metodą Brauna-Blanqueta, które posłużyły do określenia przynależności fitosocjologicznej zbiorowisk użytków zielonych. Ponadto określono bogactwo gatunkowe na podstawie liczby gatunków ogółem w zbiorowisku oraz obliczono wskaźnik różnorodności florystycznej, odnotowano obecność gatunków chronionych oraz określono kategorie ich zagrożenia. Wskazano również zbiorowiska, będące identyfikatorami siedlisk podlegających ochronie w ramach sieci obszarów chronionych Natura 2000, oraz inne formy ochrony przyrody na badanym obszarze.

15

Wartość przyrodnicza roślinności siedlisk nieleśnych Pogórza Kaczawskiego uznanego za obszar Natura 2000

Żyszkowska M., Fatyga J., Nadolna L., Paszkiewicz-Jasińska A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2009

|

T. 9, z. 4

227-244

PL

Tematem niniejszej pracy jest inwentaryzacja i ocena wybranych siedlisk nieleśnych Pogórza Kaczawskiego, zakwalifikowanych wstępnie do uznania za obszar Natura 2000 i oznaczonych symbolem PLH 020037. W badaniach marszrutowych określono strukturę użytkowania ziemi i strukturę użytków rolnych, a następnie w wyznaczonych za pomocą GPS punktach na powierzchni użytków zielonych wykonano zdjęcia fitosocjologiczne metodą Brauna-Blanqueta. Zebrany materiał stanowił podstawę określenia przynależności fitosocjologicznej na podstawie 6-stopniowej skali ilościowości. Stwierdzono, że na badanym terenie szata roślinna została zdominowana przez uprawy polowe, a użytki zielone zajmują stanowiska marginalne i są w dużej mierze wynikiem odłogowania gruntów ornych. Spośród zbiorowisk roślinności łąkowej wyróżniono 10 jednostek fitosocjologicznych. Do najbardziej wartościowych należały fitocenozy zakwalifikowane jako zespół Arrhenatheretum elatioris i zbiorowisko Poa pratensis-Festuca rubra. Przedstawicielem roślinności ruderalnej był zespół Convolvulo-Agropyretum, a roślinności terenów podmokłych - Phragmitetum australis. Wiele płatów roślinności z uwagi na trudności w jednoznacznym określeniu przynależności do zespołu ujęto jako zbiorowiska z dominującym gatunkiem. Były to zbiorowiska z Solidago canadensis, Holcus mollis, Holcus lanatus i Filipendula ulmaria. Wynikiem pracy była ogólna konkluzja, że jako siedliska podlegające ochronie mogą być rozpatrywane tylko te, na których występowało zbiorowisko Poa pratensis-Festuca rubra. Gatunkiem znajdującym się pod ścisłą ochroną była centuria zwyczajna (Centaurium erythraea Rafn), a narażone na wyginięcie były okrzyn łąkowy (Laserpitium prutenicum L.) i stokłosa żytnia (Bromus secalinus L.). W podsumowaniu stwierdzono, że badany teren tylko w niewielkim stopniu spełnia kryteria obszarów Natura 2000.

EN

The subject of our study was to make an inventory and evaluation of selected non-forest habitats of the Kaczawskie Foothills and Mountains preliminarily classified as the area of Natura 2000 (symbol PLH 020037). In the route studies the structure of land use and of farmlands was determined and then in grassland sites chosen with the GPS phytosociological relevés were taken with the use of Braun-Blanquet's method. Collected material was a basis for establishing phytosociological status based on 6-grade Braun-Blanquet's scale of cover-abundance. It was found that the flora within study area was dominated by field crops and the grasslands covered only a marginal part of the area being mostly an effect of abandoned arable lands. Among communities of meadow vegetation 10 phytosociological units were distinguished. The most valuable ones included phytocoenoses classified as Arrhenatheretum elatioris association and Poa pratensis-Festuca rubra community. Ruderal vegetation was represented by Convolvulo-Agropyretum, and wetland vegetation - by Phragmitetum australis. Due to difficulties with exact classification of some vegetation patches, they were classified as communities of one dominating species. They included the communities of Solidago canadensis, Holcus mollis, Holcus lanatus and of Filipendula ulmaria. The general conclusion of the study was that only the communities with Poa pratensis-Festuca rubra may be considered as protected habitats. Centaurium erythraea is the species under strict protection, while Laserpitium prutenicum and Bromus secalinus are the threatened species. In conclusion we underline that the study area only partially fulfills the criteria of Natura 2000 sites.

16

Zapomniane wartości starych parków

Czechowicz M.

Architektura Krajobrazu

|

2006

|

nr 3-4

48-55

EN

Lower Silesia is an area prodigal with palace-park sets which have been preserved until the present. Localization in this part of Europe because of historical and cultural conditions. Many of the objects preserved until today still have the readable compositional set and we can easily discover the main thought of their creators. The analyzed objects have undergone dramatic changes during the years. Starting with the changes of the park area, devastation of cubature objects, clearing trees to complete liquidation of sets and building small housing estates in their place. The present state of many objects often requires immediate human intervention and large financial inputs. This article is an attempt at systematizing information on the subject of compositional, cultural, historical and landscape value of old parks remaining after the destruction of mansions, which are the cultural element of Lower Silesia heritage.