Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wstępne badania diagenezy utworów wapienia muszlowego w północnej części regionu śląsko-krakowskiego (otwór 25-BN Biskupice)

Dymowski Witold

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 5

274--278

EN

The paper presents investigation on diagenesis of Muschelkalk carbonates in the 25-BN Biskupice borehole, NE part of the Silesian-Cracow region. A cycle of dissolution and neomorphic alterations has been identified in the dolomites, Fe-dolomites and calcites occurring at the medium and late stages of diagenesis based on the analytical results of petrographic, cathodoluminescence and SEM methods.

2

Przegląd skamieniałości kręgowców i flory z terenów dzisiejszej Polski zgromadzonych w Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu

Pawlak Wojciech, Czepiński Łuklasz, Majchrzyk Aleksander, Duk Katarzyna

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 1

48--55

EN

Current territory of Poland was an exploration area for paleontologists from other European countries throughout the almost entire nineteenth century. A considerable part of findings were stored in institutions located beyond current borders of Poland. We have examined, documented and identified above 350 fossils housed in the Natural History Museum in Vienna (Naturhistorisches Museum Wien). The collection includes paleobotanical and paleozoological specimens from the Little Poland and the Upper Silesia. Some of these specimens are a unique material from the localities which are no longer available.

3

Właściwości zbiornikowe utworów wapienia muszlowego na Niżu Polskim

Gancarz M.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2015

|

T. 31, z. 1

65--79

PL

Utwory wapienia muszlowego (trias środkowy) zajmują ponad 70% obszaru Niżu Polskiego. Reprezentowane są przede wszystkim przez różne odmiany wapieni, dolomitów i margli. Stanowią jeden z mniej rozpoznanych poziomów wodonośnych formacji mezozoicznej na Niżu Polskim, dlatego wzbudzają duże zainteresowanie badawcze m.in. odnośnie do parametrów zbiornikowych. Jednoznaczną ocenę parametrów zbiornikowych, węglanowych utworów wapienia muszlowego, utrudnia obecność złożonej przestrzeni szczelinowej i porowej oraz brak wiedzy na temat szczelinowatości tych utworów. Niemniej jednak na podstawie analizy parametrów porowatości całkowitej i przepuszczalności wskazano rodzaj skały zbiornikowej oraz wytypowano obszar i ogniwo o najkorzystniejszym rozkładzie tych parametrów w utworach wapienia muszlowego. Zmiany własności petrofizycznych utworów wapienia muszlowego zależą przede wszystkim od rodzaju skały zbiornikowej oraz przebiegu stref dyslokacji. Analizując rozkład tych parametrów w obszarze całego zbiornika, widać ich wyraźną dwudzielność. Porowatością do 2% i przepuszczalnością poniżej 1 mD charakteryzują się głównie zbite niespękane wapienie oraz iłowce i margle. W obrębie całej formacji obserwuje się wartości przepuszczalności bliskie zera.Większość badanych prób zawiera się w przedziale przepuszczalności 0–0,1 mD. Najwyższe wartości parametrów petrofizycznych zaobserwowano przede wszystkim w wapieniach piankowych i wapieniach czystych, dolnego wapienia muszlowego, na głębokościach nieprzekraczających 2500 m p.p.t. Maksymalne wartości porowatości całkowitej wapieni wynoszą > 20% przy przepuszczalności dochodzącej do 340 mD. Obszar o najkorzystniejszych wartościach parametrów porowatości całkowitej i przepuszczalności rozciąga się na granicy monokliny przedsudeckiej i niecki łódzkiej, co zostało potwierdzone na podstawie porównania rozkładu parametru porowatości całkowitej z przebiegiem regionalnych stref tektonicznych.

EN

Muschelkalk (Middle Triassic) deposits occupy more than 70% of the Polish Lowlands and consist of mainly limestone, dolomite and marls, among which there could be several lithological types. The Middle Triassic formation is one of the less identified Mesozoic aquifers in the Polish Lowlands, which is why arouse more attention inter alia relating to reservoir parameters. Presence of fissure and pore space in the Muschelkalk deposits and lack of knowledge about their fissuring, makes it difficult to assessment the reservoir properties. However, on the basis of the parameters of the total porosity and permeability indicated the type of reservoir rock and were selected area and member with the best distribution of these parameters in the Muschelkalk formations in the Polish Lowland. Changes in petrophysical properties in the Muschelkalk deposits mainly depend on the type of reservoir rocks and the course of dislocation zones.The didtribution of porosity and permeability around the all reservoir area is clearly bipartition. The lowest porosity below 2% and permeability below 1 mD were observed mainly in compact and unfractured limestones, marls and claystones in all the members and every structural units. The permeability close to zero is observed in all formation. Most of the tested samples have a permeability in the range 0–0,1 mD. The highest values of petrophysical parameters were observed mainly in foam and pure limestone of Lower Muschelkalk in limestone foam series, at depths below 2500 m. The maximum values of the total porosity for limestone are greater than 20% and for permeability are more than 340 mD. The area of the most favorable values of the total porosity and permeability parameters extends to the border of Fore-Sudetic Monocline and Łódź Trough. This was confirmed by comparing the distribution of total porosity with the course of the regional tectonic zones on the Polish Lowlad.

4

Possibility of Huntite presence in the Triassic limestones of Opole Silesia

Stanienda K.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2013

|

T. 29, z. 3

79--98

PL

W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań próbek skał węglanowych pobranych z utworów triasowych, w obszarze Śląska Opolskiego. Przedmiotem badań była identyfikacja huntytu – fazy węglanowej, o podwyższonej, w porównaniu z kalcytem magnezowym i dolomitem, zawartości magnezu. Huntyt powstaje zwykle wskutek procesów hydrotermalnych, wietrzenia dolomitu lub w wyniku przeobrażenia, w warunkach wysokich temperatur, kalcytu magnezowego. W skałach osadowych występuje w utworach strefy wadycznej (aeracji). W celu stwierdzenia obecności huntytu, wybrane próbki skał poddano analizom FTIR, rentgenowskiej oraz badaniom w mikroobszarach. Minerał ten zidentyfikowano w skałach wapienia muszlowego, w wapieniach warstw gogolińskich, górażdżańskich, dziewkowickich i karchowickich. [...]

EN

This article presents the results of studies of Triassic carbonate rock samples taken from the area of Opole Silesia. The aim of the study was the identification of a huntite-carbonate phase characterized by a higher content of magnesium in comparison with magnesium calcite and dolomite. Huntite is usually formed during hydrothermal processes or weathering of dolomite. It could be also a product of magnesium calcite transformation under high temperatures. In sedimentary rocks, this mineral occurs in deposits of the vadose-water zone. Selected rock samples were examined using FTIR spectrometry, X-ray diffraction, and microprobe measurements. Huntite was identified in Muschelkalk rocks, in the limestones of the Gogolin Beds, Górażdże Beds, Dziewkowice Beds, and Karchowice Beds. [...]

5

Trace fossils from the Lower Muschelkalk of Raciborowice Gorne (North Sudetic Synclinorium, SW Poland) and their palaeoenvironmental interpretation

Chrząstek A.

Acta Geologica Polonica

|

2013

|

Vol. 63, no. 3

315--353

EN

The following trace fossils have been recognised in the Lower Muschelkalk of Raciborowice Gorne (North Sudetic Synclinorium, SW Poland): Archaeonassa fossulata, Balanoglossites triadicus, ?Gastrochaenolites isp., Lockeia isp., Palaeophycus tubularis, Palaeophycus isp., ?Planolites beverleyensis, P. montanus, Planolites isp., ?Protovirgularia isp., Rhizocorallium commune var. auriforme, R. commune var. irregulare, R. jenense, Skolithos linearis, Thalassinoides suevicus and Trypanites weisei. Coprolites and an unidentified trace fossil A are also described. The trace fossils allow the discrimination of five ichnoassociations in the Raciborowice G1) Rhizocorallium- Pholeus, (IA 2) Rhizocorallium-Palaeophycus, (IA 3) Thalassinoides, (IA 4) Trypanites-Balanoglossites and (IA 5) Planolites-Palaeophycus. The Lower Muschelkalk succession was deposited on a shallow carbonate ramp affected by frequent storms. Deposition commenced with sedimentation in a restricted lagoon on the inner ramp with a short episode of sabkha formation. It continued on the middle and outer ramp and then on a skeletal shoal of the outer ramp and in an open basin. Ichnoassociation IA 5 is related to a maximum transgression that commenced with the deposition of the Spiriferina Bed and which probably marked the opening of the Silesian-Moravian Gate. The basin underwent two shallowing episodes, as evidenced by ichnoassociations IA 3-IA 4, resulting in the formation of hardgrounds. Bathymetric changes in the Raciborowice Gorne section correspond well with a general transgressive trend in the Germanic Basin.

6

Fazy mineralne w triasowych skałach węglanowych rejonu Chorzowa

Stanienda K., Nowak J., Kukiełka T.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2012

|

T. 28, z. 3

71-91

PL

W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań próbek skał węglanowych pobranych z utworów triasowych w rejonie północnej części Chorzowa. Przedmiotem badań była identyfikacja faz mineralnych, obecnych w tych skałach, szczególnie faz węglanowych. W północnej części Chorzowa występują utwory triasowe reprezentowane przez skały stropowej części profilu pstrego piaskowca oraz spągowej części profilu utworów wapienia muszlowego - warstw gogolińskich. Utwory te eksploatowane były w XIX i pierwszej połowie XX wieku. W artykule przedstawiono wyniki analiz próbek skał węglanowych, pobranych z tych warstw. Wykonano ich opis petrograficzny, badania mikroskopowe w świetle przechodzącym, analizy dyfraktometryczne oraz badania składu chemicznego w mikroobszarach z wykorzystaniem mikroskopu skaningowego. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że w utworach pstrego piaskowca dominują dolomity. W składzie mineralnym tych skał, poza dolomitem, stwierdzono obecność sparytowego kalcytu, ponadto zidentyfikowano również kwarc, minerały ilaste, muskowit oraz związki żelaza. Utwory wapienia muszlowego to głównie wapienie, a także zlepieńce otoczaków wapiennych scementowane spoiwem węglanowym. W składzie mineralnym tych skał dominuje kalcyt dwóch generacji. Kalcyt pierwszej generacji tworzy ziarna mikrytowe, natomiast kalcyt drugiej generacji występuje w postaci ziaren sparytowych, zróżnicowanych pod względem wielkości i kształtu. Miejscami w ziarnach sparytowych można zaobserwować doskonałą łupliwość romboedryczną. Ponadto w skałach zidentyfikowano również dolomit, a z minerałów niewęglanowych - kwarc, muskowit oraz minerały ilaste. Badania mikroskopowe wykazały zróżnicowanie struktur próbek wapieni od biomorficznej, przez organodetrytyczną, sparytową, mikrosparytową do mikrytowej.

EN

This article presents the results of research on carbonate rock samples taken from Triassic sediments of the northern area of Chorzów City. The aim of the research was to identify the mineral phases of these rocks, especially carbonate phases. The rocks from the roof part of the Bundsandstein profile and floor part of the Muschelkalk profile - Gogolin Beds - are typical sediments from the northern part of Chorzów City. These rocks were mined in the XIX century and the beginning of the XX century. The article also presents the results of research on samples of carbonate rocks taken from investigated strata. It provides a Petrographic description, the results of microscopic analysis executed in polarized, transmitted light, X-ray analysis, and microprobe measurements using a scanning microscope. The results of these analyses showed that dolomites dominate in the Bunsandstein strata. Dolomites (The sampled rocks?) are composed mainly of dolomite, but sparry calcite was also identified. Moreover, quartz, clay minerals, muscovite and iron minerals were observed in the Bundsandstein rocks. The Muschelkalk sedimentsare mainly represented by limestone. In some areas, conglomerates were also found. The conglomerates are composed of carbonate rock boulders connected by carbonate cement. Two generations of calcite were observed while investigating the limestone. The first generation calcite is micritic, and the second generation calcite forms sparry crystals different in size and shape. In some areas of the sparry calcite it is possible to observe perfect rhobohedral cleavage. Moreover, dolomite, rhodohrosite, and noncarbonate minerals like quartz, muscovite, and clay minerals were identified. The results of microscopic analysis also showed that the limestone is different in texture. The limestone presents the following textures: biomorphic, detrical, sparry, microsparry and micritic.

7

Nowe jednostki litostratygraficzne w randze warstw w obrębie formacji gogolińskiej (trias środkowy) na Śląsku Opolskim

Kowal-Linka M.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 2

153-174

PL

Ogniwo wapienia krynoidowego z Zakrzowa zostało rozdzielone na trzy jednostki podrzędne: warstwę wapienia pelitowego z Krapkowic zbudowaną z cienkoławicowych, falisto-gruzłowych, marglistych wapieni pelitowych, warstwę wapienia organodetrytycznego z Dąbrówki utworzoną z grubo- i średnioławicowych, warstwowanych przekątnie wapieni organodetrytycznych (krynoidowych), warstwę wapienia organodetrytycznego z Podboru składającą się z cienko- i średnioławicowych wapieni organodetrytycznych, wapieni pelitowych oraz podrzędnie zlepieńców śródformacyjnych. Dolna część leżącego powyżej ogniwa margla ze Skały, zbudowana lokalnie ze zlepieńca śródformacyjnego z dużymi intraklastami przykrytego zlepieńcem śródformacyjnym z małymi intraklastami, została wydzielona jako warstwa zlepieńca śródformacyjnego z Kociny. Leżące powyżej ogniwo wapienia komórkowego z Emilówki zostało rozdzielone na dwie jednostki podrzędne: warstwę wapienia organodetrytycznego z Karłubca zbudowaną z cienko- i średnioławicowych wapieni organodetrytycznych i pelitowych oraz warstwę wapienia marglistego z Otmętu utworzoną z silnie porowatych, cienkoławicowych wapieni marglistych (dedolomitów).

EN

The Zakrzów Crinoidal Limestone Member is subdivided into the three subordinate units: the Krapkowice Pelitic Limestone Bed built of thin-bedded, wavy-bedded and crumpled marly pelitic limestones, the Dąbrówka Bioclastic Limestone Bed consisting of thick- to medium-bedded, cross-bedded bioclastic limestones (crinoidal), the Podbór Bioclastic Limestone Bed built of thin- to medium-bedded bioclastic limestones, pelitic limestones and intraformational conglomerates. The lower part of the Skała Marl Member consisting locally of the intraformational conglomerate with big intraclasts covered by the intraformational conglomerate with small intraclasts is designed as the Kocina Intraformational Conglomerate Bed. The Emilówka Cellular Limestone Member is subdivided into the two subordinate units: the Karłubiec Bioclastic Limestone Bed built of thin-to medium-bedded bioclastic and pelitic limestones and the Otmęt Marly Limestone Bed consisting of strongly porous, thin-bedded marly limestones (dedolomites).

8

Formalizacja litostratygrafii formacji gogolińskiej (trias środkowy) na Śląsku Opolskim

Kowal-Linka Monika

Geologos

|

2008

|

Vol. 14, No. 2

125--161

PL

Formacja gogolińska, nazywana dotychczas warstwami gogolińskimi, jest najniższą jednostką litostratygraficzną dolnego wapienia muszlowego Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, leżącą pomiędzy węglanowymi utworami retu (górny pstry piaskowiec) i wapienną formacją górażdżańską. Początek sedymentacji utworów formacji przypadł na późny olenek lub wczesny anizyk, a koniec - na wczesny pelson. Podstawą do sformalizowania litostratygrafii formacji gogolińskiej stał się podział wprowadzony w 1944 r. przez Paula Assmanna. Formację tworzą zróżnicowane utwory węglanowe, które zostały podzielone na sześć głównych jednostek litostratygraficznych - cztery ogniwa i dwa poziomy (jednostki nieformalne, nie odsłania się granica pomiędzy nimi). Najniższą jednostkę, ogniwo wapienia krynoidowego z Zakrzowa (odpowiadające wyróżnionym przez Assmanna wapieniom z Pecten i Dadocrinus) budują w dolnej części cienkoławicowe, falisto-gruzłowe margliste wapienie pelitowe, w środkowej - grubo- i średnioławicowe, warstwowane przekątnie wapienie krynoidowe, w górnej - cienko- i średnioławicowe, uziarnione frakcjonalnie normalnie i warstwowane poziomo lub przekątnie wapienie organodetrytyczne oraz zbioturbowane wapienie pelitowe. Ogniwo margla ze Skały (odpowiadające wyróżnionemu przez Assmanna poziomowi margli ilastych) jest utworzone z warstw margli przeławiconych wapieniami pelitowymi i organodetry- tycznymi. Lokalnie dolną część jednostki stanowi zespół buł i fragmentów ławic spojonych marglem i przykrytych zlepieńcem śródformacyjnym z małymi intraklastami. Ogniwo wapienia komórkowego z Emilówki (odpowiadające wyróżnione- mu przez Assmanna wapieniowi komórkowemu) budują w dolnej części masywne, warstwowane przekątnie i poziomo, cienko- i średnioławicowe wapienie organodetrytyczne i pelitowe, a w górnej - silnie porowate, cienkoławicowe wapienie margliste (dedolomity). Poziom wapienia marglistego z Odrowąża (odpowiadający wyróżnionym przez Assmanna gruboławicowym wapieniom i wkładkom wapieni falistych) jest zbudowany głównie z warstw margli, cienko- i średnioławicowych, uziarnionych frakcjonalnie normalnie i warstwowanych przekątnie lub poziomo wapieni organodetrytycznych oraz piaszczystych, a także cienkich warstw płytowych i falisto-gruzłowych wapieni pelitowych. Poziom wapienia z Malni (odpowiadający wyróżnionemu przez Assmanna poziomowi wapienia marglistego) tworzą cienko- i średnioławicowe, uziarnione frakcjonalnie normalnie i laminowane poziomo lub przekątnie wapienie organodetrytyczne oraz cienkoławicowe płytowe i faliste wapienie pelitowe. Ogniwo wapienia falistego z Ligockiej Góry (odpowiadające wyróżnionemu przez Assmanna głównemu poziomowi falistemu) zbudowane jest z pakietów falisto-gruzłowych wapieni pelitowych przewarstwionych cienko- i średnioławicowymi, uziarnionymi frakcjonalnie normalnie i warstwowanymi przekątnie lub poziomo wapieniami organodetrytycznymi oraz piaszczystymi.

EN

The Gogolin Formation, hitherto named the Gogolin Beds, is the lowermost lithostratigraphical unit of the Lower Muschelkalk in the Silesian-Cracow Upland, underlain by the Upper Buntsandstein carbonates and overlain by the Górażdże Formation carbonates. The formation is built of various carbonates which were deposited on a carbonate ramp during the late Olenekian or the early Anisian to the early Pelsonian. Assmann's (1944) lithostratigrapic subdivision was the basis for formalizing the lithostratigraphy of the Gogolin Formation. This Formation has recently been divided into four members and two horizons (still informal units, the boundary between them could not be defined). The lowermost unit, the Zakrzów Crinoidal Limestone Member (equivalent to Assmanmn's limestones with Pecten and Dadocrinus) is built of thin-bedded, wavy- bedded and crumpled marły pelitic limestones (the lower part of the member), thick- to medium-bedded, cross-bedded crinoidal limestones (the middle part) and thin- to medium-bedded, graded, horizontally and cross-bedded bioclastic lime-stones and wavy-bedded pelitic limestones (the upper part). The Skała Marl Member (equivalent to Assmann's horizon of clayey marls) consists of marls interbedded with pelitic and bioclastic limestones. The lowermost part of this member is locally built of broken-up limestone beds and lumps which are covered by an intraformational conglomerate with small intraclasts. The Emilówka Cellular Limestone Member (equivalent to Assmann's cellular limestone) consists of massive, cross- bedded, thin- to medium-bedded bioclastic and pelitic limestones (the lower part of the member), and strongly porous, thin- bedded marły limestones that are, in fact, dedolomitized dolomites (the upper part). The Odrowąż marly limestone horizon (equivalent to Assmann's thick-bedded limestones and wavy-bedded limestone intercalations) is mainly built of marls, thin- to medium-bedded, graded, cross-bedded and horizontally bedded bioclastic limestones and thin layers of platy and wavy- bedded pelitic limestones. The Malnia limestone horizon (equivalent to Assmann's horizon of marly limestone) consists of thin- to medium-bedded, graded, horizontally and cross-bedded bioclastic limestones, thin-bedded, platy and wavy-bedded pelitic limestones. The Ligota Hill Wavy-Bedded Limestone Member (equivalent to Assmann's main horizon of wavy-bedded limestone) is built of wavy-bedded and crumpled pelitic limestones intercalated with medium- to thin-bedded, graded, cross- and horizontally bedded, bioclastic limestones.

9

Identyfikacja faz węglanowych w utworach warstw karchowickich i diploporowych (wapień muszlowy) Śląska Opolskiego

Stanienda K.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2005

|

z. 269

149-157

PL

W artykule przedstawiono możliwości identyfikacji faz węglanowych występujących w wapieniach triasowych Śląska Opolskiego. Wśród tych faz oznaczono kalcyt, Mg-kalcyt oraz dolomit. Wśród tych faz zdecydowanie przeważa kalcyt, pozostałe minerały węglanowe występują w mniejszej ilości. Ponadto zidentyfikowano również domieszki kwarcu i minerałów ilastych.

EN

The possibilities of the identification of mineral phases in the Triassic limestone from Lower Silesia were presented in this article. Three phases were found there: calcite, Mg-calcite and dolomite. Calcite dominates in the limestone, the other phases are present in smaller amount. Moreover a little addition of quartz and clay minerals were also identified.

10

Encrinus cf. liliiformis Lamarck, 1801, the youngest crinoid from the Polish Muschelkalk (Middle Triassic)

Salamon M.A.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2005

|

T. 31, z. 2

243-252

EN

The paper reports first undoubted occurrence of crinoid species Encrinus cf. liliiformis from the Upper Muschelkalk (Middle Triassic) of Poland. Contrary to previous records, it has been found the species occurs only in Upper Muschelkalk sediments. On the basis of known evidence, it seems that E. cf. liliiformis migrated east to west through the reactivated East-Carpathian Gate

PL

Po raz pierwszy udokumentowano pewną obecność liliowca Encrinus cf. liliiformis w osadach górnego wapienia muszlowego (środkowy trias) Polski. W przeciwieństwie do poprzednich doniesień wykazano, że gatunek ten występuje jedynie w górnym wapieniu muszlowym. Szereg przesłanek świadczy o migracji E. cf. liliiformis ze wschodu na zachód przez reaktywowaną bramę wschodnio-karpacką

11

Masowe nagromadzenie artykulowanych szkieletów wężowideł w osadach środkowego triasu Górnego Śląska i ich implikacje tafonomiczne

Salamon M. A., Zatoń M.

Przegląd Geologiczny

|

2004

|

Vol. 52, nr 10

997--1001

EN

Due to their poor fossilization potential, fully articulated ophiuroids are extremely rare in the fossil record. Therefore much of their evolutionary history is based on the study of isolated skeletal elements. In this paper the mass-occurrence and taphonomy of articulated ophiuroids from the Middle Triassic of Wojkowice, Upper Silesia [S. Poland] is described. The assemblages consist of monospecific and multiindividual beds with small ophiuroids Aspiduriella similis [Eck]. Among 134 analysed specimens, 86 % are partially disarticulated, without distal and middle parts of their arms. Nearly all specimens are preserved with their oral side turned up. The high percentage of articulated specimens embedded within thin, fine-grained layer underlied by biomicrites with a few crinoid ossicles, indicates rapid burial in the deeper part of the shelf, below the crinoids habitat, caused by high-energy [storm] event in a shallow part of the basin. Apart from palaeobiological merit, such obrution deposits, characteristic for many Konzentrat-Lagerstätten accumulations, are very useful in recognizing the sedimentary environment dynamics and in stratigraphic correlations.

12

Calcite pseudomorphs after evaporates from the Muschelkalk (Middle Triassic) of the Holy Cross Mountains (Poland)

Bodzioch Adam

Geologos

|

2003

|

Vol. 6

169--180

EN

Pseudomorphs after sulphate minerals, together with accompanying phenomena, are the only evidence of evaporites in the Muschelkalk of the Holy Cross Mts. They appear as geodes or full-filled nodules built of coarse-crystalline calcite, and their after-evaporite origin have been interpreted on the ground of lithological, petrographical and geochemical characteristics. Evaporitic conditions of sedimentation are indicated mainly by remnants of sulphate minerals occurring commonly in the geodes, and by remnants of dolomite in the host rocks. Dissolution of sulphates, evidenced by collapse breccias, pseudomorphs, and pervasive calcitization of the geodes-bearing horizons, took place in consequence of fresh water influx, which is suggested by elemental and isotopic data.

13

Skala magnetostratygraficzna dla utworów retu i wapienia muszlowego ze Śląska i północnej części Gór Świętokrzyskich

Nawrocki J., Szulc J.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 3

236-238

PL

Syntetyczną skalę zmian polarności zestawiono opierając się na kierunkach paleomagnetycznych uzyskanych ze 108 próbek, które pobrano z odsłonięć na Śląsku Opolskim, w okolicach Chrzanowa oraz w północnej części Gór Świętokrzyskich. Skalę tę skorelowano z wcześniej opracowaną (Muttoni i in., 1998) skalą dla środkowego triasu z obszaru tetydzkiego. Z przeprowadzonej korelacji wynika, że utwory retu w całości należy paralelizować z olenekiem. Sedymentacja utworów wapienia muszlowego na obszarze śląskim rozpoczęła się już w najwyższej części oleneku. Na północnym obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich ostatnie ogniwa wapienia muszlowego należy wiązać z wczesnym fassanem. Począwszy od późnego fassanu na obszarze tym osadzały się utwory facji kajpru.

EN

A total of 132 samples of Roetian and Muschelkalk sediments from Silesia and northern part of the Holy Cross Mts were paleomagneticaly studied. Composite polarity scale has been constructed using a set of characteristic directions isolated in 108 samples. This scale has been compared with the Middle Triassic magnetostratigraphic scheme established in the Tethyan realm (Muttoni et ah, 1998). The comparison suggests that the whole Roetian should be included into the Olenekian. In the Silesia area, the Muschelkalk sedimentation started already in latest Olenekian time. The Muschelkalk sedimentation ceased in the northern margin of the Holy Cross Mts as early as in early Fassanian time and no more later as in late Fassanian time the other ojfshore parts of the Polish basin. The established magnetostratigraphic scheme along with the earlier constructed sequence stratigraphical framework (Szulc, 1999) enables a reliable chronostratigraphical correlation of the Middle Triassic throughout the entire Germanic basin

14

Stratygrafia retu i wapienia muszlowego z południowo-zachodniej Polski

Senkowiczowa H.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2000

|

nr 390

97-166

PL

W opracowaniu przedstawiono wykształcenie, rozprzestrzenienie i podział stratygraficzny retu i wapienia muszlowego w południowo-zachodniej części Polski. Materiału do rozważań dostarczyły dane z 43 otworów wiertniczych opracowane przez autorkę i liczne opracowania otworów wiertniczych znane z literatury. Na podstawie cech litologicznych i zespołów fauny oraz flory dokonano szczegółowego podziału osadów.

EN

The study shows lithology, occurrence and stratigraphical subdivision of Roethian and Muschelkalk deposits in the southwestern part of Poland. The material was derived from 43 boreholes analysed by the author, and a number of boreholes described in literature. A detailed subdivision of the deposits have been possible on the basis of lithological features and faunal and floral assemblages.

15

Conodont biostratigraphy of the Muschelkalk (Middle Triassic) in the central part of the Polish Lowlands

Narkiewicz K.

Kwartalnik Geologiczny

|

1999

|

Vol. 43, Nr 3

313-328

EN

Conodonts have been found in the Muschelkalk intervals in seven deep wells located in the central part of the Polish Middle Triassic basin. Total number of 80 specimens has been ascribed to 18 form-species. The presence of Paragondolella hanbulogi and Neogondolella balcanica is reported for the first time in Polish sections. Germanica and kockeli Zones of the late early Anisian, Pelsonian and ?earliest Illyrian have been found in the Lower Muschelkalk deposits. The Middle Muschelkalk corresponds to the Illyrian without its latest part, and to ?latest Pelsonian. Presence of the Zones 1, 2 and 4, found in the Upper Muschelkalk, allowed to correlate these deposits with the late Illyrian, Fassanian and earliest Longobardian. Analysis of geographical distribution of the investigated species revealed that only cosmopolitan conodonts occur in the Lower Muschelkalk whereas its upper part contains also forms endemic for the German Province.

PL

Utwory wapienia muszlowego zbadano w 9 otworach wiertniczych. Do badań biostratygraficznych wytypowano 107 próbek z utworów retu, wapienia muszlowego dolnego, środkowego i górnego oraz kajpru dolnego. Konodonty stwierdzono tylko w 14 próbkach pochodzących z utworów dolnego i górnego wapienia muszlowego. Zgromadzona kolekcja konodontowa liczy około 80 okazów należących do 8 rodzajów i 18 gatunków. Wśród nich znaleziono po raz pierwszy w Polsce dwa taksony: Neogondolella balcanica i Paragondolella hanbulogi. Na podstawie pionowych zasięgów występowania konodontów o znaczeniu stratygraficznym wyróżniono 5 poziomów konodontowych według podziału zaproponowanego dla prowincji germańskiej przez H. Kozura (1968, 1972, 1980). W utworach dolnego wapienia muszlowego stwierdzono dwa poziomy: germanica odpowiadający wyższej części wczesnego anizyku oraz kockeli w całości odniesiony do pelsonu. W utworach górnego wapienia muszlowego wyróżniono natomiast trzy poziomy: poziom I wiekowo odpowiadający późnemu illyrowi, poziom 2 - najmłodszemu illyrowi i najstarszemu fassanowi oraz poziom 4 -najmłodszemu fassanowi i najstarszemu longobardowi. Najstarszy poziom germanica stwierdzono w otworze Piotrków Trybunalski IG 1. Określono go na podstawie występowania gatunku Neogondolella regale. Poziom kockeli obecny w otworze Konary IG 1, wydzielono na podstawie gatunku przewodniego dla tego poziomu Nicoraella kockeli. Poziom 1 stwierdzono w otworze Książ IG 2. Charakteryzują go gatunki Neogondolella mombergensis i N. acuta. Poziom 2 stwierdzony w otworach Brześć Kujawski IG 1 i Krośniewice IG 1 wydzielono na podstawie współwystępowania gatunków Neogondolella mombergensfs, N. prava, N. constricta, N cornuta i N. balcanica. Poziom 4 stwierdzono w otworach Książ IG 2, Konary IG 1 i Piotrków Trybunalski IG I. Określono go na podstawie gatunku przewodniego dla tego poziomu Neogondolella haslachensi.c. Badane utwory w otworze Ciechocinek IG 1 odniesiono do pelsonu i ?najstarszego illyru, a w otworze Zgierz IG 1 udało się je zaliczyć tylko ogólnie od wcześniejszego anizyku do ?najstarszego illyru. Wyniki uzyskane z Niżu Polskiego są niewystarczające dla dokładniejszego określenia granic chronostratygrafcznych. Porównując je z granicami pięter i podpięter wyznaczonych w profilach Gór Świętokrzyskich i Śląska (J. Trammer, 1972, 1975; K. Zawidzka, 1975; J. Trammer, K. Zawidzka, 1976) utwory dolnego wapienia muszlowego wiekowo odpowiadałyby wyższej części wczesnego anizyku, pelsonowi i ? najstarszemu illyrowi. Utwory środkowego wapienia muszlowego odpowiadałyby illyrowi bez jego późnej części i ?najpóźniejszemu pelsonowi. Pozycja chronostratygraficzna dolnej granicy środkowego wapienia muszlowego jest niejasna. Utwory górnego wapienia muszlowego odpowiadałyby późnemu illyrowi, fassanowi i najstarszemu longobardowi. Analiza rozprzestrzenienia geograficznego badanych konodontów wskazuje, że zgodnie z wcześniejszymi poglądami (J. Trammer, 1972, 1975; J. Głazek i in" 1973; K. Zawidzka, 1975) istniało połączenie między basenem polskim a oceanem Tetydy w czasie powstawania utworów dolnego i górnego wapienia muszlowego. W wapieniu muszlowym dolnym stwierdzono wyłącznie formy kosmopolityczne, a w górnym również endemiczne dla prowincji germańskiej.