Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wstępne wyniki badań petrologicznych i palinologicznych klastów węgla w zlepieńcach formacji menilitowej jednostki śląskiej

Wójcik-Tabol Patrycja, Górecka-Nowak Anna, Nowak Grzegorz

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 3

200--203

EN

Coal-bearing conglomerates occur in the Menilite Formation of the Silesian Unit, outcropped in the village of Kobielnik. Coal particles are angular and differ in size (2 mm-6 cm). The examined coal shows rather predominance of vitrinite (collotelinite, collodetrinite, vitrodetrinite). However, the presence of inertinite (fusinite, semifusinite and inertodetrinite with rather accessory funginite and secretinite) is also significant. However, liptinite (sporinite, cutinite and resinite) also indicates its presence in the maceral composition. The results of both coal petrographic and palynologcal analyses were conducted with the intention of applying them to reconstruct environments of coalformation. Palynological studies revealed palynofacies consisting mainly of black palynoclasts ofrectangle or oval shape. Miospores are abundant and various in colour-from yellow to dark brown. The miospore assemblage is dominated by Lycospora and several other Carboniferous genera occur there. The presence of Radiizonates aligerens (Knox) Staplin, Jansonius, the guide species to the lower part of the Westphalian A (Langsettian) indicate that at least part of the coal pieces come from this part of the Pennsylvanian. The age position of the whole miospore assemblage should be determined as the Late Bashkirian-Moscovian (Westphalian). Additionaly, some older miospores, usually dark in colour, were found in this assemblage and they are considered as reworked.

2

Behavior of Macerals in the Process of Hard Coal Flotation

Janakova I., Cablik V., Kasparkova A.

Inżynieria Mineralna

|

2018

|

R. 19, nr 1

53--56

EN

Due to the inherent hydrophobic nature of coal, flotation is very effective in upgrading coal fines of particle size below 0.5 mm. To verify the applicability of flotation on black coal slurry samples from the Upper Silesian Basin, black coal slurries from four mines were selected, namely CSM Mine and CSA Mine in the Czech Republic, and Jankowice Mine and Kleofas Mine in Poland. The article further aims to describe the transfer of different coal macerals into the flotation concentrates and the flotation tailings. For this purpose, Flotalex and Montanol flotation collectors were used. These collectors are generally applied in coal preparation plants both in the Czech Republic and Poland. The flotation and petrological results imply that the floatability of the given coal slurry samples is approximately equal when applying Flotalex or Montanol. It is apparent from the petrological analysis results that 82.3% (applying Flotalex) and 88.8% (applying Montanol) of vitrinite maceral group pass into the flotation concentrate in three minutes.

PL

Ze względu na naturalną hydrofobowowość węgla, flotacja jest bardzo skuteczną metodą wzbogacania mułu węglowego o wielkości ziaren poniżej 0,5 mm. W celu weryfikacji możliwości zastosowania flotacji przeprowadzono badania flotacji węgla przeprowadzono na czterech próbkach węgla kamiennego pochodzących z kopalń CSM i CSA w Czechach oraz kopalń Jankowice i zamkniętej kopalni Kleofas w Polsce. Celem artykułu jest także opis zachowania się macerałów węglowych w procesie flotacji: przechodzenie do koncentratów i odpadów flotacyjnych. Wykorzystano kolektory flotacyjne Flotalex i Montanol. Kolektory te są standardowo stosowane w procesie flotacji węgla zarówno w Czechach , jak iw Polsce. Wyniki flotacji i analizy petrograficznbe sugerują, że badane węgle flotują zarówno przy stosowaniu Flotalexu lub Montanolu. Analizy wykazały że uzysk witrynitu w koncentracie wyniósł 82,3% (stosując Flotalex) i 88,8% (stosując Montanol) trzy minuty.

3

Internal structure of vitrinite and sporinite in the view of micro-FTIR spectroscopy using the example of coal from the seam 405 of the Upper-Silesian Coal Basin (USCB)

Komorek J.

Archives of Mining Sciences

|

2016

|

Vol. 61, no. 4

729--748

EN

The aim of the study was to compare the internal structure of vitrinite and sporinite obtained from coal from the seam 405. The examinations were performed with the use of infrared spectroscopy in the micro-area (micro-FTIR). Studies have shown that vitrinite is characterized by lower content of aliphatic components and greater content of aromatic components than sporinite. Sporinite is characterized by longer and less branched aliphatic chains than vitrinite. It was found that vitrinite internal structure is characterized by a greater relative content of aromatic than aliphatic components. The degree of condensation of aromatic rings in structure of vitrinite increases, when the coal rank rises. Studies have shown that the transformation of the vitrinite internal structure towards a structure characterized by a greater degree condensation of aromatic components proceeds at the cost of restructuring the aliphatic groups and is related to the restructuring of the aromatic systems. The structure of sporinite is characterized by a greater participation of aliphatic bonds as compared to aromatic bonds. The relative content of the aliphatic components decreases together with increase of aromatic hydrogen functional group CHar content in the internal structure of sporinite when the coal rank rises. The aliphatic bonds in the sporinite are subject to restructuring. The aliphatic chains are getting increasingly shorter.

PL

Celem przeprowadzonych badań było porównanie struktury wewnętrznej witrynitu i sporynitu z węgla z pokładu 405 z GZW. Badania przeprowadzono metodą analizy spektralnej w podczerwieni w mikroobszarze (mikro-FTIR). Badania wykazały, że witrynit charakteryzuje się mniejszym udziałem składników alifatycznych i większym udziałem składników aromatycznych niż sporynit. Sporynit charakteryzuje dłuższymi słabiej rozgałęzionymi łańcuchami alifatycznymi niż witrynit. Stwierdzono, że struktura witrynitu charakteryzujesię większym względnym udziałem składników aromatycznych niż alifatycznych. Wraz ze wzrostem stopnia uwęglenia rośnie stopień kondensacji pierścieni aromatycznych w witrynicie. Badania wykazały, że przemiany struktury witrynitu w kierunku struktury charakteryzującej się większym stopniem kondensacji składników aromatycznych odbywają się kosztem przebudowy składników alifatycznych oraz związane są też z przebudową układów aromatycznych. Struktura sporynitu z charakteryzuje się większym udziałem wiązań alifatycznych niż aromatycznych. Wraz ze wzrostem stopnia uwęglenia w strukturze wewnętrznej sporynitu maleje udział wiązań alifatycznych przy jednoczesnym wzroście zawartości wiązań aromatycznych CHar. Wiązania alifatyczne w sporynicie ulegają przebudowie. Łańcuchy wiązań alifatycznych stają się coraz krótsze.

4

Dispersed organic matter in shales from Menilite Beds within Polish Outer Carpathians – preliminary diagnosis

Ziemianin K., Brzuszek P., Słoczyński T., Jankowski L.

Nafta-Gaz

|

2015

|

R. 71, nr 9

615--623

EN

Samples of shales from Menilite Beds from different units were analyzed (Skole, Silesian, Dukla, Magura and Boryslav–Pokuttya Units). The aim of this paper was to present the diversity in organic matter type, maturity and composition between different units and within each unit. Obtained results revealed that collected shales share similar petrographic composition of organic matter, dominated by bituminite, alginite and vitrinite (present in different proportions). The maturity (determined on the basis of both Tmax and R0 parameters) varies from immature to late “oil window” phase or even to early “gas window”. The content of organic matter changes in a wide range – obtained TOC values are in the range of below 1.5% up to 13%. Such a diversity in results revealed the need for more detailed field work, focusing on collecting samples in relation to both local and regional geology.

PL

Przebadano próbki łupków z warstw menilitowych z różnych jednostek w obrębie Karpat Zewnętrznych (jednostka skolska, śląska, węglowiecka, dukielska, magurska oraz borysławsko-pokucka). Celem niniejszej pracy było przedstawienie zróżnicowania materii organicznej (pod kątem jej zawartości w skale, rodzaju i dojrzałości) pomiędzy próbkami z różnych jednostek, a także w obrębie każdej z nich. Uzyskane wyniki ujawniły, iż badane próbki łupków menilitowych charakteryzują się zbliżonym składem petrograficznym materii organicznej, zdominowanym przez alginit, bituminit oraz witrynit (obecnymi w różnych proporcjach). Jej dojrzałość (oszacowana na podstawie wyników pirolizy Rock-Eval oraz pomiarów refleksyjności witrynitu) zmienia się od niedojrzałej do późnej fazy „okna ropnego”/wczesnej fazy „okna gazowego”. Udział materii organicznej w badanych łupkach jest zmienny w szerokim zakresie – wartości TOC mieszczą się w przedziale od 1,5% do 13%. Różnorodność uzyskanych wyników ujawniła potrzebę bardziej zaawansowanych prac terenowych, skupionych na poborze próbek z jednoczesnym uwzględnieniem sytuacji geologicznej zarówno lokalnej (w skali odsłonięcia), jak również regionalnej.

5

Model złoża oparty na parametrach jakościowych węgli kamiennych – pierwszy komunikat

Poniewiera M., Jelonek I., Gąsior B.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2015

|

z. 62, nr 4

379--393

PL

Po przeanalizowaniu dostępnych publikacji oraz prowadzonych przedsięwzięć związanych z branżą geodezyjną i geologiczną w Polsce, napotkano na numeryczne modele złóż, które zostały skutecznie wdrożone na kopalniach węgla kamiennego, m.in. w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. Jeśli do utworzonych modeli dodać jakość węgli, otrzymamy wówczas Numeryczno-Jakościowy Model Złoża (NJMZ). Uzasadnioną przesłanką, stanowiącą podstawę do podjęcia działań w kierunku wdrożenia wyników badań podstawowych w praktyce gospodarczej, jest innowacyjność rozwiązania jakie proponują autorzy niniejszego artykułu. Oparte jest ono na wykorzystaniu badań petrograficznych i fizykochemicznych, które stanowią podstawę do określenia jakości i przydatności węgla. Ponadto informacje jakie będzie zawierał Numeryczno-Jakościowy Model Złoża (NJMZ) wypełnią lukę, jaka ciągle istnieje w sektorze węglowym pomimo tak wielu opracowań, które w większości dotyczą danych na temat właściwości fizykochemicznych i złożowych węgli.

EN

Based on the available publications and ongoing projects in the geodetic and geological industry, it has been found that the so-called numerical models of deposits are effectively implemented at hard coal mines e.g. in JSW S.A. If the coal quality is taken into account, the Numerical and Qualitative Model of the Deposit (NQMD) is obtained. The innovativeness of the proposed solution forms the basis to take actions aimed at implementing the results of basic research in business practice. The aforementioned innovativeness is based on the use of petrographic and physico-chemical studies that form the basis for determining the quality and suitability of coal. What is more, the data included in the Numerical and Qualitative Model of the Deposit will fill the gap that still exists in the coal sector despite numerous studies, usually focusing on both the physicochemical and reservoir properties of coal.

6

Zastosowanie analizy spektralnej w podczerwieni w mikroobszarze (mikro- -FTIR) do charakterystyki struktury wewnętrznej witrynitu i liptynitu

Komorek J.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 1

43--50

PL

W pracy dokonano charakterystyki struktury wewnętrznej witrynitu (kolotelinit) i liptynitu (sporynitu) na podstawie analizy spektralnej w podczerwieni w mikroobszarze (mikro-FTIR). Stwierdzono, że witrynit charakteryzuje się większą względną zawartością wiązań aromatycznych niż alifatycznych. Wraz ze wzrostem stopnia uwęglenia rośnie stopień kondensacji pierścieni aromatycznych w witrynicie. Struktura wewnętrzna sporynitu charakteryzuje się większym udziałem wiązań alifatycznych niż aromatycznych. Wraz ze wzrostem stopnia uwęglenia w strukturze wewnętrznej liptynitu rośnie udział wiązań aromatycznych δCHar, C=C przy jednoczesnym spadku zawartości wiązań alifatycznych νCH2+CH3. Witrynit ze wszystkich analizowanych próbek reprezentuje kerogen typu III natomiast sporynit reprezentuje kerogen typu II i III.

EN

This paper present the characterisation of vitrinite (colotelinite) and liptinite (sporinite) inner structures developed by performing the spectral analysis of infrared radation in the micro-area (micro-FTIR). It was observed that vitrinite consists of higher relative content of aromatic bonds than the aliphatic ones. The higher the extent of coalifi cation, the higher increase in the condensation aromatic rings inside the vitrinite. Alternatively, the inner structure of sporinite consists of higher content of aliphatic bonds than the aromatic ones. The higher the extent of coalifi cation in the inner structure of liptinite, the higher content of aromatic bonds δCHar, C= C by the simultaneous decrease in the content of aliphatic bonds νCH2+CH3. Vitrinite in each tested sample holds the same kerogen type III whereas sporinite contains both kerogen type II and III.

7

Hydrofobowość węgla kamiennego z zagłębia węglowego Ostrava-Karviná

Koval L., Duraj M., Raclavska H., Skrobankova H., Cihalova S.

Inżynieria Mineralna

|

2013

|

R. 14, nr 1

3--10

PL

Właściwości hydrofobowe/hydrofilowe węgla znacząco wpływają na wartość wilgoci, która jest bardzo istotnym parametrem z punktu widzenia wykorzystania węgla do produkcji energii. Hydrofobowość została zbadana dzięki pomiarom kąta zwilżania. Dowiedziono, że w przypadku węgla kamiennego właściwości hydrofilowe wzrastają wraz ze wzrostem uwęglenia. Z drugiej strony, związek ten nie znalazł odbicia w przypadku niższego stopnia uwęglenia. Wartość kąta zwilżania jest warunkowana przez zawartość części lotnych i zawartość popiołu. Zależność kąta zwilżania od głębokości wydobycia surowca została również udowodniona. Wartość kąta zwilżania maleje wraz z głębokością.

EN

Hydrophobic/hydrophilic properties of coal influence significantly value of moisture which represents very important parameter from the point of utilization of coal in energy production. Hydrofobicity were studied by means of contact angle measurements. It was proved that for black coal the hydrofilic properties increase with coalification. On the contrary, this relationship was not found for coals with lower degree of coalification. The value of contact angle is influenced by content of volatile combustibles and content of ash. The dependence of contact angle on the depth of mining was also proved. The value of contact angle decreases with depth.

8

On the effects of maceral content on methane sorption capacity in coals

Olajossy A.

Archives of Mining Sciences

|

2013

|

Vol. 58, no. 4

1221--1228

EN

The problems connected with the sorption capacity of methane in hard coals are constantly subject to various research. In this paper, the influence of the content of macerals mainly vitrinite for the sorption capacity of chosen samples of Polish hard coals was analysed. The analysis was conducted on basis of available from the literature results of resarches of petrographic composition of this coals and methane sorption isotherms. The samples of grained coals contained from 7 ro 76% of vitrinite and their sorption capacity was obtained in the scope of high pressures; 0 < p < 80 bars, on the basis of the equation of Langmuire. In effect, it turned out that the maceral content has a little influence on the methane sorption capacity of coals. This refers mainly to high volatile and middle volatile coals. In the literature concerning this issue simillar effect may be encountered for other coals.

PL

Problemy związane z pojemnością sorpcyjną metanu w węglach kamiennych są nadal przedmiotem różnych badań. W tym artykule przedstawiono wpływ zawartości macerałów, głównie witrynitu na pojemność sorpcyjną wybranych prób polskich węgli. Przeprowadzone analizy były oparte o wyniki badań dostępnych w literaturze odnośnie do składu petrograficznego tych węgli oraz ich izoterm sorpcji metanu. Dotyczy to próbek ziarnistego węgla, w którym zawartość witrynitu wynosiła 7-76%, a ich pojemność sorpcyjna była wyznaczona w zakresie ciśnienia 0-80 bar, w oparciu o równanie Langmuira. W efekcie tej pracy okazało się, że zawartość macerałów w węglu ma mały wpływ na pojemność sorpcyjną metanu w tych węglach. Dotyczy to głównie węgli o wysokiej i średniej zawartości części lotnych. W literaturze można spotkać podobny do tego efekt, dotyczący innych rodzajów węgli.

9

Refleksyjność materii witrynitopodobnej jako wskaźnik dojrzałości termicznej Cechsztyńskiego łupku miedzionośnego

Nowak G. J., Speczik S., Oszczepalski S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 429

125-129

PL

Cechsztyński łupek miedzionośny jest znacząco wzbogacony w materię organiczną. Najliczniej występują tu macerały grupy liptynitu, wśród których dominującą rolę odgrywa bituminit. W łupku wtórnie utlenionym (ze strefy przejściowej i utlenionej) został on zastąpiony przez materię witrynitopodobną (wtp). Witrynit i inertynit należą do mniej licznych komponentów organicznych tego horyzontu. Absencja bądź sporadyczne występowanie witrynitu w termicznie przeobrażonym łupku miedzionośnym spowodowały potrzebę zastosowania refleksyjności materii witrynitodobnej, jako parametru dojrzałości termicznej i dokonania porównań z powszechnie do tego celu używanym Ro witrynitu. Materia witrynitopodobna zachowuje się podobnie jak witrynit podczas uwęglania. Jej refleksyjnośc jest nieco niższa (0,21-0,13% ) od Ro witrynitu. Stwierdzono, że różnice pomiędzy Ro witrynitu i refleksyjnością wtp maleją w stronę coraz bardziej utlenionym, spągowym partiom łupku miedzionośnego. Pozwala to, uwzględniając pewne ograniczenia, na użycie Ro materii witrynitopodobnej jako parametru dojrzałości termicznej.

EN

The Zechstein Kupferschiefer is significantly enriched in organic matter. Liptinite macerals are the most abundant organic components, in which bituminite prevails. However, vitrinite-like matter is noteworthy in both transitional and oxidized facies, replacing bituminite there. Vitrinite and inertinite are rather minor organic constituents of this horizon. Because of the scarce occurrence of vitrinite in the thermally altered Kupferschiefer, the reflectance was measured on the vitrinite-like matter. The relationships between the reflectance parameters of different macerals with inereasing coalification were studied. Vitrinite-like matter evolves in a similar way to vitrinite during coalification. Its reflectance is lower (0.21-0.13%) than vitrinite Ro. Taking certain limitations into account, reflectance of vitrinite-like matter may be applied as a maturity parameter.

10

Charakterystyka porównawcza własności optycznych witrynitu, sporynitu i semifuzynitu, poddanych obróbce termicznej, na przykładzie węgla z pokładu 405/1 KWK Jankowice

Komorek J., Morga R.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2005

|

z. 268

89-98

PL

Celem przeprowadzonych badań była charakterystyka zmian refleksyjności, anizotropii optycznej i kształtu indykatrysy optycznej witrynitu, sporynitu i semifuzynitu, zachodzących pod wpływem wygrzewania w temperaturze od 400 do 1200°C, w atmosferze argonu. Po wygrzewaniu przeprowadzonym w 1200°C spośród badanych składników petrograficznych najniższą refleksyjnością średnią i anizotropią optyczną. odznacza się sporynit. Cechy witrynitu i semifuzynitu upodabniają się do siebie.

EN

The objective of the study was to characterize changes of reflectance, reflectance anisotropy and RIS shape of vitrinite, sporinite and semifusinite subjected to thermal treatment at temperature of 400-1200 °C, in argon atmosphere. After heating at 1200°C sporinite is characterized by the lowest random reflectance value. Properties of vitrinite and semifusinite become similar.

11

Zmienność stopnia uwęglenia materii organicznej rozproszonej w utworach karbonu wzdłuż brzegu platformy wschodnioeuropejskiej Polski

Grotek I.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2005

|

nr 413

5-80

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań mikroskopowych materii organicznej rozproszonej w karbońskich skałach osadowych, przy zastosowaniu światła odbitego białego oraz niebieskiego (fluorescencja). Głównym celem badań było: identyfikacja i charakterystyka składników organicznych występujących w utworach karbonu wzdłuż tektonicznej strefy Teisseyre'a-Tornquista; określenie stopnia uwęglenia materii organicznej na podstawie refleksyjności witrynitu lub składników witrynitopodobnych (bitumin); określenie warunków paleotermicznych badanych utworów karbonu oraz określenie stref generacji węglowodorów (niedojrzałej, generacji ropy naftowej, generacji gazów, przejrzałej). Badany kompleks karboński zawiera głównie materiał humusowy (tzw. gazotwórczy) bogaty w macerały witrynitu, inertynitu i liptynitu (sporynit, kutynit, liptodetrynit). "Ropotwórczy" materiał organiczny składający się z fluoryzującej, bezstrukturalnej asocjacji organiczno-mineralnej typu sapropelowego z bituminem, bituminitem i alginitem występuje w osadach dolnego karbonu (formacje Sąpolna i Gozdu w strefie Koszalin-Wierzchowo oraz Huczwy i Terebina na obszarze lubelskim). Dojrzałość termiczna badanej materii organicznej waha się od >0,5%R/o, r, do powyżej 3,0%R/o, r. Wartości te charakteryzują fazy generacji węglowodorów od niedojrzałej po przejrzałą. "Okno ropne" obejmuje większą część badanego obszaru. Wyjątek stanowią niedojrzałe do generowania węglowodorów utwory przy północno-wschodniej granicy karbonu, strefa "okna gazowego" w pasie Moracz-Zabartowo i Przysucha-Żerechowa oraz strefa osadów przejrzałych związana z południowo-zachodnią granicą badanego rejonu. Badane wskaźniki wykazują wzrost wartości w kierunku południowym i południowo-zachodnim (NW obrzeżenie Gór Świętokrzyskich), zgodnie z kierunkiem pogrążenia utworów karbonu. Rozkład paleotemperatur koreluje się również z maksymalną głębokością pogrążenia osadów karbonu. Obserwowane wartości R/o, r, CAI i T/max wskazują na paleotemperatury rzędu 50-130 stopni Celsjusza (Pomorze w strefie Koszalin-Wierzchowo i Lubelszczyzna) oraz 120-200 stopni Celsjusza (Pomorze w strefie w strefie Moracz-Byczyna oraz NW obrzeżenie Gór Świętokrzyskich).

EN

Microscopic studies in reflected white light and fluorescence investigations of organic matter dispersed in the sedimentary rocks were applied in this dissertation. The main purpose of this study was: characterisation and identification of various organic constituents which occur in successions of the Carboniferous sediments along the Teisseyre-Tornquist tectonic zone in Poland; determination of the degree of organic matter coalification (thermal maturity), bassed essentially on the reflectance of vitrinite and dispersed vitrinite like particles (bitumen); estimation the palaeogeothermal conditions of the investigated Carboniferous deposits; determination the zones of petroleum generation (immature, oil window, gas window, overmature). The studied Carboniferous series contains mainly humic ("gas prone") material rich in vitrinite, inertinite and liptinite macerals (sporinite, cutinite, liptodetrinite). "Oil prone" organic matter, consist of: structureless organo-mineral associations spropelic type with bitumens, bituminite and alginite, were observed in the Lower Carboniferous deposits (Sąpolno and Gozd formations on the Koszalin-Wierzchowo zone or Huczwa and Terebin formations on the Lublin area). Thermal maturity of the studied organic matter vary between less than 0.5% R/o, r to about 3.0% R/o, r. The above values characterize immature to overmature stages of hydrocarbon generation. The oil window extends over most of the study area, except for immature northern part, gas window zones (Moracz-Zabartowo and Przysucha-Żerechowa) and overmature area in the south. The investigated indices display a general trend towards higher values in southern, south-western direction (Pomerania and Lublin areas) and in western direction (NW margin of the Świętokrzyskie Mts). This trend generally corresponds to maximum burial depths increasing in the same direction. The palaeotemperature distribution correlates mostly with maximum burial depths of the Carboniferous deposits. Observed R/o, r, CAI and T/max, values indicate palaeotemperature range from 50 to 130 degrees of Celsius (Pomerania, Koszalin-Wierzchowo zone and Lublin area) and 120-200 degrees of Celsius (Pomerania, Moracz-Byczyna zone and NW margin of the Świętokrzyskie Mts).

12

Microwave saturation of EPR spectra of thermally decomposed vitrinite

Kozdrowska L., Więckowski A. B., Pilawa B.

Karbo

|

2003

|

Nr 4

232-235

EN

The influence of microwave power on complex EPR spectra of thermally decomposed vitrinite from Polish medium-rank coal (85,6 wt % C) was studied. The aim of this work was to compare microwave saturation of the individual EPR component lines for vitrinite heated at different temperatures. Three different groups of paramagnetic centers with broad Gaussian (AB : 0,80,0,86 mT,g: 2,0030), broadLorentzian 1 (DeltaB : 0,58,0,56 mT, g: 2,0029), and narrow Lorentzian 3 (DeltaB: 0,19,0,13 mT,g: 2,0028) lines exist in the heated (350°C, 550°C) vitrinite. The concentration of paramagnetic centers in vitrinite increases with temperature of heating. The broad Gaussian and Lorentzian 1 lines of vitrinite saturate earlier with microwave power than the narrow Lorentzian 3 lines. Spin-lattice relaxation time Tj in simple aromatic units in vitrinite is higher than Tj time in multi-ring aromatic structures. Spin-lattice relaxation time Tj in vitrinite decreases with increasing temperature of thermal decomposition.

PL

Zbadano wpływ mocy mikrofalowej na złożone widma EPR termicznie rozkładanego witrynitu z polskiego węgla kamiennego o średnim stopniu uwęglenia (85,6 % mas. C). Porównano nasycenie mikrofalowe poszczególnych linii składowych widm EPR witrynitu ogrzewanego w różnych temperaturach. W ogrzewanym (350 i 550°C) witrynicie występują trzy różne grupy centrów paramagnetycznych odpowiedzialne za szerokie linie gaussowskie (Gauss) (ABpp: 0,80,0,86 mT, g: 2,0030), szerokie linie lo-rentzowskie (Lorentz 1) (ABpp: 0,58, 0,56 mT, g: 2,0029) i wąskie linie lorentzowskie (Lorentz 3) (AB : 0,19,0,13 mT, g: 2,0028). Koncentracja centrów paramagnetycznych w witrynicie rośnie wraz ze wzrostem temperatury ogrzewania. Szerokie linie gaussowskie (Gauss) i lorentzowskie (Lorentz l) witrynitu nasycają się pod wpływem mocy mikrofalowej wcześniej niż wąskie linie lorentzowskie (Lorentz 3). Czas relaksacji spin-sieć T/ w witrynicie w prostych strukturach aromatycznych jest wyższy niż czas T i w wielopierścieniowych strukturach aromatycznych. Czas relaksacji spin-sieć Tt w witrynicie maleje wraz ze wzrostem temperatury rozkładu termicznego.

13

Relation between the petrographic and chemical properties of weakly reduced and reduced coals of donets basin

Butuzova L., Marinov S., Matsenko G., Skirtochenko S., Turchanina O., Isajeva L., Krzton A.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2002

|

Vol. 7

45-50

EN

Low-rank coals of the same rank level but of different genetic types and different tendency to self-ignition have been studied by means of coal chemistry. It has been shown that oxygen- and sulphur-containing functional groups, especially bridge-bonds, are responsible for the structure and properties of pyrolysis products.

14

Microscopic identification and classification of organic matter of the Upper Carboniferous Anthracosia Shales, Intra-Sudetic Depression, southwestern Poland

Nowak G. J.

Kwartalnik Geologiczny

|

1998

|

Vol. 42, nr 1

41-58

EN

Detailed microscopic of dispresed organic matter in the lower horizon of the Anthracosia Shales (uppermost Carboniferous) from the Intra-Sudetic Depression show that liptinite, especially telaginite and lamalginite, are the most abundant components here. Organic components together with mineral matter constitute the lacustrine sapropelic asociation, humic association (terrestrial) and intermediary association. The measurements of vitrinite reflectance demonstrate that organic matter has reached the mature stage (Ro = 0,68-0,93%). The character and predominance of alginite and the lacustrine sapropelic association indicate that these deposits were accumulated in an open-lacustrine zone.

PL

Łupki antrakozjowe występują w depresji śródsudeckiej jako dwa poziomy: I,dolny, reprezentujący utwory najwyższego karbonu, i II,górny zaliczany do dolnego permu. Pod względem litologicznym są to łupki ilaste, mułowce czasem drobnoziarniste piaskowce, którym mogą towarzyszyć cienkie wkładki wapieni bitumicznych. Cechą typową tych utworów jest znaczna zawartość materii organicznej, której osady te zawdzięczją charakterystyczną czarną i ciemnoszarą barwę. Uważa się, że powstały w środowisku jeziornym. Badania mikroskopowe, przeprowadzone zgodnie z procedurą petrologii węgla, dotyczyły materii organicznej dolnego poziomu łupków antrakozjowych, nawierconego w dwu otworach: Ścinawka Dolna i Bożków, usytuowanych w części depresji śródsudeckiej. W wyniku obserwacji wydzielono trzy grupy składników organicznych : liptynit (egzynit), witrynit i inertynit. Spośród nich najczęściej spotykane są komponenty pierwszej z wymienionych grup, wśród których dominuje alginit wykształcony jako telaginit i lamalginit. Inne macerały tej grupy występujące w badanych utworach to bitumit, a także sporynit i liptodetrynit czy sporadycznie pojawiający się kutynit. Składniki witrynitu i inertynitu wykazują zdecydowanie niższą frekwencję w badanym horyzoncie. Składniki organiczne tworzą z materiałem mineralnym wspólne asocjacje, które określono jako: - jeziorną asocjację sapropelową, - asocjację humusową (terrestrialną), - asocjację mieszaną. Pomiary zdolności odbicia światła witrynitu wskazują, że materia organiczna badanych utworów osiągnęła stadium dojrzałe i reprezentuje tzw. Okno ropne, gdzie pomierzone wartości Ro zawierają się w przedziale 0,68-093%. Charakter składników lipoidalnych, a zwłaszcza alginitu i jeziornej asocjacji sapropelowej, wskazuje, że dominującym środowiskiem akumulacji badanych łupków antrakozjowych była strefa otwartego jeziora, gdzie depozycja zachodziła w warunkach redukcyjnych - sapropelowych.