W artykule przedstawiono wyniki badań mechanizmu powstawania, morfologii i składu chemicznego niskotopliwych faz na osnowie Cu tworzących się podczas utleniania w temperaturze powyżej 900 °C stali zawierających domieszkowe ilości Cu i innych pierwiastków metalicznych oraz wyniki badań wpływu tych faz na powstawanie pęknięć powierzchniowych. Jednym z celów pracy było ustalenie oddziaływania glinu jako pierwiastka stopowego w stali na mechanizm powstawania fazy na osnowie Cu. Materiałem badań były eksperymentalne stale zawierające 0; 1 %; 4% i 8% (masy) Al oraz celowo wprowadzone domieszki Cu i Sn. Opracowany na podstawie wyników badań tych stali fragment pseudopodwójnego wykresu przemian fazowych Fe-Al-( + 0,1 %C + domieszki), zamieszczono na rys. 1. Stwierdzono, że glin pośrednio oddziałuje na powstawanie fazy na osnowie Cu, przez zmianę mechanizmu i intensywności utleniania stali. W stalach o zawartości 4 % i 8 % Al nie stwierdzono występowania tej fazy. W stalach z niższą zawartością Al zidentyfikowano fazę Cu-Sn-Fe o zawartości 80 - 88 % Cu (rys. 4-8). Faza Cu-Sn-Fe w zakresie temperatur, w którym występuje w stanie ciekłym na powierzchni stali (950 - 1200 °C), powoduje dekohezję przypowierzchniowych granic ziarn w odkształcanych próbkach z badanych stali (rys. 14). W wyniku utleniania w temperaturze powyżej 1200°C, następuje przejmowanie cząstek fazy na osnowie Cu przez warstwę tlenkową. Przestawione wyniki badań, określające zależności pomiędzy mechanizmem utleniania stali z dodatkiem Al w granicach 1 - 8%, a powierzchniowym pękaniem spowodowanym niskotopliwą fazą na osnowie miedzi, stanowią jeden z etapów projektowania składów chemicznych stali o zwiększonej odporności na powstawanie tzw. powierzchniowej kruchości miedziowej.
EN
Results of investigation of formation mechanism, morphology and chemical composition of low-melting temperature Cu-based phases appearing during oxidizing of steel containing Cu and other metallic impurities at temperature above 900 °C and results of influence of the phases on surface cracking have been presented in the paper. One of the aims of the work was to find an effect of Al addition to steel on formation mechanism of Cu-based phase. As material for the investigation low carbon experimental steels containing 0; 1 %; 4 % and 8 % (by mass) Al and intentionally introduced Cu and Sn impurities was used. A part of pseudo-binary phase diagram Fe-Al-(0.1 %C + impurities) prepared as a result of investigation of the experimental steels is shown in Fig. 1. It was found that Al addition influenced indirectly the Cu-based phase formation by affecting the mechanism and intensity of oxidation of the steels. In the steels containing 4% and 8 % Al no Cu-based phase was found. In the steels containing less Al, Cu-Sn-Fe phase containing 80-88 % Cu was identified (Figs. 4-8). The Cu-Sn-Fe phase on steel surface at temperature range above its melting point (950 - 1200 °C) caused decohesion of sub-surface grain boundaries in deformed specimens of the investigated steels (Fig. 14). Oxidizing at temperature above 1200°C resulted in occluding the Cu-based phase by the oxides layer. Presented results determining relationship between the oxidizing mechanism of steel containing 1 - 8 % Al and the surface cracking caused by low-melting temperature Cu-based phase are considered as a one of the stages of development of chemical composition of steel with increased resistance to so called copper hot brittleness or shortness.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.