Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 83

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 5 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  usuwanie azotu
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 5 next fast forward last
PL
SNIT to kluczowa technologia na drodze do neutralnego klimatycznie oczyszczania ścieków. Oprócz poprawy skuteczności usuwania azotu zapewni również znaczne oszczędności eksploatacyjne dzięki niższemu zapotrzebowaniu na tlen i wyższej produkcji gazu fermentacyjnego.
PL
Nowa technologia deamonifikacji odcieków, opracowana przez MPWiK S.A. we Wrocławiu oraz Politechnikę Wrocławską, jest rezultatem projektu B+R. Zostanie wdrożona w pełnej skali technicznej we Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków „Janówek". Oczyszczalnia otrzyma rozwiązanie spełniające wszystkie wymogi dostosowane do polskich warunków oraz stabilne w eksploatacji, co gwarantuje utrzymanie długotrwałej wysokiej sprawności.
EN
In this study, alkaline-H2O2 sludge disintegration was combined with anoxic-aerobic sequencing batch reactor (SBR). The carbon obtained by alkaline-H2O2 sludge disintegration was used in the denitrification process and sludge reduction was achieved in the SBR process. In the SBR process, a 9 % increase in nitrogen removal efficiency was achieved with the improvement in the denitrification process. A sludge reduction efficiency of 43 % was obtained in the SBR process with alkaline-H2O2 sludge disintegration. A synergistic effect was obtained in the combination of alkaline and H2O2 methods and the sludge reduction increased by 8 %. By combining sludge disintegration into the SBR process, it is possible to reduce the amount of sludge formed, which is an important environmental problem, and to provide carbon source for the denitrification process.
PL
W związku z rozwijającym się trendem efektywnej, niskoemisyjnej gospodarki zasobami w procesach oczyszczania ścieków, w ostatnich latach następuje rozwój technologii usuwania azotu w oparciu o proces beztlenowego utleniania amoniaku (anammox). Z uwagi na poprawę bilansu energetycznego oczyszczalni ścieków, kluczowym procesem stała się fermentacja osadów w zamkniętych komorach fermentacyjnych, której zaletą jest odzysk energii w postaci biogazu. Skutkiem ujemnym tego procesu jest wzrost stężenia azotu amonowego w odciekach powstających podczas odwadniania osadu przefermentowanego.
PL
W 2015 roku Komisja Europejska przyjęła nową strategię gospodarki o obiegu zamkniętym (ang.: Circular Economy), której celem jest efektywne wykorzystanie zasobów, a także zwiększenie roli gospodarki odpadami. Działania prowadzone w ostatnich latach w sektorze oczyszczania ścieków były ukierunkowane na rozwój efektywnej, niskoemisyjnej gospodarki zasobami, sprzyjającej wzrostowi bezpieczeństwa energetycznego i poprawie stanu jakości wód. Działania te spowodowały zmianę paradygmatu, zgodnie z którym ścieki, zarówno komunalne jak i powstające w trakcie procesów produkcyjnych, traktowane są jako źródło energii i surowców, takich jak woda, biogeny czy związki organiczne.
PL
Popularnymi tematami na całym świecie, w związku z trudną sytuacją ekologiczną, a także narastającymi obawami związanymi z globalnym ociepleniem są woda i energia. Jednym z miejsc, w których oba te surowce występują nierozerwalnie, jest oczyszczalnia ścieków. Podnoszenie jakości ścieków oczyszczonych zwykle odbywa się poprzez zwiększone zużycie energii - np. na podnoszenie stężenia tlenu w reaktorze czy nakłady inwestycyjne - np. na instalację do dawkowania zewnętrznego źródła węgla organicznego. Jednocześnie rutyną na większych obiektach jest produkcja energii ze spalania metanu powstającego w procesie fermentacji osadów. Projekt SNIT, dotyka obu kwestii i zakłada zarówno podniesienie jakości ścieków oczyszczonych, jak i zwiększenie produkcji gazu fermentacyjnego przy umiarkowanych nakładach inwestycyjnych. Kluczem do tego jest wykorzystanie kwasu azotowego (III) w celu wywołania częściowej nitryfikacji w ciągu głównym, jak również do dezintegracji osadu w celu zwiększenia ładunku związków organicznych, które są substratem dla fermentacji. Dzięki usuwaniu azotu drogi skróconą, zużycie tlenu i związków organicznych w bloku biologicznym zostanie znacznie ograniczone, a skrócona denitryfikacja pozwoli na głębsze usunięcie azotu.
PL
Problemy w eksploatacji oczyszczalni ścieków sprowadzają się często do utrzymania odpowiednich parametrów azotu ogólnego w ściekach oczyszczonych. Fakt ten może wynikać z właściwości technologicznych konkretnych rozwiązań, które albo nie uwzględniają i przez to nie są odporne na zmienne w czasie obciążenia ładunkiem zanieczyszczeń, albo pozwalają utrzymać parametr azotu ogólnego na poziomie, niestety, zbyt blisko górnej granicy wyznaczonej warunkami pozwolenia wodnoprawnego. W efekcie obserwujemy tendencje do zwiększenia efektywności pracy oczyszczalni poprzez usuwanie azotu, na przykład na drodze deamonifikacji w ciągu bocznym. Na dzień dzisiejszy układy te wymagają nawet kilkumiesięcznego okresu rozruchu i ograniczone są limitem dopuszczalnych ładunków zanieczyszczeń.
PL
Obniżenie ilości azotu odprowadzanego w ściekach oczyszczonych do środowiska jest jednym z najważniejszych zadań komunalnych oczyszczalni ścieków prowadzonym w reaktorach biologicznych. Podstawowym źródłem azotu w ściekach jest mocznik, który stanowi produkty metabolizmu białka z pokarmu spożywanego przez człowieka. Ulega on przekształceniu w sieci kanalizacyjnej w postać amonową. Innymi źródłami azotu są przemysł i rolnictwo, które często bezpośrednio wpływają na środowisko poprzez wody gruntowe i spływ powierzchniowy, na przykład do kanałów lub jezior.
EN
Due to eutrophication phenomena the modern wastewater plants are obliged to apply highly effective technologies to remove nutrient, i.e. nitrogen and phosphorous, substances. The biological methods to remove nitrogen in the processes of nitrification and denitrifications are successfully used in the main technological line (mainstream). It has been observed, however, that in technical design of activated sludge bioreactor the additional ammonia nitrogen load coming from fermented sludge dewatering effluents was not sufficiently considered. This load, of ca. 20-30% of a total nitrogen inflow, could interrupt the nitrogen removal process. Therefore, the sidestream ammonia nitrogen removal technologies have been widely applied. The operating problems and the ways to solve them in the “Śródmieście” WWTP in Zabrze, resulting from additional nitrogen load, coming from dewatering and thickening effluents, are described in the presented paper. Moreover, preliminary calculations of the DEMON® reactor volume, on the basis of actual nitrogen concentrations in the leachate, in order to implementation deammonification technology in the sidestream on a technical scale were also presented.
PL
W artykule przedstawiono podsumowanie niedawno zakończonego trzyletniego projektu badawczego pt. „Optymalizacja usuwania azotu - poprawa efektów oczyszczania i krok na drodze do samowystarczalności energetycznej Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków” (NWOŚ), dotyczącego nowoczesnych technologii zagospodarowania odcieków powstających podczas odwadniania osadów. Strumień ten, charakteryzujący się wysokim stężeniem azotu, podwyższoną temperaturą i brakiem związków organicznych może powodować m.in. zwiększone koszty eksploatacyjne związane z koniecznością jego oczyszczania po zawróceniu na początek oczyszczalni. Projekt był realizowany przez konsorcjum, w skład którego wchodziło MPWiK S.A we Wrocławiu, Politechnika Wrocławska oraz Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. W projekcie testowano technologie oparte o hodowlę bakterii nitryfikacyjnych lub deamonifikację. Podczas badań przeprowadzono kilka rozruchów procesów pełnej i częściowej nitryfikacji oraz jedno- i dwustopniowej deamonifikacji wykorzystującej bakterie annamox. Dzięki temu opracowano szczegółową metodykę prze prowadzenia skutecznego i szybszego rozruchu tych procesów z możliwością bioaugmentacji ciągu głównego (bloków biologicznych). Dodatkowo wskazano uzyskane wydajności poszczególnych metod oczyszczania i optymalne parametry prowadzenia procesu, wraz z potencjalnymi problemami eksploatacyjnymi. Ostatnim etapem były badania symulacyjne mające na celu określenie potencjalnych korzyści płynących z przyjęcia którejś z badanych technologii w pełnej skali technicznej we Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków, uwzględniając koszty eksploatacyjne i inwestycyjne każdej z nich. Uzyskane wyniki były na tyle obiecujące, że na ich podstawie podjęto decyzję o wdrożeniu dwustopniowej deamonifikacji na obiekcie, gdzie obecnie trwają prace projektowe w tym zakresie.
EN
Sulfur dioxide and nitrogen oxide are health hazardous gases, which contribute to the formation of submicron acidic particulates. To reduce SO2 and NOx emission from the sintering flue gas, the combination of ammonia-Fe(II)EDTA solution scrubbing with Fe(III) electrolytic regeneration is proposed. The above method has the following advantages: direct conversion of NOx and SO2 to harmless N2 and SO4 2−, recovery of the by-product (NH4)2SO4), simultaneous removal of NOx and SO2 emission from flue gas in the reactor. The effect of the pH, initial Fe(II)EDTA concentration, and voltage on the desulfurization and denitration efficiencies was investigated using a bench-scale reactor. The maximal desulfurization and denitration efficiencies were 98% and 52%, respectively. The optimum parameters were pH ˃ 5.0, 2.1 V, and 0.05 mol·dm–3 Fe(II)EDTA concentration. SO2 and NOx removal from the sintering flue gas by ammonia-Fe(II)EDTA solution scrubbing combined with electrolytic regeneration was also demonstrated in a pilot-scale reactor.
EN
Upgrading concepts for the Bioblok MU200a wastewater treatment plant have been presented. The main goals were to achieve an effective nitrogen removal and reduce energy demand. The reference version has been presented, followed by two retrofitting options: introduction of intermittent aeration for alternating aerobic and anoxic conditions, additionally including a retrofitting option to a hybrid technology that combines advantages of activated sludge and biofilm. To design and assess both variants, the ASM3 model was used, running on the Simba# simulator. A rather complex biofilm model, necessary for the hybrid concept, was bypassed by installing a separate activated sludge process differing in terms of sludge age and disposal of its excess sludge to the reactor. In this way, favorable technological parameters for efficient wastewater treatment could be assessed. Both upgrading concepts can be recommended for their satisfactory treatment effectiveness, feasibility in existing plants and considerable energy savings. The significance of the modelled effects was statistically confirmed two-tailed Student’s t-test.
EN
The feasibility of aluminum powder (with particle size of 75–150 μm) for nitrate removal from aqueous solutions has been investigated. Adsorption was examined in function of initial nitrate concentration, contact time, pH and influence of other interfering anions. Maximum nitrate removal occurred at equilibrium pH of 10. The kinetics of adsorption of nitrate ions was discussed based on three kinetic models, namely: the pseudo-first order, the pseudo-second order and the intraparticle diffusion model. The experimental data fitted the pseudo-second order kinetic model very well; the rate constant was 4x10–4 g/ (mg·min) at the concentration of NO3- of 100 mg/dm3. The adsorption data followed both Langmuir (R2 = 0.808) and Freundlich (R2 = 0.865) isotherms probably due to the real heterogeneous nature of the surface sites involved in the nitrate uptake. The maximum sorption capacity of aluminum powder for nitrate adsorption was found to be ca. 45.2 mg/g at room temperature. The results indicate that aluminum powder is an interesting alternative for nitrate removal from the water.
EN
This paper examines the effect of Archaea on wastewater treatment in sequencing biological reactors (SBR). The research was carried out in two SBR reactors: a reactor with activated sludge bioaugmented with Archaea (microorganisms which constitute a third domain besides Bacteria and Eukaryotes); a reactor with conventional activated sludge was used as a control. Archaea were incubated in laboratory conditions as recommended by Archaea Solutions Inc. The research revealed that the time period required for the acclimation of the activated sludge in the presence of Archaea was twice as long as in the case of regular nitrifying activated sludge. The observed nitrogen and phosphorous removal from wastewater was achieved to a higher extent in sludge with Archaea and the sludge itself settled faster. The required concentration of oxygen in the reactor with Archaea was lower than in the classic set-up – this resulted in lowering the operating costs of the treatment plant. Furthermore, the denitrification process was significantly shorter and did not require nitrate nitrogen (V).
PL
W pracy przebadano wpływ archeanów na proces oczyszczania ścieków w cyklicznych reaktorach biologicznych. Badania przeprowadzono w dwóch reaktorach typu SBR, z których jeden był poziomem odniesienia (oczyszczanie w warunkach klasycznych), a w drugim oczyszczano ścieki osadem czynnym poddanym bioaugmentacji archeanami, mikroorganizmami stanowiącymi trzecią domenę obok bakterii i eukariontów. Archeany były inkubowane w warunkach laboratoryjnych wg metody zalecanej przez ArchaeaSolutions, Inc. Badania wykazały, że adaptacja osadu czynnego do pracy w obecności archeanów wymaga dwa razy dłuższego czasu, niż zwykły osad czynny, zdolny do efektywnej nitryfikacji. Efektywność usuwania związków azotu i fosforu ze ścieków w obecności archeanów jest większa, a osad czynny szybciej sedymentuje. Wymagane stężenie tlenu w reaktorze z archeanami jest mniejsze niż w układzie klasycznym, co zmniejsza koszty eksploatacji oczyszczalni. Proces denitryfikacji jest znacznie skrócony i nie wymaga obecności azotanów(V).
EN
Eco-innovative technologies in wastewater treatment should provide not only stringent standards for the quality of treated wastewater but also ensure maximum recovery of energy and raw materials from wastewater. One of the ways to improve the removal efficiency of nitrogen and phosphorus compounds in existing conventional wastewater treatment plants is pretreatment of reject water generated during the mechanical dewatering of the digested sewage sludge. The aim of this research was to select the technological parameters of processes to ensure effective removal of nutrient elements (N, P) from RW treated in a SBR reactor in the nitritation/anammox process. The study was divided into two stages. The first stage was carried out to optimize nitrogen compounds removal in the effluent from ANAMMOX process used to treat reject water after centrifugation. The installation consists of single vertical subsurface flow (VSSF) beds located in stainless steel containers working parallel marked as BED control “0”, “I”, “II”. Samples have been taken for analysis to determine the changes of NH4-N, NO3-N and NO2-N in the effluent of each filter. In bed “0” the removal of nitrogen compounds was caused only by sorption at last until its capacity was reached. In bed “I” and “II” the NH4-N concentration in effluent and production of NO2-N with simultaneous changes of NO3-N indicated that nitrification was occurring. The investigation has shown different pattern of processes responsible for nitrogen compounds transformation and removal efficiency, depending on the bed substrate and vegetation. In the second stage the optimization of phosphates removal was carried out. The investigation was conducted in steady conditions in laboratory model with four batch reactors. Each batch reactor of synthetic wastewater with given concentration of phosphates (15 mg/dm3) was subjected to mixing. Samples for analyzing were taken from each beaker after assumed time of sedimentation. Studies were conducted to determine the optimal dose of Phoslock® with known concentration of phosphate anions PO43- in model solution, time of mixing and time of sedimentation. Samples were analyzed with following parameters: pH, total suspended solids, conductivity, turbidity, color and phosphate concentration. The carried out investigations confirmed high efficiency of phosphate anions PO443- removal (over 95%). Also study showed no relationship between the mixing time and the degree of reduction of phosphorus compounds.
PL
Innowacyjne technologie stosowane podczas oczyszczania ścieków powinny spełniać nie tylko wysokie wymagania dotyczące jakości oczyszczonych ścieków, ale także zapewnić maksymalny potencjał odzysku energii i surowców z ścieków. Jednym ze sposobów poprawy skuteczności usuwania związków azotu i fosforu w istniejących konwencjonalnych oczyszczalniach ścieków, jest wstępne oczyszczanie odcieków powstających podczas mechanicznego odwadniania osadu ściekowego po biologicznym oczyszczaniu ścieków. Celem badań było określenie charakterystycznych parametrów procesów technologicznych, dla zapewnienia skutecznego usuwania związków biogennych (N, P) ze ścieków po oczyszczaniu w procesie nitryfikacji/anammox zachodzącym w reaktorze typu SBR. Badanie zostało podzielone na dwa etapy. Pierwszy etap przeprowadzono w celu optymalizacji procesu usuwania związków azotu (NH4-N, NO3-N i NO2-N) z odcieków powstających z mechanicznego odwadniania przefermentowanych osadów ściekowych. Odcieki oczyszczane były w reaktorze SBR w procesie ANAMMOX. Instalacja pilotowa składała się z pojedynczych złóż o przepływie pionowym umieszczonych w zbiornikach ze stali nierdzewnej, pracujących równolegle oznaczonych odpowiednio jako złoże "0", "I", "II". Próbki do analizy pobierano w celu określenia zmian NH4-N, NO3-N i NO2-N w ściekach w każdym ze złóż. W złożu "0" (nie zasiedlonym trzciną) usuwanie związków azotu spowodowane było jedynie przed sorpcję, aż do wyczerpania jego pojemności sorpcyjnej. Natomiast zmiany stężenia NH4-N i wytwarzanie NO2-N przy jednoczesnych zmianach stężenia NO3-N wskazywały na zachodzący proces nitryfikacji w złożach "I" i "II" (oba zasiedlone trzciną). Doświadczenia wykazały różne mechanizmy procesów odpowiedzialnych za przemiany związków azotu i skuteczność ich usuwania, w zależności od podłoża i wegetacji. W drugim etapie badań przeprowadzono optymalizację procesu usuwania fosforanów. Natomiast doświadczenia związane z usuwaniem fosforu zostało przeprowadzone w laboratorium w warunkach nieprzepływowych przy zastosowaniu modelu z czterema reaktorami. Każdy reaktor zawierający ścieki syntetyczne o stężeniu fosforanów 15 mg/dm3 poddano mieszaniu. Próbki do analizy zostały pobierane z każdej zlewki po założonym czasie sedymentacji. Badania przeprowadzono w celu określenia optymalnej dawki preparatu Phoslock® przy znanym stężeniu anionów fosforanowych PO43- w roztworze modelowym, oraz znalezienia optymalnego czasu mieszania i sedymentacji. Próbki poddano analizie i określono następujące parametry: pH, zawiesinę, przewodnictwo, mętność, barwę i stężenie fosforanów. Przeprowadzone badania potwierdziły wysoką skuteczność usuwania PO43- (ponad 95%). Badanie nie wykazało zależności między czasem mieszania a stopniem redukcji związków fosforu.
18
Content available remote Praktyczne zalety technologii anammox w układzie z dwoma reaktorami
PL
Usuwanie azotu z odcieków po procesie fermentacji metanowej na oczyszczalniach ścieków jest realizowane w głównym ciągu technologicznym, choć na rynku polskim zaczynają się pojawiać rozwiązania oferujące proces deamonifikacji w bocznym ciągu technologicznym. Proces deamonifikacji może być skonfigurowany w różnych układach technologicznych, które mają zapewnić stabilność dwóm etapom reakcji, jakimi są częściowa nitryfikacja i anammox. W artykule omówiono zalety procesu deamonifikacji, który może być realizowany w dwóch oddzielnych reaktorach, z wykorzystaniem osadu czynnego kłaczkowatego oraz osadu granulowanego. Na podstawie wyników badań laboratoryjnych w skali pilotowej zaobserwowano wysoką aktywność biologiczną w układzie z dwoma reaktorami, przekładającą się na szybkość usuwania azotu na poziomie 2,8 kg N/m3d przy jednocześnie dużej stabilność procesu i 80% sprawności usuwania azotu. Oddzielenie procesu częściowej nitryfikacji od procesu anammox umożliwiło oddzielne sterowanie kluczowymi parametrami procesowymi. W reaktorze częściowej nitryfikacji sterowanie stężeniem tlenu oraz wiekiem osadu (stężeniem osadu) pozwoliło skuteczne dopasować kinetykę procesu do zmian ładunku azotu i temperatury. Dodatkowo w badaniach została wykazana łatwość rozruchu procesu z wykorzystaniem osadu czynnego z głównego ciągu technologicznego, w zakresie temperatur od 20°C do 35°C przy braku specjalnych zabiegów mających na celu wyeliminowanie nitryfikantów utleniających azotyny do azotanów. W procesie anammox, dzięki granulacji osadu, można było zapewnić skuteczną retencję osadu, co skutkowało możliwością przyjęcia chwilowo zwiększonego obciążenia ładunkiem azotu, jak również utrzymanie sprawności usuwania azotu pomimo zmian temperatury w zakresie temperatur od 20°C do 35°C.
EN
In Poland, nitrogen removal from reject water after anaerobic digestion process occurs mainly in the main-stream wastewater treatment plant, although deammonification process in side-stream treatment is also available. The deammonification process can be done in different process configurations which provide stability to partial nitritation and anammox processes. In this publication, advantages of two-reactor configuration for deammonification process with flocculated and granular biomass are discussed. Based on the research results in the pilot scale two-reactor system, stable and high biomass activity was observed which was related with high nitrogen removal rate of 2,8 kg N/m3d and 80% nitrogen removal efficiency. The separation of partial nitritation process from anammox process allowed for individual key-process parameters control. In partial nitritation process, dissolved oxygen concentration and sludge retention time (or solids concentration) control allows adjusting the biomass activity to variable nitrogen loading rate and reject water temperature. Additionally, in the conducted research, simple partial nitritation reactor start-up from the main-stream biomass was demonstrated in the temperature range of 20-35°C without sophisticated nitrite oxidizing bacteria washout techniques. In anammox process, biomass granulation allowed for efficient biomass retention inside of the reactor which allowed for efficient nitrogen removal despite of shocking nitrogen loading rates to the reactor and temperature variations in the range of 20-35°C.
EN
Urea manufacturing discharge contains a high load of nitrogen, a pollutant which needs advanced technologies to be reduced to desirable levels. However, these advanced technologies are expensive due to the complex process and cost of chemicals and maintenance. Phytoremediation has been recently considered for N removal from various wastewaters. However, the common phytoremediation plants (reeds and grasses) are not able to remove N effectively due to the recyclable nature of N through decomposition processes. Therefore, they require periodic harvestings which impose a high cost on system. In this study, the growth and phytoremediation potential of teak (Tectona grandis), a tropical timber plant, to treat the urea manufacturing wastewater was evaluated. Eight month old teak seedlings received 4 different concentrations of N in bench-scale constructed wetlands every 4 days for 8 weeks. The solution volumes supplied to each container and plant biomass, N recovery, and tissue nutrient concentration were measured. Teak plants showed an escalation in wastewater N uptake with increasing amount of supplied N. Total dry weight was positively correlated with total N supplied. Teak seedlings showed a considerable potential for removing nitrogen when they were supplied with up to 5 g N per pot volume (4 dm3) during a two-month experiment.
EN
It is extremely important for the productive fish farming with closed water systems to treat the water to the level allowing its reuse for fish production. This paper presents studies considering the possibility of water embryophyte application to assimilation of pollutants (mainly nitrogen compounds) solute in water of recirculation systems in fish farms. The results of experimental studies covering ammonium nitrogen removal from polluted water of fish farms by the tested Lemnoideae representatives (Lemna minor and Wolffia arrhiza) were presented. The obtained results confirmed the usefulness of phytoreactors application in wastewater treatment plants in fish farms.
PL
Dla wydajnej hodowli ryb w układach z zamkniętym systemem obiegu wodnego niezwykle ważne jest właściwe oczyszczanie wody do poziomu, który pozwala na jej ponowne wykorzystanie. W opracowaniu przedstawiono możliwość zastosowania wyższych roślin wodnych do asymilacji zanieczyszczeń rozpuszczonych w wodzie, głównie związków azotu. Zaprezentowane wyniki badań eksperymentalnych dotyczą usuwania azotu amonowego z zanieczyszczonej wody gospodarstw rybnych przedstawicielami rzęsowych (Lemnoideae) rzęsą drobną i wolfią bezkorzeniową. Wyniki te potwierdzają zasadność wykorzystania fitoreaktorów w obiektach oczyszczalni gospodarstw hodowli ryb.
first rewind previous Strona / 5 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.