Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Możliwości wykorzystania antyklin Choszczna i Suliszewa do podziemnego składowania CO2

Sylwester M., Dziewińska L., Tarkowski R.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 11

76--89

PL

Antykliny Choszczna i Suliszewa są strukturami na obszarze niecki szczecińskiej spełniającymi kryteria struktur dla podziemnego składowania dwutlenku węgla. W artykule przedstawiono ich charakterystykę geologiczno-złożową oraz omówiono poziomy zbiornikowe do składowania dwutlenku węgla. Za pierwszoplanowy poziom zbiornikowy dla składowania CO2 przyjęto poziom zbiornikowy formacji komorowskiej jury dolnej zalegający na głębokości ok. 1200-1300 metrów, o miąższości 80-95 m., porowatości rzędu 15%, dobrej przepuszczalności skał, odpowiedniej pojemności składowania CO2, uszczelniony od góry pakietem iłowców i mułowców miąższości ok. 70 metrów. Struktury Choszczna i Suliszewa mogą stanowić przedmiot zainteresowania znaczących emitentów CO2 tego regionu: Elektrownia Gorzów SA oraz Zespół Elektrowni Dolna Odra SA.

EN

Choszczno and Suliszewo Anticlines are structures located in the area of Szczecin Through, meeting the requirements for underground CO2 storage. This paper presents the geological characteristics and reservoir levels for CO2 storage. The crucial reservoir level for CO2 storage is located in the Komorowska Formation of Lower Jurassic at the depth of 1200-1300 meters, the thickness of 80-95m, porosity around 15%, good permeability of rocks, adequate capacity for CO2 storage, sealed on the top by the package of claystone and mudstone with the thickness of around 70 meters. The structures of Choszczno and Suliszewo could be a subject of interest for the most significant emitters of CO2 in this region: Elektrownia Gorzow SA and Zespol Elektrowni Dolna Odra SA.

2

Badania procesów pozyskiwania gazów ziemnych rozpuszczonych w głębokich poziomach solankowych przy udziale sekwestracji CO2

Warnecki M.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

nr 182 wyd. konferencyjne

97--104

PL

W artykule prezentowana jest koncepcja wykorzystania ogromnej struktury wodonośnej, zalegającej na obszarze niecki poznańskiej, rozciągającej się na powierzchni około 5000 km2, jako potencjalnego miejsca dla podziemnego składowania CO2. Instytut Nafty i Gazu wraz z Polskim Górnictwem Naftowym i Gazownictwem S.A. posiadają pewne doświadczenia w wychwytywaniu i podziemnym składowaniu gazów kwaśnych. Od 1996 roku na złożu Borzęcin koło Wrocławia pracuje instalacja zatłaczająca kwaśne gazy odpadowe do akifera podścielającego złoże gazu ziemnego. Obok technologicznych parametrów pracy instalacji obserwowane, analizowane i badane są procesy wypierania rodzimego gazu ziemnego nasycającego warstwy wodonośne przez gazy kwaśne zatłaczane bezpośrednio do wód podścielających złoże. Opisywane zjawisko zachodzi z uwagi na blisko 10-krotnie większą rozpuszczalność w wodzie CO2 w stosunku do gazu ziemnego. Pozwala to na zwiększenie wydobywalnych zasobów złoża o gaz pierwotnie rozpuszczony w warstwach wodonośnych i nie dający się pozyskać standardowymi metodami eksploatacji. W artykule opisano aparaturę i stanowisko badawcze służące do badań procesów wypierania gazu ziemnego. Zaprezentowano wyniki wybranych badań i eksperymentów prowadzonych na fizycznym modelu złoża.

EN

In this paper we present Poznań Trough megaaquifer naturally saturated by native natural gases. This megastructure represents a great potential for long-term underground CO2 storage on 5000 km2 area. Oil & Gas Institute and Polish Oil & Gas Company has gained some experience in acid gas capture and storage. The acid gas containing 60% of CO2 and 15% of H2S reinjected into an aquifer directly underlying the Borzęcin gas reservoir has been in operation since 1996. Apart from technological parameters we also analyzed the process of displacement of native natural gas which originally saturates the underlying water by acid gases injected into reservoir. Such a displacement process allows to replenish the gas cap by volume equivalent to methane gas dissolved in underlying water. This paper describes the apparatus and research station/unit designed to explore the natural gas displacement processes. The results of some experiments carried out on a reservoir physical model are presented.

3

Potencjalne możliwości składowania CO2 w łupkach gazonośnych w Polsce

Lutyński M.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 7-8

239--241

PL

W artykule przedstawiono podział niekonwencjonalnych złóż gazu, tj. gazu, ziemnego zamkniętego (uwięzionego), gazułupkowego oraz metanu pokładów węgla, a także perspektywicznych źródeł gazu powstałych z konwersji lub przetwarzania z innej fazy. Podano podstawową charakterystykę złóż gazu łupkowego oraz przedstawiono pewną analogię do złóż metanu pokładu węgla. Dokonano krótkiego przeglądu literatury dotyczącej wydobycia gazu łupkowego oraz sorpcji CO2 na łupkach węglowych i postawiono tezę, że możliwe jest składowanie CO2, czyli gazu cieplarnianego w pokładach łupków gazonośnych

EN

The article presents the division of non-conventional gas deposits, i.e. confined natural gas, shale gas and coal-bed methane, as well as perspective gas sources arisen from conversion or processing from another phase. The basic characteristics of shale gas deposits was given and an analogy to coal-bed methane deposits was presented. A short literature review concerning the exploitation of shale gas and CO2 sorption on coal shales was carried out and the thesis was stated that possible is the storage of CO2 , i.e. a greenhouse gas, in gas-bearing shale seams.

4

CO2 storage capacity of geological structures located within Polish Lowlands' Mesozoic formations

Tarkowski R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2008

|

T. 24, z. 4/1

101-111

EN

The paper presents results on recognition of geological structures for CO2 storage within Mesozoic brine aquifers (Lower Cretaceous, Lower Jurassic, Lower and Upper Triassic) of Polish Lowlands. Basing on criteria issued in: 'The best practice for CO2 storage of in saline aquifers', 37 locations were chosen, combined with 48 structures suitable for underground carbon dioxide storage needs. Eleven of them contain two reservoir horizons within the same location. Capacity calculations for chosen structures (volumetric one and dissolution based one) were executed using a unified methodology, accepted by the EU GeoCapacity project Board. Total capacity of these structures comes to 22 342 Mt (that is: volumetric 17 490 Mt, dissolution based 4852 Mt), considering capacities from several dozen up to over 2 000 Mt of carbon dioxide. The defined capacity equals Poland's carbon dioxide emission for 70 years.

PL

Przedstawiono wyniki badań dotyczące rozpoznania struktur geologicznych do składowania CO2 w mezozoicznych solankowych poziomach (dolnej kredy, dolnej jury oraz dolnego i górnego triasu) Niżu Polskiego. Na podstawie kryteriów przedstawionych w 'Best practice for the storage of CO2 in saline aquifers' wskazano 37 lokalizacji, w których wytypowano 48 struktur do podziemnego składowania dwutlenku węgla. Jedenaście z nich obejmuje dwa poziomy zbiornikowe w obrębie tej samej lokalizacji. Obliczeń pojemności wytypowanych struktur (wolumetrycznej i z rozpuszczania) dokonano w ujednoliconej metodyce, przyjętej w projekcie EU GeoCapacity. Całkowita pojemność opisanych struktur wynosi 22 342 Mt (w tym: pojemność wolumetryczna 17 490 Mt, pojemność z rozpuszczania 4852Mt), przy zróżnicowaniu wielkości pojemności od kilkudziesięciu do przeszło dwa tysiące Mt dwutlenku węgla. Oszacowana pojemność odpowiada 70-letniej emisji tego gazu w Polsce.

5

Szczelność struktury geologicznej przeznaczonej do podziemnego składowania dwutlenku węgla

Tarkowski R., Stopa J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2007

|

T. 23, z. 1

129-137

PL

Omówiono znaczenie szczelności obiektów – struktur geologicznych w złożach węglowodorów i w głębokich poziomach wodonośnych przeznaczonych do podziemnego składowania dwutlenku węgla. Scharakteryzowano szczelność geologiczną i techniczną tego typu obiektów, zdefiniowano podstawowe pojęcia w tym zakresie. Odwołano się do polskich doświadczeń w zakresie szczelności podziemnych magazynów gazu ziemnego oraz przemysłowych realizacji technologii sekwestracji gazów kwaśnych w Polsce.

EN

It has been disscussed a tightness of objects – geological structures within hydrocarbon deposits and within deep aquifers, destined to underground carbon dioxide storage. There has been characterized a geological and engineering tightness of such objects together with a definition of basic concepts of the domain. There occured references to Polish experience concerning tightness of natural gas underground reservoirs, as well as to an industrial implementation of the acid gas sequestration technology in Poland.

6

Polish hydrocarbon deposits usable for underground CO2 storage

Uliasz-Misiak B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2007

|

T. 23, z. 4

111-120

EN

The paper presents results of studies on posssibilities to use hydrocarbon (oil and gas) deposits as underground sites for storage of CO2 in Poland. The analyses covered 337 oil and gas deposits from the areas of the Polish Lowlands and Carpathian Mountains and their foreland to show that geological conditions prevailing over vast areas in Poland are favorable for CO2 storage in oil and gas deposits. However, only a few of these deposts are found to be suitable for this purpose when their exploitation ends. Two such oil deposits and 10 gas deposits have been selected. Extractable original reserves of the deposits recognized as suitable for underground CO2 storage are estimated at about 47,116,400 tonnes of oil and 189,034 million cu. m of gas, which equals 46% and 56% of extractable original reserves of oil and gas, respectively. The distance between a source of CO2 emissions and a potential underground storage site is shown to be one of the criteria which will bear a decisive influence on the order in which the sites are selected for use as underground CO2 storage sites.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące możliwości wykorzystania złóż węglowodorów (ropy naftowej i gazu ziemnego) w Polsce do podziemnego składowania CO2. Przeanalizowano dane dotyczące 337 złóż ropy naftowej i gazu ziemnego z obszaru Niżu Polskiego, Przedgórza Karpat i Karpat. Stwierdzono, że w Polsce istnieją uwarunkowania geologiczne dla podziemnego składowania CO2 w złożach ropy naftowej i gazu ziemnego. Tylko nieliczne z nich mogą być rozważane dla podziemnego składowania dwutlenku węgla, po ich sczerpaniu. Wytypowano 2 złoża ropy naftowej i 10 złóż gazu ziemnego. Pierwotne zasoby wydobywane w wytypowanych do podziemnego składowania złóż wynoszą około 47 116,4 tys. ton dla ropy naftowej i 189 034 mln m3 dla gazu ziemnego, co stanowi odpowiednio 46% wydobywanych zasobów pierwotnych ropy naftowej i 56% wydobywanych zasobów pierwotnych gazu ziemnego. Podkreślono, że odległość złoża od emitenta CO2 będzie istotnym kryterium, które zadecyduje o kolejności wyboru złoża do podziemnego zatłaczania tego gazu.

7

Montoring wycieków C02 z podziemnych składowisk przy wykorzystaniu biosensora

Tarkowski R., Królik W.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2005

|

T. 21, z. 3

93-101

PL

Artykuł omawia założenia projektu badawczego dotyczącego dostosowania mikrobiologicznych metod analitycznych do potrzeb kontroli średniego stężenia CO2 w otoczeniu, poprzez budowę i kalibrację odpowiedniego czujnika - biosensora. Istotą projektu jest zastosowanie wyizolowanych drobnoustrojów zdolnych do wzrostu na ubogim podłożu różnicującym i do przyswajania CO2, w celu określenia średniego stężenia CO2 na podstawie przyrostu biomasy mikroorganicznej w zadanym interwale czasowym. Autorzy proponują wytworzenie biosensora do określenia średniego stężenia CO2 w bezpośrednim jego otoczeniu (patrz na terenach naturalnych wycieków CO2 i podziemnych składowisk).Przyjęta idea konstrukcji biosensora pozwala na jego zastosowanie w kontroli średniego stężenia jakiegokolwiek gazu podlegającego składowaniu o ile jest on substratem dla któregokolwiek z poznanych szlaków metabolicznych drobnoustrojów.

EN

The paper presents baselines of a researeh project focused on accommodation and application of microbiological analysis methods within environmental CO2 concentration monitoring process. The task is to be achieved by construction and calibration of a new sensing device - a biosensor. The core idea of the project is to use preliminarily found or genetically modified microorganisms able or enabled to grow in previously defined and engineered microenvironment, where sensor organism growth is only time and CO2 concentration dependent. Authors propose to construct a biosensing device able to measure CO2 supply within its direct environment (vide areas of natural CO2 outflow and underground CO2 storage facilities). The mentioned construction baselines allow employing the biosensor to monitor environmental supply of any gas being stored as far as it is a substrate for any known microbial metabolic pathway.