Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wykorzystanie sieci neuronowych do prognozowania wydobycia i zasobów wydobywalnych gazu ziemnego ze złóż niekonwencjonalnych

Barbacki J., Klimkowski Ł., Nagy S., Siemek J.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 5

1009--1016

PL

Wykorzystanie metod sztucznej inteligencji w przemyśle naftowo-gazowniczym sięga lat siedemdziesiątych XX w. Szczególne miejsce pośród stosowanych technik zajmują sztuczne sieci neuronowe, których konstrukcja, w dużym uproszczeniu, odpowiada budowie ludzkiego mózgu. Modele zastępcze, stanowią inteligentne modele "quasi numeryczne" umożliwiające odtworzenie parametrów o dużej dokładności w czasie rzeczywistym. Przedstawiono metodykę budowy modelu inteligentnego dla eksploatacji gazu ze złoża niekonwencjonalnego w skałach łupkowych do wyznaczania szacunkowych zasobów wydobywalnych oraz przebiegu eksploatacji odwiertu. Przedstawiono także dyskusję szacowania niepewności wyznaczanych parametrów eksploatacyjnych.

EN

A methodol. for building a model of intelligent extn. of gas from shale deposits in the area of the drain was developed to det. the estd. recoverable resources and the course of operating the well. The effect of estn. of uncertainty input parameters on the tech. recoverable reserves was discussed. The ultra-fast app. based on artificial neural network was constructed.

2

The trade of energy commodities between the European Union and the United States – crude oil and natural gas

Olkuski T., Szurlej A., Tora B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2016

|

T. 32, z. 4

141--155

EN

The trend towards globalization can be observed for many years. It is reflected by the ongoing elimination of trade barriers between countries and the introduction of a system of mutual recognition of quality standards. The best example is the European Union, where a common market for many industries has been developed. Such a common market has already existed before in the United States of America and that this is why the negotiations on the merger of the largest and most developed economies in the world started in 2013. The currently negotiated agreement, the Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) is designed to eliminate barriers to trade and capital flows between the two mentioned markets. The article attempts to evaluate the trade of energy commodities, namely crude oil and natural gas, between the European Union and the United States. The estimates for the next years are based on historical data and the current state. [...]

PL

Od wielu lat daje się zauważyć dążenie do globalizacji. Przejawia się ono znoszeniem barier celnych pomiędzy państwami, a także wprowadzaniem wspólnych ujednoliconych standardów produkcyjnych. Najlepszym przykładem jest Unia Europejska, gdzie w wielu dziedzinach udało się stworzyć wspólny rynek. Taki wspólny rynek istniał już wcześniej w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej i właśnie dlatego w 2013 roku podjęto negocjacje w sprawie połączenia tych największych i najlepiej rozwiniętych gospodarek świata. Negocjowane obecnie porozumienie, nazwane Transatlantyckie Partnerstwo w dziedzinie Handlu i Inwestycji (ang. Transatlantic Trade and Investment Partnership – TTIP), ma pomóc w zniesieniu barier w przepływach towarowych i kapitałowych pomiędzy tymi rynkami. W artykule podjęto próbę analizy przepływów surowców energetycznych, a konkretnie ropy naftowej i gazu ziemnego, pomiędzy Stanami Zjednoczonymi i Unią Europejską. Na podstawie danych historycznych oraz obecnego stanu przedstawiono prognozy na najbliższe lata. [...]

3

Evaluation of Environmental Hazard During Shale Gas Exploration Process in Poland in the Years 2012-2014

Konieczyńska M., Macuda J., Nagy S., Siemek J.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2016

|

Vol. 23, nr 4

571--581

EN

This paper is a summary of results of environmental analysis conducted by PGI-NRI, AGH-UST within the monitoring of natural gas prospecting in unconventional deposits. All elements of natural environment were analyzed and on this basis the qualitative and quantitative impact of drilling and hydraulic fracturing of shales could be assessed. Special attention was drawn to the analysis of the physicochemical condition of post-reaction fluids, soil gas in the well pad area and drilling fluids. The results of analysis reveal that prospecting works do not create a significant environmental hazard. Some indices connected, e.g. with the noise climate lightly exceeded permissible values. Nonetheless, if extensive prospecting and production of shale gas are involved, the environmental studies need to be broadened to supplement this report.

4

Gaz z łupków spod dna Bałtyku

Labuda W.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 12/2

1472--482

EN

The accomplishment of the vision of exploration and in particular of exploitation of shale oil and shale gas in a perspective of a few years’time seems to be unrealistic. Interest in unconventional deposits occurs amongst small entities seeking a satisfactory return on their investments and becoming pioneers like George P. Mitchell 40 years ago. It is not only a result of high costs or lack of a sufficient technology but most notably the result of lack of an involvement of the key players in the global market. European companies, for instance, are closer to exploration of the new shale gas deposits onshore, although some of them declare to make an offshore research too. While Poland is today’s leader of shale gas exploration on the continent, it is also facing a problem of the lack of appropriate technologies of working at sea and country’s shales in general. In addition, the potential resources from the Baltic Sea bed, belonging to the Lower Paleozoic formations (Ordovician–Silurian) in the Baltic Basin, characterized by a good performance and shallower location than onshore deposits, are over four times more expensive to explore than on the land, which causes that there is no reason for recognizing them as economically recoverable resources. Therefore, any exploration of gas and oil from unconventional deposits in the Baltic Sea will have no economic justification within the next few years, but should only be considered as research.

5

Environmental impact of exploration from unconventional gas deposits in Poland

Macuda J., Konieczyńska M.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2015

|

Vol. 22, nr 4

703--717

EN

Shale formations have been recently treated only as source rocks and sealing packages mainly of conventional deposits. At present shales, which have a considerable concentration of highly mature organic matter appearing in complexes of over 30 m thick are used as unconventional sources for natural gas production with the use of advanced drilling technologies. Natural gas production in such rock formations necessitates performing a horizontal section in the borehole and a big number of hydraulic fracturing jobs. The unconventional shale gas deposits have been prospected also in Poland for a couple of years. Exploration works mainly concentrate on a vast area passing from Pomerania through Mazowsze to the Lublin region in Poland. The analysis of the geologic analyses reveals that the most perspective are shales in the Lower Paleozoic at a depth of 2500 m in the eastern part to about 4000 m in the western part of the area. The paper is focused on the quantitative and qualitative evaluation of environmental impact of natural gas exploration works from unconventional deposits. Special attention was paid to the hydraulic fracturing jobs in shales, which create particular hazard for water and soil environment. These hazards already appear at the stage of preliminary works, when big quantities of chemicals and water for frac jobs are stored in the rig area, and then, during realization of works, when the spent hydraulic fracturing fluid may penetrate the water-bearing horizons in the caprock. The composition of fracturing fluid used in Gapowo B-1A well are given along with the results of chemical analyses of a few parts of spent fracturing fluid samples pumped out from the borehole. The fluid turned out to be high in salt (high specific electrolyte conductance (SEC) and total dissolved substances (TDS) and a high toxicity for most of the living organisms). For this reason the spent fracturing fluid should not enter the environment without control.

PL

Formacje łupków do niedawna traktowane były jedynie jako skały macierzyste i pakiety uszczelniające głównie dla złóż konwencjonalnych. Aktualnie w świecie skały łupkowe, które charakteryzują się znaczną koncentracją materii organicznej o wysokiej dojrzałości termicznej i występujące w kompleksach o miąższości powyżej 30 m, są wykorzystywane jako złoża niekonwencjonalne do eksploatacji z nich gazu ziemnego przy wykorzystaniu zaawansowanych technologii wiertniczych. Wydobycie gazu ziemnego z takich formacji skalnych wiąże się z wykonaniem w poziomym odcinku otworu dużej ilości zabiegów hydraulicznego szczelinowania skał. W Polsce od kilku lat prowadzone są również prace poszukiwawcze niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego w skałach łupkowych. Koncentrują się one głównie w szerokim pasie ich występowania, przebiegającym przez Polskę od Pomorza poprzez Mazowsze po Lubelszczyznę. Z analizy dotychczasowych badań geologicznych wynika, że najbardziej perspektywiczne jest występowanie tego typu złóż w skałach łupkowych dolnego paleozoiku, zalegających na głębokościach od 2500 m we wschodniej części tego pasa do około 4000 m w jego części zachodniej. W pracy skoncentrowano się głównie na ilościowej i jakościowej ocenie wpływu prac poszukiwawczych za gazem ziemnym w złożach niekonwencjonalnych na środowisko naturalne. Szczególną uwagę zwrócono na zabiegi hydraulicznego szczelinowania skał łupkowych, które stwarzają największe zagrożenia dla środowiska gruntowo-wodnego. Zagrożenia te występują już na etapie prac przygotowawczych, w wyniku magazynowania na wiertni dużych ilości środków chemicznych i wody do zabiegów szczelinowania oraz w trakcie ich realizacji w wyniku potencjalnej możliwości przedostania się płynu pozabiegowego do występujących w nadkładzie utworów wodonośnych. W pracy podano skład cieczy szczelinującej użytej do zabiegu w otworze Gapowo B-1A oraz wyniki analiz chemicznych kilku partii płynu pozabiegowego, odpompowanego z otworu. Stwierdzono jego wysokie zasolenie, przejawiające się wysokimi wartościami parametrów PEW i SSR oraz dużą toksyczność w stosunku do większości organizmów żywych. Z tego względu płyn pozabiegowy nie może dostawać się do środowiska w sposób niekontrolowany.

6

The characteristics of perspective areas of non-conventional oil accumulations in Poland

Jędrzejczyk A., Rychlicki S., Stopa J.

AGH Drilling, Oil, Gas

|

2014

|

Vol. 31, no. 2

271--279

EN

In Poland, the focus so far has been on unconventional gas deposits, but equally interesting are unconventional oil deposits. As a result of intensive research in the past few years, it was found that we have significant deposits of oil shale, which may be rich in both gas and oil. Undoubtedly, after a period of research and analysis on the prospects of the presence of shale gas in these structural units would come the turn of the shale oil. In the article on the basis of industrial materials have been characterized: — shale formations in the basin of the Baltic - Podlasie - Lublin (potential of the Silurian and Ordovician), — Prągowiec ravine (southeast of Kielce) - Graptolitic Shales (Silurian) — menilite shales in the Carpathians external-especially of south of Rzeszów in municipalities Błażowa, Boguchwała, Wojaszówka. — discovered heavy oil deposit Lubaczów

7

Evaluation of possibility applications of using membrane separators for purification of gas from unconventional deposits

Stec G., Rybicki C., Blicharski J.

AGH Drilling, Oil, Gas

|

2014

|

Vol. 31, no. 2

231--239

EN

In this paper the types of membranes used for purification of the gas streams were described, the principle of operation was discussed and the main areas of the industrial use of this type of separation equipment in the world were identified. The possibility of using membranes for natural gas purification in particular the unconventional gas (shale gas, natural gas with nitrogen) was analyzed. The authors presented the criteria for selecting the size of the membranes, the critical parameters of membrane system, the necessary installation and compilation of technology enabling the proper conduct of the separation process. Based on the experience of different companies rated the advantages and disadvantages of using membranes for gas treatment in Polish exploitation and transmission conditions both from the technological and the economic point of view. The paper ends with proposals for the possibility of application of the system of membranes for the purification of gas from unconventional sources.

8

Zaczyny typu Gas-Stop przeznaczone do uszczelniania otworów kierunkowych i horyzontalnych

Kremieniewski M., Rzepka M.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2013

|

R. 16, Nr 9 (185)

4--9

PL

W artykule przedstawione zostały zagadnienia dotyczące uszczelniania otworów kierunkowych i horyzontalnych. Na wstępie omówione zostały podstawowe wymagania dotyczące zaczynów cementowych przeznaczonych do uszczelniania kolumn rur w otworach kierunkowych i horyzontalnych. W kolejnej części zaprezentowane zostały receptury zaczynu lekkiego i zaczynu o „normalnym” ciężarze, które mogą być wykorzystane w celu uszczelniania niekonwencjonalnych złóż gazu. Opracowane receptury płynnych i stwardniałych zaczynów cementowych charakteryzują się bardzo dobrymi parametrami technologicznymi.

EN

The article presents the issues of sealing directional and horizontal wells. At the introduction were discussed basic requirements for cement slurries for sealing casing in directional and horizontal wells. In the next part presents recipes light slurry and cement slurry with a “normal” weight, which can be used for sealingseal unconventional gas deposits. Prepared liquid and hardened cement slurry recipes were characterized by very good technological parameters.

9

Poszukiwanie gazu z formacji łupkowych w Polsce na przestrzeni lat 2010-2013 - doświadczenia, problemy techniczne, organizacyjne i prawne

Witek W.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2013

|

R. 16, Nr 6 (182)

17--21

PL

W artykule będą przedstawiono doświadczenia zdobyte na przestrzeni ostatnich trzech lat w zakresie prac poszukiwawczych prowadzonych za gazem ziemnym w łupkach w Polsce. W artykule zostaną przedstawione problemy techniczne, organizacyjne oraz prawne jakich autor artykułu miał okazję doświadczyć realizując szereg projektów dla różnych operatorów (tak krajowych jak i zagranicznych) na terenie całego obszaru koncesyjnego w Polsce obejmującego formacje łupkowe. Projekty te realizowano m.in. z udziałem kontraktora wiertniczego MND - Czechy sprawując nadzór górniczy jako Kierownik Ruchu Zakładu i Z-ca KRZ. Przestawione w artykule zagadnienia techniczne obejmują otwory różnej konfiguracji od pionowych poprzez poziome jak również o kształcie „S”. Taka gama otworów wymagała zastosowania najnowszych technologii wiertniczych w tym zastosowania również specjalnych sond geofizycznych oraz technologii płuczkowych i cementacyjnych. W trakcie realizacji projektów zdobyto i doświadczono szereg problemów natury organizacyjnej i prawnej wynikających z relacji pomiędzy operatorami a kontraktorami wiertniczymi w tym również pomiędzy w/w podmiotami a urzędami samorządowymi oraz urzędami administracji rządowej. Autor artykułu chciał obiektywnie, a zarazem krytycznie ustosunkować się do szeregu kwestii, których doświadczono w trakcie realizacji projektów. Artykuł zawiera szereg postulatów i wniosków dotyczących realizacji projektu „Gaz Łupkowy” w Polsce w latach następnych wskazując na wprowadzenie szeregu zmian mających na celu zwiększenie efektywności prowadzonych wierceń. Szereg tych wniosków stanowią postulaty operatorów (szczególnie zagranicznych), którzy borykają się z dużymi barierami biurokratycznymi. Usunięcie tych barier jest jednym z warunków rozwoju i osiągnięcia sukcesu w realizacji projektu poszukiwania, a następnie eksploatacji gazu ziemnego z łupków w Polsce.

EN

This paper shall present the experience gained over the last three years in the field of exploration works conducted for shale gas in Poland. It shall also present the technical problems, organizational and legal aspects which the author had the opportunity to experience while implementing a number of projects for different Operators (both national and foreign) in the concession area of shale gas in Poland. The projects were carried out, among others involving the drilling contractor MND-Czech Republic, while exercising mining supervision as Kierownik Ruchu Zakładu and Deputy KRZ. The technical issues presented in this article concern the boreholes of many configurations - from vertical to horizontal including the ones of “S” shape. Such a range of boreholes required the use of the latest drilling technologies including the use of special geophysical probes as well as drilling mud and cementing technologies. In the course of project implementation there were gained and experienced a number of organizational and legal problems resulting from the relationship between Operators and Drilling Contractors, and between the mentioned entities and local authorities/government offices. The author of this article wishes to objectively and critically comment on a number of issues that were experienced during the implementation of mentioned projects. The article will also present a number of demands and proposals concerning the implementation of “Shale Gas” project in Poland in the following years as well as point out possible changes aiming at increasing the effectiveness of conducted drillings. Many of those proposals come from the Operators struggling with large bureaucratic barriers. Removal of those barriers is one of the conditions for the development and success of shale gas exploration and later exploitation in Poland.

10

Płyny do szczelinowania złóż niekonwencjonalnych

Czupski M., Kasza P., Wilk K.

Nafta-Gaz

|

2013

|

R. 69, nr 1

42--50

PL

W większości przypadków wydobycie węglowodorów ze złóż niekonwencjonalnych jest ekonomicznie nieopłacalne bez wykonania w odwiercie zabiegu hydraulicznego szczelinowania. Z kolei bardzo ważnym czynnikiem decydującym o powodzeniu tego typu zabiegów jest odpowiedni dobór płynu szczelinującego. W złożach niekonwencjonalnych, do których zaliczamy złoża gazu zamkniętego („tight gas”) czy w łupkach („shale gas”) stosowanych jest szereg różnego rodzaju płynów, takich jak: sprężony i ciekły azot, gaz płynny (LPG), ciekły dwutlenek węgla, piany sporządzane na bazie roztworów polimerów liniowych, płyny na bazie środków powierzchniowo czynnych, płyny reaktywne oraz płyny zwane „slickwater”. W formacjach łupkowych najczęściej są stosowane te ostatnie, które pomimo bardzo słabych właściwości nośnikowych pozwalają na osiąganie dużych wartości objętości złoża objętych szczelinowaniem (SRV), co z kolei przekłada się na zwiększoną późniejszą produkcję z odwiertu.

EN

In most cases production of hydrocarbons from unconventional reservoirs without performing hydraulic fracturing treatment in the wellbore is economically unprofitable. Proper selection of fracturing fluid is a very important factor which has a crucial impact on the success of these types of treatments. In unconventional reservoirs which include: tight gas and shale gas reservoirs a number of different types of fluids are used such as: pressurized and liquid nitrogen, liquefied petroleum gas (LPG), liquid carbon dioxide, foam based on linear polymer solutions, viscoelastic surfactant fluids, surface reactive fluids and slickwater. The last one is generally used in shale formations, despite very low carrying capacity, they allow to achieve high values of stimulated reservoir volume (SRV) which in turn translates into increased production from the wellbore.

11

Badania laboratoryjne nad opracowaniem składu płuczki wiertniczej do przewiercania formacji łupkowych

Błaż S.

Nafta-Gaz

|

2013

|

R. 69, nr 2

123--133

PL

Jednym z głównych czynników mających wpływ na zwiększenie efektywności pozyskiwania gazu ziemnego ze złóż niekonwencjonalnych jest stosowanie zaawansowanych technologii wiercenia otworów horyzontalnych. Wiercenie otworów w formacjach łupkowych wymaga stosowania odpowiednich systemów płuczek wiertniczych, których skład i właściwości technologiczne pozwolą na przewiercenie, zgodnie z zaprojektowaną trajektorią otworu, warstw łupków ilastych stanowiących zarówno skałę macierzystą, jak i zbiornikową, zapobiegając ich hydratacji i nie powodując większych zmian parametrów fizyczno-mechanicznych tych skał. W artykule przedstawione zostały wstępne wyniki badań laboratoryjnych nad opracowaniem płuczek do przewiercania formacji łupkowych, ze szczególnym uwzględnieniem parametrów reologiczno-strukturalnych, właściwości inhibitacyjnych i właściwości smarnych płuczek. Opracowane płuczki charakteryzują się wysokim stopniem inhibitacji hydratacji skał łupkowych, niską filtracją oraz dobrą odpornością na działanie podwyższonej temperatury. Ponadto płuczki te charakteryzują się dobrymi właściwościami smarnymi, wykazują dużą odporność na skażenie fazą stałą i przeciwdziałają dyspergowaniu zwiercin.

EN

One of the main factors increasing the efficiency of obtaining natural gas from unconventional deposits is the use of advanced horizontal drilling technology. Drilling in shale formations requires the application of a proper drilling fluid which composition and technological properties allow for drilling, according to the designed hole trajectory, layers of shale which are both bedrock and reservoir rock, preventing hydration and does not cause major changes of physical and mechanical parameters of these rocks. The article presents the preliminary results of laboratory tests on the development of drilling muds for shale formations with special focus on rheological and structural parameters, inhibition properties and lubricating properties of these fluids. Developed drilling muds are characterized by a high level of shale hydration inhibition, low filtration and good resistance to high temperatures. Moreover, these drilling muds have good lubricating properties, they demonstrate high resistance to contamination by solid phase and prevent dispersion cuttings.

12

Możliwości i ograniczenia recyklingu cieczy szczelinującej przy udostępnianiu gazu ziemnego z łupków

Wolicka D., Poszytek A.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2012

|

R. 15, Nr 12 (176)

4--6

PL

Niekonwencjonalne złoża gazu ziemnego są obecnie w centrum zainteresowań nie tylko geologów, ale także zespołów zajmujących się ochroną środowiska. Z wydobyciem tego surowca związany jest, nierozwiązany do końca, wpływ cieczy używanej w procesie szczelinowania na środowisko. Istotny jest także problem poboru i dostępności wody do szczelinowania hydraulicznego, a następnie zagospodarowania płynów zwrotnych, odzysku wód oraz postępowania z odpadami. Celem pracy jest wskazanie możliwości i ograniczeń zagospodarowania cieczy po szczelinowaniu hydraulicznym w warunkach polskich.

EN

Unconventional natural gas deposits are currently the focus of interest not only to geologists, but also the teams in charge of environmental protection. The extraction of this material is related, unresolved until the end, the effect of liquid used in the process of fracturing on the environment. Important is also the problem of collection and the availability of water for hydraulic fracturing and fluid management feedback, recycling water and waste disposal. The purpose of the presentation is to identify opportunities and constraints on the development of hydraulic fracturing fluids in Polish conditions.

13

Wyzwania regulacyjne związane z możliwością poszukiwania, rozpoznania i wydobycia węglowodorów ze złóż niekonwencjonalnych w Polsce

Borkowski D., Jasiński A. W., Kaliski M., Sikora A.P., Stefanowicz J.

Rynek Energii

|

2012

|

Nr 4

71--78

PL

W publikacji opisano raporty na temat szacowanych zasobów gazu ziemnego z łupków w Polsce. Autorzy prześledzili historycznie legislację dotyczącą prawa górniczego na Ziemiach Polskich. Opisano krótko regulacje prawne stosowane w przeszłości, odwołano się do stosowanego obecnie prawa w Unii Europejskiej, a także w krajach wydobywających obecnie gaz z łupków. Odniesiono się do stosowanych form podziału zysku, wynagrodzeń i podatków w działalności upstream. Dokonano oceny polityki koncesyjnej w Polsce. Podkreślono, że obecnie nie można mówić o planowym zarządzaniu w zakresie polityki koncesyjnej ponieważ nie powstał, jak dotąd, żaden plan czy program zarządzania strategicznymi zasobami surowców mineralnych czy strategia zrównoważonej gospodarki złożami. Wskazano kilka wybranych rekomendacji do regulacji prawa geologicznego i górniczego.

EN

There are short descriptions about reports which have described the forecasts of possible unconventional shale gas resources in Poland. The Authors showed historical legislation focusing on mining law on the Polish territory. A comprehensive description about old (historical) regulatory framework and utilized law has been described. There are several references which were made to currently used regulation in the European Union, and other legislations to the countries where one can find shale gas production. Other description was made to use distributions, wages and taxes in upstream activities. Authors have evaluated and assessed Polish concession’s policy. They underlined, that no one can talk about the planned management of the concession policy in Poland. Till now there is no plan or program management for strategic mineral resources or the strategy for the sustainable management of the exploration of the deposits . The authors pointed out some specific recommendations for controlling geological and mining law in Poland.

14

Przetwarzanie danych sejsmiki w poszukiwaniach złóż niekonwencjonalnych : ilustracje kluczowych elementów pakietu łupkowego

Kobusiński W., Podolak M.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

nr 182 wyd. konferencyjne

433--437

PL

Poszukiwanie gazu ziemnego w skałach łupkowych spowodowało potrzebę określania anizotropii azymutalnej ośrodka oraz znacznego zwiększenia precyzji informacji geologicznych uzyskiwanych z danych sejsmicznych. To z kolei wymaga zastosowania wielu nowych algorytmów przetwarzania danych sejsmicznych. Kluczowe techniki oraz działanie realizujących je modułów przetwarzania ilustrowane są przykładami z praktycznego ich stosowania. Prezentacja obejmuje: głębokościową migrację przed składaniem według wspólnego kąta odbicia (CRAM), korektę efektu cieni przyuskokowych, metodę konwersji atrybutów efektywnych w atrybuty interwałowe, rozkład sumy WPG na składową refleksyjną i dyfrakcyjną.

EN

Search for the shale gas brought need to define azimuthal anisotropy of rock medium, and demand for essential increase of precision expected from seismic data. That, in turn, created need of many new algorithms for seismic data processing. Key techniques, and ideas behind their implementation, are illustrated with examples of practical application. Presented are: prestack depth migration in common reflection angle domain (CRAM), correction for fault shadows, method of converting effective attributes into interval models, decomposition of classical CMP stack into components of reflectivity and diffractivity.

15

Petrofizyka formacji łupkowych. Część 1, Model przestrzeni porowej złożowych skał niekonwencjonalnych

Such P.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

nr 183

151--158

PL

Petrofizyka, ogólnie rzecz ujmując, zajmuje się właściwościami zbiornikowymi i filtracyjnymi skał, tj. możliwościami magazynowania i transportu płynów złożowych. Kluczem do wyjaśnienia i interpretacji tych właściwości, liczbowo charakteryzowanymi przez współczynnik porowatości i przepuszczalności, jest analiza parametrów wykształcenia przestrzeni porowej skał zbiornikowych; innymi słowy: charakterystyka środowiska kapilarnego. W części pierwszej rozdziału dotyczącego petrofizyki formacji łupkowych pokazane zostały różnice między złożami typu tightgas i shalegas. Przedstawiono zagadnienie przestrzeni porowej skał tworzących złoża niekonwencjonalne oraz możliwości transportu płynów złożowych przez przestrzeń porową skał. Mówiąc o złożach niekonwencjonalnych mamy na myśli zarówno złoża typu tight, jak i również typu shale gas/oil. Z pokładami zasobów typu tight sprawa jest stosunkowo prosta z punktu widzenia modelu przestrzeni porowej. Są to złoża utworzone dzięki akumulacjom migrujących węglowodorów w skałach zbiornikowych o bardzo słabych parametrach filtracyjnych. Tego typu złoża mogą osiągać duże porowatości. Natomiast mikroporowe wykształcenie parametrów przestrzeni porowej daje przepuszczalności niższe od 0,1 mD. I to mikroporowe wykształcenie jest jedynym czynnikiem odróżniającym złoża typu tight od złóż konwencjonalnych. Zatem kompleks pomiarowy dla badań parametrów petrofizycznych, jak i stosowana metodyka są praktycznie takie same dla obu typów złóż; jedyną różnicą jest pomiar bardzo małych przepuszczalności tych skał, które wykonuje się przeważnie specjalnie dostosowanymi aparatami. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w przypadku skał zbiornikowych dla złóż typu „shale gas".

EN

The unconventional deposits comprise both `tight' deposits and shale gas/oil deposits. With `tight' deposits, the explanation of porous space model is relatively simple. They are deposits created due to accumulation of migrating hydrocarbons in reservoir rock featuring very poor filtration parameters. Quite different is the situation in the case of reservoir rock shale gas deposits. For deposits of this kind, reservoir rock is also the bedrock. As a result, residual organic substance accumulates in the rock, which both blocks the rock pores and creates more porous space in it. The porous space of the rock was analyzed. Differential and cumulative curve analysis was made of pore size distribution which resulted in identification of two types of pore space: nano- and micro-space. This is a very important difference, because the flow of the deposit fluid will be affected by various laws. In rnicro-pore samples, Darcy's flow will be dominating with a `slip' in nano-pore samples diffusion flow.

16

Gaz ziemny ze złóż niekonwencjonalnych w Polsce

Włodek T.

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

|

2012

|

Nr 5

70

PL

29.31 maja 2012 r. na Wydziale Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH w Krakowie odbyła się XXIII Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna Nowe metody i technologie w geologii naftowej, wiertnictwie, geoinżynierii, inżynierii złożowej i gazownictwie OIL-GAS AGH 2012. Tematem przewodnim tegorocznego wydarzenia był gaz ziemny ze złóż niekonwencjonalnych w Polsce.