Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ewidencjonowanie zmian zasobów złóż spowodowanych eksploatacją w warunkach szczególnych

Jurys Leszek, Maszloch Elżbieta, Wirkus Kamila

Górnictwo Odkrywkowe

|

2021

|

R. 62, nr 1

11--16

PL

Artykuł jest kontynuacją analizy problematyki praktycznej realizacji obowiązku ewidencjonowania zmian zasobów przedstawionej w publikacji L. Jurysa i M. Damrata pt. „Problematyka ewidencjonowania zmian zasobów i obliczania wielkości wydobycia na przykładzie złóż kruszywa naturalnego”. W niniejszym artykule przedstawiono przypadki eksploatacji niektórych złóż kopalin, nie poddających się obowiązującym, standardowym metodom ewidencjonowania zmian zasobów oraz obliczania wydobycia i opłaty eksploatacyjnej. Przyczynami niedopasowania do przewidzianej prawem metodyki jest najczęściej specyficzny sposób urabiania złoża wynikający z warunków jego występowania oraz rzadziej cechy fizyczne kopaliny. Duża część tych złóż jest legalnie eksploatowana od wielu lat, a prowadzący wydobycie przedsiębiorcy różnymi sposobami ewidencjonują zmiany zasobów (wydobycie). Zwykle sposoby te, w „przybliżeniu”, odpowiadają wymaganiom formalnym kosztem merytorycznej wiarygodności, lub odwrotnie pozwalają na ocenę rzeczywistej wielkości zmian zasobów kosztem niezgodności z przepisami. Dokonana analiza dotyczy głównie możliwości i sposobów monitorowania eksploatacji złóż kruszywa naturalnego znajdujących się na dnie Bałtyku i w korytach rzek, powierzchniowej eksploatacji złóż torfu metodą frezowania, wydobycia bursztynu metodą hydrauliczną oraz nietypowych nagromadzeń żwirów jako użytecznego składnika osadów piaszczysto-żwirowo-gliniastych zwykle o genezie glacjalnej. W niektórych przypadkach przedstawiono propozycje sposobów wiarygodnego ewidencjonowania zmian zasobów i naliczania opłaty eksploatacyjnej oraz związanego z nimi kierunku modyfikacji odpowiednich przepisów prawa geologicznego i górniczego.

EN

The article is a continuation of the analysis of the issues of practical implementation of the obligation to record changes in resources presented in the publication L. Jurys and M. Damrat entitled “Problems of reserves inventorying and calculating the volume of extraction on the example of aggregates deposits”. This article presents the cases of exploitation of some mineral deposits that don’t comply with the current standard methods of recording changes in resources and calculating the extraction and exploitation fee. The reasons for the mismatch with the methodology provided for by law are most often the specific method of mining the deposit resulting from the conditions of its deposition and less frequently the physical characteristics of the mineral. A large part of these deposits has been legally exploited for many years and the entrepreneurs carry out the extraction record changes in resources (extraction) in various ways. Usually, these methods “approximately” correspond to the formal requirements at the expense of substantive credibility or inversely allow the assessment of the actual size of resource changes at the expense of non-compliance with the provisions. The analysis performed mainly concerns the possibilities and methods of monitoring the exploitation of natural aggregate deposits located at the bottom of the Baltic Sea and in river beds, surface exploitation of peat deposits by milling, exploitation of amber using the hydraulic method, and uncommon gravel accumulations as a useful component of sand-gravel-clay sediments, usually of glacial genesis. In some cases, proposed methods of reliable inventory of changes in resources, calculating the mining fee and the related direction of modification of the relevant provisions of the geological and mining law.

2

Problematyka ewidencjonowania zmian zasobów i obliczania wielkości wydobycia na przykładzie złóż kruszywa naturalnego

Jurys Leszek, Damrat Mateusz

Górnictwo Odkrywkowe

|

2019

|

R. 60, nr 1

18--24

PL

W niniejszym artykule przedstawione zostały zagadnienia praktycznej realizacji obowiązku ewidencjonowania zmian zasobów w eksploatowanych złożach kruszywa naturalnego o genezie głównie wodnolodowcowej i glacjalnej. W odniesieniu do powyższej procedury omówiono obliczanie wielkości wydobycia potrzebnego dla ustalenia opłaty eksploatacyjnej, a także opłaty podwyższonej za wydobycie nielegalne. Opisano funkcję, tło prawne oraz niektóre praktyczne aspekty sporządzania operatów ewidencyjnych zasobów, a także ich przydatność jako podstawy weryfikacji wielkości wydobycia, które posłużyło do naliczenia opłaty eksploatacyjnej. Omówiono proces transformacji wielkości zmian zasobów spowodowanych wydobyciem wynikających z obmiaru wyrobiska, do zmian zasobów obliczonych metodami użytymi w Dokumentacji Geologicznej i Projekcie Zagospodarowania Złoża. Odnosząc się do aktualnie obowiązujących przepisów i praktyki, przedstawiono krótkie charakterystyki przydatności metod obliczania zasobów geologicznych do bieżącego obliczania ubytku zasobów spowodowanych wydobyciem. Pod tym kątem opisano najczęściej używane metody: średniej arytmetycznej, wieloboków Bołdyriewa, trójkątów oraz przekrojów. Poruszono także zagadnienie możliwości użycia danych z operatu ewidencyjnego jako podstawy do naliczania opłaty eksploatacyjnej. Podstawowym wnioskiem jest uznanie, że wielkości zmian zasobów przedstawione w operacie ewidencyjnym ze względów formalnych i praktycznych nie powinny wprost stanowić podstawy do naliczenia opłaty eksploatacyjnej. Przedstawiono również sugestie alternatywnych rozwiązań obliczania wielkości wydobycia mogące służyć naliczeniu tej opłaty oraz opłaty podwyższonej za wydobycie nielegalne. Dla wykazania uniwersalności problemu dla różnych kopalin skrótowo przedstawiono omawiane zagadnienie w odniesieniu do innych kopalin: torfu wysokiego, kredy jeziornej i bursztynu.

EN

This article presents the issues of practical implementation of the obligation to record changes in resources in the exploited natural aggregate deposits, mainly of glaciofluvial and glacial origin. With reference to the above procedure, the calculation of the amount of extraction needed to establish the exploitation fee was discussed, as well as the increased fee for illegal exploitation. Function, legal background and some practical aspects of preparation an inventory of mineral deposit resources were described, as well as their usefulness as a basis for verification of the volume of extraction, which was used to calculate the exploitation fee. The process of transformation of the size of changes in resources caused by mining (resulting from the measurement of the excavation) to changes in resources calculated using the methods used in the Geological Documentation and the Deposit Development Project, was discussed. Referring to the current regulations and practice, short characteristics of the suitability of geological resources calculation methods for the current calculation of the loss of resources due to extraction are presented. From this point of view the most commonly used methods are described: arithmetic mean, Bołdyriev polygons, triangles and geological cross-sections. The issue of the possibility of using data from the inventory of mineral deposit resources as a basis for calculating the exploitation fee was also discussed. The basic conclusion is the recognition that the magnitudes of changes in resources presented in the inventory of mineral deposit resources for formal and practical reasons should not directly form the basis for calculating the exploitation fee. Alternative solutions for calculating the amount of extraction that may be used to charge this fee and a levy for illegal mining have also been proposed. In order to demonstrate the universality of the problem for various mineral deposits, this issue is briefly presented in relations to other deposits: high peat, lake chalk and amber.

3

Analiza przyczyn ubytku zasobów węgla kamiennego na przykładzie jednej kopalni

Borówka B.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2012

|

nr 9

30-35

PL

W Górnośląskim Zagłębiu Węglowym w latach 1989?2010 ubyło prawie 23 mld Mg zasobów geologicznych oraz 13 mld Mg przemysłowych. Najwięcej spośród tych zasobów ubyło w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. W artykule podjęto próbę ustalenia przyczyn ubytku zasobów w latach 1989-2003. Badaniom poddano zasoby przemysłowe występujące w pokładzie 510 w obszarze górniczym jednej kopalni. W ich rezultacie stwierdzono znaczący ubytek zasobów przemysłowych. Wynikał on najczęściej z ich przeklasyfikowywania do zasobów pozabilansowych gr. "b" a następnie skreślenia z ewidencji, uzasadnionego zazwyczaj tymi samymi przyczynami. Najważniejszymi powodami przeklasyfikowania parcel do zasobów pozabilansowych gr. "b" i skreślenia z ewidencji były: skomplikowane zaburzenia tektoniczne oraz konieczność oddzielnego udostępnienia.

EN

In 1989-2010, in the Upper Silesian Coal Basin, geological resources decreased by almost 23 billion Mg and industrial resources decreased by 13 billion Mg. The largest decrease in the resources was noted in the 1990s. This paper attempts to determine the reasons for resource decrease in 1989 - 2003. The tests included industrial resources present in the seam 510 within the mining area of one mine. As a result, considerable decrease in industrial resources was noticed. Most frequently, it resulted from classifying these resources to subeconomic resources (group b) and removing them from the records, which was usually justified with the same reasons. The most important reasons for classifying the lots as subeconomic resources (group b) and removing them from records included complicated tectonic disturbances and necessity for individual opening out.

4

Prognoza wystarczalności zasobów węgla kamiennego w Zagłębiu Górnośląskim wraz z analizą przyczyn ubytku zasobów w niektórych kopalniach

Probierz K., Borówka B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2009

|

T. 25, z. 3

7-20

PL

Przedstawiono prognozy wystarczalności zasobów geologicznych (resources) i przemysłowych (odpowiednik reserves) w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (GZW). Prognozowanie przeprowadzono na podstawie trendów liniowych w dwóch wariantach tj. na podstawie danych, które charakteryzowały wielkość zasobów w Polsce w latach 1989-2005 a także na podstawie tylko danych z lat 2001-2005. Ocenę dokładności dopasowania modelu liniowego z danymi empirycznymi przeprowadzono na podstawie oceny parametrów struktury stochastycznej. Dokonano również weryfikacji przyczyn ubytków zasobów (w tym przeklasyfikowań i skreśleń z ewidencji) w niektórych kopalniach GZW.

EN

As shown in "Balance of industrial reserves and underground water resources in Poland", there have been significant losses in hard coal resources throughout 1989-2005 i.e. since the beginning of our political and economic transformation. Annual loss amounts were different in each kind, and the causes there of were not always clear. Statistical prognoses about sufficiency of resources and reserves was based on analysis of linear trends determined for geological resources and industrial reserves in Upper Silesian Coal Basin (USCB). Such prognosis is necessary in order to ensure power security in the country and to choose a proper strategy Prognoses were made in two variants. Variant A was based on data referring to 1989-2005 i.e. the entire period of economic and political transformation in the country. Variant B referred to 2001-2005 i.e. the period of significant improvement to economic situation in respect of coal. First stage of the analysis started with linear regression function. Then we verified the accuracy of correspondence between linear model and empirical data. This was based on the following parameters: standard deviation of the remainder component, remainder variation coefficient, convergence coefficient, linear determination coefficient. Next in the paper there tried to settle reasons for total decrease of the resources - deleting resources/reserves in a register and reclassification of such resources/reserves in 1989-2003 years. It was provided basing on characteristics of the resources. The study intended to present coal value and structure base of designated coal mines. Furthermore, there have also defined reasons for reclassifications and decreases of the coal resources, and verified the reliability of such resources/reserves. The following coal mines and beds were subject to the examinations: Bielszowice Hard Coal Mine - the seam No. 502, Pokój Hard Coal Mine - the seam No. 510/1, Halemba Hard CoalMine - the seam No. 340 and Polska-Wirek Hard CoalMine - the seam 510/1. Analysis of the trends indicates that the changes will take a non-linear route Therefore it is reasonable to expect that a prognosis based on linear function will not be accurate. Is it reasonable then to look for another, non-linear regression function? No, it is not because thereare no scientific premises (e.g. of physical or other nature) to suggest how such curve should go. Therefore the form of the trend should be assumed on realistic basis, in accordance with common sense. What can be done in this situation is to accept a less accurate prognosis on the basis of a linear decreasing trend. There are downward trends in losses of resources/reserves. Seventeen-year prognosis (variant A) shows faster loss of resources/reserves (higher depletion rate) than in variant B. This indicates that downward trends have been clearly inhibited during the last five years. The analysis of yearly increases or decreases of the resources in 1989-2003 years presented the total decrease of the resources/reserves. The most important reason to undertake a decision regarding reclassification of plots (mainly for out-of-balance resources of group "b") were natural reasons - complicated tectonic disturbances. But the most essential reason of deleting plots was the necessity of separate rendering accessible and complicated tectonics, i.e. subjective reasons.