Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Cyrkulacja atmosferyczna w badaniach polskich klimatologów

Niedźwiedź Tadeusz, Łupikasza Ewa

Przegląd Geofizyczny

|

2019

|

Z. 1-2

107--166

PL

Opracowanie przedstawia kierunki najważniejszych badań polskich klimatologów w zakresie klimatologii synoptycznej, której zadaniem jest badanie różnych form cyrkulacji atmosfery oraz ich wpływu na warunki klimatyczne. Początki rozwoju tego działu klimatologii w Polsce sięgają początku XX wieku. Natomiast intensywny rozwój badań nastąpił po II wojnie światowej. W Polsce do tych badań stosowane były następujące klasyfikacje typów cyrkulacji: liczbowa klasyfikacja typów cyrkulacji i typów pogody J. Lityńskiego (1962, 1969), subiektywna typologia Osuchowskiej-Klein (1973, 1991), automatyczna klasyfikacja typów cyrkulacji dla półkuli północnej Ustrnula (1997) oraz klasyfikacja Piotrowskiego (2009). Była też używana makroskalowa klasyfikacja „Grosswetterlagen” wg Hessa i Brezowsky’ego (1952, 1977) dla Europy Środkowej. Do typologii regionalnych należy kalendarz typów cyrkulacji dla Polski południowej (Niedźwiedź 1981), dla regionu lubelskiego (Bartoszek 2015) oraz dla obszaru Sudetów (Ojrzyńska 2012). Wśród wskaźników cyrkulacji stosowano NAO, makrotypy cyrkulacji środkowotroposferycznej (poziom 500 hPa) opracowane przez meteorologów rosyjskich Wangenheima (1935, 1946) i Girsa (1964, 1981), indeksy cyrkulacji strefowej Ws i południkowej Wp Lityńskiego (1969) oraz wskaźnik Niedźwiedzia (1981, 2019): wskaźnik cyrkulacji zachodniej – Wi, cyrkulacji południowej – Si oraz cykloniczności – Ci. Szereg prac dotyczy występowania mas powietrznych i frontów atmosferycznych. Badano wpływ cyrkulacji atmosfery na wybrane elementy klimatu. Najwięcej opracowań dotyczy genezy dużych opadów atmosferycznych wywołujących powodzie.

EN

This paper presents most important directions of research that were undertaken by polish climatologist in the field of synoptic climatology which analyses various forms of atmospheric circulation and their impact on climate. Initial research in the field of synoptic climatology dates back in early 20th century while fast development of the research took place after the II World War. Several classification of circulation types constituted the basis of polish synoptic climatology, including quantitative classification of circulation types and weather types by Lityński (1962, 1969), subjective typology by Osuchowska-Klein (1973, 1991), automatic classification of circulation types for Norther Hemisphere by Ustrnul (1997) and objective classification by Piotrowski (2009). „Grosswetterlagen” macroscale classification after Hess and Brezowsky (1952, 1977) for Central Europe was also used. Regional typologies include: the calendar of circulation types for Southern Poland (Niedźwiedź 1981), Lublin region (Bartoszek 2015) and for the Sudetes (Ojrzyńska 2012). The most frequently used circulation indices included: NAO, macro types of mid-tropospheric circulation developed by Russian meteorologists Wangenheim (1935, 1946) and Girs (1964, 1981), zonal Ws and meridional Wp circulation indices by Lityński (1969) and circulation indices by Niedźwiedź (1981, 2019): zonal circulation index – Wi, meridional circulation index – Si and cyclonicity index – Ci. A lot of works concerned air masses and atmospheric fronts. The research was undertaken on the influence of atmospheric circulation on selected climate elements. Most studies concerned the origin of heavy precipitation causing floods.

2

Changes in the Large-Scale Atmospheric Circulation over Romania Between 1961 and 2010 on Seasonal Basis

Barbu N., Burada C., Stefan S., Georgescu F

Acta Geophysica

|

2016

|

Vol. 64, no. 2

510--520

EN

The aim of this paper is to investigate the trends and shifts of the circulation types over Romania for 50-year period (1961-2010) on seasonal basis. In order to achieve this, two objective catalogues, namely GWT and WLK, from COST733 Action were employed. Daily circulation types were grouped according to the cyclonicity and anticyclonicity and were used to calculate the seasonal occurrence frequency of cyclonic and anticyclonic types. The trend of seasonal time series was investigated by using Mann–Kendall test and the shifts points were determined by using Pettitt test. The results reveal that the occurrence frequency of anticyclonic types increases in summer and winter seasons and the occurrence frequency of cyclonic ones decreases for the summer season (for alpha = 0.05).

3

Niektóre dane o występowaniu całodziennych warstw inwersyjnych w atmosferze Krakowa i uwarunkowania tego zjawiska

Walczewski J.

Przegląd Geofizyczny

|

2009

|

Z. 3-4

183-191

PL

W pracy wykorzystano dane ciągłego akustycznego sondażu dolnej warstwy atmosfery nad Krakowem w latach 1994–2005 (bez lat 1995 i 2002, w których ciągłość obserwacji była niepełna). Na podstawie danych sodarowych określono liczby dni z całodziennymi dolnymi inwersjami w poszczególnych latach (rys. 1) i w miesiącach tych lat (tab. 1). Wobec obserwowanej dużej zmienności tych liczb porównano je z przebiegiem aktywności słonecznej (rys. 1) oraz z występowaniem różnych typów cyrkulacji atmosferycznej (podzielonych na 10 rodzajów przez T. Niedźwiedzia). W typach tych wyróżniono 3 grupy: 1) wykazujące dużą zmienność w badanym okresie (rys. 3), 2) wykazujące małą zmienność (rys. 4), i grupę pośrednią (rys. 4). Najwyższe liczby dni z inwersjami występowały przy typach cyrkulacji nr 5, 9, oraz 4 i 10. Dane te mogą być użyteczne dla prognozowania warunków sprzyjających wzrostowi zanieczyszczenia powietrza w mieście.

EN

The work is based on the data from the continuous acoustic sounding of the lower atmospheric layer over Cracow in the years 1994–2005 (without years 1995 and 2002 in which the continuosity of observations was not full). On the basis of sodar data it was possible to determine the numbers of days with all-day lasting inversions in the individual years (Fig. l) and in the months of these years (Tab. 1). Considering the observed great variability of these numbers, they have been compared with courses of Solar activity (Fig. 1) and with the appearance of the different types of atmospheric circulation (divided into 10 types by T. Niedźwiedż). Among these types 3 groups have been indicated: the types showing high variability in the period analysed (Fig. 3), the types with low variability (Fig. 4), and those showing average characteristics. The highest numbers of the days with inversions were connected with circulation types No. 5 and 9, and No. 4 and 10. These data may be useful in forecasting the conditions, stimulating the air pollution growth in the city.

4

Satelitarna charakterystyka zachmurzenia ogólnego nad Svalbardem w roku 2007 w powiązaniu z cyrkulacją atmosfery

Kotarba A., Widawski A.

Problemy Klimatologii Polarnej

|

2008

|

nr 18

127-140

PL

W artykule przedstawiono rozkład czasowy i przestrzenny zachmurzenia ogólnego nad Sval-bardem w 2007 r. Wszystkie prezentowane wielkości zachmurzenia wyliczono z maski chmur, będącej jednym z produktów powstałych w wyniku przetworzenia danych satelitarnych radiometru MODIS, umieszczonego na satelitach Terra i Aqua. Analizie poddano średnie miesięczne, średnią roczną oraz średnie zachmurzenie w po-szczególnych 11 typach uproszczonej klasyfikacji Niedźwiedzia, tak dla całej powierzchni archipelagu, jak i jego poszczególnych części.

EN

One of the fundamental problems in cloud climatology research is a lack of high spatial and temporal resolution data. Conventional, surface-based visual observations are limited to a small number of locations and represent atmospheric conditions only within a small vicinity of the stations. This is particularly true in the Arctic, which is inadequately sampled due to extreme weather condi-tions and maritime character of this area. As an alternative, satellite data can be utilized as a base for cloud climatology studies. In this paper Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) observations are used as a source of cloud data for investigating the relation between total cloud cover and atmospheric circulation patterns over Svalbard. MODIS data were obtained as a Cloud Mask product – a 1 km resolution raster with four classes reflecting cloud detection confidence: 'confident clear', 'probably clear', 'uncertain clear' and 'certain cloudy'. Each class was arbitrary turned into fractional cloud cover as 0%, 33%, 66% and 100% respectively. Total number of 5607 MODIS passes over Svalbard was analyzed (about 16 a day). Area of study was divided into three regions – Spitsbergen (1) with subregions: 1a (north-western part), 1b (north-eastern part), 1c (southern part); Nordaustlandet (2); Barents Island and Edge Island (3). Mean monthly and annual cloud amount was calculated for each region as a ratio of cloudy pixels (weighted by 0%, 33%, 66% and 100%) to all pixels within given region/subregion. MODIS-derived information was then set against Niedźwiedź (2007) circulation type classification. Classification is an application of Lamb (1972) subjective classification, reduced in this study from 21 to 11 types: 5 cyclonic, 5 anticyclonic and 1 undetermined. As the results show, mean total cloud cover over Svalbard in 2007 amounted to 74%, varying from 61% in February up to 85% in August. The greatest mean monthly cloud cover (88%) was observed over Nordaustlandet in August, while the lowest (57%) over southern part of Spitsbergen in February. The cloudiest parts of Svalbard in 2007 were Nordaustlandet and Edge Island with 76% and 77% of annual mean cloud cover respectively – slightly more than Spitsbergen (73%). Spatial distribution of annual mean cloud cover Svalbard was controlled by topography and atmospheric circulation conditions. Atmospheric circulation over Svalbard in 2007 was dominated by advection from N-E-S directions and non-advective situations (center of cyclone or cyclonic trough). Average cloud cover was nearly constant throughout all circulation types, ranging from 74% (cyclonic advection from S+SE) to 77% (cyclone's center or cyclonic trough). Most diverse spatial distribution of cloud cover was observed during the days of central anticyclonic situations and anticyclonic wedge, while least diverse when cyclone's center, cyclonic trough or anticyclonic advection from S+SW occurred. MODIS-derived cloud cover variability can be well explained by circulation influence, e.g. foehn effect associated with anticyclonic E+SE advection, cloud amount increase as a result of S+SW or W+NW cyclonic advection from Norwegian Sea. Although annual course of cloud cover, as determined with satellite information, seems reliable, future studies should emphasise a comparison of MODIS data with surface based observations. Temporal coverage should be also expanded to years 2003-2008 in order to obtain statistically significant results.

5

Główne cechy cyrkulacji atmosfery nad Spitsbergenem (XII.1950 - IX.2006]

Niedźwiedź T.

Problemy Klimatologii Polarnej

|

2006

|

nr 16

91-105

PL

Praca omawia najważniejsze zmiany jakie zachodziły w cyrkulacji atmosfery nad Spitsbergenem w latach 1950–2006. Po analizie zmienności typów i wskaźników cyrkulacji Niedźwiedzia stwierdzono wyraźny wzrost wartości wskaźnika cyrkulacji zachodniej (zwłaszcza latem i zimą) i południowej (głównie zimą i latem) oraz wzrost aktywności niżów we wszystkich porach roku, a zwłaszcza w zimie. Gwałtowny wzrost intensywności cyrkulacji południowej, który wystąpił w styczniu i kwietniu 2006 r. zaznaczył się dużymi anomaliami termicznymi (12.4–12.6K powyżej średniej wieloletniej). Być może rok 2006 stanie się najcieplejszym w całym okresie obserwacji instrumentalnych temperatury na Spitsbergenie.

EN

The study presents variability of 21 circulation types and simple circulation indices above Spitsbergen for the period December 1950 – September 2006, based on original calendar of synoptic divided from the synoptic maps (Niedźwiedź 1992, 1997a). Classification of circulation types, based on method of H.H. Lamb (1972), used the direction of airflow (gradient wind) and pressure pattern (a – anticyclonic, c – cyclonic) as the main elements. After calculation of synoptic types frequencies the further results have been obtained using the simple circulation indices: W – westerly, zonal index, S – southerly – meridional index, C – cyclonicity index, as proposed by R. Murray and R. Lewis (1966) with some modifications (Niedźwiedź 1997b, 2001). The anticyclonic wedge (Ka – 10.5%) was the most frequent synoptic situation in the Spitsbergen (Table 1). The second one is circulation type Ec (9.9%) and NEc (8.7%). Weather and climate of Spitsbergen was modelled by the intense cyclonic activity during 56% of the days in a year (Fig. 1). The largest frequency of cyclonic types was noticed in November (67%). For May was typical the maximum frequency of the high pressure systems (59.7%). The annual variability of different airflows above Spitsbergen is presented on the Figures 2–5. The negative value of W index is typical for Spitsbergen, according to great frequency of eastern airflow (Table 2, Fig. 6). The great intensity of eastern airflow was observed from October to April, the weakest – during summer months. For the last 56 years was observed the increased tendency of index W. The most intense of southerly circulation index S was noticed on 1984–1994 (Table 3, Fig. 7). Positive trend was observed for winter, spring and summer. Only in autumn the tendency of S index was negative. For the Spitsbergen is typical predomination of cyclonic patterns (annual value of index C is +60), with highest values of index C from September to March (Table 4, Fig. 8). Only in May index C is negative (–10) thanks to great activity of anticyclones. For the last 56 years was observed the increasing activity of cyclonic weather above the Spitsbergen. For the last three years (2004–2006) was typical the concentration of extreme intensity of the particular forms of circulation, mainly in southerly one.