Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Metodyka oznaczania śladów materiałów wybuchowych oraz ich pochodnych w złożonych matrycach na przykładzie wykorzystania biowskaźnika akumulacji

Baran Piotr A., Mazur Izabela, Kasprzak Piotr, Modzelewski Damian, Tszydel Mariusz, Błońska Dagmara

Problemy Techniki Uzbrojenia

|

2023

|

R, 52, z. 164

43--65

PL

W XXI wieku, różne wydarzenia polityczne i społeczne powodują pojawianie się nowych zagrożeń związanych z produkcją, przechowywaniem i użyciem środków bojowych zawierających kruszące materiały wybuchowe. Zanieczyszczenia stanowią wyzwanie dla specjalistycznych laboratoriów, które zajmują się ich wykrywaniem i identyfikowaniem źródła pochodzenia. Niestety, tego typu zanieczyszczenia mają poważny wpływ na ludzkie zdrowie powodując m.in. poważne uszkodzenia układów i narządów człowieka, a także długotrwałe skutki zdrowotne, takie jak choroby nowotworowe i inne poważne zaburzenia zdrowia. Dlatego ważne jest, aby zwrócić uwagę na te zagrożenia i zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby zapobiegać ich pojawianiu się i zminimalizować ich szkodliwe skutki. W badaniach ekosystemów częstym problemem jest niskie stężenie badanej substancji, które jest poniżej limitu detekcji urządzenia. W takich przypadkach biowskaźniki kumulacji okazują się być bardzo pomocne. Biomarkery są doskonałym narzędziem do wykrywania zanieczyszczeń w wodzie płynącej i w glebie Dzięki nim można stwierdzić obecność określonych czynników chemicznych, a jednocześnie są one czułym wskaźnikiem reakcji ekosystemu na skażenie. W oparciu o chromatografię cieczową została opracowana uniwersalna metoda, która umożliwia analizę trotylu i jego pochodnych w wytypowanym przez nas biowskaźniku akumulacji - larwach chruścików z gatunku Hydropsyche angu-stipennis, Curtis 1834 oraz próbkach gleby, czy innych złożonych matrycach. Metoda chromatograficzna pozwala na ilościowe i jakościowe oznaczenie różnych pochodnych trotylu, takich jak 2,6-diamino-4-nitrotoluen, 2,4-dia-mino-6-nitroto-luen, 1,3,5-trinitrobenzen, trójnitrotoluen, 2-amino-4,6-dinitrotoluen, 4-amino-2,6-dinitrotoluen i tetrylu w złożonej matrycy biologicznej. Dodatkowo prze-prowadzono badanie efektu kumulacji trotylu w tkance larw chruścików poddanych ekspozycji w rozworach testowych zwierających trotyl przez 1 do 24 godzin. Zauważono efekt wysycenia oraz zmierzono stężenie pochodnych trotylu. Zaobserwowane efekty potwierdziły użyteczność wytypowanej larwy jako biowskaźnika akumulacji zanieczyszczeń trotylu w ekosystemie.

EN

Different political and social events of the 21th century have been bringing about the appearance of new threats connected with production, storing and using of combat assets containing the high explosive materials. The contaminations are challenging for specialised laboratories dealing with their detection and identification of sources of origin. Unfortunately, such contaminations have a serious influence into the human health causing for instance significant injuries of human systems and organs, and long term problems with the health such as cancer diseases and other serious health disturbances. Therefore, it is important to focus attention on these threats, and to do everything possible to prevent their appearance and minimise the harmful effects. A low concentration of tested agent, below the instrument detection threshold, is a frequent problem at investigations of ecosystems. In such cases biomarkers of cumulation prove to be very helpful. Biomarkers can be a perfect tool for detection of contaminations in the flowing water and in the ground. They can be used to establish the presence of specific chemical agents and at the same time they are a sensitive indicator of eco-system’s reaction to the contamination. A universal method was developed basing on the liquid chromatography for analysis of trotyl and its derivatives present in larvae of caddisflies from species of Hydropsyche angustipennis, Curtis 1834, and in the samples of soil, or in other complex matrixes. The chromatographic method can label quantitively and qualitatively different derivatives of trotyl, such as 2,6-diamino-4-nitrotoluene, 2,4-dia-mino-6-nitrotoluene, 1,3,5-trinitrobenzen, trinitrotoluene, 2-amino-4,6-dinitrotoluen, 4-amino-2,6-dinitrotoluen, and tetryl in a complex biologic matrix. Additionally, an effect was investigated of trotyl cumulation within 1 to 24 hours in the tissue of cad-disfly larvae subjected to exposition of tested solutions contained trotyl. An effect of saturation was noticed and the concentration of trotyl derivatives was measured. Observed effects con-firmed the usefulness of chosen larvae as a bio-indicator of trotyl contamination accumulation in ecosystem.

2

Development of a Method of Analysing TNT and its Derivatives in the Trichoptera Larvae of the Genus Hydropsyche Angustipennis, Curtis 1834, Selected as a Bioaccumulation Indicator for the Detection of Aquatic Environment Pollution with Explosive Residues

Mazur Izabela, Baran Piotr A., Kasprzak Piotr M., Tszydel Mariusz, Błońska Dagmara

Problemy Mechatroniki : uzbrojenie, lotnictwo, inżynieria bezpieczeństwa

|

2023

|

Vol. 14, Nr 3 (53)

77--94

EN

Threats associated with the production, storage and use of warfare agents containing high explosives against the backdrop of political and social events emerging in the 21st century present new challenges for specialized laboratories involved in detecting contamination and identifying its source. A common analytical problem in studies conducted in the ecosystem is the low concentration of the test substance - below the detection limit of the instrument. Helpful in solving this dilemma are accumulation bio-markers, which appear to be an excellent tool for detecting contamination in, for example, flowing water. Such biomarkers make it possible to determine the presence of specific chemical agents at the same time they are a sensitive indicator of the ecosystem's response to contamination. The presented chromatographic method allows quantitative and qualitative determination of 2,6-diamino-4-nitrotoluene, 2,4-diamino-6- nitrotoluene, 1,3,5-trinitrobenzene, trinitrotoluene, 2-amino-4,6-dinitrotoluene, 4-amino-2,6- dinitrotoluene and tetryl in the biological matrix. The effects of accumulation in the tissue of crustaceans on TNT test solutions were studied from 1 to 24 hours. The saturation effect was observed and the concentration of TNT derivatives was measured. The observed effects confirmed the usefulness of the selected larva as a bio-indicator of TNT contaminant accumulation in the ecosystem.

PL

agrożenia związane z produkcją, przechowywaniem oraz użyciem środków bojowych zawierających kruszące materiały wybuchowe na tle wydarzeń politycznych i społecznych pojawiających się w XXI wieku stanowią nowe wyzwania dla specjalizowanych laboratoriów zajmujących się wykrywaniem skażeń oraz identyfikowaniem źródła jego pochodzenia. Częstym problemem analitycznym w badaniach prowadzonych w ekosystemie jest niskie stężenie badanej substancji – poniżej limitu detekcji urządzenia. Pomocne w rozwiązaniu tego dylematu są biowskaźnik kumulacji, które wydają się doskonałym narzędziem do wykrywania zanieczyszczeń np. wody płynącej. Biomarkery takie umożliwiają stwierdzenie obecności określonych czynników chemicznych jednocześnie są czułym wskaźnikiem reakcji ekosystemu na skażenie. Przedstawiona metoda chromatograficzna pozwala ilościowo i jakościowo oznaczyć 2,6-diamino-4-nitrotoluen, 2,4-diamino-6-nitrotoluen, 1,3,5-trinitrobenzen, trinitrotoluen, 2-amino-4,6-dinitrotoluen, 4-amino-2,6-dinitrotoluen oraz tetryl w matrycy biologicznej. Badano efekty kumulacji w tkance chruścików na roztworach testowych trotylu w czasie od 1 do 24h. Zaobserwowano efekt wysycenia oraz zmierzono stężenie pochodnych trotylu. Zaobserwowane efekty potwierdziły użyteczność wytypowanej larwy jako biowskaźnika akumulacji zanieczyszczeń trotylu w ekosystemie. Zaobserwowane efekty potwierdziły użyteczność wytypowanej larwy jako biowskaźnika akumulacji zanieczyszczeń trotylu w ekosystemie.

3

Development of explosives detection method based on FAIMS (Field Asymmertric Ion Mobility Spectrometry) and thin layer chromatography (TLC)

Tomaszewski Waldemar, Perchaluk Paweł, Maksimowski Paweł, Gołofit Tomasz

Materiały Wysokoenergetyczne

|

2021

|

T. 13

112--122

EN

A new method of hyphenation of thin layer chromatography (TLC) and field asymmetric ion mobility spectrometry (FAIMS), is presented. Coupling chromatography with spectrometry enables the simultaneous separation and identification of individual species. During chromatographic experiments the elution was carried out using normal- and reversed-phase systems. The detection was performed with MO-2M and PILOT-M handheld detectors. The chromatographic bands were located using ultraviolet detection and a spray reagent containing diphenylamine. The bands containing explosives were separated and placed in thermal desorbers of the detectors. They were applied as vapour intensifiers. During experiments, a more effective way of desorption from TLC sheets using a conventional dry block heater was demonstrated. The best results were obtained using the MO-2M detector an normal-phase separations. By applying such separation, it was possible to detect 10 μg of trinitrotoluene, hexogen, pentaerythritol tetranitrate and CL-20 on TLC plates.

PL

W pracy przedstawiono połączenie dwóch metod: chromatografii cienkowarstwowej (TLC) oraz spektrometrii FAIMS. Połączenie (sprzężenie) metody chromatograficznej np. z metodą spektrometryczną pozwala na szybki rozdział mieszaniny i identyfikację jej składników. Do rozdziałów chromatograficznych zastosowano normalny lub odwrócony układ faz, jako detektory użyto spektrometry MO-2M i PILOT-M. Pasma chromatograficzne lokalizowano w promieniowaniu ultrafioletowym lub po zastosowaniu odczynnika wywołującego z difenyloaminą. Po lokalizacji na rozwiniętych płytkach pasm chromatograficznych wycinano ich fragmenty, które desorbowano termicznie w fabrycznych desorberach urządzeń lub na zaprojektowanym stanowisku z podgrzewaczem laboratoryjnym. Desorpcję termiczną zastosowano w celu zwiększenia emisji par substancji wybuchowych z płytek krzemionkowych. Stosując detektor MO-2M oraz płytki krzemionkowe rozwijane w normalnym układzie faz zidentyfikowano w rozdzielonych pasmach chromatograficznych, zawierających po 10 μg, heksogenu, trotylu, pentrytu oraz CL-20.

4

Badania nad zastąpieniem toluenu o-nitrotoluenem w przemysłowej metodzie otrzymywania trotylu

Matys Z., Powała D., Orzechowski A.

Chemik

|

2016

|

Vol. 70, nr 3

158--160

PL

Przeprowadzono próby modelowe nitrowania o-nitrotoluenu w warunkach odpowiadających warunkom panującym w przemysłowej instalacji otrzymywania trotylu. Przeprowadzone prace wykazały, że trotyl otrzymany z o-nitrotoluenu spełnia główne wymaganie jakościowe stawiane przez normę – temperaturę krzepnięcia nie niższą niż 80,2°C, bez konieczności prowadzenia procesu siarczynowania. Otrzymano produkt o zawartości izomeru 2,4,6-TNT powyżej 99%.

5

Utylizacja amunicji lotniczej z ładunkiem trotylowym

Zrobok R.

Materiały Wysokoenergetyczne

|

2010

|

T. 2

143--146

PL

W pracy przedstawiono dwie technologie utylizacji amunicji w których wykorzystuje się metodę wypławiania materiału wybuchowego za pomocą przegrzanej pary. Pierwsza jest stosowana do ładunków o dużej zawartości trotylu. Druga technologia służy utylizacji kostek, zwierających środki wybuchowe A-IX-1, A-IX-2O i polega na otrzymywaniu elastycznych wydłużonych ładunków kumulacyjnych metodą przejściowego prasowania.

6

Badanie procesu detonacji wybuchowych mieszanin heksogenu i trotylu z pyłem aluminiowym

Maranda A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

1998

|

Vol. 40, nr 1

55-62

PL

Przedstawiono przegląd danych literaturowych dotyczących parametrów detonacyjnych mieszanin molekularnych materiałów wybuchowych z pyłem aluminiowym. W części eksperymentalnej pokazano wyniki badań prędkości detonacji trotylu i heksogenu z pyłem aluminiowym płatkowanym i granulowanym zrealizowanych w Wojskowej Akadem� Technicznej. Na zakończenie przedstawiono interpretację fizykochemiczną rezultatów badań oraz możliwości ich praktycznego zastosowania.

EN

Data survey concerning explosive parameters of molecular mixtures of explosive materials with aluminium dust has been presented. In the experimental part, the explosion velocity research results of TNT and hexogen with flaky and granular aluminium dust conducted in Military Technical Academy have been discussed. At the end a physical chemistry interpretation of research results and possibilities of their practical usage have also been displayed.