Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Atmospheric Air Pollution with Tropospheric Ozone on the Example of Selected Rural Villages of the Lubelskie Region

Zuśka Zbigniew, Baranowska Alicja, Skowera Barbara

Journal of Ecological Engineering

|

2019

|

Vol. 20, nr 10

233--240

EN

In excessive concentrations, the tropospheric ozone (the so-called trioxygen O3) constitutes a serious threat to the ecosystems of our planet. It is a threat to the health and life of people. In plants, it contributes to disruption of the most important biochemical processes. The purpose of this study was to assess atmospheric air pollution with tropospheric ozone in selected rural villages of the Lubelskie region in the years 2015–2017. Assessment of air quality in the Lubelskie region in terms of the content of tropospheric ozone, which is significant for the protection of plants and human health, was carried out in accordance with the Regulation of the Minister of Environment of 24 August 2012 on the levels of certain substances in the air, as well as more restrictive guidelines of the World Health Organization. The research used the hourly values of automatic measurements of the tropospheric ozone immission in the years 2015–2017. The data originated from three measurement stations, which function as part of the Air Quality Monitoring System, in three rural communes located in the north-western, central and southern part of the Lubelskie region. As a result of implemented research, no tropospheric ozone concentrations exceeding the threshold values, at which the public should be informed about the risk of exceeding the alarm level, were noted. The highest mean tropospheric ozone immission was recorded during the calendar summer and calendar spring, while the lowest was recorded during the calendar winter and autumn. In terms of human health protection, the largest exceedances of the maximum mean 8-hour value of tropospheric ozone were recorded during the calendar summer at Florianka station, which was located at the highest position (270 m above sea level) in relation to other measurement stations covered by this study. In terms of plant protection, the mean tropospheric ozone concentration, expressed with the use of AOT40, did not exceed the applicable target level (18 000 μg∙m-3∙h) at any of the measurement stations. The highest mean value of AOT40 was recorded at the Florianka meteorological station (14 653.9 μg∙m-3∙h), while the lowest was recorded at the Jarczew station (7 486.2 μg∙m-3∙h).

2

Contribution of solvents from road marking paints to tropospheric ozone formation

Burghardt T. E., Pashkevich A., Żakowska L.

Budownictwo i Architektura

|

2016

|

Vol. 15, nr 1

7--18

EN

Solventborne road marking paints are meaningful sources of Volatile Organic Compounds (VOCs), which under solar irradiation affect formation of tropospheric ozone, a significant pulmonary irritant and a key pollutant responsible for smog formation. Influence of particular VOCs on ground-level ozone formation potential, quantified in Maximum Incremental Reactivities (MIR), were used to calculate potential contribution of solvents from road marking paints used in Poland to tropospheric ozone formation. Based on 2014 data, limited only to roads administered by General Directorate for National Roads and Motorways (GDDKiA), emissions of VOCs from road marking paints in Poland were about 494 838 kg, which could lead to production of up to 1 003 187 kg of tropospheric ozone. If aromatic-free solventborne paints based on ester solvents, such as are commonly used in Western Europe, were utilised, VOC emissions would not be lowered, but potentially formed ground-level ozone could be limited by 50-70%. Much better choice from the perspective of environmental protection would be the use of waterborne road marking paints like those mandated in Scandinavia – elimination of up to 82% of the emitted VOCs and up to 95% of the potentially formed tropospheric ozone could be achieved.

PL

Rozpuszczalnikowe farby do poziomego znakowania dróg są znaczącym źródłem lotnych związków organicznych (Volatile Organic Compounds, VOC). VOC ulegając rozkładowi pod wpływem promieniowania słonecznego wpływają na powstawanie w troposferze ozonu, który jest związkiem chemicznym znacząco drażniącym system oddechowy i współodpowiedzialnym za powstawanie smogu. Wpływ poszczególnych VOC na tworzenie ozonu troposferycznego jest nierówny; wartości te zostały określone w maksymalnych przyrostowych reaktywnościach (Maximum Incremental Reactivities, MIR). MIR zostały użyte do obliczenia maksymalnego wpływu rozpuszczalników w farbach używanych w Polsce do znakowania dróg na tworzenie ozonu troposferycznego. Na podstawie danych z roku 2014, ograniczających się jedynie do dróg zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA), emisja VOC z farb używanych do znakowania dróg dotyczyła ilości około 494 838 kg, co mogło prowadzić do produkcji około 1 003 187 kg ozonu. Jeżeli wykorzystywane byłyby farby bez rozpuszczalników aromatycznych, oparte na estrach, jak to ma miejsce w Europie Zachodniej, emisje VOC nie uległaby zmianie, ale potencjał formowania ozonu zostałby ograniczony o 50-70%. Jednakże, z punktu widzenia ochrony środowiska, najlepszym rozwiązaniem byłoby wykorzystywanie farb wodnych, wedle wymagań skandynawskich – wówczas możliwa byłaby eliminacja do 82% emitowanych VOC i ograniczenie do 95% powstałego ozonu troposferycznego.

3

Principal component analysis of chlorophyll content in tobacco, bean and petunia plants exposed to different tropospheric ozone concentrations

Borowiak K., Zbierska J., Budka A., Kayzer D.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2014

|

No. 12

5--16

EN

Three plant species were assessed in this study - ozone-sensitive and -resistant tobacco, ozone-sensitive petunia and bean. Plants were exposed to ambient air conditions for several weeks in two sites differing in tropospheric ozone concentrations in the growing season of 2009. Every week chlorophyll contents were analysed. Cumulative ozone effects on the chlorophyll content in relation to other meteorological parameters were evaluated using principal component analysis, while the relation between certain days of measurements of the plants were analysed using multivariate analysis of variance. Results revealed variability between plant species response. However, some similarities were noted. Positive relations of all chlorophyll forms to cumulative ozone concentration (AOT 40) were found for all the plant species that were examined. The chlorophyll b/a ratio revealed an opposite position to ozone concentration only in the ozone-resistant tobacco cultivar. In all the plant species the highest average chlorophyll content was noted after the 7th day of the experiment. Afterwards, the plants usually revealed various responses. Ozone-sensitive tobacco revealed decrease of chlorophyll content, and after few weeks of decline again an increase was observed. Probably, due to the accommodation for the stress factor. While during first three weeks relatively high levels of chlorophyll contents were noted in ozone-resistant tobacco. Petunia revealed a slow decrease of chlorophyll content and the lowest values at the end of the experiment. A comparison between the plant species revealed the highest level of chlorophyll contents in ozone-resistant tobacco.

PL

W zaprezentowanych badaniach wykorzystano trzy gatunki roślin - tytoń szlachetny (odmiana wrażliwa oraz odporna na ozon), odmiany wrażliwe petunii oraz fasoli. Rośliny eksponowano na dwóch stanowiskach różniących się stężeniem ozonu troposferycznego w sezonie wegetacyjnym 2009 roku. Co tydzień wykonywano pomiary zawartości chlorofilu wybranych roślin. Powiązanie kumulatywnych stężeń ozonu względem zawartości chlorofilu oraz wybranych parametrów meteorologicznych wykonano za pomocą analizy składowych głównych, natomiast do porównania reakcji roślin w poszczególnych dniach ekspozycji wykorzystano wielowymiarową analizę wariancji. Badania wykazały zróżnicowanie pomiędzy gatunkami w reakcji na obecność ozonu troposferycznego. Zauważyć jednak można pewne tendencje. Stwierdzono pozytywną zależność pomiędzy zawartością wszystkich form chlorofilu dla wszystkich badanych gatunków i kumulatywnym stężeniem ozonu (AOT 40). Wskaźnik chlorofilu b/a wykazał odwrotną tendencję względem AOT 40 jedynie dla odmiany odpornej na ozon tytoniu. Wszystkie gatunki wykazały najwyższy poziom chlorofilu w 7 dniu ekspozycji, a w następnych dniach odpowiedź roślin była zróżnicowana. Odmiana wrażliwa tytoniu wykazała zmniejszenie zawartości chlorofilu, a po kilku tygodniach ponownie wzrost, co może sugerować adaptację do warunków stresowych. Odmiana odporna tytoniu ekspozycji. Petunia wykazała stopniowy spadek zawartości chlorofilu w ciągu trwania eksperymentu. Porównanie odpowiedzi wybranych gatunków wykazało najwyższe poziomy chlorofilu u odmiany odpornej tytoniu.

4

Visible Tobacco Leaf Injury Indices as Indicators of Cumulative Tropospheric Ozone Effect

Budka A., Kayzer D., Borowiak K., Zbierska J., Wolna-Maruwka A., Schroeter-Zakrzewska A., Chlebowska A.

Archives of Environmental Protection

|

2014

|

Vol. 40, no. 4

53--65

EN

Tropospheric ozone is one of the most reactive air pollutants, which causes visible injuries, as well as biomass and yield losses. The negative effect of ozone is cumulative during the growing season; hence crops are the most sensitive plants. Visible symptoms and biomass losses can cause economic losses. Tobacco plants have been recognized as one of the best bioindicators, but data on the cumulative effect of ozone on this species are limited. Results of an experiment with ozone-sensitive tobacco plants grown on sites varying in ozone concentration are presented in this paper. Two indices were used for data presentation of visible leaf injury degree. Higher solar radiation was the main cause of higher ozone concentration at the rural site. Higher tropospheric ozone concentrations were noted in 2010 in comparison to 2011, which was reflected in visible leaf injury. Canonical variate analysis did not reveal highly significant differences between sites, however, differences were observed in certain investigation periods. Moreover, higher leaf injury was noted at the rural site at the end of the experiment in both experimental years. This indicates the cumulative effect of ozone during the growing season. However, higher injury variability was noted at the urban site, even though lower ozone concentrations were noted there. Lower variability of injury at the rural site might suggest lack of influence of particulate matter and occurrence of higher injury even though lower ozone concentrations occurred. Better detection of ozone injury was shown by the first index based on three mean values.

PL

Ozon troposferyczny jest jednym z najbardziej reaktywnych zanieczyszczeń powietrza, przyczyniającym się do powstawania widocznych uszkodzeń, jak i zmniejszenia przyrostu biomasy i plonowania roślin. Ozon nie kumuluję się w powietrz, ale jego negatywne oddziaływanie może się zwiększać wraz ze zwiększaniem czasu ekspozycji, stąd rośliny uprawne są najbardziej wrażliwe. Widoczne uszkodzenia roślin, jak i strata biomasy powodowane przez ozon mogą przyczynić się do strat ekonomicznych. Tytoń szlachetny uznany jest za jeden z lepszych bioindykatorów ozonu, jednakże mało poznana jest odpowiedź tego gatunku na wpływ ozonu przez dłuższy okres czasu. Dotychczas prowadzone badania opierały się na krótkotrwałej ekspozycji i jednorazowego pomiaru po zakończeniu doświadczenia. W pracy przedstawiono wyniki badań ekspozycji tytoniu (odmiana wrażliwa na ozon Bel W3) na dwóch stanowiskach (miejskim i leśnym) różniących się stężeniem tego zanieczyszczenia powietrza. Do prezentacji wyników posłużono się dwoma indeksami widocznych uszkodzeń liści. Na stanowisku leśnym zanotowano wyższe stężenia ozonu oraz sprzyjające warunki do jego tworzenia (większe promieniowanie słoneczne). W 2010 roku stwierdzono również wyższy poziom badanego zanieczyszczenia niż w 2011 roku, co ma odzwierciedlenie w uzyskanych wynikach badań biomonitoringowych. Analiza zmiennych kanonicznych nie wykazała różnic pomiędzy stanowiskami w reakcji na ozon, jednakże wyniki stopni uszkodzenia liści w poszczególnych terminach badawczych wykazały, że pod koniec eksperymentu występowały większe uszkodzenia na stanowisku leśnym. Wskazuje to na kumulatywny wpływ ozonu w cza- sie sezonu wegetacyjnego. Większe zróżnicowanie zanotowano na stanowisku miejskim, na co nie wskazuje zróżnicowanie poziomu ozonu w danym roku badawczym. Niższe zróżnicowanie stopnia uszkodzenia liści na stanowisku leśnym może sugerować brak wpływu pyłu zawieszonego i wystąpienia wyższych uszkodzeń, nawet przy niższych stężeniach ozonu. Pierwszy indeks uszkodzenia liści, bazujący na średniej z trzech wartości, z rośliny wykazał większą czułość na niższe poziomy ozonu.

5

Effect of Tropospheric Ozone on Two White Clover (Trifolium Repens L. Cv. "Regal") Clones with Different Ozone Sensitivity Exposed At Rural Area of Wielkopolska Region

Borowiak K., Drzewiecka K., Zbierska J., Goliński P., Malicka M., Andrzejewska B.

Archives of Environmental Protection

|

2011

|

Vol. 37, no. 1

13-24

EN

In this paper, we present results indicating ozone effect on visible plants response as well as on other parameters, such as dry weight, chlorophyll concentration, cell membrane stability and salicylic acid content in bioindicator plants. Ozone-resistant and -sensitive clones of white clover (Trifolium repens L. cv. "Regal") were used in the investigations. The experiment was carried out in ambient air conditions of the Wielkopolska province (Poland) in 2005 growing season. The exposure led to changes in the level of plant response parameters that might be used as potential biomarkers of oxidative stress triggered by tropospheric ozone in ambient air conditions.

PL

W pracy przedstawiono rezultaty badań wpływu ozonu troposferycznego na widoczną reakcję roślin, jak również na inne parametry, tj. poziom biomasy, stężenie chlorofilu, stabilność błon cytoplazmatycznych i zawartość kwasu salicylowego. W badaniach zastosowano rośliny bioindykacyjne, tj. wrażliwe i odporne na ozon biotypy koniczyny białej (Trifolium repens L. cv. "Regal"). Rośliny eksponowano na stanowisku pozamiejskim w sezonie wegetacyjnym 2005 roku na terenie Wielkopolski. Badania wykazały różnice w poziomach badanych parametrów roślin eksponowanych i kontrolnych ze wskazaniem potencjalnych markerów stresu ozonowego roślin w warunkach polowych.

6

Biochemical markers of tropospheric ozone : experimentation with test plants

Borowiak K., Rucińska-Sobkowiak R., Rymer K., Gwóźdź E., Zbierska J.

Polish Journal of Ecology

|

2009

|

Vol. 57, nr 1

3-14

EN

The present study investigated the potential role of selected antioxidant enzymes: superoxide dismutase (SOD) and peroxidase (POX) as biochemical markers of the impact of tropospheric ozone. Experiments were carried out in ambient air conditions with two tobacco cultivars: Bel W3 and Bel B, which are sensitive and resistant to ozone, respectively. In this study, the degree of leaf injury of the sensitive cultivar was used as an indicator of the ozone level in correlation to the enzyme activity of both tobacco cultivars. In spite of low levels of tropospheric ozone during experimental season, the increase of antioxidant enzyme (SOD and POX) activity concomitant with the increase of ozone concentration was noticed in the sensitive cultivar as well as in the resistant one. This observation is especially important for the resistant tobacco, which does not exhibit any visual effects of ozone influence. Our results could be extrapolated to other plant species (i.e. Poaceae, Fabaceae, Solanaceae, Betulaceae, Salicaceae, Pinaceae), which do not reveal visible lesions in response to ozone stress.

7

Diurnal and Seasonal Variations in the NO2 Photolysis Rate Constant, NO Titration Rate Constant and the NO2/NO Ratio in Ambient Air in the City of Olsztyn

Warmiński K., Bęś A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 8

1029-1037

EN

The paper presents diurnal and seasonal variations in the NO2 photolysis rate constant (JNO,), NO titration rate constant (k3) and the NO2/NO molecular ratio determined experimentally and calculated for the photostationary state in atmospheric air in the city of Olsztyn (NE Poland). Diurnal variations in the titration rate constant ranged from 20.8 to 25.3 ppm-1 min-1 in the summer (June 2008), and from 16.5 to 17.2 ppm -1 min-1 in the winter (December 2008). The values of the JNO2 constant, which is dependent on the total solar radiation (TSR) and the solar zenith angle (SZA), ranged from zero in night hours to 0.071 min-1 at 12:00 noon local time in the winter and to 0.254 min-1 11:00 a.m. local time in the summer. The NO2/NO ratio (both observed and calculated) showed characteristic diurnal variations, reaching a minimum around noon. The determined NO2/NO ratio was found to be higher than the calculated NO2/NO ratio both in the summer and winter. The lowest values of the calculated NO2/NO ratio were noted in June, with an average of 0.0407 at 12:00 noon, which was 176-fold lower than the value determined experimentally. This points to the significance of NO oxidation to NO2 with the participation of volatile organic compounds (VOCs) and/or carbon monoxide.

PL

W pracy przedstawiono wyniki zmienności stałych szybkości reakcji fotolizy N02 (JNO2) i titracji NO (k3), a także stosunku stężeń NO2/NO wyznaczonego eksperymentalnie oraz obliczonego dla stanu fotostacjonarnego w powietrzu atmosferycznym Olsztyna. Stała titracji w miesiącu letnim (czerwiec 2008 r.) wahała się w ciągu doby w zakresie od 20.8 do 25.3 ppm-1 o min-1, natomiast w miesiącu zimowym (grudzień 2008 r.) - w zakresie od 16.5 do 17,2 ppm-1 o min-1. Z kolei stała JNO2, która zależy od natężenia całkowitego promieniowania słonecznego i kąta zenitalnego Słońca, wahała się od zera w godzinach nocnych do 0.071 min-1 o godzinie 12:00 czasu lokalnego zimą i 0.254 min-1 o godz. 11:00 latem. Stosunek NO2/NO wykazuje charakterystyczną zmienność dobową z minimum przypadającym na godziny południowe. Zarówno latem, jak i zimą obserwowany stosunek NO2/NO jest większy niż obliczony. W czerwcu stwierdzono najmniejsze wartości obliczonego stosunku NO2/NO, którego średnia o godzinie 12:00 wynosiła 0.0407 i była aż 176 razy mniejsza niż wartość NO2/NO wyznaczona eksperymentalnie. Wskazuje to na duże znaczenie reakcji utleniania NO do NO2 z udziałem lotnych związków organicznych (VOC) i/lub tlenku węgla.

8

Oznaczanie zawartości ozonu w powietrzu metodą spektrofotometryczną

Protczak A., Trzeszczyński J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2000

|

Vol. 7, nr 4

399-404

PL

Przedstawiono oznaczanie stężeń ozonu w powietrzu metodą spektrofotometryczną opartą na normie PN-Z-04007-2: 1994. W pracy zmodyfikowano niektóre etapy postępowania zawarte w powyższej normie: zmieniono sposób przygotowania roztworów wzorcowych i pochłaniających, wyeliminowano nietrwaly roztwór skrobi, a pomiary absorbancji wykonywano przy długości fali 350 nm. Uzyskuje się znacznie mniejszy rozrzut punktów pomiarowych przy wykonywaniu krzywych kalibracyjnych, a przeprowadzone tą metodą pomiary dają zdecydowanie bardziej powtarzalne wyniki. Granica oznaczaIności metody po modyfikacji wynosi 0,010 mg/m3.

EN

Determination of ozone concentration in the air by spectrophotometric method based on the Polish Standard - PN-Z-04007: 1994 was given. Some steps of the procedure were modified, vic. a preparation of calibration and absorption solutions was changed, the unstable starch solution was eliminated and the measurements of absorbance were carried out at 350 nm. Considerably lesser scatter of points on calibration curves was obtained and measurements conducted according to this method resuIted in more repeatable data. The limit of determination of the modified method was 0.010 mg/m3.

9

The measurement of tropospheric ozone concentrations in southern Poland using the passive samplers and plant bioindicators

Godzik B.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2000

|

Vol. 26, no. 2

7--19

EN

Concentration of ground level ozone were measured from May to September 1996 and 1997 in 14 localities throughout the Kraków Province and in five Polish national parks (NP) located in the Carpathians. Ozone concentrations were measured using passive samplers. At two sites (Kraków - city and Szarów - 30 km east of the city) ozone bioindicator tobacco plants (Nicotiana tabacum L.) were also exposed in the field. The highest forthnightly O3 mean values in Krakow Province were recorded in 1996 and they reached 137,7 mg . m-3.Great in the tropspheric O3 concentrations were recorded from different exposure sites in Krakow Province the lowest concentrations were recorded from Kraków and the areas west and north-west of the city and the highest concentrations from areas north and south of the city. Among mountain exposure sites the highest ozone concentrations were recorded in Bieszczady NP and Babia Góra NP. The two-week long average concentrations in the Carpathias were higher in 1997 than in 1996. Significantly greater damage to tobacco Bel-W3 leaves occurred in the plants exposed at Szarów than in plants exposed in the city centre.

PL

Stężenia ozonu przyziemnego mierzono w okresie od początku maja do końca września 1996 i 1997 roku na 14 stanowiskach w województwie krakowskim i w pięciu karpackich parkach narodowych (PN). Stężenia te określano za pomocą próbników pasywnych. W dwóch stanowiskach (Kraków-centrum) i w Szarowie ( 30 km na wschód od miasta) eksponowano roślinne biowskaźniki ozonu (Nicotiana tabacum L.). Najwyższe średnie stężenie ozonu dla dwutygodniowego okresu ekspozycji w rejonie Krakowa zanotowano w 1996 roku. Wynosiło ono 137,7 mg . m-3. W obrębie województwa krakowskiego obserwowano znaczne zróżnicowanie stężeń ozonu między poszczególnymi stanowiskami: najniższe stężenia notowano w Krakowie i na obszarze położonym na zachód i północny zachód od miasta, najwyższe natomiast w obszarach położonych na północ i południe od Krakowa. Najwyższe stężenia ozonu wśród stanowisk zlokalizowanych w górskich parkach narodowych notowano w Bieszczadzkim i Babiogórskim PN. W Karpatach średnie dwutygodniowe stężenia ozonu w 1997 roku były wyższe niż w roku 1996. Statystycznie istotnie wyższe uszkodzenia liści tytoniu (odmiany wrażliwej na ozon - Bel-W3) obserwowano u roślin eksponowanych poza Krakowem niż w centrum miasta.

10

Oddziaływanie ozonu z tlenkami azotu w warstwie granicznej atmosfery, Cz. III

Hoffman S.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

1998

|

Vol. 5, nr 5-6

405-413

PL

Na podstawie analizy zmian stężenia ozonu na terenach uprzemysłowionych zaproponowano mechanizm opisujący trzy stadia oddziaływania [wzór] z ozonem w troposferze miejskiej. Opisany mechanizm wyjaśnia, dlaczego efekt fotochemicznej produkcji ozonu jest trudny do zarejestrowania w pobliżu źródeł emisji [wzór]. Zgodnie z proponowanym mechanizmem, wzrost stężenia ozonu w wyniku dojrzewania fotochemicznego powietrza może być obserwowany dopiero wtedy, gdy stężenie [wzór] w powietrzu spadnie do niskich wartości, czyli na obszarach pozamiejskich lub w wyższych partiach troposfery.

EN

The three-stage mechanism of reactions [formula] with [formula] in the urban troposphere was described as the result of studies of ozone concentration changes in the industrial area. The discussed mechanism explains why the effect of ozone photochemical production is difficult to observe nearby [formula] emission sources. According to proposed mechanism, the ozone concentration increase in the result of air photochemical ageing can be observed when [formula] concentration drops into low values that is in the outtown areas or in the upper tropospheric layers.

11

Epizody nietypowych stężeń ozonu powierzchniowego w rejonie Kędzierzyna-Koźla (1996)

Kupich I., Hoffman S., Sułkowski W.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

1998

|

Vol. 5, nr 5-6

433-442

PL

Badania przeprowadzono na podstawie danych pochodzących z sieci monitoringu powietrza w Kędzierzynie-Koźlu z 1996 r. Sieć ta składa się z sześciu stacji pomiarowych zlokalizowanych w różnych rejonach miasta i różnie zorientowanych wobec nąjwiększego w okolicy zakładu emitującego zanieczyszczenia, Zakładów Azotowych "Kędzierzyn S.A.". Stacje są wyposażone w urządzenia umożliwiające ciągły pomiar stężenia O3, NO, NO2 i innych zanieczyszczeń. Oprócz stacji pomiarowych w systemie znajduje się również stacja meteorologiczna, z której pochodzą dane dotyczące prędkości i kierunku wiatru, temperatury, ciśnienia oraz natężenia promieniowania słonecznego. Wszystkie dane zostały zebrane w postaci średnich 60-minutowych. W pracy przedstawiono kilka wybranych epizodów i omówiono prawdopodobne przyczyny zaobserwowanych zaburzeń cyklu dobowego zmian stężenia ozonu.

EN

Studies were performed on the ground of data derived from the air monitoring network in KędzierzynKoźle from the year 1996. That network consists of six measuring points which were situated in different sites of the town, and which were directed in a different way towards the biggest local source of air pollution - nitrogen plant "Kędzierzyn S.A.". Measuring points were equipped with devices which were able to measure continually concentration of O3, NO, NO2, and other pollutants. Apart from measuring points in this system there was the meteorological station which supplied data concerned with wind speed and its direction, temperature as well as solar radiation. All the data were gathered in the form of 60-minutes' averages. In this study a few chosen episodes were presented and probable causes of disturbances in 24-hours' cycle of ozone concentration changes.