Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Adaptacja zabytkowych podziemnych wyrobisk w aspektach bezpieczeństwa użytkowania

Wieja Tomasz, Radziejowska Aleksandra

Przegląd Budowlany

|

2024

|

R. 95, nr 1-2

28--32

PL

Proces adaptacyjny obiektu podziemnego ma charakter interdyscyplinarny nie tylko ze względu na specyfikę techniczną obiektu, ale również ze względu na implementację warunków technicznych i wymagań technologicznych. W szczególności interwencja ta dotyczy koordynacji wymagań związanych z bezpieczeństwem użytkowania (aspekt prawny) oraz wymaganiami ochrony dziedzictwa, efektem tego jest poszukiwanie priorytetów w poszczególnych dziedzinach, które należy uwzględnić w procesie adaptacyjnym. Interwencja zewnętrzna, w podziemne struktury przestrzenne i geologiczne, dotyczy przede wszystkim zabezpieczenia, czyli oddziaływania środkami technicznymi dla przedłużenia trwałości obiektów, likwidacji procesów deformacyjnych w obrębie wyrobisk oraz poprawy ich stateczności. Nadrzędnym celem tego typu ingerencji, w procesie adaptacji, jest przywrócenie pierwotnej wartości użytkowej, tzn. wartości funkcji. Podstawą prac powinna być analiza porównawcza istniejących cech morfologicznych obiektu podziemnego z wymaganiami przestrzenno-technicznymi stawianymi nowym funkcjom użytkowym. Dotyczy to szeroko rozumianego bezpieczeństwa użytkowania wynikającego z implementacji ustawodawstwa prawnego odnoszącego się do budownictwa tradycyjnego nadziemnego. Proces udostępniania zabytkowych podziemnych wyrobisk w zakresie bezpieczeństwa użytkowania stanowi przykład synergii interwencji górniczej, budowalnej i architektonicznej.

EN

The adaptation process of an underground facility is interdisciplinary not only due to the technical specificity of the facility, but also due to the implementation of technical conditions and technological requirements. In particular, this intervention concerns the coordination of requirements related to safety of use (legal aspect) and heritage protection requirements, resulting in the search for priorities in individual areas that should be taken into account in the adaptation process. External intervention in underground spatial and geological structures concerns primarily protection, i.e. using technical means to extend the durability of objects, eliminate deformation processes in the workings and improve their stability. The primary goal of this type of intervention, in the adaptation process, is to restore the original use value, i.e. function value. The basis of the work should be a comparative analysis of the existing morphological features of the underground facility with the spatial and technical requirements for new functional functions. This applies to broadly understood safety of use resulting from the implementation of legal legislation relating to traditional above-ground construction. The process of making historic underground workings available for safe use is an example of the synergy of mining, construction and architectural intervention.

2

Aspekty bezpieczeństwa użytkowania w procesie udostępniania zabytkowych wyrobisk

Wieja Tomasz, Radziejowska Aleksandra

Przegląd Budowlany

|

2023

|

R. 94, nr 9-10

135--139

PL

Adaptacja przestrzeni zabytkowych wymaga rozwiązania wielu specyficznych i skomplikowanych problemów inżynierskich. Jednocześnie niezbędne jest tu współdziałanie specjalistów, m.in. górników, architektów, konserwatorów zabytków, archeologów, historyków, architektów wnętrz itp. Wykonanie pełnego zakresu prac zabezpieczających – górniczych i budowlanych oraz prac konserwatorskich – umożliwia odtworzenie i zachowanie pierwotnych wartości historyczno-architektonicznych dawnego obiektu. Opracowanie odpowiednich zasad, metod i sposobów ratowania podziemnych obiektów na bazie analiz teoretycznych i empirycznych wytycza kierunki prac przy zabezpieczaniu, ochronie, a także adaptacji kolejno udostępnianych wyrobisk. Problem polega na zagwarantowaniu osobom wykonującym prace zabezpieczająco-adaptacyjne maksymalnego bezpieczeństwa przy wykonywaniu tych prac. Również zabezpieczony obiekt musi spełniać odpowiednie standardy, zapewniające stuprocentowe warunki bezpieczeństwa i odpowiedni komfort turystom zwiedzającym te obiekty. W tej części artykułu skupiono się na przedstawieniu zagadnień prawnych, jakie obecnie funkcjonują w polskim ustawodawstwie i jakie powinny stanowić podstawę podczas adaptacji wyrobisk górniczych do celów turystycznych, przede wszystkim z uwagi na zapewnienie w nich bezpieczeństwa.

EN

Adaptation of historic spaces requires solving many specific and complicated engineering problems. At the same time, the cooperation of specialists is necessary, including: miners, architects, conservators, archaeologists, historians, interior designers, etc. Carrying out a full range of security works – mining, construction and conservation works – enables the reconstruction and preservation of the original historical and architectural values of the former facility. The development of appropriate principles, methods and ways of saving underground facilities based on theoretical and empirical analyzes sets the directions for work in securing, protecting and adapting subsequent excavations. The problem is to guarantee maximum safety for people performing protection and adaptation works when performing these works. The secured facility must also meet appropriate standards to ensure 100% safety conditions and appropriate comfort for tourists visiting these facilities. This part of the article focuses on presenting legal issues that currently exist in Polish legislation and which should constitute the basis when adapting mining excavations for tourist purposes, primarily due to ensuring safety there.

3

Przeprawa promowa w podziemnych wyrobiskach Kopalni Soli „Wieliczka"

Chruściel Witold

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2022

|

nr 5

7--12

EN

The article describes the ferry crossing through an underground lake at interlevel Iln-III Kazanów of the „Wieliczka" Salt Mine. Initially, the crossing was situated in the Przykos chamber, and in 1834, it was moved to the Piłsudski chamber. Passage across a salt lake is an additional tourist attraction. The lake was formed as a result of flooding of the sub-surface part of the chamber with brine. It consists of a western and eastern part, and a connecting gallery. The crossing was equipped with infrastructure to serve tourist traffic. The levees were designed as wooden platforms overlooking the lake, fitted with gates for accessing the docked ferry. The ordinates of platform floors match the draft of the ferry. The 'Hanna' ferry built from two combined boats travels across the lake. Its fairway is marked by a straight wooden guide between the levees. The ferry has a capacity of 12 people. The ferry is manually propelled, using wooden poles. There are rescue wheels on both sides of the ferry, along with rescue cords.

PL

Artykuł opisuje atrakcję turystyczną - przeprawę promową w podziemnych wyrobiskach Kopalni Soli „Wieliczka", zlokalizowaną w komorze Piłsudskiego na międzypoziomie II niższym-III Kazanów

4

Geotechniczne i konstrukcyjne kompleksowe metody zabezpieczania zabytkowej Staromiejskiej Dzielnicy Opatowa

Kurleto Urszula, Mikoś Tadeusz

Przegląd Górniczy

|

2019

|

T. 75, nr 3

23--31

PL

W artykule przedstawiono geotechniczne i konstrukcyjne metody kompleksowego zabezpieczania Staromiejskiej Dzielnicy Opatowa. Opisano początkowe prace w tym zakresie oraz budowę geologiczną formacji lessowej występującej w rejonie Opatowa wraz z występującymi zagrożeniami w rejonie podziemnych obiektów. Przedstawiono również zakres prac badawczo-rozpoznawczych oraz zabezpieczająco-likwidacyjnych te obiekty. Opisano sposób zagospodarowania staromiejskich podziemi jako trasy turystycznej. Przedstawiono także podstawowe elementy Metody Z-S, stanowiącej schemat postępowania przy zabezpieczaniu staromiejskich dzielnic.

EN

The geotechnical and construction comprehensive methods of securing the old-town district of Opatów have been presented. The beginnings of securing works with the geological characterization of the loess formation occurring in the area of Opatów as well as hazards occurring in the area of the underground objects have been described. The scope of research and reconnaissance as well as security and liquidation of these objects was also presented. The method of developing the Old Town underground as an tourist route was described. Also the basic elements of the Z-S Method, which illustrates the procedure for securing old districts has been presented.

5

Podziemna Trasa Turystyczna w Rzeszowie - aspekty architektoniczne i konserwatorskie

Proksa M.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2011

|

z. 58, nr 2

345-356

PL

Artykuł jest próbą podsumowania działalności budowlanej, remontowej i konserwatorskiej związanej z udostępnieniem Podziemnej Trasy Turystycznej pod Rynkiem Rzeszowa. Składa się ona z 25 piwnic i 15 korytarzy o długości 369 m, które zalegają na dwóch poziomach. Górne piwnice były starsze - powstały podczas budowy kamienic, młodsze zaś wydrążone w lessie (do 10-12 m głębokości od dzisiejszego poziomu płyty rynkowej) miały pełnić nie tylko funkcję schronu dla ludności w czasach wojen, ale też funkcję magazynową. Przeprowadzone studia terenowe i gabinetowe sugerują istnienie trzeciego poziomu piwnic, które miały funkcję magazynów ukrywających towary przed ocleniem. Przeprowadzone badania i prace konserwatorskie mogą doprowadzić do udostępnienia dalszych odcinków piwnic.

EN

The article attempts to conclude the process of construction and restoration of the recently opened Rzeszów underground route located beneath the Market Square. It consists of 25 cellars and 15 corridors which are 369 meters long. They are located on two levels: those on the upper level were built earlier, along with the tenement houses, those on the lower one were hollowed in loess (down to 10-12 meters from today's surface of the Market Square), they probably used to serve as a shelter for inhabitants in times of war and as a storage room. The in-situ research and the examination of the documents concerning the route suggest that there used to exist a third level of cellars, which served as secret storage spaces where goods were hidden to evade the customs duty. The research conducted and the renovation of the cellars will make new stretches of the route accessible to visitors.

6

Konstrukcje górnicze jako element projektowanej podziemnej trasy turystycznej "Groty Nagórzyckie"

Wieja T., Chmura J.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2011

|

nr 2

37-44

PL

Podziemna trasa "Groty Nagórzyckie" będzie kolejnym, w ponad pięćdziesięcioletniej działalności zespołu z Akademii Górniczo-Hutniczej, obiektem zaadaptowanym na atrakcyjny obiekt służący rzeszom turystów. Trasa ta ma rozszerzyć gamę atrakcji turystycznych w rejonie tomaszowskim. Dołączy ona do niedaleko położonego Zalewu Sulejowskiego, Rezerwatu "Niebieskie Źródła" oraz Skansenu Rzeki Pilica. "Groty Nagórzyckie", obok, walorów jako trasa turystyczna, będą uczyć historii regionu, historii górnictwa, geologii i być przykładem specyficznego górnictwa sprzed dwustu laty.

EN

The underground route "Nagórzyckie Caves" will be a sequent object, in the over fifty years of activities of the team from the Academy of Mining and Metallurgy, adapted to an attractive facility serving the crowds of tourists. This route is to extend the range of tourist attractions in the area of Tomaszów. It will join the nearby located Sulejów fresh water bay, "Blue Springs" Reserve and the Heritage Park of Pilica River. "Nagórzyckie Caves" besides its qualities as a tourist route, will teach local history, mining history, geology and will be an example of a specific mining activities from two hundred years ago.

7

Średniowieczny kolektor sanitarny w Przemyślu jako element podziemnej trasy turystycznej

Chmura J., Mikoś T.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2010

|

nr 2

17-22

PL

Od kilku lat przygotowywane są plany budowy podziemnej trasy turystycznej łączącej piwnice kilku budynków w rejonie przemyskiego Rynku. Udostępnienie piwnic i połączenie ich w cały podziemny system komunikacyjny wraz z towarzyszącym mu zabytkowym kolektorem kanalizacyjnym stworzy niezwykle atrakcyjny ciąg turystyczny, handlowo-gastronomiczny, jak również dydaktyczno-poznawczy. Zakładane w etapie pierwszym rozwiązanie zmierza do połączenia piwnic Ratusza Miejskiego z wyjściem na płytę Rynku oraz przejściem do piwnic budynku Rynek 11. Powstanie więc ciekawy ciąg turystyczny pokazujący fragment podziemnego miasta.

EN

For several years now plans are prepared to build an underground tourist route connecting the basements of several buildings in the region of Przemysl Market. Making the basements available and combining them into a whole underground transportation system together with the accompanied historic sewerage collector will create a very attractive series of tourists routes, trade and catering facilities, as well as didactic and cognitive system. Solution assumed in the first stage aims to connect the cellars of the Town Hall with the exit market's plate with transition to basements of the building Nr 11 at the Market. Thus an interesting tourist route will come into being showing a fragment of the underground city.

8

Podziemna trasa turystyczna "kopalnia złota" w Złotym Stoku w aspekcie programu Natura 2000

Szumska E., Lorenc M.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2008

|

z. 283

281-291

PL

W roku 1961 zaprzestano wydobycia rud w kopalni złota w Złotym Stoku, w ten sposób zakończyła się tu sięgająca ponad tysiąca lat historia górnictwa. W 1996 roku w dwóch sztolniach nieczynnej kopalni (Gertruda i Czarna Górna) utworzono Podziemną Trasę Turystyczną. Proces rewitalizacji kopalnianych obiektów i przystosowania ich do potrzeb ruchu turystycznego trwa do dnia dzisiejszego, a ostatnio objął odbudowę szynowego ciągu transportowego w sztolni Czarnej Dolnej. Trasa Turystyczna objęta jest projektem "Natura 2000".

EN

In 1961, ore exploitation from the Złoty Stok mine finished and over one thousand year old mining history was over. In 1966, two adits of the closed mine (Gertruda Adit and Black Adit Upper) were transformed into Underground Tourist Route. Process of mining objects' revitalization still lasts and very lately it comprised reconstruction of the track transportation way in the Black Adit Lower. The "Naturę 2000" Programme comprises the Underground Tourist Route.

9

Jarosław - miasto przeszłości i przyszłości

Dąbrowski J.

Geodezja / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2006

|

T. 12, z. 2

199-206

PL

W artykule przedstawiono zarys historii miasta Jarosławia. Tematem wiodącym jest uratowanie zabytków miasta przez Zespół Naukowy Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie wspólnie z Przedsiębiorstwem Robót Górniczych w Bytomiu. W Jarosławiu po raz pierwszy zastosowano nowatorską metodę Z-S w celu zabezpieczenia trzykondygnacyjnych piwnic, do których przedostawała się woda opadowa, powodując zapadanie budynków Starego Miasta. Dzięki pracom specjalistycznym nie tylko uratowano od zagłady Jarosław, ale też 1 czerwca 1984 r. oddano do użytku 150-metrową Podziemną Trasę Turystyczną. Artykuł zawiera dane dotyczące kosztów prac zabezpieczających w latach 1956-1996, a także informacje o przyjęciu przez Radę Miasta Jarosławia Programu Rewitalizacji Obszaru Miejskiego Jarosławia na lata 2005-2013.

EN

In this monograph was given a short history of the town of Jarosław. The main subject is the process of saving the old town by the team of scientists from Akademia Górniczo-Hutnicza in Kraków together with the mining company from Bytom. That was here in Jarosław, where for the first time the new Z-S method was applied, in order to protect a three-storey underground basements against rain water destroing the buildings of the old town. Thanks to those specialist works not only the old town was saved, but also on the first of June 1984 150 meters of Tourist Underground Route was opened to the public. The article contains both information about costs of those protection works in years 1956-1996 and the details about the reception of The Jarosław Area Revitalization Programme in years 2005-2013 by Jarosław town council.

10

Rewitalizacja i udostępnienie zabytkowych podziemi w Rynku w Przemyślu na podziemną trasę turystyczną

Mikoś T., Chmura J.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2005

|

R. 29, z. 3/1

299-310

PL

Bogata, tysiącletnia historia przemyskiego grodu ukryta jest pod ziemią. Obecny wtórny układ odpowiadający zabudowie pochodzącej przeważnie z XIX i początku XX wieku nie pokrywa się z układem architektonicznym miasta sprzed kilkuset lat. Pierwotny układ średniowiecznych kamienic posiada autentyczne piwnice jedno- i dwukondygnacyjne. Ich udostępnienie i połączenie w cały podziemny system komunikacyjny wraz z towarzyszącym mu średniowiecznym kamiennym kolektorem sanitarnym stanowić może atrakcyjny ciąg turystyczny, handlowo-gastronomiczny oraz dydaktyczno-poznawczy. Tej idei zagospodarowania historycznych podziemi Przemyśla poświęcona jest niniejsza praca.

EN

Rich and a thousand-year-old history of "Przemyski" settlement is hidden underground. The present, secondary system corresponds to the buildings coming from 19th and 20th century, but it does not fit the architectonic system that existed a few centuries ago. The original system of the medieval houses has the authentic single and double floor cellars. Its availability to the visitors and linking into the whole underground communication system with the accompanying medieval sanitary collector can constitute an attractive commercial, gastronomic and didactic tourist trail. This project is devoted to the idea of the development of the historical undergrounds of Przemyśl.

11

Ocena stateczności wyrobisk trasy turystycznej i komór sanatoryjnych w Kopalni Soli "Bochnia" wraz z projektem opomiarowania nowych obiektów turystycznych

Chmura J., Migdas T.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2005

|

R. 29, z. 3/1

119-133

PL

Większość dostępnych obecnie wyrobisk w Kopalni Soli "Bochnia" liczy sobie kilkaset lat i w tym okresie były wielokrotnie przebudowywane i zabezpieczane. Dlatego też niezwykle ważne było określenie stateczności tych wyrobisk, szczególnie w aspekcie udostępniania ich turystom, którzy bardzo licznie obecnie zwiedzają podziemia bocheńskie i leczą się w dwóch zespołach sanatoryjnych. Istotnym elementem była analiza pomiarów deformacji konturów wyrobisk, pozwalających ustalić stan naprężenia i wytężenia górotworu w jej sąsiedztwie. Badania te zmierzają do określenia aktualnego i prognozowanego tempa przemieszczeń konturów wyrobisk oraz występujących tendencji w aspekcie zapewnienia bezpieczeństwa ludziom przebywającym w badanym rejonie.

EN

Most of accessible excavations of the "Bochnia" salt mine are several hundred years old and over his long time span they were frequently rebuilt and protected. For this reason , it has been very important to determine the stability of these underground workings, which are frequently visited by tourists and also used by out-door patients being treated in two sanatorium units. Analyses of distortion of excavation outlines are a significant element of these investigations as they allow establishing stress and strain within the rock masses. As a result of such measurements it is possible to gauge current and predict future displacements of excavation outlines, describing thus their tendencies and hazard for people staying underground.

12

Górniczo-geotechniczne problemy zabezpieczania podziemnych tras turystycznych na przykładzie chełmskich podziemi kredowych

Mikoś Tadeusz, Chmura Janusz

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2003

|

R. 27, z. 3--4

439-449

PL

Pojawienie się zagadnień ochrony podziemnych obiektów zabytkowych w programach nauczania Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii AGH w Krakowie przyczynia się do inicjowania pogłębionych prac teoretycznych i badawczych związanych doświadczeniami budownictwa górniczego i geotechniki. W pracy podano relacje naukowo-badawcze między metodami budownictwa górniczego a ochroną i zabezpieczaniem zabytkowego obiektu górniczego w Chełmie.

EN

Appearing of problems of protection of antique objects in programmes of instructions of Mining and Geoengineering Faculty AGH in Kraków increases to devising depended of works connected with experiences of mining construction and geotechnology. In work one gave accounts scientically investigative among methods of mining construction and with protection and guarantee of historic mining object in Chełm.

13

Changes in the concentration of radon-222 and its daughter products in the air of the underground tourist route in Walim (Lower Silesia)

Przylibski T.A.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2000

|

Vol. 26, no. 3

13--27

EN

The paper presents the measurement results of monthly average concentrations of 222Rn and mo-mentary concentration values of its decay products, as well as the potential energy of their alpha radiation in the air of the underground tourist route in Walim. It has been found out that radon con-centration in the air of the adits and halls that are open to the public is low and in the measuring period (from October 1995 to January 1997) it averaged 0,094 kBq/m(3). It has been also observed that there was no significant spatial variability of radon concentration, and no distinct seasonal fluc-tuation has been noticed, either. Nevertheless, the concentrations in particular months varied by up to 75% of the average. Except for this, it has been discovered that only occasionally conditions fa-vourable for radon accumulation can occur in some places. The factors disadvantageous for the ac-cumulation of radon inside the underground workings are rather low concentration of the parent nuclide (226Ra) in the rocks, with amounts to 43š2 Bq/kg, and intensive natural ventilation A similar behaviour is characteristic of radon decay products, whose concentrations in the air of the underground tourist route in Walim are even lower. The estimated coefficient F of the radioactive equilibrium between radon and its decay products is of the order of 0,1-0,2 and it is close to the values registered in underground coalmines in Poland. Besides, the values of the potential energy of alpha radiation from radon decay products are by an order of magnitude lower than the boundary value accepted for so-called inspection level in underground mines in Poland. The obtained examination results prove that in the case of the underground tourist route in Walim you cannot speak about any radiation hazards neither for the visitors nor the employees showing them around the object.

PL

W pracy przedstawiono wyniki pomiarów średnich miesięcznych stężeń 222Rn oraz chwilowe wartości stężeń produktów jego rozpadu i energii potencjalnej ich promieniowania alfa w powietrzu podziemnej trasy turystycznej w Walimiu. Stwierdzono, że stężenie radonu w powietrzu udostępnionych do zwiedzania sztolni i hal jest niskie i w okresie badań (od października 1995 do stycznia 1997 roku) wyniosło średni 0,094 kBq/m(3). Stwierdzono brak istotnego przestrzennego zróżnicowania stężeń radonu, a także brak wyraźnych wahań sezonowych. Niemniej jednak stężenia w poszczególnych miesiącach różniły się do 75% od wartości średniej. Ponadto okazało się, że jedynie sporadycznie i tylko w wybranych punktach mogą zaistnieć warunki sprzyjające gromadzeniu się tego gazu. Kumulacji radonu wewnątrz wyrobisk nie sprzyja niezbyt wysokie stężenie nuklidu macierzystego (226Ra) w skałach, które wynosi 43š2 Bq/kg oraz intensywna, naturalna wentylacja. Podobnie do radonu zachowują się także produkty jego rozpadu, przy czym ich stężenia w powie-trzu podziemnej trasy turystycznej w Walimiu są jeszcze niższe. Oszacowany współczynnik rów-nowagi promieniotwórczej F między radonem a produktami jego rozpadu wynosi 0,1 - 0,2 i jest zbliżony do wartości obserwowanych w podziemnych kopalniach węgla kamiennego w Polsce. Również wartości energii potencjalnej promieniowania alfa od produktów rozpadu radonu są o rząd wielkości niższe niż wartość graniczna przyjęta dla tzw. Poziomu inspekcyjnego w kopalniach pod-ziemnych w Polsce. Uzyskane wyniki badań świadczą o tym, że w podziemnej trasie turystycznej w Walimiu nie można mówić o jakimkolwiek zagrożeniu promieniowaniem zarówno turystów zwiedzających ten obiekt, jak i pracowników oprowadzających wycieczki.