Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Propozycja nowej trasy geoturystycznej w kopalni soli „Wieliczka”

Kicińska A., Hojoł-Dąbroś A.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 3

64--76

PL

Celem projektowanej trasy jest wyjaśnienie turystom w przystępny sposób, fachowo i przejrzyście budowy geologicznej złoża oraz zwrócenie uwagi na metody eksploatacji soli i sposoby zabezpieczania wyrobisk górniczych. Tematyka z zakresu nauk o Ziemi, z którą można się zaznajomić, obejmuje głównie zagadnienia związane z: budową geologiczną złoża pokładowego i bryłowego oraz strefy kontaktu obu części złoża, sedymentologią, tektoniką i skutkami ruchów górotworu oraz formami wtórnej krystalizacji halitu. Z kolei tematyka z zakresu górnictwa zwraca uwagę na: metody eksploatacji soli, sposoby zabezpieczania wyrobisk komorowych i korytarzowych oraz systemy odwadniające. Wdrożenie projektu nowej trasy geoturystycznej stanowiłoby niewątpliwie duży krok naprzód w sferze usług turystycznych wielickiej kopalni. Przyczyni się do poszerzenia i uatrakcyjnienia oferty Kopalni Soli „Wieliczka”.

EN

This new tourist route has been designed to explain to the tourists clearly and in a professional way the geology of the ”Wieliczka” deposit as well as to present the methods of salt exploitation and protection of the salt mine workings. The geological issues include: the geology of the bedded and lump deposits and their contact zone, sedimentology, tectonics and the effects of rock mass movements, the forms of secondary crystallization of halite. In turn, the mining issues involve: the methods of salt exploitation, the methods of protecting of the exploitation chambers, dog headings and the systems of mine drainage. Implementation of the new geotouristic route project would considerably expand the offer of the ”Wieliczka” Salt Mine and make it more attractive.

2

The Starunia palaeontological site and idea of the Ukrainian-Polish trans-border geotourist trail "Traces of large extinct mammals, earth wax, oil and salt: from Starunia to Kraków"

Kotarba M. J.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 3

5-20

EN

The discovery of large Pleistocene mammals at the Starunia ozokerite (named also earth wax) mine (the Ukrainian Carpathians) was a spectacular scientific event on a world scale. The initial discovery was made in I907 when relics of party preserved mammoth and woolly rhinoceros were excavated. Later, in 1929, the Polish Academy of Arts and Sciences organized a scientific expedition to that site, which resulted in discovery of unique, nearly completely preserved woolly rhinoceros carcass embedded in Pleistocene sediments. A specific combination of brine, oil and clays into which the animal had sunk, is responsible for almost perfect preservation of this animal. The specimens found in 1907 are exhibited at the Natural History Museum in Lviv, Ukraine, whereas the unique specimen excavated in 1929 is displayed at the Natural History Museum in Kraków, Poland. The three sites: Starunia, a small Ukrainian village in which the geoparkwith the museum and the tourist centre are planned to be developed and two historical towns: Lviv and Kraków, closely connected with the discoveries of extinct large mammals, will be the key sites at the planned, Ukrainian-Polish trans-border geotourist trail "Traces of large extinct mammals, earth wax, oil and salt: from Starunia to Kraków": The trail will also include the sites where occurrences of ozokerite, salt, brine and oil are known, i.e., the substances which preserved the animal carcasses. These are: the historical rock-salt mines in Wieliczka and Bochnia (Poland), Kalush and Stebnik (Ukraine), the Polish resorts-Iwonicz-Zdrój and Rymanów-Zdrój and the most famous Ukrainian resort - Truskavets; one of the oldest oilfields in the world - Bóbrka, where the Ignacy Łukasiewicz Memorial Open-Space Museum of Oil and Gas Industry is located and Boryslav oil and ozokerite field - the largest deposit in the Ukrainian Carpathians. The idea of Ukrainian-Polish trans-border tourist trail is strongly supported by geological, natural and cultural values of the Polish and the Ukrainian Carpathians.

PL

Odkrycia wielkich ssaków plejstoceńskich w kopalni ozokerytu w Staruni (region karpacki, Ukraina) były spektakularnym wydarzeniem naukowym w skali światowej. W 1907 r. znaleziono szczątki mamuta i nosorożca włochatego. Później, w roku 1929, Polska Akademia Umiejętności zorganizowała ekspedycję, podczas której w osadach plejstoceńskich znaleziono prawie całkowicie zakonserwowany okaz nosorożca włochatego. Za jego doskonałe zachowanie jest odpowiedzialna specyficzna mieszanina solanki, ropy naftowej i iłów, w której utonął olbrzymi ssak. Okazy odkryte w 1907 r. znajdują się w Muzeum Przyrodniczym we Lwowie, a unikatowy egzemplarz znaleziony w 1929 r. w Muzeum Przyrodniczym w Krakowie. Te trzy miejscowości: Starunia, niewielka wioska ukraińska, w której planuje się utworzenie geoparku i centrum muzealniczo-turystycznego oraz dwa historyczne miasta Lwów i Kraków, ściśle związane z tymi znaleziskami, będą stanowić główne, węzłowe miejsca planowanej ukraińsko polskiej trasy geoturystycznej "Śladami olbrzymich wymarłych ssaków, (wosku ziemnego ropy naftowej i soli od Staruni do Krakowa". Do trasy zostaną też włączone miejsca związane z występowaniem, ozokerytu, soli, solanki i ropy naftowej, a więc czynnikami, które spowodowały zakonserwowanie tych zwierząt: historyczne kopalnie - Wieliczka i Bochnia oraz Kałusz i Stebnik, polskie uzdrowiska - Iwonicz-Zdrój i Rymanów-Zdrój oraz znane uzdrowisko ukraińskie - Truskawiec; złoże ropy naftowej w Bóbrce - jedno z najdawniej eksploatowanych złóż na świecie, w której znajduje się Skansen - Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza oraz złoże ropy naftowej i ozokerytu Borysław- największe w Karpatach ukraińskich. Za realizacją projektu utworzenia ukraińsko polskiej trasy geoturystycznej przemawiają walory geologiczne, przyrodnicze i kulturowe Karpat polskich i ukraińskich.

3

The oil and ozokerite mine in Boryslav and historical monuments of petroleum and salt industries in the vicinity of Boryslav (Ukrainian Fore-Carpathian region)

Radwański A. B.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 3

35-44

EN

The Boryslav region was one of the world largest petroleum basins, discovered in the second half of the 19th century. Situated southwest from Drohobych, it includes several localities: Boryslav - Tustanovychi - Mraznytsa - Banya Kotyvska with their rich and long history of brine and salt industry dating back to the 12th century. Rapid development of mining activity has sommenced with the implementation of the new, Canadian method of drilling for oil by the Canadian MacGarvey Company. The decisive date in the activity of the MacGarvey Company was 1893 when exploration drilling for oil commenced in Boryslav and then, in 1895, in Tustanovychi. Discovery of an oilfield in Boryslav was the beginning of the "golden age" of the oil industry in the Fore-Carpathian region and many people amassed fortunes. From the geological point of view, the Boryslav region covers the three Carpathian structural units: Skyba (Skole), Boryslav-Pokuttya and Sambir (Stebnik). The Boryslav-Pokuttya Unit is the main oil reservoir in the Ukrainian Carpathians with multi-layered oilfields, including the largest one-Boryslav. In this region ozokerite deposits are also known, hosted in the salt-bearing Lower Miocene Vorotyscha Beds. The city of Drohobych has become famous for its long tradition of salt trade. In the 19th century the period of rapid development started when the oil industry flourished in the vicinity, although the town was still in the shadow of Boryslav. The city of Truskavets, the famous health resort, has several mineral waters, also related to the oilfields, including the famous "Naftusia" spring. Another interesting site is Urych - the place where patients from the Truskavets resort travelled in order to admire scenic crags of the Yamna Sandstones and ruins of the Tustan Castle. The region of Boryslav and its surroundings was the site of the most effective petroleum exploitation in the territory of Poland in the past. This place is connected with the activity of Stanisław Szczepanowski (1846-1900), pioneer of oil industry and industrialization of the Galicia province.

PL

Rejon Borysławia, w którym pierwsze złoże odkryto pod koniec XIX wieku, stał się w owym czasie jednym z największych zagłębi naftowych na świecie. Jest on położony na SW od Drohobycza i obejmuje miejscowości Borysław - Tustanowice - Mraźnica - Bania Kotowska, o bogatej i długiej historii związanej z istniejącym tu od XII w. przemysłem solnym. Rozwój działalności wydobywczej wiąże się z wprowadzeniem przez Kanadyjczyka Williama MacGarvey a metody kanadyjskiej wiercenia otworów poszukiwawczych ropy naftowej. Przełomową datą był rok 1893, kiedy rozpoczął on wiercenia w Borysławiu, a następnie, w roku 1895, w Tustanowicach. Odkrycie złoża ropy naftowej w Borysławiu zapoczątkowało "złoty wiek" podkarpackiego przemysłu naftowego, a jego odkrywcom zapewniło fortunę. Pod względem geologicznym rejon Borysławia położony jest na obszarze występowania trzech karpackich jednostek strukturalnych: skibowej (ukraińska nazwa jednostki skolskiej), borysławsko pokuckiej i samborskiej (ukraińska nazwa jednostki stebnickiej). Jednostka borysławsko-pokucka jest podstawową strukturą roponośną w Karpatach ukraińskich, w której uformowały się wielohoryzontowe złoża ropy naftowej, w tym największe z nich - Borysław. Mamy tu złoża ozokerytu w mioceńskich, solonośnych warstwach worotyszczańskich. Drohobycz, miasto przez wieki żyjące z handlu solą, w XIX wieku zaczął gwałtownie rozwijać się w cieniu Borysławia, stając się zapleczem dla przemysłu naftowego. Truskawiec to wielkie uzdrowisko, posiadające wiele wód mineralnych, towarzyszących złożom ropy naftowej, w tym słynną "Naftusię". Innym interesującym miejscem jest Urycz - miejscowość, do której wyjeżdżali kuracjusze wypoczywający w Truskawcu by podziwiać piękne ostańce skalne (piaskowce jamneńskie) oraz ruiny zamku Tustań. Borysław i jego okolice był w tych czasach największym obszarem naftowym na ziemiach polskich. Z miejscem tym jest związana działalność Stanisława Szczepanowskiego (1846-1900), pioniera przemysłu naftowego i rzecznika uprzemysłowienia Galicji.

4

The Ignacy Łukasiewicz Memorial Museum of Oil and Gas Industry in Bóbrka and historical monuments of petroleum and salt industries in the vicinity of Krosno (the Polish Outer Carpathians)

Radwański A. B.

Geoturystyka

|

2009

|

nr 3

51-60

EN

The beginnings of petroleum industry in Poland are connected with the opening of the first "rock oil mine" in Bóbrka village near Krosno, in 1854, thanks to the initiative of three gentlemen: Tytus Trzecieski, graduated farmer and miner and investor; Karol Klobassa-Zrencki, landowner and Ignacy Lukasiewicz, pharmacist and inventor of oil distillation. In 1961, at the site of this ftrst "oil mine" the Ignacy Lukasiewicz Memorial Museum of Oil Industry was opened in Bóbrka. The exhibition includes: the Open-Space Museum with a number of valuable pieces and the outline of museum history and development plans, the outline of geological setting of the Bóbrka Fold, the short geotouristic trail named "The Birthplace of the World Petroleum Exploitation" which connects the localities important for the early history of the oil industry (Bóbrka, Chorkówka, Krosno, Rogi, Wietrzno and Równe) as well as the sites known for exploitation of mineral waters (Iwonicz Zdrój and Rymanów Zdrój spas). Both the Open-Space Museum in Bóbrka and the educational trail in the vicinity of Krosno will be the part of trans-border geotourist trail Starunia- Boryslav-Lviv-Bóbrka-Wieliczka-Kraków named. "Traces of large extinct mammals, earth wax, oil and salt".

PL

Powstanie pierwszej kopalni ropy naftowej w miejscowości Bóbrka w pobliżu Krosna w roku 1854, dało początek światowego przemysłu naftowego. Uruchomił ją Ignacy Łukaszewicz na gruntach Karola Klobassy-Zrenckiego. W 1961 r. na terenie istniejącej kopalni Bóbrka utworzono Skansen - Muzeum Przemysłu Naftowego im. I. Łukaszewicza. Podano zarys historii skansenu, jego zbiorów, plany rozwoju muzeum, a także zarys budowy geologicznej fałdu Bóbrki. Przedstawiono również krótką trasę geoturystyczną "Światowa kolebka górnictwa naftowego" po miejscowościach związanych z rozwojem przemysłu naftowego (Bóbrka, Chorkówka, Krosno, Rogi, Wietrzno i Równe), a także eksploatacją wód mineralnych w Iwoniczu Zdrój i Rymanowie Zdrój. Zarówno skansen naftowy w Bóbrce jak i edukacyjna ścieżka turystyczna w okolicach Krosna będą w przyszłości stanowiły element transgranicznej trasy geoturystycznej Starunia - Borysław - Lwów - Bóbrka - Wieliczka - Kraków "Śladami olbrzymich wymarłych ssaków, wosku ziemnego, ropy naftowej i soli".

5

Śladami górnictwa i hutnictwa w dolinach tatrzańskich -- Kościeliskiej i Chochołowskiej

Dmytrowski P., Kicińska-Świderska A. J.

Geoturystyka

|

2006

|

nr 2

41-48

PL

Końcem XV wieku rozpoczęto na obszarze masywu tatrzańskiego zakrojone na szeroką skalę prace górnicze. Wykuto wiele sztolni i szybów, w których wydobywano rudę miedzi i srebro, a w późniejszym czasie także rudę żelaza. W XVIII wieku powstały na terenie Tatr huty i zakłady przerabiające wydobyty urobek. W niniejszym artykule w sposób przystępny połączono historię górnictwa i hutnictwa tego obszaru, elementy geologii złóż, budowę sztolni a także pozostałe w terenie ślady prac górniczych w formie projektu trasy geoturystycznej. Jest ona odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie turystów na informacje ukazujące historię obszaru i skrywane ciekawostki oraz niewątpliwym wzbogaceniem istniejących ścieżek i szlaków turystycznych.

EN

In many places in the Tatra Mountains the signs of operations exist, originating from the end of XV century to the end of XIX century. It is possible to find old tunnels, adits, shafts and ruins of industrial constructions. These relicts are situated in the famous Tatras' valleys - Kościeliska and Chochołowska. It is worthy to lead here a geotourist route along the sings and history of the old mining. Additionally, route includes attractions like caves, springs, post-glacial forms and beautiful landscapes.

6

Trasa geoturystyczna w dolinie potoku Złockiego

Kicińska-Świderska A., Łasak M.

Geoturystyka

|

2005

|

T. 2, nr 1

33-42

PL

W artykule przedstawiono propozycję trasy geoturystycznej w dolinie potoku Złockiego, w gminie Muszyna. Ukazuje ona różnorodność atrakcji geoturystycznych i procesów geologicznych jaką możemy zobaczyć na tak niewielkim obszarze, są to: formacje skalne, liczne źródła wód mineralnych, mofety oraz ochry.

EN

This paper presents proposal of geotourist router which can be done in Złockie valley. We can observed lot of different geotourist attractions and geological processes in small areas. Tourists may see and know geotourist phenomenas: mofette, ochra, rock formations and many minerals water sources.

7

Propozycje tras geoturystycznych w paśmie Magury Wątkowskiej (Beskid Niski)

Welc E.M.

Geoturystyka

|

2005

|

T. 2, nr 1

43-52

PL

Artykuł przedstawia propozycję jednodniowej wycieczki geoturystycznej w pasmo Magury Wątkowskiej, znajdujące się w Beskidzie Niskim. Zwiedzany teren, administracyjnie należący do powiatu gorlickiego, woj. małopolskie, cechuje się różnorodnością atrakcji turystycznych. Kulturowa przynależność tutejszych ziem do Łemkowszczyzny dodatkowo dostarcza interesujących obiektów w postaci drewnianych cerkwi, przydrożnych kamiennych krzyży, czy imprez folklorystycznych. Na trasie wycieczki, zaproponowanej w dwóch wariantach, znalazły się obiekty typowo geoturystyczne. Należy do ich kamieniołom piaskowców na Maguryczu Dużym, z którego przez ponad 150 lat pozyskiwano surowiec do wyrobu kamiennych krzyży i przedmiotów codziennego użytku, jak kamienie młyńskie czy brusy. Inny obiekt to rezerwat geologiczny "Kornety", przykład rozległego osuwiska wraz ze wspaniale rozwiniętymi formami wietrzeniowymi piaskowców magurskich, a znajdująca się w jego obrębie Jaskinia Mroczna jest typową jaskinią szczelinową. Kolejne nagromadzenie dużych form skalnych to pomnik przyrody nieożywionej "Diabli Kamień", a całości dopełniają źródła wód mineralnych i złoże ropy naftowej. Dodatkowo trasę urozmaicają łemkowskie cerkwie, wytwory kamieniarstwa ludowego w postaci kamiennych krzyży czy wreszcie lokalne muzeum przemysłu naftowego a także cmentarze wojskowe z okresu I wojny światowej.

EN

The article presents the proposal of one-day geotouristic excursion to the Magura Wątkowska Range in the Beskid Niski Mts. (a part of the Flysch Carpathians). The area shows variety of tourist attractions. The tradition of "Łemkowie" local ethnic group provides great number of interesting objects: from wooden Orthodox churches through roadside stone crosses to masterpieces of folk art and cultural entertainments. Two variants of geotouristic route are proposed. Both include the quarry in Magurycz where sandstones have been excavated for 150 years for various purposes: construction, architecture, art and common use. The "Kornuty" geological reserve protects the huge landslide as well as the "Dark Cave" - a typical example of crevice cave. The large "Devil's Stone" is also the monument of inanimate nature. In the vicinity mineral water springs and oil rigs can be visited. Additionally, the trail leads the tourist to numerous Orthodox churches, which present a variety of forms typical of local architecture along with the examples of stonework. An interesting objects are also the museum of petroleum industry and military graveyards from the World War I.

8

Geoturystyka - podstawowe pojęcia

Słomka T., Kicińska-Świderska A.

Geoturystyka

|

2004

|

T. 1, nr 1

5-7

PL

W pracy przedstawiono przyczyny powstania Geoturystyki jako logicznej konsekwencji olbrzymiego zainteresowania turystów obiektami geologicznymi. Scharakteryzowano pojęcie Geoturystyki jako specjalności dydaktycznej i nowej, interdyscyplinarnej dziedziny naukowej. Zaproponowano definicje: geoturystyki, obiektu i zjawiska geoturystycznego oraz atrakcji geoturystycznej.

EN

This paper presents the reasons for the emergence of Geotourism as the logical consequence of the enormous interest of tourists in geological sites. The paper outlines the concept of geotourism as a specialized education course and a new interdisciplinary scientific field. The following definitions are proposed: geotourism, a geotourist site and phenomenon, and geotourist attraction.