Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wartość predykcyjna zmiennych psychologicznych u kierowców w prognozowaniu wypadków w ruchu drogowym

Horoszkiewicz Krzysztof

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2019

|

R. 20, nr 1-2

41--46

PL

Celem artykułu jest określenie, które zmienne składają się na portret psychologiczny sprawców wypadków drogowych i na podstawie których cech najtrafniej można prognozować skłonność do uczestniczenia w tych wypadkach. Artykuł jest oparty o badania empiryczne przeprowadzone na 100 mężczyznach (badania wstępne i okresowe w zakresie psychologii transportu oraz medycyny pracy). Wiek badanych kierowców mieścił się w przedziale od 19 do 70 lat (średnia wieku 40 lat). W badaniach zastosowano: Test Matryc Ravena, Kwestionariusz EPQR, Skalę RE-8, aparat typu Piórkowski oraz komputerowy system baterii testów „Polipsychograf”. Kierowcy będący uczestnikami kolizji w ruchu drogowym byli, w porównaniu z kierowcami „bezpiecznymi”, bardziej ekstrawertywni i sumienni, mniej skłonni do kłamstwa, wykazywał się większą szybkością motoryczną (przy zwiększonej impulsywności) oraz wyższą inteligencją ogólną; cechowała ich także lepsza sprawność w zakresie koordynacji prostej. Okazuje się, że pozytywne cechy psychofizyczne współwystępują u kierowców uczestniczących w wypadkach drogowych, co nasuwa hipotezę, że jako zmienne pośredniczące wpływają na poziom samooceny, „odpowiedzialny” za skłonność do ryzyka ze wszystkimi tego konsekwencjami.

EN

The main objective of the study is to determine which variables comprise the psychological portrait of the perpetrators of road accidents, and on what basis the tendency to be involved in these accidents is most accurately predictable. The article is based on empirical studies conducted on 100 men (preliminary and periodic studies in the field of transport psychology and occupational medicine). The age of the surveyed drivers ranged from 19 to 70 years (average age 40). The tests included: Raven’s Standard Progressive Matrices, EPQR, Device Piórkowski Type, and a Computerized Test Battery System - Polipsychograph. In comparison to „safe" drivers, participants of a road traffic collision were more extrovert and conscientious, less inclined to lie, showed greater motor speed (with increased impulsiveness) and higher level of general intelligence. They were characterized by better coordination. The results show that there are positive psychophysical features prevalent with drivers participating in road accidents, which suggests that as intermediary variables they have an influence on the level of self-esteem that is „responsible” for the propensity to risky behavior with its consequences.

2

Poziom inteligencji płynnej a zachowania związane z pracą u kierowców samochodów ciężarowych

Horoszkiewicz Krzysztof, Korchut Aleksander

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2019

|

R. 20, nr 10-11

95--101

PL

Artykuł podejmuje próbę określenia zależności pomiędzy poziomem inteligencji płynnej a typami zachowań i przeżyć związanych z pracą w grupie kierowców z uwzględnieniem ich wieku. Badaniami zostali objęci kierowcy samochodów ciężarowych, którzy uczestniczyli w badaniach okresowych w zakresie psychologii transportu. Badania obejmowały ocenę sprawności intelektualnej oraz czynników osobowościowych z uwzględnieniem poziomu zaangażowania zawodowego, radzenia sobie ze stresem i obciążeniami w pracy oraz emocjonalnego stosunku do pracy. Zastosowano Test Matryc Ravena w wersji Standard oraz Kwestionariusz Avem. Wykazano, że wyższy poziom inteligencji płynnej sprzyja podejmowaniu zachowań w pracy typu „oszczędnościowego”, natomiast niższy – wiąże się z tendencją do zachowań ryzyka typu A (nadmiernego przeciążenia pracą). Wiek nie różnicował badanych osób w kontekście radzenia sobie ze stresem i obciążeniami w pracy. Starsi kierowcy preferowali strategię opartą na rezygnacji w sytuacji porażki. Autorzy wnioskują, aby uwzględniać badanie inteligencji i wzorców zachowań związanych z pracą w diagnostyce przydatności do zawodu kierowcy.

EN

The article attempts to assess the relationship between the level of fluid intelligence and types of behaviors and experiences related to work in a group of drivers, due to their age. The research covered drivers of lorries who participated in periodic research in the field of transport psychology. The research included the assessment of intellectual performance and personality factors, taking into account the level of professional involvement, coping with stress and workload as well as emotional attitude to work using the Raven’s Standard Matrices Test and the Avem Questionnaire. It has been shown that a higher level of fluid intelligence is conducive to behavior in “savings” type of work, while a lower one is associated with a tendency to type A (excessive workload) behavior. It was observed that age did not affect the subjects in the context of coping with stress and workloads. Older drivers preferred resigning when failing. Authors concluded that to assess the level of fluid intelligence and types of behavior and experiences connected with drivers’ work in the suitability diagnostics for the driver’s profession.

3

Zastosowanie miar inteligencji w psychologii transportu

Odachowska E., Ucińska M., Gąsiorek M.

Transport Samochodowy

|

2017

|

z. 4

15--28

PL

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 8 lipca 2014r. w sprawie badań psychologicznych osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców oraz osób wykonujących prace na stanowisku kierowcy (Dz. U. z 2014r, poz. 937) jednym z elementów badania psychologicznego jest zbadanie sprawności intelektualnej i procesów poznawczych. Do pomiaru tej sprawności stosowane są narzędzia psychologiczne w postaci testów. W niniejszym artykule przedstawiony został związek inteligencji z funkcjonowaniem poznawczym i psychomotorycznym oraz z cechami osobowości mającymi wpływ na funkcjonowanie w ruchu drogowym, w oparciu o analizę literatury przedmiotu oraz badania przeprowadzone w Instytucie Transportu Samochodowego w 2017r.

EN

According to the Regulation of the Minister of Health of July 8, 2014 on the psychological tests of persons applying for the vehicles driving license and drivers and persons performing duty of a driver (Journal of Laws of 2014, item 937), one of the elements of a psychological tests is to examine intellectual performance and cognitive processes. To measure this efficiency, psychological tools in the form of tests are used. This article presents the relationship between intelligence and cognitive and psychomotor functioning as well as personality traits having an impact on functioning in the road traffic, based on the subject literature analysis and the research conducted at the Motor Transport Institute in 2017.

4

Wpływ zakłóceń bioelektrycznej czynności mózgu na funkcjonowanie w ruchu drogowym

Odachowska E.

Transport Samochodowy

|

2017

|

z. 4

29--40

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań nad oceną wpływu funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego (OUN) na zachowania kierowców w ruchu drogowym, w tym na bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Oceny parametrów OUN dokonywano przy wykorzystaniu elektroencefalogramu (EEG) umożliwiającego badanie bioelektrycznej czynności mózgu, oceniano także funkcjonalność mózgu na podstawie wyników badania temperamentu rozumianego, zgodnie z teoriami aktywacyjnymi, jako biologicznie zdeterminowana cecha osobowości [3, 4, 14] Analizę zachowania kierowcy prowadzono przy użyciu symulatora samochodu osobowego oraz Wiedeńskiego Systemu Testów. Uzyskane wyniki potwierdziły tezę związku pomiędzy zakłóceniami bioelektrycznej aktywności mózgu a funkcjonowaniem badanych w ruchu drogowym. Odkryte zależności pomiędzy fizjologicznym funkcjonowaniem OUN a jakością procesów psychicznych, biorących udział w prowadzeniu pojazdu mogą stanowić podstawę praktycznych implikacji uzyskanych wyników w postaci m.in. odpowiedniej psychoedukacji.

EN

The article presents the results of research on the assessment of the impact of the central nervous system functioning (CNS) on the drivers behaviour in the road traffic, including road safety. CNS parameters were assessed using an electroencephalogram (EEG) to study bioelectrical brain function, and the brain's functionality based on the results of the studies of the temperament, understood according to activation theories, as a biologically determined personality trait [3, 4, 14]. The driver's behaviour was analyzed using passenger car simulator and the Vienna Test System. The results obtained have confirmed the thesis of the relationship between the disturbances of bioelectrical activity of the brain and the functioning of the subjects tested in the road traffic. The discovered relationships between the physiological functioning of the CNS and the quality of mental processes involved in driving a vehicle can be the basis for the practical implications of the obtained results in the form of, among the others, appropriate psycho education.

5

Psychological Factors Affecting Driving as an Important Element in the Examining and Training of Professional Drivers

Odachowska E.

Logistics and Transport

|

2017

|

Vol. 35, No. 3

83--88

EN

The article presents the psychological conditioning of working in the profession of a driver. Important features of the psychological tests described in the transport regulations and other aspects important for road safety are indicated. Being familiar with these conditions is necessary not only for transport psychologists but also for trainers, and drivers preparing themselves to work as professionals.

6

Psychologiczne determinanty zachowań kierowcy w badaniach eksperymentalnego oznakowania drogowego

Gąsiorek K., Odachowska E., Ucińska M.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2017

|

R. 18, nr 12

104--109, CD

PL

Referat dotyczy zagadnień testowania i analizy wpływu oznakowania na zachowanie kierowców i warunków ruchu, co stanowi przedmiot eksperymentalnych analiz od wielu lat. Najczęstsze analizy dotyczą środowiska okołodrogowego oraz aspektów widoczności i adekwatnego przekazu znaku. W referacie zostały przedstawione aspekty psychologiczne, które mogą być podstawą do opracowania wytycznych do oceny komunikatywności znaków drogowych i jej wpływu na zmiany zachowań kierujących w obszarze oddziaływania znaku. Omówiono zarówno cechy jednostki mające znaczenie w odbiorze rzeczywistości okołodrogowej, jak i cechy środowiska związane z tymi aspektami.

EN

The issue of testing and analyzing the impact of road signs on the drivers’ behaviour and traffic conditions has been the subject of experimental analyses for many years. The most common analyzes concern the road-side environment and the visibility aspects as well as adequate message transmission. The following paper presents the psychological aspects that can be used as a basis for the development of guidelines for evaluating the communicative nature of road signs and its impact on the drivers behavioural changes with-in the road sign marking area. Both the characteristics of the individual, being relevant for the perception of the road-side reality and the characteristics of the environment related to these aspects, have been discussed.

7

Współczesne problemy psychologii transportu i ruchu drogowego w badaniach międzynarodowych

Łuczak A.

Transport Samochodowy

|

2016

|

z. 3

5--15

PL

W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia z obszaru psychologii transportu i ruchu drogowego, którym aktualnie poświęca się najwięcej uwagi w dyskusjach i badaniach międzynarodowych, a mianowicie: (1) szkolenie kierowców, ocena ich umiejętności i przyznawanie praw jazdy, (2) kierowcy młodzi i starsi wiekiem oraz (3) edukacja i marketing w obszarze brd. Zainteresowanie tą problematyką znalazło odzwierciedlenie w tematyce sesji plenarnych, paneli dyskusyjnych i prezentacji wyników badań przedstawionych podczas 6 Międzynarodowej Konferencji Psychologii Ruchu Drogowego i Transportu ICTTP 2016, która odbyła się w dniach: 2 - 5 sierpnia 2016 roku w Brisbane, w Australii. Konferencja była okazją do podsumowania dotychczasowych wyników Kampanii pn.: Dekada działań na rzecz bezpieczeństwa na drogach 2011 - 2020, na półmetku jej realizacji. Wnioski sformułowane na zakończenie konferencji dotyczące stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego i transportu na świecie określiły najważniejsze kierunki dalszych działań i badań stanowiących szczególne wyzwanie zarówno dla badaczy jak i praktyków z tego obszaru.

EN

The article presents some selected issues from the psychology of transport and traffic, which at present occupy a central place in discussions and international studies, e.g.: (1) driver training, assessment and licensing, (2) young/older drivers and (3) road safety education and marketing. Interest in this issue was reflected in the topics of plenary, panel and oral presentation sessions during the 6th International Conference on Traffic and Transport Psychology (ICTTP), which was held on 2-5 August 2016 in Brisbane, Australia. The conference was an opportunity to summarize the results of the Campaign UN Decade of Action for Road Safety: The Half-way Point 2011 - 2020. Conclusions drawn at the end of the conference on the status of road safety and transport in the world have identified the most important directions for further action and research which pose a particular challenge for both researchers and practitioners in this area.

8

Szczególne wymagania psychologiczne dla kierowców pojazdów wojskowych

Ucińska M., Odachowska E.

Gospodarka Materiałowa i Logistyka

|

2016

|

nr 5

752--762

PL

Psychologicznemu badaniu w zakresie psychologii transportu podlegają, zgodnie z przepisami, określone grupy kierujących, w tym kierowcy pojazdów wojskowych. Ponieważ praca wiąże się z wysokim poziomem podejmowanego ryzyka, tej grupie kierujących stawiane są bardzo wysokie wymagania, zarówno w zakresie poziomu umiejętności i możliwości psychofizycznych, jak też pod względem posiadania specyficznych cech osobowości. W niniejszym artykule zaprezentowano szczególne wymagania psychologiczne, które są niezbędne do właściwego funkcjonowania nie tylko w ruchu drogowym, ale również w warunkach stresu bojowego. Przedstawiono także badania czynników osobowościowych prowadzone w grupie kierowców pojazdów uprzywilejowanych w ruchu.

EN

Specific groups of drivers, including drivers of military vehicles are subject to psychological examination of the transport psychology according to the polish low. The work of these drivers are associated with a high level of risk, so these jobs tend to place strong demands on psychophysiological capabilities - cognitive abilities and specific personality traits. The aim of this article is to present specific psychological requirements, that are necessary for driving a vehicle. It discusses necessary physical and mental abilities which drivers need to behave appropriately during road situations, but also in combat stress conditions. This article presents studies of personality factors conducted among drivers of emergency vehicle.

9

Wybrane aspekty bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce

Zielińska E.

TTS Technika Transportu Szynowego

|

2015

|

R. 22, nr 12

2207--2210, CD

PL

Treść artykułu dotyczy wybranych zagadnień z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce. Wymieniono i opisano najważniejsze zagrożenia dla uczestników ruchu drogowego oraz scharakteryzowano czynniki mające wpływ na powstanie wypadków i kolizji. W artykule przedstawiono dane dotyczące przyczyn wypadków drogowych w Polsce odniesione do pory roku, dnia tygodnia, warunków atmosferycznych i miejsc zdarzenia. Wskazano także na działania zmierzające do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce.

EN

The content of the article are issues of road safety in Poland. Lists and describes the main risks to the road and characterized factors affecting the formation of an accident and collisions. The article presents data on causes of road accidents in Poland as compared to the season, day of week, weather conditions and places of events. Time of year, day of week, weather conditions, or place of the even. It was also pointed to efforts to improve road safety in Poland.

10

Sprawność psychiczna kierującego pojazdem a działania psychologa transportu na rzecz bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym

Ucińska M., Dobrzyńska M.

Transport Samochodowy

|

2014

|

z. 2

5--22

PL

Przepisy Ustawy o kierujących pojazdami z dnia 5 stycznia 2011 roku określają, iż jednym z warunków niezbędnych do kierowania pojazdem jest sprawność fizyczna i psychiczna. O ile badaniu sprawności fizycznej podlegają wszyscy kierujący, już na etapie ubiegania się o prawo jazdy, o tyle sprawność psychiczna określana jest w badaniu psychologicznym w zakresie psychologii transportu jedynie u wybranych grup osób. Na sprawność psychiczną składają się wiedza, umiejętności i wprawa, motywacja i postawy, możliwości. Psycholog transportu dzięki różnym działaniom m.in. selekcyjnym, edukacyjnym i reedukacyjnym może wpływać na poszczególne elementy tej sprawności oceniając możliwości, dostarczając kierowcy odpowiedniej wiedzy, jak również wpływając na jego motywacje i postawy. W artykule opisano niektóre działania psychologa transportu w odniesieniu do poszczególnych aspektów sprawności psychicznej kierującego. Szczególną uwagę zwrócono na możliwości osób niepełnosprawnych w odniesieniu do ich mobilności, przytaczając wyniki badania pilotażowego.

EN

Provisions of the Act on the vehicles’ drivers of 5 January 2011 specify that one of the conditions necessary to drive the vehicle is physical and mental fitness. While all the drivers are subject to the physical fitness examination, already at the stage of applying for a driving license, the mental fitness is determined during a psychological examination of the transport psychology, only in certain groups of people. The mental efficiency comprises the knowledge, skills and proficiency, motivation attitudes and capabilities. The transport psychologist, through various activities, among the others, selective, educational and re-educational, may affect the individual elements of this efficiency by assessing the capabilities, providing the driver with the appropriate knowledge, as well as influencing his motivations and attitudes. The article describes some of the transport psychologist’s activities in relation to specific aspects of mental performance of the driver. Particular attention was paid to the capabilities of people with disabilities in relation to their mobility, citing the results of a pilot study.

11

Kobieta i mężczyzna za kierownicą. Psychologiczne aspekty różnic płciowych w zachowaniu na drodze

Odachowska E., Ścigała D. K.

Transport Samochodowy

|

2014

|

z. 2

45--71

PL

Badacze od dawna próbują ustalić różnice i podobieństwa między kobietami i mężczyznami w zakresie funkcjonowania w różnych sferach życia. Analizy dotyczą zarówno sposobu funkcjonowania poznawczego, w tym sprawności intelektualnej, jak również społecznego i emocjonalnego. Z punktu widzenia psychologii transportu istotny jest toczący się odwieczny spór pomiędzy kobietami a mężczyznami w zakresie umiejętności prowadzenia pojazdu i zachowania na drodze. Przysłowiowa „kobieta za kierownicą” mężczyznom zazwyczaj kojarzy się pejoratywnie, zdarzają się też kobiety, które dość stanowczo reagują na zbyt pasywną jazdę swoich koleżanek. Niniejszy artykuł stanowi próbę zweryfikowania, czy przekonania oparte na wiedzy "zdroworozsądkowej" mają swoje uzasadnienie empiryczne. W prezentowanych analizach skupiono się na omówieniu niektórych różnic oraz podobieństw między kobietami i mężczyznami w zakresie ich zdolności poznawczych - mechanizmów przetwarzania informacji, takich jak pamięć, uwaga, percepcja, ale również pewnych zmiennych osobowościowych i temperamentalnych, mających wpływ na zachowanie.

EN

Researchers have long been trying to determine the differences and similarities between women and men in terms of functioning in various spheres of life. The analyses concern both cognitive functioning, including intellectual capacity, as well as social and emotional one. From the viewpoint of transport psychology, important is an ongoing age-old dispute between women and men on the driving skills and behaviour. The proverbial "woman behind the wheel" usually brings about negative connotations to men, although there are also women who react quite strongly too passive driving of other women. This article is an attempt to verify whether the conviction based on the knowledge of „common sense” has their empirical justification. The presented analyses focus on discussing some of the differences and similarities between women and men in terms of their cognitive abilities - the mechanisms of information processing, such as memory, attention, perception, but also certain temperament and personality variables affecting behaviour.

12

Badania osobowości w psychologii transportu

Odachowska E., Ucińska M., Dobrzyńska M.

Logistyka

|

2014

|

nr 3

4767--4776

PL

Jednym z warunków uzyskania uprawnień do kierowania pojazdem jest, oprócz umiejętności obsługi urządzeń sterowniczych i znajomości przepisów regulujących ruch drogowy, także zdrowie fizyczne i psychiczne. W psychologii transportu najistotniejsza jest ta ostatnia składowa, zatem badania psychologiczne kierowców opierają się przede wszystkim na ocenie sposobu funkcjonowania jednostki, który może mieć oczywiste implikacje w ruchu drogowym. Badaniom, zgodnie z uwarunkowaniami prawnymi, podlega zatem osobowość (z uwzględnieniem temperamentu jako regulatora zachowania w sytuacjach trudnych), funkcje poznawcze i intelektualne oraz sprawność psychomotoryczna oparta na badaniu czasów reakcji, funkcjonowania uwagi, pamięci oraz percepcji. Dla potrzeb niniejszego artykułu najistotniejszym składnikiem jest osobowość człowieka rozumiana, jako charakterystyczny, względnie stały sposób reagowania jednostki na środowisko społeczno - przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje.

EN

Apart from knowledge on road traffic regulations and ability to operate a vehicle, one the conditions to receive a driving license is the physical and psychical health. In traffic psychology the last aspect is the most important one, therefore psychological examination of drivers base on assessment of one’s general behavior, which obviously affect behavior on the road. The object of examinations are, according to law regulations: personality (concerning temperament as a regulator of behavior in difficult situations), cognitive abilities, intellectual and psychomotor fitness which base on response time, memory and perception. For the purpose of the following paper, the personality is concerned as the most important determinant, understood as characteristic, relatively constant way that one react to socio-natural environment and interact with it.

13

Wybrane czynniki psychologiczne wpływające na czas reakcji kierowcy

Bąk J., Bąk-Gajda D.

Zeszyty Naukowe Instytutu Pojazdów / Politechnika Warszawska

|

2013

|

z. 5/96

21--29

PL

Artykuł przybliża istotne czynniki wpływające na czas reakcji kierowcy z punktu widzenia psychologii transportu i bezpieczeństwa ruchu drogowego. Psychologia transportu jest tą dziedziną profilaktyki bezpieczeństwa ruchu drogowego, która skupia się na sprawności i właściwych zachowaniach kierowców. Psychologowie transportu przeprowadzają psychologiczne badania kierowców, które mają na celu zmniejszyć ryzyko takiego zachowania kierowcy w ruchu drogowym, które może doprowadzić do zaistnienia zagrożenia, i w konsekwencji być przyczyną wypadku drogowego. Omówione zostały m.in. wpływ alkoholu, leków, zmęczenia, wieku na sprawność psychofizyczną kierowcy ze szczególnym uwzględnieniem czasu reakcji.

EN

Article presents important factors affecting the driver's reaction time from the point of view of transport psychology and road traffic safety. Transport psychology is the area of road traffic safety prevention that focuses on efficiency and proper behavior of drivers. Transport psychologists conduct psychological drivers tests, which are designed to reduce the risk of such behavior by the driver on the road, that may lead to the occurrence of the risk, and consequently cause a traffic accident. Were discussed influence of alcohol, drugs, fatigue, and age on psychomotor performance of driver with particular focus on driver reaction time.

14

Psychologiczne determinanty wyboru środka transportu w codziennych podróżach miejskich

Wyszomirska-Góra M

Transport Miejski i Regionalny

|

2013

|

nr 1

4--9

PL

Postępujący wzrost wykorzystania samochodów w codziennych podróżach miejskich stanowi istotne zagrożenie dla środowiska naturalnego, stojąc na przeszkodzie realizacji planów zrównoważonego rozwoju aglomeracji miejskich. Zrozumienie przyczyn, z powodu których ludzie preferują samochód ponad pozostałe środki transportu miejskiego w swoich codziennych podróżach oraz tego, w jaki sposób można kształtować ich zachowania komunikacyjne, stanowi istotne wyzwanie dla samorządów i jednostek zarządzających transportem miejskim. Dziedziną nauki, z której można zaczerpnąć wiedzę na temat ludzkich zachowań, także w odniesieniu do wyboru środków transportu, jest psychologia. Przegląd literatury wskazuje na liczne czynniki i mechanizmy psychologiczne pomijane przez modele mikroekonomiczne, które wpływają na codzienne decyzje transportowe jednostek. Za szczególnie istotne można uznać wnioski wypływające z badań prowadzonych w dziedzinie psychologii społeczneji środowiskowej, zajmujących się szeroko pojętym wpływem społecznym, oraz relacjami jednostki z jej otoczeniem. Pierwszą z omawianych grup czynników stanowią ludzkie postawy i ich wpływ na decyzje podejmowane przez jednostki. W dalszej kolejności analizowana jest rola nawyków w codziennych zachowaniach człowieka. Następnie omawiane są odchylenia od racjonalności pojawiające się w codziennym ludzkim funkcjonowaniu, które leżą u podstaw poczucia satysfakcji i wyborów dokonywanych przez jednostki. Ostatnią grupę czynników stanowią procesy emocjonalne. Analizowany jest wpływ afektu związanego z podróżowaniem, potrzeby autonomii, przestrzeni osobistej oraz poczucia tożsamości na decyzje transportowe jednostek. Uwzględnienie wspomnianych grup czynników w przewidywaniu codziennych decyzji transportowych mieszkańców, jak również w kształtowaniu przekazów informacyjnych promujących korzystanie z usług komunikacji miejskiej, może przyczynić się do wzrostu liczby osób ograniczających codzienne użytkowanie samochodów osobowych.

EN

The continuous growth of car usage in everyday city journeys constitutes a significant threat to the natural environment and hinders the realization of agglomerations’ sustainable development plans. To understand reasons which make people prefer to use cars instead of public transport as well as how to change their behaviour constitutes a challenge to public transport organizers. Scientific area, which could provide insight into human behaviour and suggest possible solutions to change it is psychology. Conclusions stemming from research conducted in the fields of social and environmental psychology should be especially helpful. The review of literature indicates several psychological factors ignored by microeconomic models that influence individuals’ everyday transport choices. The first group of discussed factors concerns human attitudes and their relation to behavior. Next, the role of habits in individuals’ transport decisions is being analyzed. Then, biases appearing in human’s everyday functioning and their influence on the feeling of satisfaction are being discussed. The last group of factors focuses on the role of emotional processes. Taking the mentioned above agents into account while predicting the citizens’ everyday transport decisions, as well as constructing the information campaigns promoting public transport services could contribute to the passengers’ number growth.

15

Psychologiczne modele zachowania kierowców

Niezgoda M., Ucińska M.

Transport Samochodowy

|

2012

|

z. 1

5--15

PL

Na zachowanie kierowców i na występowanie wypadków drogowych ma wpływ bardzo wiele czynników. Psychologowie transportu próbują te zależności opisywać za pomocą modeli, które porządkują dotychczasową zdobytą w badaniach wiedzę. Modele wyjaśniają i opisują dlaczego kierowcy zachowują się w określony sposób. Mnogość i różnorodność istniejących teorii wymaga systematyzacji. W artykule omówiono najważniejsze modele zachowania kierowców stosowane w badaniach z zakresu psychologii transportu. W pracy zostały uwzględnione przede wszystkim modele funkcjonalne opisujące interakcję różnych zmiennych zarówno związanych ze środowiskiem jak i samym kierowcą. Wśród modeli funkcjonalnych przedstawiono zarówno motywacyjne związane z ryzykiem oraz modele poznawcze związane ze sposobem przetwarzania informacji. Artykuł zawiera również schematy prezentujące wybrane modele.

EN

Complex set of different factors influence drivers’ behavior. Traffic psychologists use models to describe relations between factors and to organize existing knowledge. Models explain and describe causes of drivers’ behavior. However, the diversity of existing models requires systematized approach. Article presents influential drivers’ behavior models that are used in the field of traffic psychology studies. This paper describes primarily functional models which involve dynamic interaction of different factors that are relevant for drivers’ actions. Among functional models presented in the article there are risk-related motivational theories and cognitive models focused on mental activities. Diagrams of selected models are also presented in the article.

16

Nowe perspektywy dla psychologii transportu w diagnostyce i badaniach naukowych

Ucińska M., Niezgoda M.

Transport Samochodowy

|

2012

|

z. 3

17--32

PL

Na zachowanie kierowców i na występowanie wypadków drogowych ma wpływ bardzo wiele czynników. W Polsce jednym z kluczowych elementów systemu dążącego do zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego są psychologiczne badania kierowców. Istnieją poważne rozbieżności w opiniach środowiska psychologów transportu w wyborze metod badań kierowców, głównie ze względu na ocenę przydatności wyników różnych testów w prognozowaniu funkcjonowania kierowców i ich potencjalnego wpływu na system bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego. Współczesna metodyka badań powinna być oparta o wyniki przeprowadzonych w Polsce badań naukowych weryfikujących zarówno dotychczas stosowane metody badań psychologicznych kierowców, jak i te najbardziej obiecujące metody używane na świecie. Celem artykułu jest wskazanie roli psychologii transportu we współczesnym systemie BRD i analiza wybranych urządzeń badawczych, które są stosowane zarówno w diagnostyce, jak i w badaniach naukowych.

EN

Complex set of different factors influence drivers’ behavior. In Poland psychological tests for drivers are one of the key elements of the road safety system. There are significant differences amongst transport psychologists concerning the choice of methods for testing of drivers, mainly when it comes to assessment of the usefulness of results of various tests in predicting the functioning of the drivers and their potential impact on traffic safety. Contemporary research methodology should be based on results of scientific research conducted in Poland, verifying the existing methods of psychological driver tests. Article indicates role of traffic psychology in the modern road safety system and analyzes selected research and diagnostic devices that are used in traffic psychology.

17

Wybrane postawy stanowiące zagrożenie na drodze - rola psychologii transportu w systemie działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego

Ucińska M.

Logistyka

|

2012

|

nr 3

PL

Na bezpieczeństwo ruchu drogowego składa się wiele elementów, z których najważniejszymi są: człowiek, pojazd, droga i warunki drogowe. Spośród tych elementów pierwszeństwo ma człowiek, który stanowi jedyny świadomy element sytuacji drogowej i to zazwyczaj podejmowane przez niego działania wpływają na powstawanie wypadków drogowych. Postawy i zachowania, jakie kierowcy prezentują w trakcie jazdy, można świadomie kształtować i wybierać. Indywidualne cechy kierowcy (płeć, doświadczenie), cechy otoczenia, drogi, pojazdu oraz warunki atmosferyczne są jednym z elementów wpływających na podejmowane przez kierowcę decyzje o działaniach bezpiecznych lub ryzykownych. W artykule omówione zostaną wybrane postawy stanowiące zagrożenie na drodze ( alkohol, prędkość, rozmowa przez telefon komórkowy) oraz działania profilaktyczne, jakie podejmowane są przez psychologów transportu mające wpływać na zmianę tychże zachowań.

EN

Many elements consist on road safety, the most important are: driver, vehicle, road, road conditions. The driver has a priority and he is the only conscious part of the road situation and usually because of his behavior the road accident happens. Attitudes and behaviors that represent the driver while driving, can be consciously shaped and chosen. Individual driver features (gender, experience), as well as characteristics of the environment, roads, vehicle and weather conditions are one of the elements influencing the decisions taken by the driver of safe or risky activities. This paper will discuss some of the attitudes on the road (speed, talking on a cell phone, alcohol) and prophylactic activities that are undertaken by transport psychologists to reduce these behaviors on the road.