Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Litostratygrafia, systemy depozycyjne i cykle transgresywno-regresywne dewonu basenu lubelskiego

Narkiewicz M.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

T.196

53--146

PL

W wyniku analizy 19 kluczowych profili wiertniczych, wspartej reinterpretacją materiałów publikowanych, zmodyfikowano i uzupełniono dotychczasowy formalny podział litostratygraficzny dewonu środkowego i górnego, obejmując nim cały basen lubelski. Wydzielono 6 nowych oraz zrewidowano 6 wcześniej wydzielonych formacji i ogniw. Jednostki litostratygraficzne przypisano do systemów depozycyjnych: od aluwialnego, przybrzeżnych systemów morsko-lądowych, przez platformę węglanową, płytki szelf, lagunę ewaporacyjną, po głębszy szelf i basen szelfowy. Wyróżniono 11 cykli transgresywno-regresywnych odpowiadających rangą sekwencjom trzeciego rzędu. Architektura depozycyjna odzwierciedla cztery etapy rozwoju basenu. Etap wczesnodewoński odpowiada jednemu megacyklowi T-R, złożonemu niemal wyłącznie z osadów terygenicznych, od ilasto-mulistych otwartomorskich po aluwialne systemy warunkowane tektoniczną ruchliwością bloków podłoża. Na etap środkowodewoński–wczesnofrański składa się 7 niegrubych cykli T-R rejestrujących znaczną zmienność w sukcesji środowisk depozycyjnych. Płytsze środowiska występują w SE i NE części basenu, erozja przeważa w części NW. Z etapem środkowo–późnofrańskim (3 cykle T-R) wiąże się wzrost tempa sedymentacji uwarunkowany przez puls subsydencji tektonicznej, przewaga węglanowych systemów otwartomorskich i największy zasięg zbiornika. Etap fameński, odpowiadający pojedynczemu cyklowi T-R, charakteryzuje się największymi miąższościami osadów i najsilniejszymi gradientami facjalnymi. Zaznaczył się wówczas rozwój wyraźnego depocentrum, a następnie aktywizacja tektoniczna wzdłuż obrzeżenia NE. Basen dewoński dzieli się na segmenty poprzeczne: komarowski (SE), lubelski (centralny) i stężycki (NW). Pierwszy charakteryzuje się rozwojem systemów proksymalnych, w tym lądowych, ale przy znacznej subsydencji. Drugi reprezentuje maksymalną subsydencję i najbardziej głębokowodne facje, natomiast trzeci – wyklinowanie osadów i/lub facje płytkomorskie w strefie obrzeża basenu, zwłaszcza w środkowym dewonie i franie.

EN

Previous lithostratigraphic sudivision of the Middle and Upper Devonian has been supplemented, modified and extended over the entire Lublin Basin in SE Poland as a result of investigations of 19 key borehole sections and reinterpretation of published data. Six new members have been defined, whereas six other units of a formation or member rank have been revised. The lithostratigraphic units have been ascribed to depositional systems ranging from alluvial and marginal marine to a carbonate platform, shallow restricted shelf, evaporative lagoon, to open-marine carbonate-shaly shelf and deeper shaly-carbonate shelf basin. The systems have been attributed to 11 transgressive-regressive (T-R) cycles corresponding to3rd order depositional sequences. The depositional architecture reflects four stages of a basin development. The Early Devonian stage corresponds to a single T-R megacycle, comprising terrigeneous sediments from open marine shaly basin to alluvial systems con-trolled partly by synsedimentary block movements. The Middle Devonian to Early Frasnian stage comprises 7 T-R cycles with a total thickness <400 m and displaying considerable depositional facies variability. Generally, shallower-water environments extended in SE and NE parts of the basin, whereas erosion prevailed in its NW segment. The Middle–Late Frasnian stage (3 T-R cycles) is characterized by initially increased depositional rates connected with a pulse of tectonic subsidence, predominance of open-marine carbonate systems, and a maximum basin extent. The Famennian developmental stage, corresponding to a single T-R cycle, is exceptional due to a maximum sediment-thickness and strong lateral facies and thickness gradients related to a distinct depocentre development, followed by increased activity of a tectonic zone in NE. The Devonian basin can be divided into three transversal segments: Komarów (SE), Lublin (central), and Stężyca (NW). The first one is characterized by a largest proportion of shallow-marine and alluvial facies, and a considerable total subsidence. The central segment represents a maximum subsidence and deepest marine facies, whereas the NW one –reductions of sediment-thickness and/or shallower-water facies near the basin margin, particularly in the Middle Devonian and Frasnian.

2

Tektoniczne a eustatyczne uwarunkowania rozwoju sedymentacji dewonu świętokrzyskiego

Racki G., Narkiewicz M.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 1

65-76

PL

Ranga zdarzeń tektonicznych w dewonie świętokrzyskim jest wciąż trudna do sprecyzowania, ale wydaje się drugoplanowa. Nie ma świadectw " bretońskich " deformacji tektonicznych w końcu dewonu i uprzednio eksponowana rola tej "fazy " może ograniczać się do pulsu póżnofrańskiej subsydencji tektonicznej i ruchów blokowych, modyfikujących lokalnie zapis fluktuacji eustatycznych w szeroko rozumianym interwale przejściowym franu i famenu. Związki tego ożywienia tektonicznego na obszarze świętokrzyskim z póżnodewońskąprzebudowąplatformy wschodnioeuropejskiej (inicjacją ryftuprypecko-donieckiego i rozwojem rowu lubelskiego) są prawdopodobne, ale ich korelacja wymaga dalszego postępu w badaniach stratygraficznych na obu tych obszarach.

EN

Documented evidence of synsedimentary tectonics in the Devonian of the Holy Cross Mts. in most cases indicates limited magnitude of deformations leading to modification of the sedimentary record merely in a local scale. In contrast, the events interpreted as eustatic (including i.a. backstepping of the carbonate platform) have a widespread regional record. The tectonic subsidence analysis confirms differences in a development of the Łysogóry and Kielce regions, although both regions reveal very similar scenario of the "post-Caledonian " subsidence, differing mainly in the rates and total amount of the Devonian subsidence. The latter differences may be ascribed to contrasts in a deep structure ofcrustal blocks underlying both regions, separated by the Holy Cross Fault, and responding differently to a regional stress pattern, probably in an extensional regime. Although the importance of tectonic events in the Devonian of the Holy Cross Mts. is still difficult to ascertain, it appears rather subordinate in view of available observations. So far, there is no evidence of the "Bretonnian " tectonic deformations in the latest Devonian. The role of this ,, phase", previously stressed in several publications, may be limited to the probable small pulse of the late Frasnian subsidence and small-scale block movements locally modifying the record of eustatic fluctuations in the wide interval of the Frasnian-Famennian transition. The relationship between these tectonic phenomena and the Late Devonian structural rearrangement of the East European Craton, including initiation of the Pripyat-Donets Rift and development of the Lublin Trough is probable but requires further refinement of a stratigraphic correlation between the discussed areas.

3

Facies variability in the Cambrian deposits from the Kościerzyna and Gdańsk sections (Pomeranian Caledonides foreland, northern Poland) : a comparative study

Jaworowski K.

Geological Quarterly

|

2000

|

Vol. 44, Nr 3

249-260

EN

The origin of Cambrian clastics occurring in the marginal part of the East European Craton, in the foreland of the Pomeranian Caledonides is discussed. They were deposited in an epicontinental sea influenced by tides and storms. The first Lower Palaeozoic transgressive-regressive (T-R) cycle spans the Lower and most of the Middle Cambrian. The maximum transgression in the craton-margin part (Kościerzyna section) is marked by submarine erosion and a very low deposition rate around the Lower/Middle Cambrian boundary. The condensed deposit is a limestone - shell hash packstone with phosphatized mudstone clasts. In the inner part of the craton (Gdańsk section), the condensed deposit is represented by mudstones and heterolithic deposits with iron ooids. Transgressive phase deposits of the first T-R cycle from the Kościerzyna section are 323.5 m thick, while regressive phase deposits - 273.7 m thick. In the Gdańsk section the thicknesses are of 113.0 and 218.8 m, respectively. Deposits of the first T-R cycle of northern Poland and the Polish part of the Baltic Sea are overlain by those of the second T-R cycle, which, when complete, comprise the uppermost Middle Cambrian, Upper Cambrian and Lower Tremadoc. In both the sections discussed, deposits of the second T-R cycle were almost completely removed by pre-Arenig erosion. Facies analysis of deposits of the first T-R cycle from the Kościerzyna and Gdańsk sections shows that the source areas of terrigenous material, during both transgressive and regressive phases of this cycle, were elevated zones of the East European Craton.