PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 16

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  transformator elektroenergetyczny
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Transformatory elektroenergetyczne – zagadnienia wybrane
Skibko Zbigniew
Elektro Info
|
2020
|
nr 12
30--31
PL
W artykule przedstawiono podstawowe kryteria, według których należy dobierać transformatory do układów elektroenergetycznych, ze szczególnym uwzględnieniem straty ich mocy.
EN
The article presents the basic criteria according to which transformers should be selected for power systems, with particular emphasis on their power losses.
2
Straty mocy w transformatorach
Skibko Zbigniew
Elektro Info
|
2020
|
nr 7-8
62--64
PL
W artykule przedstawiono wymagania stawiane stratom mocy występującym w transformatorach elektroenergetycznych. Przedstawiono wartości strat obciążeniowych i jałowych występujących w najczęściej stosowanych transformatorach olejowych oraz suchych żywicznych.
EN
The article presents the requirements for power losses in power transformers. The values of load and no-load losses in the most commonly used oil and dry resin transformers are presented.
3
Content available remote Praktyczne aspekty zastosowania wieloparametrycznej diagnostyki transformatorów wysokiego napięcia
Borucki S., Cichoń A., Frymus J., Skubis J.
Przegląd Elektrotechniczny
|
2017
|
R. 93, nr 11
47--51
PL
W artykule przedstawiono praktyczne przykłady zastosowania wieloparametrycznej diagnostyki transformatorów wysokiego napięcia. Badaniami objęto populację transformatorów charakteryzującą się zróżnicowanym czasem eksploatacji. W pomiarach wykorzystano zarówno podstawowe parametry diagnostyczne, a także zaawansowane metody pomiarowe. Na podstawie wyników pomiarowych dla każdej grupy jednostek określono główne problemy eksploatacyjne oraz rekomendacje remontowo – inwestycyjne.
EN
The article presents practical examples of multi-parameter diagnostics of high voltage transformers. The study included a transformer population with varying operating hours. Both basic diagnostic parameters and advanced measurement methods were used in the measurements. Based on the measurement results for each unit group, the main operational problems and repair and investment recommendations were identified.
4
Content available remote Ocena stanu technicznego konstrukcji mechanicznej rdzeni transformatorów oparta na analizie skumulowanego widma gęstości mocy mierzonych drgań
Borucki S., Cichoń A., Skubis J.
Przegląd Elektrotechniczny
|
2014
|
R. 90, nr 1
236--238
PL
W publikacji zaprezentowano wyniki wskazujące na możliwość opracowania bezinwazyjnej metody diagnostycznej oceny sztywności konstrukcji mechanicznej rdzeni transformatorów. Opracowywana metoda bazuje na wynikach analizy zmian w czasie skumulowanego widma gęstości mocy wibracji monitorowanego transformatora. W artykule scharakteryzowano badany obiekt, zastosowany system pomiarowy i omówiono zaproponowaną metodykę oceny stanu technicznego rdzenia z wykorzystaniem tzw. zmodyfikowanej metody wibroakustycznej.
EN
The paper presents the results indicate the possibility of developing non-invasive diagnostic method assessment of the mechanical stiffness of transformer cores. The developed method is based on the results of the analysis of changes over time the cumulative spectral power density vibration monitored transformer. This paper describes the test object, used measuring system and discussed the proposed methodology for the assessment of the technical condition of the core use of so-called modified vibroacoustic method.
5
Content available remote Dobór przetwornika pomiarowego do rejestracji sygnałów emisji akustycznej generowanych przez podobciążeniowy przełącznik zaczepów
Cichoń A., Frącz P.
Przegląd Elektrotechniczny
|
2013
|
R. 89, nr 4
326-328
PL
W artykule przedstawiono wyniki prac nad doborem przetwornika pomiarowego wykorzystywanego do rejestracji sygnałów emisji akustycznej (EA) generowanych przez podobciążeniowy przełącznik zaczepów (PPZ). Przedstawiono analizę porównawczą sygnałów EA generowanych przez PPZ w warunkach laboratoryjnych z zastosowaniem trzech przetworników pomiarowych o różnych charakterystykach przenoszenia. Na podstawie uzyskanych rezultatów wskazano jeden przetwornik, który umożliwia rejestrację zdarzeń akustycznych generowanych zarówno przez układ mechaniczny jak i zjawiska elektryczne występujące podczas pracy PPZ.
EN
Results of scientific research works considering selection of measuring transducer applied for registration of acoustic emission (AE) signals generated by on load tap changers (OLTC) are presented in the paper. A comparative analysis of AE signals generated by OLTC working under laboratory conditions in three setups, each applying measuring transducers with different transmittance. The comparative analysis was performed in order to determine their suitability for OLTC technical condition diagnosis. Based on the results achieved one transducer which enables for registration of acoustic events generated by the mechanical setup as well as by electric phenomena occurring during OLTC operation was selected.
6
Content available Diagnostyka stanu technicznego obwodu magnetycznego transformatorów energetycznych z wykorzystaniem zmodyfikowanej metody wibroakustycznej
Borucki S., Cichoń A., Skubis J.
Pomiary Automatyka Kontrola
|
2013
|
R. 59, nr 2
102--105
PL
W publikacji scharakteryzowano zaproponowaną metodykę, tzw. zmodyfikowaną metodę wibroakustyczną, oraz przedstawiono rezultaty badań uzyskane na dwóch transformatorach, jednostce typu TR 16000/110 i TORb 25000/110. Ocenę efektywności opracowanej metodyki pomiarowo – diagnostycznej przeprowadzono poprzez korelację wyników analizy czasowo – częstotliwościowej zarejestrowanych wibracji z rezultatami badań chromatograficznych (DGA) oleju elektroizolacyjnego pobranego z kadzi monitorowanych urządzeń. Analizę zarejestrowanych drgań wykonano z wykorzystaniem przekształceń STFT, CWT i DWT.
EN
The subject of the paper concerns evaluation of the technical condition of the power transformer magnetic circuit by measuring and analyzing vibrations recorded during switching on the transformer. This paper presents the results of technical verification of the noninvasive method used for diagnostics of transformer cores. The research on application of this method has been performed at the Institute of Power Engineering of the Opole University of Technology for several years. The paper characterizes the proposed methodology, the so-called modified vibroacoustic method, and presents the results obtained on two tested transformers, type TR 16000/110 and TORb 25000/110. Evaluation of the effectiveness of the developed methodology of diagnostic measurements was performed by correlation analysis of the time-frequency vibrations recorded with the results of chromatographic studies (DGA) of oil taken from the transformer tank. The recorded vibrations were analyzed using the transformation STFT (Short Time Fourier Transform), CWT (Continuous Wavelet Transform) and DWT (Discrete Wavelet Transform). On the basis of the results given in this paper as well as the currently conducted research work, it was found that there is a real possibility of using the developed method for noninvasive assessment of technical condition of mechanical construction of power transformer cores in operating conditions.
7
Analiza współczynnika strat dielelektrycznych jako kryterium oceny poziomu starzenia mineralnego oleju elektroizolacyjnego
Dobry D.
Zeszyty Naukowe. Elektryka / Politechnika Opolska
|
2012
|
z. 67
9-12
PL
Tematyka badań związana z rozwojem materiałów elektroizolacyjnych oraz metod diagnostycznych transformatorów elektroenergetycznych jest już rozwijana od wielu lat [1]. Eksploatacja transformatorów, koszty diagnozy oraz napraw są bardzo wysokie, dlatego tak istotne staje się ciągłe udoskonalanie obecnych metod diagnostycznych oraz ciągłe poszukiwanie nowych rozwiązań pozwalających na dokładniejszą prognozę procesów starzeniowych zachodzących w olejach elektroizolacyjnych. Istnieje wiele metod diagnostycznych zarówno pośrednich jak i bezpośrednich wykorzystywanych do badań parametrów elektroizolacyjnych olejów transformatorowych. W niniejszym artykule przedstawiono metodę diagnostyczną wysokonapięciowych układów izolacyjnych opartą na pomiarze tgδ w funkcji częstotliwości. Obiektem badań są przygotowane próbki olejowe o różnym czasie starzenia. Wyniki badań mają posłużyć do weryfikacji poprawności metody pomiarowej, a w przyszłości przyczynić się do budowy modelu służącego weryfikacji wyników pomiarowych związanych z oceną stopnia zestarzenia izolacji olejowych.
EN
The paper presents a diagnostic method of insulating mineral oil systems based on the measurement of dielectric loss factor. The objects of the research are oil samples prepared at different times of aging time. The results will be helpful to creating aging process model, used to verifying measurement results of degradation in mineral insulation oil (aging process) based on measurements of dielectric loss factor.
8
Content available remote Zastosowanie ciągłej transformaty falkowej do analizy wibracji rejestrowanych zmodyfikowaną metodą wibroakustyczną
Borucki S., Cichoń A., Boczar T.
Przegląd Elektrotechniczny
|
2012
|
R. 88, nr 11b
199-202
PL
W artykule przedstawiono wyniki prób związanych z opracowywaniem bezinwazyjnej metody diagnostyki stanu technicznego rdzenia transformatora na podstawie analizy drgań mechanicznych mierzonych podczas jego załączania. Analizę zarejestrowanych wibracji przeprowadzono z wykorzystaniem ciągłej transformaty Fouriera (CWT), dla trzech stanów pracy badanego transformatora: bez uszkodzeń rdzenia, z poluzowanymi śrubami jarzma górnego oraz rozkręconymi śrubami belek jarzma górnego i dolnego.
EN
The article presents the results of attempts made to develop a non-invasive diagnostic method of a technical state of a transformer’s core based on an analysis of mechanical vibrations registered during the start-up of the transformer analyzed. The analysis of recorded vibroacoustic signals was performed my means of Continuous Wavelet Transform (CWT) for three different operating cases: the transformer with no core defect, the transformer with loose screws of the magnetic circuit of the upper yoke and the transformer with completely loosen screws of the beam of the upper yoke and the lower core.
9
Content available Ocena stanu technicznego transformatorów elektroenergetycznych z wykorzystaniem metody emisji akustycznej
Skubis J., Borucki S., Cichoń A.
Pomiary Automatyka Kontrola
|
2011
|
R. 57, nr 4
343-347
PL
Tematyka artykułu dotyczy wykonanych przez pracowników Politechniki Opolskiej badań związanych z detekcją, oceną intensywności i lokalizacją wyładowań niezupełnych metodą emisji akustycznej w trzech transformatorach elektroenergetycznych o mocach 125, 160 i 400 MVA. Rezultatem przeprowadzonych prac było sformułowanie rekomendacji technicznych dotyczących aktualnego stanu technicznego badanych jednostek. Analizę zarejestrowanych impulsów akustycznych przeprowadzono w dziedzinie czasu, częstotliwości i czasowo-częstotliwościowej.
EN
An important part of a comprehensive evaluation of the technical condition of power transformers is detection, assessment of the intensity and location of partial discharges (PDs), that may occur in their paper-oil insulation systems. Modern monitoring techniques are increasingly using the acoustic emission (AE) method, which combines the features of the gas chromatography and electricity methods, to evaluate the electrical discharge. The paper presents investigations performed by a team of the Opole University of Technology dealing with the detection, evaluation, intensity and location of PDs by means of the AE method for three transformers of 125, 160 and 400 MVA power. The result of this work was formulation of technical recommendations for the current technical condition of units. The analysis of the recorded pulses EA was conducted in the time, frequency and time-frequency domain. The paper generally characterizes the possibility of the AE method, and the used measuring system (Fig. 1). There are given the technical parameters of the energy object under study (Figs. 2, 7 and 11). The results of detection, assessment of the intensity and location of electrical discharges in transformers diagnosed are shown in Figs. 3, 5, 6, 9, 10, 13, 14 and Tables 1-4.
10
Content available Koncepcja redukcji hałasu chłodnic wentylatorowych
Zając J., Włodarz R., Borucki S., Cichoń A.
Pomiary Automatyka Kontrola
|
2011
|
R. 57, nr 4
338-342
PL
Tematyka artykułu dotyczy prowadzonych przez firmę Energo-Silesia i pracowników Politechniki Opolskiej badań i prac koncepcyjnych zmierzających do zaprojektowania oraz skonstruowania nowoczesnej, niskoszumnej chłodnicy wentylatorowej. Celem omawianych w artykule badań jest próba optymalizacji aktualnie stosowanych w przemyśle konstrukcji olejowo-powietrznych układów chłodzących transformatorów pod kątem możliwość redukcji generowanego przez nie hałasu. W pracy zaproponowano trzy sposoby redukcji poziomu ciśnienia akustycznego poprzez: zmianę kształtu dyfuzora wylotu powietrza, zastosowanie cichobieżnych wentylatorów i regulacji prędkości obrotowej wentylatorów.
EN
During the operation a power transformer produces noise whose main sources are, among others, cooling fans and magnetostrictive vibrations of the core [1, 2]. A power transformer installed in an industrial object should be chosen in such a way that the noise arising during its normal operation does not exceed the limit values set out in particular in environmental standards [3, 4]. The paper presents the scope of research and conceptual work conducted by the staff of the Energo-Silesia company and Opole University of Technology. It is aimed at design and construction of a modern, low-noise cooling fan. The main objective of the work is an attempt to optimise the methods used in construction industry of oil-air cooling systems of power transformers as well as to assess constraints generated by the environmental sound pressure level. There are proposed three potential areas for possible reduction of noise produced in coolers. The first is optimisation of a structure housing the column and use of steering cooler air stream (Fig. 1b). The second option is to use a specialised fan blade design, and consequently a reduced power level (Figs. 2 and 4). The last and most widely described in publications is the concept of intelligent speed control of fan motors (Figs. 8 and 9).
11
Content available Diagnostyka rdzenia transformatora elektroenergetycznego z wykorzystaniem zmodyfikowanej metody wibroakustycznej
Borucki S.
Pomiary Automatyka Kontrola
|
2011
|
R. 57, nr 4
331-334
PL
Genezę podjętych w artykule prac stanowi problem skutecznej oceny stanu technicznego konstrukcji mechanicznej rdzeni transformatorów elektroenergetycznych. W publikacji zaprezentowano wyniki wskazujące na możliwość opracowania nowej i bezinwazyjnej metody diagnostycznej rdzeni z wykorzystaniem zaproponowanej przez autora tzw. zmodyfikowanej metody wibroakustycznej (MVM). Zamieszczone w artykule oryginalne rezultaty badań uzyskano podczas prób laboratoryjnych z wykorzystaniem transformatora olejowego o mocy 200 kVA.
EN
The problem of effective assessment of the technical condition of power transformer core mechanical structure originated the research work discussed in this paper. The investigation results show the possibility of developing a new and non-invasive diagnostic method for the transformer magnetic circuit. The method developed is based on time-frequency analysis of measured mechanical vibrations of the device monitored. The recording of vibrations is performed during the monitored transformer no-load operation. The paper characterises the power object under study (Fig. 1), the measuring system applied and discusses the new methodology for assessing the core technical condition using the modified vibroacoustic method (MVM). The original measurement results presented in the paper were obtained during switching on a 200 kVA transformer under laboratory conditions. The analysis of the signals measured was carried out for three operating conditions of the transformer under study: with the core pressed by a manufacturer; with the core with loose screws fixing the upper yoke (Fig. 2a) and with the core with loose screws fixing the upper and lower yokes (Fig. 2b). The research results (Figs. 3-5) obtained from this experiment show a potential possibility of developing a non-destructive and effective method for assessing the technical condition of the core mechanical structure of transformer units operating in the electric power system, especially the ones of a strategic character.
12
Content available Praktyczny przykład skutecznej detekcji i lokalizacji wyładowań niezupełnych metodą emisji akustycznej w transformatorze elektroenergetycznym
Skubis J., Cichoń A., Borucki S.
Pomiary Automatyka Kontrola
|
2009
|
R. 55, nr 1
30-33
PL
W artykule przedstawiono przykład diagnostyki transformatora elektro-energetycznego pod kątem oceny stanu technicznego papierowo - olejowego układu izolacyjnego zagrożonego występowaniem wyładowań niezupełnych (WNZ). Badania przeprowadzono podczas normalnej pracy jednostki transformatorowej, rejestrując w 36 punktach na powierzchni kadzi sygnały emisji akustycznej (EA) pochodzącej od zjawisk fizycznych występujących wewnątrz transformatora. Zarejestrowane sygnały poddano analizie w dziedzinie czasowej, częstotliwościowej i czasowo - częstotliwościowej. Wynikiem badań była detekcja i lokalizacja miejsca występowania wyładowań elektrycznych oraz wskazanie prawdopodobnej przyczyny i miejsca ich powstawania.
EN
Three measurement methods: gas chromatography method (DGA), electrical method and AE method are used in the assessment of the technical condition of paper-oil insulation of high-power transformers exposed to the occurrence of partial discharges (PDs). The acoustic method of PD detection is used as a supplementary one to the two others, mainly the gas chromatography method which does not make it possible to locate the place of the insulation system defect appearance. The basic advantage of the AE method, compared with the electrical one, is the possibility of its application during regular operation of power appliances [2, 3]. The paper presents the measurement results of the AE signals accompanying regular operation of a power transformer of 270 MVA. In order to assess the intensity of the AE signals measured on the object under study, coming from physical phenomena taking place inside a tub, three analyses were performed: in the time, frequency and time-frequency domains. Registration of the AE signals, the distributions of which is shown in Fig. 2, was carried out at 36 measurement points. An exemplary waveform of the AE signals registered is shown in Fig. 3, while the results of the analysis in the time domain are listed in Tables 1 and 2. In order to assess the waveforms registered more accurately, the analysis in the frequency domain was carried out and amplitude spectra were determined, an example of which is presented in Fig. 4. The time-frequency analysis was performed by using a short-time Fourier transform (STFT) determining two-dimensional spectrograms of the power density spectrum (Fig. 5). The assessment of the technical condition of the transformer under study made it possible to detect and locate areas in which PDs occurred. Damage of magnetic screens is a probable cause of their occurrence.
13
Content available Analiza wyników pomiarów diagnostycznych transformatora elektroenergetycznego uzyskanych metodą emisji akustycznej
Kurtasz P., Witkowski P., Boczar T.
Pomiary Automatyka Kontrola
|
2009
|
R. 55, nr 1
23-26
PL
W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań diagnostycznych układu izolacyjnego transformatora energetycznego z wykorzystaniem metody emisji akustycznej (EA), które przeprowadzono podczas jego normalnej eksploatacji w warunkach przemysłowych. Przedstawiono rezultaty analizy czasowej, częstotliwościowej, czasowo-częstotliwościowej i korelacyjnej zarejestrowanych sygnałów EA. Zostały wyznaczone i poddane analizie kolejno: przebieg czasowy (rys. 2), widma amplitudowe (rys. 3, 4, 5), spektrogram obliczony z wykorzystaniem krótkoczasowej transformaty Fouriera STFT (rys. 6) oraz funkcja autokowariancji (rys. 7). Badania diagnostyczne zostały przeprowadzone z uwagi na wysoki stan zagazowania oleju elektroizolacyjnego, na który wskazywały wyniki wykonanych dwukrotnie badań chromatograficznych. Ponadto badany transformator dwa razy, w krótkim okresie czasu został automatycznie wyłączony w wyniku zadziałania kolejno zabezpieczenia gazowo - przepływowego oraz zabezpieczenia różnicowo - prądowego. Dlatego istnało uzasadnione podejrzenie, że w kadzi analizowanego transformatora mogą występować wyładowania niezupełne (WNZ) o znaczącym poziomie i intensywności. Przeprowadzono analizę zarejestrowanych sygnałów akustycznych, której wyniki wskazują na brak obecności typowych form WNZ wewnątrz kadzi badanego transformatora. Jednakże charakter zarejestrowanych sygnałów akustycznych wskazuje na to, że ich źródłem jest zjawisko fizyczne. Jednocześnie wykazano, że nie są one typowymi sygnałami zakłóceniowymi generowanymi przez aparaturę pomiarową, pracujący transformator i otoczenie.
EN
The paper presents the results of diagnostic investigations of an electric power transformer insulation system using the acoustic emission (AE) method. The investigations were carried out during the regular operation of the transformer under industrial conditions. The results of the time, frequency, time-frequency and correlative analyses of the AE signals registered are given. The waveform (Fig. 2), amplitude spectra (Figs. 3, 4, 5), the spectrogram calculated by using a short-time Fourier transform STFT (Fig. 6) and the autocovariance function (Fig. 7) were determined and analysed. The diagnostic tests were performed because of a bad physio-chemical condition of the electroinsulation oil shown by the results of the repeated chromatographic investigations. Moreover, the transformer under study was, in a short period of time, automatically switched off twice - by the gas - flow protection and then by the differential - current protection. Therefore it was justified to suspect that partial discharges (PDs) of a significant level and intensity might occur in the tub of the transformer analysed. The analysis of the acoustic signals registered was carried out, the results of which showed the lack of typical PD forms inside the tub of the transformer under study. However, the character of the acoustic signals registered indicated that their source was a physical phenomenon. At the same time it was proved that they were not typical interfering signals generated by a working transformer or environment.
14
Model transformatora elektroenergetycznego do analizy zwarć wewnętrznych.
Bejmert D., Rebizant W.
Prace Naukowe Instytutu Energoelektryki Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały
|
2007
|
Vol. 97, nr 31
3-13
PL
W artykule przedstawiono opis modelu transformatora elektroenergetycznego do oceny działania algorytmów zabezpieczeniowych, zarówno tych klasycznych aktualnie stosowanych jak i nowoprojektowanych. Prezentowany model umożliwia symulowanie różnego rodzaju zakłóceń istotnych z punktu widzenia analizy pracy transformatora. Szczególną uwagę zwrócono na sposób modelowania wewnętrznych zwarć doziemnych oraz międzyzwojowych obejmujących dowolną liczbę zwojów. Do zaimplementowana modelu niezbędna jest jedynie znajomość podstawowych parametrów znamionowych transformatora (wyniki pomiarów stanu jałowego oraz z prób zwarciowych). Do przygotowania modelu transformatora oraz do jego zweryfikowania, użyto programu do symulacji elektromagnetycznych stanów przejściowych ATP-EMTP.
EN
Power transformer model for development and performance evaluation of protection algorithms is presented in the paper. Proposed model allows simulating various disturbances important from a viewpoint of transformer performance analyses. Special attention is paid to simulation of faults between any turn and the earth and between any two turns of the transformer winding. The model requires only the standard test data of both exciting and short-circuit tests. Presented model has been tested with Electromagnetic Transients Program ATP-EMTP.
15
Content available Zastosowanie klasyfikatora neuronowego w systemie eksperckim oceny stanu układów izolacyjnych transformatorów elektroenergetycznych
Boczar T., Borucki S., Cichoń A.
Pomiary Automatyka Kontrola
|
2007
|
R. 53, nr 10
29-32
PL
Tematyka artykułu dotyczy oceny możliwości wykorzystania jednokierunkowej sieci neuronowej w systemie eksperckim diagnostyki stanu układów izolacyjnych transformatorów elektroenergetycznych. W artykule przedstawiono teoretyczne i praktyczne możliwości budowy systemu ekspertowego, bazującego na metodzie emisji akustycznej, wspomagającego diagnostykę układów izolacyjnych transformatorów dużej mocy. Zamieszczone w pracy wyniki przedstawiają skuteczność rozpoznawania badanych form WNZ (defektów izolacji), uzyskaną przy zastosowaniu klasyfikatora neuronowego, jak również ocenę możliwości jego zastosowania jako mechanizmu wnioskującego komputerowego systemu diagnostycznego.
EN
The subject matter of the paper refers to the evaluation of the application possibilities of a single-direction neural network in the expert system of the diagnostics of the insulation system condition. The paper presents theoretical and practical possibilities of building an expert system based on the acoustic emission method, assisting the diagnostics of insulation systems of high power transformers. The results presented in this paper show the recognition effectiveness of the PD forms under study (insulation defects), obtained by using a neural classifier as well as the evaluation of its application possibilities as an inferring mechanism of a computer diagnostic system.
16
Analiza gazów rozpuszczonych w oleju jako narzędzie bezinwazyjnej diagnostyki transformatorów
Wasiukowa J., Słowikowska H.
Nowa Elektrotechnika
|
2006
|
nr 9 (25)
26--29
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.