Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

A quantitative HPLC method for simultaneous determination of prodrug of voriconazole and voriconazole in beagle plasma, and its application to a toxicokinetic study

Wen Yufa, Chen Shuang, Yuan Yanjuan, Shao Qing, He Xuejun, Qiao Hongqun

Acta Chromatographica

|

2022

|

Vol. 34, no. 2

162--169

EN

A simple, rapid, efficient and reproducible method based on High Performance Liquid Chromatography (HPLC) for simultaneous determination of prodrug of voriconazole (POV) and voriconazole in beagle plasma has been established and validated. Omeprazole was utilized as the sole internal standard. Analytes and internal standards were extracted through protein precipitation and separated on a Venusil XBP C18 chromatography column (4.6 × 250 mm, 5 µm). The mobile phase was methanol and 20 mmol/L potassium dihydrogen phosphate. Chromatographic separation was achieved by using an isocratic elution procedure that used 65% methanol and a flow rate of 1 mL/min. The ultraviolet (UV) detection wavelength was 256 nm and the total running time was 15 min. This method showed good linear ranges of 100–75,000 ng/mL for voriconazole prodrug and 200–100,000 ng/mL for voriconazole respectively. The precision and accuracy were acceptable. Analytes in plasma samples are stable under different temperatures and storage conditions. The developed HPLC method has been successfully applied to the studies of toxicokinetics of POV after intravenous drip in beagle and provided important information for the further development and application.

2

Effect of curcumin and pirfenidone on toxicokinetics of paraquat in rat by UPLC–MS/MS

Wang S., Lin Z., Su K., Zhang J., Zhang L., Gao Z., Ma J., Wang X.

Acta Chromatographica

|

2018

|

Vol. 30, no. 1

26--30

EN

The rats were randomly divided into paraquat group, curcumin treatment group, and pirfenidone treatment group. The concentration of paraquat in rat plasma was determined by an ultra-performance liquid chromatography–tandem mass spectrometry (UPLC–MS/MS) method over the range of 10–2000 ng mL−1. Chromatographic separation was achieved on a BEH HILIC (2.1 mm × 100 mm, 1.7 μm) column. The mobile phase was consisted of acetonitrile and 10 mm ammonium formate buffer (containing 0.1% formic acid) with gradient elution pumped at a flow rate of 0.4 mL min−1. Protein precipitation with acetonitrile was used as sample preparation. Compared with the paraquat group, there is statistical toxicokinetic difference for curcumin treatment group and pirfenidone treatment group, AUC(0 − t) decreased (P < 0.05), clearance (CL) increased (P < 0.05) for curcumin or pirfenidone treatment group, and Cmax decreased (P < 0.05) for curcumin treatment group. The results showed that treatment by curcumin and pirfenidone could relieve acute paraquat poisoning in rats.

3

Toksykologia substancji psychoaktywnych

Stradecka A.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2016

|

nr 11-12

30--32

PL

W artykule przedstawione zostały podstawowe informacje na temat toksykologii związków psychoaktywnych. Opisuje on mechanizmy absorpcji, przemian i wydalania, a także sposoby działania wybranych substancji. Artykuł opisuje ponadto typy działań ubocznych, które wywołują związki psychoaktywne.

EN

The following article introduces principles of toxicology of psychoactive substances. It describes mechanisms of absorption, metabolism and excretion of selected compounds, as well as their mode of action. The article also describes side effects of psychoactive substance administration.

4

Ołów i jego związki nieorganiczne, z wyjątkiem arsenianu(V)/ ołowiu(II) i chromianu(VI) ołowiu(II) - w przeliczeniu na ołów, frakcja wdychana. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Jakubowski M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2014

|

Nr 2 (80)

111--144

PL

Ołów (Pb) jest miękkim srebrzystoszarym metalem. Należy do grupy 14. układu okresowego. Narażenie na ołów występuje zarówno w środowisku pracy, jak i w środowisku życia. W ciągu ostatnich 20, lat istotnemu zmniejszeniu uległo narażenie na ołów w środowisku życia. Zmniejszeniu uległo także w Polsce narażenie na ołów w środowisku pracy. W narażeniu na ołów o stężeniach większych niż wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), tj. 0,050 mg/m3 pracuje obecnie w Polsce 3297 osób. W 1991 r. osób tych było 5076. Największą liczbę przekroczeń wartości NDS stwierdzano w procesach: produkcji metali (1864 osób), metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i innych urządzeń (340 osób) oraz urządzeń elektronicznych (316 osób). W środowisku pracy główną drogę wchłaniania ołowiu i jego związków stanowi układ oddechowy, jakkolwiek ołów może się wchłaniać także, zależnie o warunków pracy, z przewodu pokarmowego. Deponowanie aerozoli zawierających ołów w płucach zależy od wymiaru cząstek. Wydajność deponowania cząstek aerozolu zawierającego ołów w płucach ocenia się na 30 -s- 50%. Cząstki aerozolu osadzające się w drzewie oskrzelowym ulegają usunięciu do jamy ustnej i mogą ulec połknięciu. Ołów zawarty we frakcji respirabilnej ulega całkowitemu wchłonięciu z płuc. Z przewodu pokarmowego wchłania się około 10% pobranego ołowiu u osób dorosłych i około 50% u dzieci. We krwi około 99% ołowiu ulega wiązaniu z erytrocytami. Około 92% ołowiu zawartego w organizmie deponuje się w kościach. Stężenie ołowiu we krwi (B-Pb) stanowi wypadkową procesów wchłaniania, roz-mieszczenia i wydalania. Stan równowagi stężeń ołowiu we krwi jest osiągany po około 3 miesiącach od rozpoczęcia narażenia. Po przerwaniu narażenia półokres eliminacji ołowiu z krwi i tkanek miękkich wynosi około 30 dni, a z kości 5 + 10 lat. Łożysko nie stanowi bariery dla ołowiu. Wszystkie skutki zdrowotne narażenia na ołów są odnoszone do stężeń ołowiu we krwi. W związku z tym, istotne było określenie zależności między stężeniami ołowiu w powietrzu (A-Pb) i we krwi, która jest zależna od formy chemicznej ołowiu w powietrzu oraz od rodzaju produkcji. Na podstawie uzyska-nych wyników badań wykazano, że zwiększeniu stężenia ołowiu w powietrzu o 1 ug/m3 odpowiada wzrost stężenia ołowiu we krwi w zakresie 0,3 + 1,9 ug/L. Istnieje duża liczba danych dotyczących działania toksycznego ołowiu u ludzi typu dawka- -skutek i dawka-odpowiedź. Dotyczą one zarówno środowiska pracy, jak i środowiska życia. U osób dorosłych za układy krytyczne działania ołowiu uznaje się: układ krwiotwórczy, układ sercowo-naczyniowy, układ nerwowy oraz nerki. U dzieci układem krytycznym jest ośrodkowy układ nerwowy. Wczesne skutki działania ołowiu w tych układach i narządach pojawiają się u osób dorosłych, gdy stężenie ołowiu we krwi wynosi około 300 ug/L lub nawet poniżej tej wartości. U dzieci działanie ołowiu na ośrodkowy układ nerwowy jest bezprogowe. Ołów został uznany przez IARC za czynnik o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla zwierząt i prawdopodobnie rakotwórczym dla ludzi (grupa 2A). Zgodnie z powszechnie zaakceptowaną opinią, podstawę oceny narażenia na ołów powinna stanowić wartość dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB). Aktualne dane wskazują na możliwy wpływ ołowiu na nerki oraz układy: nerwowy, krwiotwórczy i krążenia, gdy stężenia ołowiu we krwi wynoszą około 300 pg/L. Proponuje się więc zmniejszenie wartości dopuszczalnego stężenia w materiale bio-logicznym (DSB) dla ołowiu do 300 pg B-Pb/L. Wartość ta jest zgodna z zaleceniami ACGIH oraz propozycjami SCOEL i ICOH. Wartość NDS dla ołowiu i jego związków nieorganicznych nie ulega zmianie i wynosi 0,050 mg/m3. W warunkach 8-godzinnego narażenia zawo¬dowego wzrostowi stężenia ołowiu w powietrzu o 1 ng/m3 może odpowiadać wzrost stężeń ołowiu we krwi do 1,9 Hg/L. W związku z tym, narażeniu zawodowemu drogą inhalacyjną na ołów7 o stężeniu równym wartości NDS może odpowiadać przyrost stężenia ołowiu w7e krwi o około 100 ug/L. W Niemczech średnie geometryczne stężenie ołowiu we krwi u osób dorosłych i nienarażonych zawodowo na ołów wynosi 31 ug/L, a wartości referencyjne odpowiadające 95-percentylowi odpowiednio: u kobiet 70 ug/L i u mężczyzn 90 ug/L. W Republice Czeskiej i w7e Francji średnie geome-tryczne stężenia ołowiu w7e krwi wynosiły odpowiednio: 33 i 25,7 ug/ L. Suma stężeń ołowiu we krwi wynikających z narażenia środowisko-wego i zawodowego drogą inhalacyjną nie powinna w związku z tym przekraczać 200 |Jg/L. Przy założeniu, że w środowisku pracy pewne ilości ołowiu mogą się wchłaniać z przewodu pokarmowego, niezależnie od drogi inhalacyjnej, proponowana wartość DSB wynosząca 300 ug/L wydaje się być w pełni uzasadniona. Kobiety w wieku rozrodczym nie powinny pracować w narażeniu na ołów, ze względu na możliwy wpływ związku na rozwój ośrodkowego układu nerwowego płodu. Zgodnie z wymaganiami zawartymi w dyrektywie 98/24/WE, wykonywanie oznaczeń ołowiu we krwi obowiązuje w państwach Unii Europejskiej. Górne ograniczenie wartości stężenia ołowiu we krwi wynosi 700 ug/1, przy czym opieką medyczną powinni zostać objęci pracownicy pracujący w narażeniu na ołów o stężeniach ołowiu we krwi powyżej 400 ug/l. Wartość wiążąca dla ołowiu i jego związków nieorganicznych w powietrzu środowiska pracy zawarta w dyrektywie 98/24 WE wynosi 0,15 mg/ m3.

EN

Lead (Pb, atomic weight 207.19) in inorganic compounds usually has the oxidation state II, but state IV also occurs. Lead is a soft, silvery grey metal. In the Earth's crust it is present in various minerals such as sulfide, carbonate and sulfate. The metallurgy' of lead consists of three separate operations: concentrating ,smelting and refining. Occupational lead exposure occurs in the wide variety of set-tings during primary and secondary lead smelting, working in non-ferrous foundries, production of electric storage batteries, as well as scraping and sanding lead paint. Exposure to lead, both in the occupational and environmental settings decreased significantly during last 20 years. In 2004-2005, in Poland, 3297 persons were exposed to lead in occupational settings in concentrations higher than the Polish OEL amounting to 0.050 pg/m3. In the occupational setting, inhalation is then most significant route of exposure to lead. However, improvements in industry resulted in a reduction of lead concen¬trations in the air, making the gastrointestinal absorption increasingly important. Deposition and absorption of inhaled lead-containing particles are influenced by their size and solubility in w7ater. About 30 - 50% of lead containing parti¬cles is deposited in the lungs. That which is not deposited in alveoli is cleared by the mucociliary escalator and ingested. Only small fraction of ingested lead (about 10 %) in absorbed in adults. Under steady-state conditions, lead in blood is found primarily in the red blood cells (99%). In human adults, approximately 90% of the total body burden is found in the bones. This com¬partment contains two different pools of lead with different turnover rates, trabecular bone (23%) and cortical bone (69%). At the steady state conditions T1/2 of elimination of lead from blood amounts to about one month and from bones to 5 - 10 years. Most of the information on human exposure to lead , and the health effects resulting from it, is based on the lead in blood (B-Pb) levels. At steady state B-Pb reflects a combination of recent lead exposure to that which occurred several years ago. The relationship of B-Pb to air lead (A-Pb) exposure concentrations is as the bridge between A-Pb and possible damage to health of workers. The relationship varied from 0.3 to 1.9 pg/L blood per pg Pb/m’ air. In adults, the health effects of exposure to lead may include inhibition of several enzymes involved in heme synthesis, influence on the functions of the kidney, peripheral and central nervous system, and an increase of blood pressure, which is a significant risk factor for cardiovascular diseases. The threshold for these effects in adults amounts to about 300 pg/L B-Pb. The central nervous system is the main target organ for lead toxicity in children. There is no evidence of a threshold below wTrich lead does not cause neurodevel- opmental toxicity in children. Lead is carcinogenic in animal experiments, but there is only limited evidence for carcinogenicity' in humans (IARC category 2A). Identifying of a blood lead level in workers that would be protective during a working lifetime was necessary for recommending a TLV, because B-Pb values, rather than A-Pb concentrations, were most strongly related to health effects. The recommended BEI of 300 pgL is designed to minimize the possible effects on the mentioned above organs and systems in adults. Certain studies have reported effects at B-Pb below the proposed BEI value. However, the observed effects were transient, did not constitute a decrement in the worker's functional capacity, or was contradicted by other adequately conducted studied. If the steepest slope representing the relationship between B-Pb and A-Pb concentration in the workplace (1.9 pg/L of lead in blood per pg/rn3 air) is used for judging the contribution of airborne concentrations to B-Pb the proposed TLV- TWA of 0.050 mg/ m3 w'ould contribute an airborne, work- related fraction of B-Pb concentration of 95 pg/L. Therefore contributions from community sources and nonairborne workplace contamination should be controllable such that the total B-Pb concentrations could be kept below the BET of 300 pg/L. For example in Germany geometric mean concentration of B-Pb in the general population amounted to 31 pg/L and 95% percentyles to 70 pg/ L in women and 90 pg/ L in men Thus, the persons responsible for occupational hygiene must keep in mind that B-Pb, rather than A-Pb

5

Tetrachlorek węgla

Jakubowski M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2006

|

Nr 2 (48)

189--214

PL

Tetrachlorek węgla (CCl4) jest przezroczystą, bezbarwną cieczą o charakterystycznym zapachu zbliżonym do zapachu eteru. Jest substancją niepalną. W przeszłości był szeroko stosowany jako rozpuszczalnik do prania na sucho. Obecnie został całkowicie zastąpiony przez rozpuszczalniki mniej toksyczne. Jest wykorzystywany głównie do produkcji fluorowodorów stosowanych jako gaz napędowy w pojemnikach z aerozolami, do produkcji pianek z tworzyw sztucznych oraz w gaśnicach. Według danych Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi z 2001 r., w Polsce nie było osób narażonych na tetra chlorek węgla o stężeniach powyżej wartości NDS. Ostre lub przewlekłe zatrucia CCl4 drogą pokarmową powodowały wzrost stężeń enzymów w surowicy, nudności, anoreksję, wymioty, bóle brzucha, biegunki, żółtaczkę, powiększenie i stłuszczenie wątroby, zaburzenia czynności nerek, drgawki, zaburzenia wzroku, krwawienia, śpiączkę oraz zejścia śmiertelne. W przypadku przewlekłych zatruć CCl4 narządem docelowym jest wątroba. Dane literaturowe wskazują, że uszkodzenia wątroby są spowodowane powstawaniem w trakcie metabolizmu CCl4 reaktywnych rodników trichlorometylowego (CCl3) i trichlorometylowego rodnika ponadtlenkowego (CCl3O2 -), których powstawanie jest katalizowane przez mikrosomalny cytochrom P-450. Przyjmuje się, że działanie toksyczne wynika z wiązania wolnych rodników z hepatocytami znajdującymi się w środkowej części zrazika, co z kolei początkuje peroksydację lipidów i śmierć komórki. W odpowiedzi na uszkodzenie komórek miąższowych może nastąpić stymulacja komórek otaczających miejsce uszkodzenia. Związek ten wpływa także na czynność nerek oraz działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. Istnieją wystarczające dowody działania rakotwórczego tetrachlorku węgla u zwierząt doświadczanych. Jednakże działanie genotoksyczne CCl4 było słabe lub wręcz go nie było, szczególnie w komórkach ssaków in vivo. W związku z tym można przyjąć, że działanie rakotwórcze u gryzoni, stwierdzane tylko tam, gdzie występowało działanie toksyczne, było skutkiem wzrostu proliferacji komórek w odpowiedzi na uszkodzenia i że dawki niepowodujące działania cytotoksycznego nie wpływają na wzrost ryzyka działania rakotwórczego. Wartości normatywów higienicznych tetrachlorku węgla przyjęte w różnych państwach wykazują duże zróżnicowanie: od 3,2 mg/m3 w Niemczech do 65 mg/m3 wg OSHA w USA oraz w Rosji i w Austrii). Trudno określić przyczynę takiego zróżnicowania, gdyż nie ma wątpliwości, że narządem docelowym działania toksycznego tetrachlorku węgla jest wątroba, a podstawowe prace dotyczące toksycznego działania CCl4 opublikowano głównie w latach 1950-90. Za podstawę wartości NDS przyjęto wyniki badań Adamsa i wsp. (1952), w których szczury poddawano narażeniu inhalacyjnemu na CCl4 o szerokim zakresie stężeń - 32÷2520 mg/m3. W wyniku eksperymentu trwającego 202 dni (137 narażeń 5 dni w tygodniu, 7 h dziennie), podczas którego szczury poddawano narażeniu inhalacyjnemu na CCl4 o stężeniu 160 mg/m3, nie stwierdzono szkodliwego wpływu CCl 4 na wątrobę. U szczurów narażanych na stężenie 320 mg/m3 stwierdzono marskość wątroby niewielkiego stopnia. Przyjmując stężenie 160 mg/m3 za NOAEL i odpowiednie współczynniki niepewności, zaproponowano wartość NDS równą 20 mg/m3. W związku z tym, że u ludzi narażanych przez 180 min na CCl4 o stężeniu 70 mg/m3 nie stwierdzano żadnych skutków działania CCl4, a 70-minutowe narażenie na stężenie 308 mg/m3 spowodowało jedynie zmniejszenie stężenia żelaza w surowicy krwi w okresie 20÷44 h po narażeniu (Stewart i in. 1961), nie proponuje się określania wartości NDSCh.

EN

Carbon tetrachloride (CCl4) is a colorless, clear, nonflammable liquid with a characteristic ether-like odor. It may decompose upon heating to produce corrosive and toxic gases. Due to its toxic properties CCl4 is no longer used as a solvent. Liver is the target organ for carbon tetrachloride toxicity. Slight cirrhosis and fatty infiltration of the liver occurred as a result of chronic inhalation exposure (187 days, 134 days of exposure) of rats to 320 mg/m3 of carbon tetrachloride. NOAEL amounted to 160 mg/m3. CCl4 toxicity is due to biotransformation of the solvent into a free radical (CCl3) and other reactive metabolites by the hepatic cytochrome P-450 system and, particularly, by P4502E1. The toxicity of carbon tetrachloride is increased by alcohol ingestion. Carbon tetrachloride was classified by IARC as possibly carcinogenic to humans (Group 2B). Results of animal experiments suggested a common biological mechanism, cell death and regeneration. CCl4 is not genotoxic. Inhalation unit risk amounts to 1.5 E-5. There is evidence that CCl4 is fetotoxic but not teratogenic. Based on the NOAEL value from an inhalation study in rats a TWA value of 20 mg/m3 was proposed. . There are no bases for establishing OEL (STEL) or BEI values. The substance can be absorbed through skin.

6

3-(2,3-Epoksypropoksy)propen

Soćko R., Czerczak S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2006

|

Nr 3 (49)

47--63

PL

3-(2,3-Epoksypropoksy)propen (eter allilowo-glicydowy, EAG) jest bezbarwną cieczą o charakterystycznym, nieprzyjemnym zapachu podobnym do zapachu aldehydów, stosowaną głównie jako związek pośredni do syntezy żywic, a ponadto jako stabilizator związków chlorowanych, żywic winylowych i kauczuku. Główną populacją osób narażonych na 3-(2,3-epoksypropoksy)propen są pracownicy zatrudnieni przy produkcji tego związku. 3-(2,3-Epoksypropoksy)propen został sklasyfikowany jako substancja szkodliwa oraz jako substancja uczulająca. 3-(2,3-Epoksypropoksy)propen wchłania się głównie w drogach oddechowych w postaci par i w postaci ciekłej przez nieuszkodzoną skórę. W wyniku narażenia ostrego i przewlekłego na 3-(2,3-epoksypropoksy)propen u ludzi występują głównie objawy działania drażniącego na układ oddechowy oraz przypadki zapalenia skóry i uczuleń, podrażnienia błon śluzowych, oczu i gardła. Na podstawie wyników badań doświadczalnych na zwierzętach stwierdzono, że 3-(2,3-epoksypropoksy)propen nie wykazuje działania embriotoksycznego, teratogennego i nie wpływa na rozrodczość zwierząt doświadczalnych. Na podstawie wyników uzyskanych z badań przeprowadzonych w warunkach in vitro na pro- i eukariotycznych organizmach wykazano, że 3-(2,3-epoksypropoksy)propen ma działanie mutagenne i genotoksyczne. W celu ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) 3-(2,3-epoksypropoksy)propenu uwzględniono wyniki 2-letniego doświadczenia inhalacyjnego przeprowadzonego na szczurach i myszach obu płci. Wartość NDS wyliczona z wartości LOAEL równej 23,5 mg/m3 wynosi 6 mg/m3. Za wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) 3-(2,3-epoksypropoksy)propenu zaproponowano przyjęcie stężenia równego 12 mg/m3, a ponieważ substancja działa uczulająco oznaczono ją literą „A”.

EN

Allyl glycidyl ether (AGE) is a colorless, flammable liquid with a characteristic, but not unpleasant, aldehyde-like odor. The primary use of AGE is as a reactive diluent and as a resin intermediate. It is also employed as a stabilizer of chlorinated compounds, vinyl resins, and rubber. The predominant sign of intoxication after oral administration was depression of the central nervous system. A single topical or repeated application to intact rabbit skin produced moderate local irritation. Liquid AGE instilled into the eyes of rabbits produced severe but reversible conjunctivitis, iritis, and corneal opacity. Exposure to AGE caused slight respiratory distress. At necropsy, the lungs showed bronchopneumonia, emphysema, bronchiectasis, pneumonitis, and hemorrhage. Other findings were mottled discoloration of the liver and enlarged adrenal glands. Dermatitis, consisting of itching, swelling, and blister formation, and sensitization have been reported by workers exposed to AGE vapor and/or liquid. AGE is genotoxic, mutagenic but not fetotoxic or teratogenic. Based on the LOAEL value from an inhalation study in rats and mice a TWA value of 6 mg/m3 was proposed. A STEL value of 12 mg/m3 and “A” notation (sensitising substance) are recommended.

7

Chlorodifluorometan. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Rydzyński K., Gromadzińska J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2004

|

Nr 1 (39)

19--35

PL

Chlorodifluorometan (freon 22, CF22) jest bezbarwnym, bezwonnym, niepalnym gazem. Stosowany jest jako czynnik chłodzący w urządzeniach i systemach chłodniczych (np. w lodówkach, chłodniach i klimatyzatorach). Chlorodifluorometan powstaje w reakcji chloroformu i fluorowodoru w obecności katalizatorów. Jest gazem o małej toksyczności zarówno przy ostrych, jak i przewlekłych narażeniach. Chlorodifluorometan o dużych stężeniach, powyżej 177 g/m3 (50 000 ppm), może powodować lekkie bóle i zawroty głowy oraz zadyszkę. CF22 nie wykazuje działania mutagennego, rakotwórczego ani teratogennego. W dużej liczbie prac wskazano na możliwość wystąpienia zaburzeń rytmu serca u ludzi w wyniku narażenia na CF22. Niemniej jednak przedstawione zależności między występowaniem arytmii a wielkością narażenia nie były jednoznaczne. Zespół Ekspertów zaproponował, podczas ustalania wartości NDS chlorodifluorometanu oprzeć się na wynikach przewlekłego inhalacyjnego badania na zwierzętach. U szczurów narażonych na CF22 o stężeniach 3,54 i 35,4 g/m3 5 h dziennie, 5 dni tygodniowo przez 118 tygodni (samice) i 131 tygodni (samce) nie stwierdzono żadnych skutków narażenia. Natomiast narażenie na związek o wyższym stężeniu 177 g/m3 spowodowało u samic istotny wzrost masy nerek, nadnerczy i przysadki. Według EPA stężenie 35,4 g/m3 chlorodifluorometanu przyjęto za wartość NOAEL działania układowego tego freonu. Proponuje się przyjąć wartość NDS CF22 na poziomie 3000 mg/m3. Wartość ta powinna jednocześnie zabezpieczyć pracowników przed potencjalnymi skutkami działania kardiotoksycznego. Nie ma podstaw do wyznaczenia wartości NDSCh chlorodifluorometanu.

EN

Chlorodifluorometan (CF22) is a colorless, nonflammable gas with very low toxicity. FC22 is used as an aerosol Extremely high vapors concentrations (177 g/m3) may cause headache, nausea and shortness of breath. Some epidemiological reports have shown excess irregular heartbreakin exposed population.Based on the NOAEL value obtained in an experimental study (35400 mg/m3) and appropriate uncertainty factors, a TLV has been calculated and proposed at 3000 mg/m3.

8

Sulfotep. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Soćko R., Czerczak S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2003

|

Nr 1 (35)

145--159

PL

Sulfotep jest bladożółtą cieczą o zapachu czosnku. Jest to pestycyd fosforoorganiczny stosowany w szklarniach w celu zwalczania mszyc, drobnych pająków i innych owadów. W Polsce nie jest produkowany. Insektycyd ten wchłania się do organizmu człowieka drogą oddechową, pokarmową oraz przez skórę. W warunkach przemysłowych drogami narażenia są głównie droga oddechowa i skóra. Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem, sulfotep jest klasyfikowany jako substancja bardzo toksyczna, której przypisano symbol T+ i oznaczono ją symbolem R27/28, co oznacza, że substancja działa bardzo toksycznie w kontakcie ze skórą i po połknięciu. Objawami zatrucia ostrego i przewlekłego sulfotepem u ludzi i zwierząt jest zahamowanie aktywności cholino- esterazy osocza, acetylocholinoesterazy erytrocytów i mózgu oraz zespół objawów charakterystycznych dla zatrucia związkami fosforoorganicznymi. Mechanizm działania toksycznego sulfotepu wynika z hamowania przez ten związek aktywności esterazy acetylocholinowej (AChE), co w konsekwencji prowadzi do nadczynności układu cholinergicznego. Sulfotep nie wykazuje działania mutagennego, embriotoksycznego, teratogennego i rakotwórczego. Wartość NDS sulfotepu w powietrzu na stanowisku pracy ustalono na podstawie wyników 12-tygodniowego badania inhalacyjnego na szczurach, w których wyznaczono wartość NOAEL na poziomie 1,94 mg/mJ. Wyliczoną na podstawie wyników tych badań wartość NDS równą 0,158 mg/mJ postanowiono zmniejszyć do 0,1 mg/m3, tj. do wartości, jaką ustalono w Unii Europejskiej. Wartość ta powinna zabezpieczyć przed wystąpieniem skutków długotrwałego narażenia na sulfotep (głównie zmniejszeniu aktywności cholinoesteraz) w warunkach narażenia zawodowego. Podobnie jak w Unii Europejskiej, tak i w innych państwach proponuje się nie- ustalanie wartości NDSCh. Zgodnie z zaleceniami WHO (1982) proponuje się natomiast ustalenie wartości DSB, tj. obniżenie aktywności acetylocholinoesterazy w krwinkach czerwonych do poziomu 70% aktywności wyjściowej. Ponadto związek należy oznaczyć literami Sk, ze względu na jego wchlanialność przez skórę.

EN

Sulfotep is a pale yellow, noncombustible liquid with a garlic odor. It is often used in greenhouse fumigant formulations for control of aphids, spider mites, whiteflies, and thrips. Sulfotep is an organophosphate pesticide whose toxicity is similar to that of paration. Poison by ingestion, skin contact and possibly other routes. Sulfotep is an organophosphate choline- 11640 sterase inhibitor; inhibited cholinesterase activity in the plasma, erythrocytes and in the brein. Sulfotep is highly toxic following oral administration and following dermal application. The lished dermal LD50 for rats is 65 mg/kg, and the oral LD50 for the rat is 5 mg/kg and 13,8 mg/kg. Based on the fact that inhalation of an aerosol concentration of 1, 94 mg/mJ of sulfotep administered to rats 6 hours/day, 5 days/week for 12 weeks failed to produce any adverse effects, a concentration 0,1 mg of sulfotep/m3 is proposed as a maximum exposure limit (maximum allowable concentration). Because sulfotep has been shown to penetrate the skin in amounts sufficient to induce systemic toxicity, the skin notation is considered appropriate. At this time, no STEL is recommended until additional toxicological data.

9

Selan. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Kupczewska-Dobecka M., Czerczak S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2003

|

Nr 1 (35)

135--144

PL

Selan jest gazem o charakterystycznym zapachu zgniłej rzodkwi. Jest stosowany do produkcji selenków i związków selenoorganicznych oraz jako składnik mieszaniny do produkcji półprzewodników. Narażenie na selan ma miejsce w procesach oczyszczania selenu i podczas produkcji farb na bazie selenianów i seleninów.Dotychczas w Polsce ustalono wartości normatywów higienicznych selenu i jego związków na poziomie: war¬tość NDS - 0,1 mgSe/mJ i wartość NDSCh - 0,3 mgSe/mJ, nie wyłączając selenowodoru. W państwach Unii Europejskiej i w USA ustalono wartości normatywów higienicznych dla selanu niezależnie od wartości NDS zaproponowanych dla selenu i innych jego związków. Jest to spowodowane tym, że selenowodór występuje w postaci gazowej, natomiast takie związki selenu, jak: seleniany, seleniny i selenki są to substancje stałe.Selan jest substancją bardzo toksyczną. Wartości LC50 selanu wyznaczone na podstawie wyników badań na świnkach morskich podczas 1-, 4- lub 8-godzinnego narażenia wynoszą odpowiednio: 12,7; 9 i 1 mgSe/mJ.Efektem krytycznym działania par selanu u ludzi jest działanie drażniące na błony śluzowe układu oddechowego, oczy i skórę oraz zaburzenia ze strony układu pokarmowego. Działanie drażniące przejawia się kaszlem, katarem, bólem gardła, trudnościami w oddychaniu, uczuciem pieczenia w klatce piersiowej, skurczem oskrzeli, a także może wystąpić zapalenie płuc i obrzęk płuc poprzedzony kilkugodzinnym okresem latencji. U narażonych stwierdzano ponadto zaczerwienienie i ból oczu, łzawienie i zapalenie skóry, a także zaburzenia ze strony układu pokarmowego (nudności i wymioty) oraz ogólne osłabienie.U pracowników laboratorium narażonych na selenowodór o stężeniu 0,67 mg/m3 stwierdzono zaburzenia ze strony układu pokarmowego (nudności i wymioty), osłabienie oraz metaliczny smak w ustach. Według National Institute of Occupational Safety and Health w USA wartość stężenia, stwarzającego natychmiastowe zagrożenie dla zdrowia i życia (IDLH) wynosi 3,2 mg/m3. U 21-letniej studentki, zatrudnionej w laboratorium badawczym i narażonej na selenowodór o nieznanym stężeniu przynajmniej raz w tygodniu przez rok - obserwowano: przewlekłe biegunki, bóle brzucha, zapach czosnku w powietrzu wydychanym, a także ostrą próchnicę zębów. Badana uskarżała się na łzawienie oczu i chroniczny nieżyt nosa. Autorzy dokumentacji proponują przyjąć stężenie 0,67 mg/mJ za wartość LOAEL dla selenowodoru i wyznaczyć wartość NDS, przyjmując następujące współczynniki niepewności: współczynnik związany z wrażliwością osobniczą człowieka równy 2, współczynnik związany z przejściem z badań krótkoterminowych do przewlekłych równy 2 oraz współczynnik równy 3, w razie stosowania wartości LOAEL zamiast wartości NOAEL.Na podstawie powyższego wyliczenia, przyjęto wartości normatywów higienicznych selanu na poziomie: wartość NDS - 0,05 mg/m3 i wartość NDSCh - 0,1 mg/mJ (2 x wartość NDS ze względu na działanie drażniące związku). Nie ma podstaw' do ustalenia wartości DSB selanu.

EN

Hydrogen selenide is a non-metallic compound currently receiving attention in both medicine and electronics. Hydrogen selenide is extremely flammable. Toxicity results in multiple symptoms, the most characteristic of which is a garlicky odor of the breath.A single inhalation concentration LC50 of hydrogen selenide is reported to be between 1 and 12,7 mg/mJ for 1- and 8-hour exposure. A young woman exposed repeatedly to hydrogen selenide gas developed gastrointestinal complaints, dental caries, conjuctivitis, nail deformi¬ties, and garlicky breath. Five cases of subacute intoxication from less than 0,67 mg/mJ of hydrogen selenide probably generated from the use of selenious acid have been reported. Gastrointestinal distress, dizziness, increased fatigue, moderate eye and nasal irritation and a metallic taste in the mouth were reported.The LOAEL (lowest observed adverse effect level) of 0,67 mg/m3 was adopted. Given these data, the 8-hour TWA value is 0,05 mg/m3, and the STEL value is 0,1 mg/m3.

10

N,N- Dimetyloformamid. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Sapota A., Ligocka D.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2003

|

Nr 1 (35)

61--82

PL

Światowa produkcja DMF w 1995 r. wynosiła około 500 tys. ton. W Stanach Zjednoczonych, gdzie produkcja DMF w 1987 r. przekroczyła 250 tys. ton, liczba osób narażonych na ten związek wynosiła około 120.000 osób. W Polsce dokładna liczba osób narażonych na DMF nie jest znana. W 1995 r. w jednym z zakładów produkujących sztuczną skórę liczba narażonych zawodowo na ten związek wynosiła około 300 osób, w tym 50 osób narażonych na związek o stężeniach przekraczających dotychczas obowiązującą wartość NDS, tj. 10 mg/m3. Zgodnie z dyrektywą nr 92/32/EEC należy zaliczyć DMF do grupy związków szkodliwych. Na podstawie wyników badań na zwierzętach doświadczalnych nie stwierdzono, aby związek ten wykazał działanie drażniące czy uczulające; nie wykazano również jego działania rakotwórczego i teratogennego. W licznych testach in vitro i in vivo wykazano brak działania genotoksycznego związku. DMF w dużych dawkach wykazuje działanie hepatotoksyczne, które stwierdzono u wielu gatunków zwierząt po podaniu związku różnymi drogami i w różnym czasie. Obserwowano nasilanie się skutków działania hepatotok- sycznego DMF w zależności od stosowanych dawek. DMF ulega wchłanianiu w postaci par w drogach oddechowych i przez skórę. W badaniach eksperymentalnych na ochotnikach retencja DMF w płucach wynosiła około 90%. Ciekły DMF naniesiony na skórę wchłania się bardzo szybko, a wyznaczony u ludzi współczynnik wchłaniania wynosi 9 mg/cm2/h. Za efekt krytyczny działania tego związku przyjęto działanie układowe na wątrobę. W celu obliczenia i ustalenia wartości NDS przyjęto wartość NOEL dla szczurów w warunkach 2-letniego narażenia inhalacyjnego, która wynosiła 75 mg/m3. Po uwzględnieniu powyższych danych zaproponowano utrzymanie dotychczasowej wartości 10 mg/mJ jako wartości NDS DMF. Wyliczona wartość NDS związku powinna zapobiec skutkom zdrowotnym długotrwałego narażenia na DMF w warunkach narażenia zawodowego. Proponujemy ponadto przyjąć wartość DSB, podobnie jak w Niemczech i USA, gdzie wymagane jest oznaczanie w moczu jednego z głównych metabolitów DMF /V-metyloformamidu (NMF). Obowiązująca w Niemczech wartość NDS DMF wynosi 30 mg/m3, a wartość DSB - 15 mg /V-metyloforma- midu/1 moczu. Ze względu na prostoliniową zależność stężenia A^metyloformamidu w moczu od stężenia DMF w powietrzu, po odpowiednim przeliczeniu dla wartości proponowanego przez nas NDS (10 mg/mJ) DSB w Polsce powinno wynosić 5 mg NMF/1 moczu. Ze względu na duże wchłanianie DMF przez skórę w postaci ciekłej i w postaci par, proponujemy dodatkowe oznaczenie literami Sk. Nie ma podstaw do ustalenia wartości NDSCh N,N -dimetyloformamidu.

EN

Dimethylformamide (DMF) is a colourless and hygroscopic liquid with a faint odour of amines. It is mainly used as a liquid and gas solvent in organic synthesis in the process of producing low - and high-molecular vinyl and acryl polymers, foil, fibres and coatings. IN 1995, the world production of DMF was about 500,000 tons. In the USA, where in 1987 DMF production exceeded 250,000 tons, about 120,000 people were exposed to this compound. In Poland the exact number of people exposed to DMF is unknown. In 1995, in one of the plants producing artificial leather, about 300 workers were occupationally exposed to this compound. 50 of them were exposed to concentrations exceeding the so far obligatory TLV value (10 mg/m3). According to European Union instruction No. 92/32/EEC DMF should be included in the group of harmful compounds. On the basis of the results of investigations on laboratory animals the compound does not demonstrate irritating, sensitizing, carcinogenic or teratogenic effect. In numerous in vitro and in vivo tests the compound showed no genotoxic effect. In high doses DMF reveals hepatotoxic effect observed in many animal species after administration of the compound in various ways and at different times. Intensification of DMF hepatotoxic effect was found depending on the applied doses. DMF is absorbed in the form of vapours in the airways and through skin. In experimental studies on volunteers, DMF retention in lungs w'as about 90%. Liquid DMF applied on skin is absorbed very quickly and the determined in humans absorption coefficient is 9 mg/cm2/h. Systemic activity on liver has been assumed to be critical effect of the compound. To calculate and establish a TLV value the NOEL value of 75 mg/m for rats in the condition of 2-year inhallatory exposure was ac¬cepted. Taking into consideration the above data, the so far used value 10 mg/nr’ has been suggested to be retained as a TLV value for DMF. The calculated TLV value of the compound should prevent health effects of long-term exposure to DMF in occupational exposure. Moreover, we suggest accepting a BEI value, like in Germany and the USA, where determination of iV-methylformamide (one of main DMF metabolites) in urine is required. In Germany, the obligatory TLV value for DMF is 30 mg/mJ and the BEI value is 15 mg /V-met- hylformamide/1 of urine. Due to rectilinear dependence of //-methylformamide urine concen¬tration on DMF concentration in the air after adequate calculation for the suggested by us TLV value (10 mg/nr’), the BEI value in Poland should be 5 mg NMF/1 of urine. Considering high DMF skin absorption in the liquid and vapour form we suggest an additional determina¬tion with letters Sk. There are no bases for establishing a STEL value.

11

Fenol. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Jakubowski M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2003

|

Nr 1 (35)

87--113

PL

Fenol jest związkiem o szerokim zastosowaniu; stosuje się go jako surowiec do produkcji takich ważnych substancji, jak: żywice, kaprolaktam, alkilofenole, ksylenole i anilina. Jest stosowany również jako środek dezynfekujący w sanitarnych środkach czyszczących, a także w takich preparatach medycznych, jak: maści, krople do czu i nosa, płyny do płukania ust czy płyny antyseptyczne. Narażenie zawodowe na fenol występuje głównie podczas stosowania żywic fenolowych. Są one wykorzystywane jako materiał wiążący w materiałach izolacyjnych, płytach wiórowych, farbach oraz jako składnik mas formierskich. Fenol może ulegać wchłanianiu przez płuca, z przewodu pokarmowego i przez skórę, w tym także w postaci par. Retencja par fenolu w płucach wynosi u ludzi około 60-80%. Obliczony współczynnik wchłaniania par fenolu przez skórę wynosi 0,35/h, co oznacza, że w ciągu godziny ulega wchłonięciu ilość fenolu zawarta w 0,35 mJ powietrza. Szybkość wchłaniania fenolu przez skórę z roztworów wodnych wynosiła 0,08 h 0,3 mg/cm2/h w zakresie stężeń 2,5-10 g/l. Główną drogą przemiany fenolu u ludzi jest sprzęganie z kwasem siarkowym i glukuronowym. Półokres wydalania fenolu w moczu po narażeniu inhalacyjnym wynosi około 3,5 h. W dostępnym piśmiennictwie istnieje duża liczba informacji na temat zatruć ostrych u ludzi, nie ma natomiast wyników badań, które mogłyby stanowić podstawę określenia wartości NDS. Narażenie małp, szczurów i myszy na pary fenolu o stężeniu 19 mg/m3 w sposób ciągły przez 90 dni nie spowodowało zmian histopatologicznych w nerkach, wątrobie mózgu i sercu zwierząt. Wyniki badań biochemicznych i hematologicznych nie różniły się od wyników uzyskanych w grupie kontrolnej, dlatego wartość tę uznano za wartość NOAEL dla narażenia drogą inhalacyjną. Nie stwierdzono zmian histologicznych w wyniku podawania w wodzie pitnej szczurom i myszom fenolu o stężeniach, odpowiednio: 2500 i 5000 mg/l. Podawanie fenolu dożołądkowo w dawkach jednorazowych, w roztworze wodnym, w okresie od 1 dnia do 14 dni powodowało wystąpienie skutków działania związku na nerki, wątrobę, płuca oraz działanie neurotoksyczne, gdy dawki fenolu przekraczały 40 mg/kg/dzień. U.S. EPA przyjęła dawkę 60 mg/kg/dzień za wartość NOAEL fenolu dla działania na potomstwo. Wartość RD50 określono na podstawie wyników badań na myszach na poziomie 624 mg/m3. Fenol wykazuje silne działanie drażniące na skórę. W miejscu kontaktu występowało: zaczerwienienie, stany zapalne, wypryski i martwica skóry. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) stwierdziła w 1999 r., że dowody działania rakotwórczego fenolu u ludzi i zwierząt są niewystarczające i zaliczyła związek do grupy 3. (czynnik niemożliwy do klasyfikacji z punktu widzenia działania rakotwórczego u ludzi). Istniejące wartości NDS fenolu w różnych państwach mieszczą się w zakresie od 4 do 19 mg/m3. W części państw przyjęto wartości NDSCh fenolu, stanowiące dwukrotną wartość NDS. We wszystkich państwach stosuje się oznakowanie, wskazujące na wchłanianie związku przez skórę. Po przyjęciu za wartość NOAEL fenolu dla narażenia inhalacyjnego stężenia par fenolu w powietrzu na poziomie 19 mg/m3, zaproponowano przyjęcie za wartość NDS fenolu stężenie na poziomie 7,8 mg/m3. Brak podstaw do ustalenia wartości NDSCh fenolu. Proponuje się wprowadzenie oznakowania związku literami Sk i C.

EN

Phenol is a white crystalline solid. Its major use is a feedstock for phenolic resins, caporo- lactam, xylenoles aniline. Some medical and pharmaceutical applications are also known. Occcupational exposure to phenol may occur during the production of phenol and its products, during the application of phenolic resins in wood and iron/steel industries and during other industrial activities.Phenol is readily absorbed by all routes of exposure. The retention of phenol vapors in lungs amounts to about 60 - 80 %. The rate of penetration of phenol through skin is from 0,08 to 0,3 mg/cm2/h. Absorbed phenol mainly conjugates with glucuronic and sulfuric acid and, to a lesser extent, hydroxylates into catechol and hydroquinone. Half-time of excretion of phenol in urine after inhalation exposure amounts to 3,5 h. A wide range of acute effects has been reported following human exposure to phenol by dermal, oral or intravenous routes. Adequate human data on the effects of chronic inhalation exposure are not available. In rats, mice and monkeys exposed continuously to phenol for 90 days, an inhalation NOAEL of 19 mg/m' was reported, based on kidney, liver, brain and hearth effects. In a 14-day study in rats, an oral NOAEL of 12 mg/kg/day was reported, based on kidney effects. At 40 mg/kg/day, the pathological changes in the kidneys included two animals with tubular de-generation in the papillar region, and one with protein casts in the tubules. According to the U.S. EPA the NOAEL for reproductive effects amounts to 60 mg/kg/day. Solutions of phenol are corrosive to skin and eyes. Phenol vapors can irritate the respiratory tract. RD50 of 624 mg/mJ has been reported in mice. The evidence for the carcinogenicity of phenol in laboratory animals was considered by the IARC to be inadequate. Time weighted average occupational exposure limits in different countries is from 4 to 19 mg/nr1. Based on NOAEL value from inhalation study in rats the TWA value of 7,8 mg/m'’ was proposed. No STEL value has been proposed. Substance is corrosive and can be absorbed through skin.

12

Benzenotiol. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Soćko R., Czerczak S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2003

|

Nr 3 (37)

61--69

PL

Benzenotiol jest białą lub jasnożółtą cieczą o zapachu czosnku. Jest stosowany w przemyśle chemicznym i farmaceutycznym do syntezy wielu związków chemicznych, w tym leków. W procesach syntezy organicznej jest stosowany jako rozpuszczalnik. Jest substancją czynną herbicydów i insektycydów. Benzenotiol wchłania się do organizmu człowieka drogami oddechowymi, drogą pokarmową oraz przez skórę. W warunkach przemysłowych drogami narażenia są głównie droga oddechowa i skóra. Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (DzU nr 140, poz. 1172) substancja jest klasyfikowana jako łatwo palna (R10) i toksyczna z przypisanymi zwrotami określającymi zagrożenie: działa toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu (R23/24/25). Objawami zatrucia ostrego i przewlekłego benzenotiolem u ludzi i zwierząt jest działanie drażniące na oczy i skórę. U zwierząt doświadczalnych stwierdzono poważne uszkodzenie rogówki z upośledzeniem widzenia. Wartość NDS benzenotiolu w powietrzu na stanowisku pracy ustalono przez analogię do merkaptanu etylu, tj. na poziomie 2,0 mg/m³. Zaproponowana wartość NDS powinna zabezpieczyć przed działaniem drażniącym w warunkach narażenia zawodowego. Zaproponowano nieustalanie wartości NDSCh benzonotiolu. Ze względu na fakt, że substancja wchłania się przez skórę (LD50s – 134 mg/kg) proponuje się oznakowanie jej literami „Sk”.

EN

Benzenethiol is a colorless liquid with an offensive, garlic-like odor. An odor threshold of 0,00094 ppm has been reported. It is flammable and a dangerous fire risk. Benzenethiol is used as a chemical intermediate, solvent, and mosquito larvicide. Benzenethiol has caused irritation of the mucous membranes of the lips, mouth, and nose in humans and animals. Benzenethiol can cause severe dermatitis, headaches, and dizziness. The MAC of 2 mg/mJ is based on analogy with a similar but more toxic compound, ethyl mercaptan. This limit would protect workers from significant risks of CNS effects, other systemic injuries, and skin irritation potentially associated with exposure to benzenethiol above the MAC. At this time, there are no bases for establishing a STEL Considering benzenethiol skin absorption in the liquid and vapour form we suggest additional notation (Sk).

13

2-Fenylopropen. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Piotrowski J. K., Orłowski Cz.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2003

|

Nr 3 (37)

95--108

PL

2-Fenylopropen (alfa-metylostyren, AMS) jest bezbarwną cieczą o charakterystycznym zapachu. AMS jest otrzymywany przez katalityczną alkilację benzenu propylenem lub przez odwodornienie kumenu. Stosowany jest jako monomer przy produkcji specyficznych polimerów i żywic, gdzie też głównie występuje narażenie na ten związek. Nie ma danych klinicznych oraz epidemiologicznych na temat toksyczności AMS u ludzi. Jedyne badania na ludziach (4 ochotnikach) dotyczyły wrażliwości węchowej. Ograniczone dane wskazują, że próg wyczuwalności węchowej u ludzi leży poniżej 50 mg/m³. Po kilkuminutowym narażeniu inhalacyjnym na 2-fenylopropen o stężeniu 241 mg/m³ (50 ppm) stwierdzono wyczuwalny zapach, bez działania drażniącego, a po narażeniu na związek o stężeniu 482 mg/m³ (100 ppm) odnotowano silny zapach, lecz niewywołujący jeszcze wyraźnego dyskomfortu. Wartość LD50 AMS (per os) dla samców szczurów wynosi 4900 mg/kg. Związek AMS wykazuje umiarkowane działanie drażniące na oko oraz skórę królików. U szczurów, świnek morskich, królików i małp narażonych inhalacyjnie na AMS o stężeniu 964 mg/m³ (200 ppm), 7 h/dobę, 5 dni w tygodniu przez 197 dni nie obserwowano żadnych skutków, natomiast po narażeniu na AMS o stężeniu 2892 mg/m³ (600 ppm) padła część królików, a u szczurów i świnek morskich obserwowano nieznaczne zmiany masy wątroby i nerek, natomiast u małp zmian tych nie stwierdzono. Najbardziej czułym skutkiem, który u ludzi prawdopodobnie nie występuje, są nefropatie hialinowe zaobserwowane wyłączne u samców szczurów. Próg dla tego rezultatu wynosi 250 ppm (1205 mg/m³) po narażeniu 6 h/dobę, 5 dni w tygodniu przez 9 dni. Charakterystyczne, że narażenie na AMS o większych stężeniach nie pozwoliło autorom na zaobserwowanie, pomimo padnięć zwierząt, zmian biochemicznych ani histopatologicznych, a stwierdzili jedynie zmiany masy ciała i zmiany masy niektórych narządów. Nieliczne dane wskazują, że AMS może działać mutagennie. Brak danych na temat innych skutków odległych. W większości państw dla AMS przyjęto wartość NDS na poziomie 242 mg/m³, co według ACGIH powinno zabezpieczyć pracowników przed działaniem drażniącym związku. Na podstawie dostępnych wyników badań stwierdzono, że próg działania drażniącego AMS u ludzi (100 ppm) jest niższy niż próg efektów toksycznych u zwierząt doświadczalnych (600 ppm). Przyjmując wartość stężenia AMS na poziomie 200 ppm (964 mg/m³) za wartość NOAEL – po którym to stężeniu po narażeniu przewlekłym u kilku gatunków zwierząt nie obserwowano żadnych skutków, a także dwa współczynniki niepewności (A = 2, współczynnik związany z różnicami wrażliwości osobniczej u ludzi; B = 2, współczynnik związany z różnicami wrażliwości międzygatunkowej) o łącznym iloczynie równym 4, otrzymano wartość NDS na poziomie 240 mg/m³. Proponowana wartość NDS jest identyczna z obowiązującą w większości państw oraz około pięciokrotnie większa od wartości NDS przyjętej w Polsce dla styrenu (50 mg/m³). Za wartość NDSCh 2-fenylopropenu proponuje się przyjąć arbitralnie wartość 480 mg/m³.

EN

2-Phenylpropene (alpha-methylstyrene, AMS) is a colourless liquid with a characteristic odour. It is obtained through catalytic alkylation of benzene by propylene or by dehydrogenation of cumene. It is used as a monomer in the production of specific polymers and resins; since that is where exposure mainly occurs. There are no clinical or epidemiological data on the toxicity of AMS in humans. The only data on humans (4 volunteers) were aimed at odour sensitivity. Limited information indicates that the threshold of odour perceptibility in humans is below 50 mg/nr3. Following exposure by inhalation lasting for several minutes at a concentration of 241 mg/m3 (50 ppm) odour perceptibility was observed, with no irritation; at a concentration of 482 mg/m3 (100 ppm), a strong odour was noted, with no definite discomfort. The LD50 (per os) for male rats was established at 4900 mg/kg. AMS exerts moderate irritation of the eye and In rats, guinea pigs, rabbits and monkeys exposed by inhalation at a concentration of AMS of 964 mg/m3 (200 ppm) 7 hrs a day, 5 days a week for 197 days, no effects were noted whereas at a concentration of 2892 mg/m3 (600 ppm) a certain number of rabbits died, and in rats as well as in guinea pigs slight changes were noted of liver and kidneys weight; no effects were found in monkeys. The most sensitive effect, which probably does not occur in humans, was hyaline droplet nephropathy, only found in male rats. This occurs at a threshold of 250 ppm (1205 mg/m3) following exposure 6 hrs per day, 5 days a week for 9 days. It is characteristic that the authors were unable to find any biochemical or histopathological alterations although at the higher concentration some animals (mice, rabbits) died. Scarce data indicate that AMS may act as a mutagen. There is no data on other remote toxic effects. From the available data it follows that the threshold of irritation in humans (100 ppm) is lower than the threshold in animals (600 ppm). Assuming that the concentration of 200 ppm may be accepted as NOAEL (as there were no effects in several animal species) and introducing 2 uncertainty factors (A = 2 accounting for differences in human susceptibility, and B = 2 to account for interspecies extrapolation) with a product of 4 the MAC (TWA) value equals 240 mg/m3. The above value of MAC (TWA) is identical with that accepted in most countries. At the same time it is higher by a factor of 5 from the value of MAC (TWA) for styrene in Poland 50 mg/m3. An arbitrary value of 480 mg/m3 was accepted as the MAC (STEL), (short term exposure).

14

Strychnina

Piotrowski J. K., Skrzypińska-Gawrysiak M

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

1999

|

Nr 21

25--45

15

Ołów i jego związki nieorganiczne (w przeliczeniu na Pb)

Jakubowski M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

1999

|

Nr 21

115--168

16

Itr i jego związki

Dobecki M., Kupczewska M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

1999

|

Nr 20

51--69

17

Hafn i jego związki

Dobecki M., Kupczewska M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

1999

|

Nr 20

71--86

18

Glutaraldehyd

Rolecki R.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

1999

|

Nr 21

61--100

19

Dibenzo [a, h] antracen

Sitarek K., Lebrecht G.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

1999

|

Nr 21

5--23

20

Chloropiryfos

Soćko R., Stetkiewicz J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

1999

|

Nr 20

27--49