Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wymiana ditlenku węgla na torfowisku wysokim po naturalnej regeneracji roślinności torfowiskowej

Turbiak J., Ćwiklińska P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2018

|

T. 18, z. 3

49--63

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań z lat 2011–2013 dotyczące wartości strumieni CO2 na torfowisku wysokim, na którym doszło do naturalnej regeneracji roślinności torfowiskowej. Wartość strumieni CO2 określano metodą komorową. W okresie badań średnia wartość wymiany ekosystemu netto wynosiła –667 mg·m-2·h-1, ogólnej aktywności respiracyjnej – 872 mg·m-2·h-1, a fotosyntezy brutto – 1540 mg·m-2·h-1. Wartości strumieni CO2 z ekosystemu bagiennego po jego samoistnej regeneracji były podobne jak w torfowiskach naturalnych. Z torfowiska emitowane było średnio 39,8 Mg·ha-1·rok-1 CO2, natomiast w procesie fotosyntezy wiązane było 39,3 Mg·ha-1·rok-1 CO2. Średnie straty CO2 wynosiły 0,5 Mg·ha-1·rok-1. Regeneracja zbiorowisk roślinnych była związana z poprawą warunków wodnych oraz obecnością w warstwie powierzchniowej torfowiska nasion i zarodników roślinności bagiennej.

EN

Results of studies from the years 2011–2013 concerning value of CO2 fluxes in a raised bog where natural regeneration of bog vegetation occurred are presented in the paper. CO2 fluxes value was determined by the chamber method. During the study period the mean value of net ecosystem exchange was –667 mg·m-2·h-1, of total respiration activity – 872 mg·m-2·h-1, and of gross photosynthesis – 1540 mg·m-2·h-1. The values of CO2 fluxes from marshy ecosystem after its spontaneous regeneration were similar to those in natural bogs. On average 39.8 Mg CO2·ha-1·year-1 was emitted from the bog, whereas 39.3 Mg CO2·ha-1·year-1 was fixed in the photosynthesis process. Mean CO2 losses amounted to 0.5 Mg·ha-1·year-1. Regeneration of plant communities was related to an improvement in water conditions and the presence of marsh vegetation’s seeds and spores in the uppermost layer of the bog.

2

Carbon dioxide emission from raised bog surface after peat extraction

Turbiak J., Ćwiklińska P., Duda F.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 35

237--242

EN

Research on CO2 emission from a raised bog after completion of peat extraction was performed in 2011– 2013. CO2 emissions were determined by the chamber method. Twenty years after the termination of peat extraction, the bog surface was almost entirely devoid of plants. CO2 emission from the bog varied depending on temperature and water conditions and was 418 mg·m–2·h–1 on average during the research period. CO2 losses on the raised bog were on average 19.7 Mg·ha–1·year–1 during the research period which corresponded to a carbon loss of 5.37 Mg·ha–1·year–1 or mineralisation of 9.6 Mg·ha–1·year–1 of organic mass of 56% carbon content. It is possible to reduce organic mass losses and CO2 emission to the atmosphere from the bog surface after peat extraction has been terminated by reconstruction of initial water conditions, i.e. retaining a high ground water level and restoration of aquatic plant communities.

PL

Badania emisji CO2 z torfowiska wysokiego po zakończonej eksploatacji torfu prowadzono w latach 2011– 2013. Emisję CO2 oznaczano metodą komorową. Powierzchnia torfowiska po dwudziestu latach od zakończenia eksploatacji torfu była prawie całkowicie pozbawiona roślin. Emisja CO2 z torfowiska była zależna od temperatury i warunków wodnych. Wynosiła ona średnio w okresie badań 418 mg·m–2·h–1. Straty CO2 na torfowisku wysokim wynosiły średnio w okresie badań 19,7 Mg·ha–1·rok–1, co związane było z ubytkiem 5,37 Mg·ha–1·rok–1 węgla lub mineralizacją 9,6 Mg·ha–1·rok–1 masy organicznej o zawartości 56% węgla. Ograniczenie strat masy organicznej i emisji CO2 do atmosfery z powierzchni torfowiska po zakończonej eksploatacji torfu jest możliwe po odtworzeniu pierwotnych warunków wodnych, polegających na utrzymywaniu wysokiego poziomu wody gruntowej oraz restytucji zbiorowisk roślinnych.

3

Impact of peat excavation on water condition in the adjacent raised bog

Mioduszewski W., Kowalewski Z., Wierzba M.

Journal of Water and Land Development

|

2013

|

no. 18 [I-VI]

49--57

EN

Wetlands, in which peat lands are included, as valuable ecosystems are strongly dependent of water that should be saved. On the other hand, peat is a valuable resource e.g. used in gardening. In this paper hydrologic research for evaluation of influence of excavation sites on the water conditions in raised bog have been presented. One of the Polish peat mines is directly adjacent to the natural raised bog that is a protected nature reserve and situated in the area of Natura 2000. The first attempts of industrial peat excavation, in the area, took place in 1970 (more than 40 years ago). Research on groundwater level, peat moisture and precipitation has been carried out. It has been proved that raised bogs of meaningful environmental values situated in the vicinity of the excavation site preserve their ecological value. The study shown that it is worth to protect raised bog even in such inconvenient situation. Some recommendation to preserve the natural value of the raised bog has been given.

PL

Do ochrony mokradeł, jako ekosystemów od wód zależnych, zobowiązuje w Unii Europejskiej między innymi Ramowa Dyrektywa Wodna. Zarówno w Polsce jak i w innych krajach torf jest nadal pozyskiwany na cele lecznicze, ogrodnicze lub jako podłoża organiczne do produkcji np. pieczarek. Szczególnie wartościowymi przyrodniczo obszarami są torfowiska wysokie, a jednocześnie torf wysoki jest cennym i poszukiwanym materiałem w ogrodnictwie. Jedna z polskich kopalni torfu wysokiego sąsiaduje bezpośrednio z torfowiskiem wysokim, objętym ochroną rezerwatową i znajdującym się na obszarze Natura 2000. Na torfowisku tym przed 40 laty rozpoczęto przemysłową eksploatację torfu w zachodnio-południowej części tego torfowiska. Eksploatacja trwa do dzisiaj. Północno-wschodnia część tego torfowiska została objęta ścisłą ochroną. Przeprowadzone zostały badania i analizy w celu oceny wpływu wydobywania torfu i związanego z tym obniżenia poziomu wód gruntowych na sąsiadującą część nieużytkowanego chronionego torfowiska wysokiego. Badania dotyczyły oceny warunków wilgotnościowych bez wnikania w ewentualne przekształcenia biotyczne. Prowadzone obserwacje i badania wykazują, że zasięg oddziaływania systemu odwadniającego badanej kopalni na wody podziemne terenów przyległych jest ograniczony. Nie obserwuje się procesów degradacji w strefie torfowiska chronionego przyległego do kopalni. Ocenia się, że zasięg oddziaływania ogranicza się do strefy 30–60 m od granicy kopalni (rowu głównego i pomocniczego). Wynika to ze specyficznych cech torfowisk wysokich. Podstawowym wynikiem przeprowadzonych analiz i badań jest wykazanie, że cenne obszary przyrodnicze, położone w bezpośrednim sąsiedztwie negatywnie oddziaływującej inwestycji, którą jest kopalnia torfu, mogą w pewnych warunkach zachować swoją wartość ekologiczną. Mimo tak niekorzystnego sąsiedztwa, obejmowanie torfowiska wysokiego różnymi formami ochrony jest celowe. Konieczne jest w tych warunkach prowadzenie obserwacji i pomiarów, co umożliwi podejmowanie odpowiednich działań w przypadku zaobserwowania niekorzystnych zjawisk. Pocieszająca jest również możliwość zwiększenia biologicznej różnorodności na terenie kopalni po zaprzestaniu wydobycia torfu.

4

Hydrogeologiczne i hydrologiczne warunki eksploatacji torfu metodą frezowania oraz rekultywacji wyrobisk w Polsce północnej

Jurys L.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 2

85--94

PL

Torfowiska, szczególnie torfowiska wysokie, uznawane są za niezwykle cenne przyrodniczo obszary. Dlatego przemysłowa eksploatacja torfu, w praktyce głównie z torfowisk wysokich, poddawana jest silnej krytyce. Za szczególnie szkodliwe uznaje się odwadnianie wyrobisk, które ma jakoby prowadzić do bardzo niekorzystnych zmian stosunków wodnych w okolicy. Pogląd ten w świetle praktyki i wyników badań nie znajduje potwierdzenia. Eksploatowane torfowiska wysokie posiadają autonomiczne warunki hydrogeologiczne i hydrologiczne. Stan ten nie zmienia się istotnie w wyniku eksploatacji, co radykalnie ogranicza jej oddziaływanie na otoczenie. W artykule przedstawione są warunki wodne w różnych torfowiskach wysokich, w zależności od położenia w typowych sytuacjach geologicznych, oraz zmiany warunków wodnych wywołane eksploatacją torfu.

EN

Bogs, especially raised bogs are recognized as environments of extreme natural value. This is why peat industrial exploitation, in fact mainly from the areas of raised bogs, comes across strong criticism. Drainage of peat excavation sites is considered to affect the adjacent water regime negatively. Such an outlook, in the light of current praxis and results of researches, is not confirmed. Raised bogs possess autonomic hydrogeological and hydrological systems. They are not likely to change during the exploitation which limits the interaction radically. Water regimes within raised bogs are described in this article. Their local geological conditions and water regime variation due to exploitation has been investigated.

5

Krótkookresowe zmiany hydrograficzne i hydrologiczne w zlewni torfowiska wysokiego Białe Błoto

Woźniak E., Sikora M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2012

|

Nr 29

162-173

PL

Cechą charakterystyczną obszarów młodoglacjalnych jest występowanie rozległych obszarów bezodpływowych. Przykładem może być obszar endoreiczny o powierzchni 65 km2, obejmujący sąsiadujące ze sobą obszary bezodpływowe należące od zlewni: bezpośredniej Łeby, Łupawy oraz ich dopływów. W dnach licznych zagłębień bezodpływowych ewapotranspiracyjnych występują nie tylko zbiorniki, ale również różnego typu mokradła. Celem pracy jest przedstawienie krótkookresowych (w ciągu doby lub kilku dni) zmian poziomu wody w zagłębieniach. Zagłębienia te są zróżnicowane pod względem rozmiarów i osadów wypełniających ich dna. Różnie reagują one na zmiany warunków meteorologicznych i oraz antropopresję, która choć na pozór niewielka, wywołuje w tym systemie szybko widoczne, często zaskakujące skutki. Niniejsze opracowanie opiera się na wynikach kartowań przeprowadzonych w latach 2004 - 2008, w trakcie których koncentrowano się przede wszystkim na rejestracji pojawiających się lub zanikających cieków, oczek i mokradeł, pomiarach powierzchni i głębokości oczek oraz na obserwacjach wody pojawiającej się na powierzchni mokradeł.Ciągłe pomiary wahań wody w zagłębieniach bezodpływowych rozpoczęto w listopadzie 2004 roku. W tym celu zainstalowano trzy piezometry i wyposażono je w limnigrafy ciśnieniowe. Mierniki umieszczono w odbiorniku systemu (Białe Błoto) oraz w dwóch zagłębieniach w górnej części zlewni, z których woda okresowo przelewa się i może zasilać odbiornik.

EN

Catchment of Białe Błoto is located near Lębork, on the territory created by action of Pleistocene glaciation. This catchment is one of the several outflow areas which are parts of immediate catchment of Łeba, the catchment of Łupawa and their tributaries. The bottoms of the outflow depressions are filled with water or many different kinds of wetlands. The case study of this review is presentation of short-term changes (during the day or few days) of water level in the potholes in endoreic system of Białe Błoto. The sizes and there the settlement on the bottom of the potholes is very various. One of the most characteristic features of the Białe Błoto system is that, even very small change of meteorological conditions and anthropopressure cause very big and sometimes very surprising effects. This review is based on the researchesfrom 2004 - 2008. The most important thing during this studies was registration of appearing and disappearing streams, ponds and wetland. There were also carried out measurements of surface and depth of the ponds. Moreover, there were made observations of water appearing on the surface of the wetlands. The second thing of the study were continuous measurement of water level in potholes. They were made by three pressure limnigraph installed in November 2004. The gauges were placed in the receiver of the system (Białe Błoto) and in two depressions in upper part of the catchment from where water may from time to time power the receiver.

6

Dynamics of Mineral Nitrogen Forms Content in Ombrophilous Organic Soil and in Underground Water

Pawluczuk J.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 2

255-264

EN

The determination of dynamics mineralisation of organic nitrogen compounds in ombrophilous organic soil and in underground water at Zielony Mechacz and Budwity objects was the aim of these researches. Habitat conditions, and especially aqueous properties of the raised bog significantly influenced on mineralisation dynamics of organic nitrogen compounds and on the quantity of accumulated NO3-N and NH4-N in soil and in underground water. In ombrophilous organic soil in the reserve, where natural habitat conditions are kept as well as in peat soil located in peat mine; the mineralisation of the organic compounds in studied seasons was small. In the case of raised bog, very small quantities of nitrates have been found. Only in the case of bog’s forest peat which was located on the boundary between the reserve and the peat mine the content of that form of nitrogen was average and large. It means about stopping the nitrification process and the degradation of peat soil. The concentration of the mineral nitrogen compounds in underground water land ombrophilous peat bog was differentiated and depended on the dynamics of organic matter mineralisation carrying out in ombrophilous organic soil.

PL

Celem badań było określenie dynamiki mineralizacji organicznych związków azotu w ombrofilnych glebach organicznych i w wodach gruntowych na obiektach: Zielony Mechacz i Budwity. Warunki siedliskowe, a zwłaszcza właoeciwości wodne torfowiska wysokiego, istotnie wpływały na dynamikę mineralizacji organicznych związków azotu oraz na ilooeć gromadzonego N-NO3 i N-NH4 w glebie i w wodach gruntowych. W ombrofilnych glebach organicznych w rezerwacie, w którym zachowane są naturalne warunki siedliskowe, jak również w glebach torfowych położonych na terenach po byłej kopalni torfu, mineralizacja materii organicznej w badanych sezonach była niewielka. W torfach wysokich stwierdzono bardzo małe ilości azotanów, a jedynie w torfach boru bagiennego położonego na granicy między rezerwatem i kopalnią zawartość tej formy azotu była średnia i duża. Świadczy to o zahamowaniu procesu nitryfikacji i degradacji gleb torfowych. Stężenie mineralnych związków azotu w wodach gruntowych ombrofilnych torfowisk było zróżnicowane i zależało od zachodzącej w ombrofilnych glebach organicznych dynamiki mineralizacji materii organicznej.

7

Rekultywacja gruntów pogórniczych kopalni torfu 'Budwity'

Bieniek A., Łachacz A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2010

|

Nr 137 (17)

138-150

PL

Badaniami objęto tereny wyeksploatowanego złoża torfu kopalni 'Budwity', poddane rekultywacji. W wyniku odsłonięcia spągowych warstw złoża, powstały płytkie gleby torfowe o miąższości warstwy organicznej (torfy przejściowe i niskie) ok. 50 cm. Podłożem ich jest utwór mineralny, najczęściej piasek, rzadziej gytia detrytusowa. Profil glebowy jest znacznie uwodniony, miejscami w lokalnych dolinkach z wodą stagnującą na powierzchni. Najlepsze warunki do regeneracji procesu torfotwórczego są w wypełnionych wodą obniżeniach i na ich obrzeżach, gdzie poziom wody jest zbliżony do powierzchni terenu.

EN

The paper describes the reclamation of post-mining areas of the 'Budwity' peat excavation. As a result of peat extraction, the bottom layer of peat was exposed. The shallow peat soils developed from transition and low peats of thickness ca. 50 cm. The underlying material composes sand or rarely detrital gyttja. Soils are wet, and in local hollows water over-flows the surface. The best conditions for peat-forming process are in filled with water hollows and their edges where water level is close to the surface.