Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Problematyka koncesjonowania wydobycia kopalin energetycznych w Polsce

Harat Andrzej, Jaguś Andrzej

Polish Journal of Materials and Environmental Engineering

|

2023

|

Vol. 5 (25)

1--13

EN

The extraction of minerals, including fossil fuels, is a licensed activity. In the case of strategic fossil fuels owned by the state, such as hard coal, lignite, crude oil, natural gas, a license is issued by the minister responsible for the environment. The minister also signs a mining lease agreement, that is the right to use a mining area, with the entity to which they grant the licence. In the case of resources that are not covered by mining lease, but are subject to land property ownership, such as rock or peat, the licensing authority is the staroste or voivodship governor (depending on the area of the deposit or the volume of the mineral to be extracted). The licensing procedure requires the preparation and completion of extensive documentation presenting the interested entity and the activity it is going to undertake. In the case of licences granted by the minister or governor, the submitted documentation is required to contain a de-posit development plan. The licensing procedure consists in examining the license application along with the attached documentation by the competent authority, as well as conducting ar-rangements with the interested institutions and supervisory authorities. Commencement of the licensing procedure for the extraction of coal or peat is not limited in time, whereas the granting of licences for the exploration, identification and extraction of hydrocarbon deposits begins only in the form of a time-limited tender. After the licence has been granted, the area covered by its provisions is entered in the register of mining areas. Licences are granted for a specified period of time. An important element to be included in their contents is indication of the requirements for conducting a business in a way that minimizes the negative impact on the environment.

2

Wybrane właściwości gruntowych materiałów kompozytowych jako materiału konstrukcyjnego do budowy niskich nasypów obwałowań przeciwpowodziowych

Brzeziński Bartłomiej, Olchawa Andrzej, Wierzbicka Marianna

Materiały Budowlane

|

2023

|

nr 6

32--36

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych właściwości fizycznych i mechanicznych (zagęszczalności, ściśliwości, przewodności hydraulicznej oraz wytrzymałości na ścinanie) gruntowych materiałów kompozytowych stanowiących mieszaninę torfu, popiołu lotnego i wapna hydratyzowanego. W świetle uzyskanych wyników, parametry geotechniczne wszystkich kompozytów są porównywalne, co stanowi, że o przydatności materiału może decydować kryterium roboczego przedziału wilgotności.

EN

The paper presents the results of laboratory tests of physical and mechanical properties (compaction, compressibility, hydraulic conductivity, and shear strength) of ground composite materials made of peat, fly ash and hydrated lime. The results showed that the geotechnical parameters of the all composites are comparable. Given to these properties it may be accepted that range of working moisture is most usefulness parameter to assessment of composite as an embankment construction material.

3

Rekultywacja terenów po eksploatacji złoża torfu

Cudera Joanna, Wysocki Karol

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2023

|

nr 10

19--22

EN

The final stage of mining activity, which undoubtedly changes (sometimes irreversibly) the character of the project area, is the remediation of post-mining areas. The mining company's obligation to perform it arises not only from the provisions of the applicable law, but also from the principles of rational management of environmental resources. In the case of areas transformed after peat extraction, one way of restoring the land's use value is to use natural renaturisation processes, i.e. the spontaneous encroachment of plant and animal communities. The success of the method under discussion depends on a number of factors and must be preceded by a series of treatments to allow peat-forming vegetation to develop. As a result, post-mining areas cease to be associated with mining activities over time and become attractive in terms of landscape and nature.

PL

W artykule omówiono prawne oraz praktyczno-techniczne aspekty prowadzenia rekultywacji terenów po eksploatacji torfowisk wysokich w kierunku renaturyzacji. W procesie tym zwraca się uwagę na ważną rolę działań naprawczych podejmowanych przez przedsiębiorców po zakończeniu działalności górniczej, zmierzających do stworzenia nowych siedlisk dla fauny i flory, a także terenów rekreacyjno-wypoczynkowych.

4

Removal of Direct Orange 26 azo dye from water using natural carbonaceous materials

Kuśmierek Krzysztof, Dąbek Lidia, Świątkowski Andrzej

Archives of Environmental Protection

|

2023

|

Vol. 49, no 1

47--56

EN

The aim of the study was to assess the possibility of using natural carbonaceous materials such as peat, lignite, and hard coal as low-cost sorbents for the removal of Direct Orange 26 azo dye from an aqueous solution. The adsorption kinetics and the influence of experimental conditions were investigated. The following materials were used in the research: azo dye Direct Orange 26, Spill-Sorb “Fison” peat (Alberta, Canada), lignite (Bełchatów, Poland), and hard coal (“Zofiówka” mine, Poland). The morphology and porous structure of the absorbents were tested. Dye sorption was carried out under static conditions, with different doses of sorbents, pH of the solution, and ionic strength. It was observed that the adsorption of Direct Orange 26 dye on all three adsorbents was strongly dependent on the pH of the solution, while the ionic strength of the solution did not affect the adsorption efficiency. The adsorption kinetics were consistent with the pseudo-second-order reaction model. The stage which determines the rate of adsorption is the diffusion of the dye in the near-surface layer. The process of equilibrium adsorption of Direct Orange 26 dye on all tested adsorbents is best described by the Langmuir isotherm. The maximum adsorption capacity for peat, brown coal and hard coal was 17.7, 15.1 and 13.8 mg/g, respectively. The results indicate that peat, lignite, and hard coal can be considered as alternative adsorbents for removing azo dyes from aqueous solutions.

PL

Celem pracy była ocena możliwości wykorzystania naturalnych materiałów węglowych takich jak torf, węgiel brunatny i węgiel kamienny jako niskokosztowych sorbentów do w usuwaniu barwnika azowego Direct Orange 26 z roztworu wodnego. Zbadano kinetykę adsorpcji oraz wpływ dawki sorbentu, pH roztworu oraz siły jonowej na skuteczność sorpcji. W badaniach wykorzystano barwnik azowy Direct Orange 26, torf Spill-Sorb „Fison” (Alberta, Kanada), węgiel brunatny (Bełchatów,Polska) oraz węgiel kamienny („Zofiówka”, Polska). Wykonano badania morfologii oraz struktury porowatej absorbentów. Sorpcję barwnika prowadzono w warunkach statycznych, przy różnych dawkach sorbentów, pH roztworu i sile jonowej. Zaobserwowano, że adsorpcja barwnika Direct Orange 26 na wszystkich trzech adsorbentach była silnie zależna od pH roztworu, natomiast siła jonowa roztworu nie wpływała na efektywność adsorpcji. Kinetyka adsorpcji była zgodna z modelem reakcji pseudo-drugiego rzędu. Etapem decydującym o szybkości adsorpcji jest dyfuzja barwnika w warstwie przypowierzchniowej. Proces adsorpcji równowagowej barwnika Direct Orange 26 na wszystkich badanych adsorbentach najlepiej opisuje izoterma Langmuira. Maksymalne zdolności adsorpcyjne dla torfu, węgla brunatnego i węgla kamiennego wynosiły odpowiednio 17,7, 15,1 i 13,8 mg/g. Wyniki wskazują, że torf, węgiel brunatny i węgiel kamienny mogą być rozważane jako alternatywne adsorbenty do usuwania barwników azowych z roztworów wodnych.

5

Analysis of using the empirical model of organic soil consolidation to predict settlement

Meyer Zygmunt, Olszewska Magdalena A.

Architecture Civil Engineering Environment

|

2023

|

Vol. 16, no. 2

111--117

EN

The paper describes two models for determining the constrained elasticity modulus of organic soils based on the settlement of an overloading embankment. In these methods, based on the settlement of the embankment of the load exerted on the subsoil, using the inverse problem, it is possible to determine the constrained modulus. A parameter determined in this way can also be determined during consolidation. Changes in the settlement at successive stages of consolidation can be used to determine the constrained modulus of the organic soil at a given point in time. Assuming a “temporarily stable” (quasi-stationary) state at each analysed stage of consolidation. The constrained elasticity modulus was determined for the settling at a given moment. constrained modulus tests of organic soils were carried out for two embankments previously described in the literature. In this case, the modulus was also analysed during consolidation. These embankments are founded on peat and peat-gyttja substrates. In both cases, the layer of organic soil was 4 m. The presented methods with the assumption of a one-dimensional state of deformation, despite the state of spatial stress, can be used during construction using the “design and build” technology. The constrained modulus determined from the embankment overload will represent the actual deformations – volumetric deformations (including other deformations that actually occurred) during the consolidation period. The paper was concluded with several conclusions.

6

Deep neural network and ANN ensemble for slope stability prediction

Gupta A., Aggarwal Y., Aggarwal P.

Archives of Materials Science and Engineering

|

2022

|

Vol. 116, nr 1

14--27

EN

Purpose: Application of deep neural networks (DNN) and ensemble of ANN with bagging for estimating of factor of safety (FOS) of soil stability with a comparative performance analysis done for all techniques. Design/methodology/approach: 1000 cases with different geotechnical and similar Geometrical properties were collected and analysed using the Limit Equilibrium based Morgenstern-Price Method with input variables as the strength parameters of the soil layers, i.e., Su (Upper Clay), Su (Lower Clay), Su (Peat), angle of internal friction (φ), Su (Embankment) with the factor of safety (FOS) as output. The evaluation and comparison of the performance of predicted models with cross-validation having ten folds were made based on correlation-coefficient (CC), Nash-Sutcliffe-model efficiency-coefficient (NSE), root-mean-square-error (RMSE), mean-absolute-error (MAE) and scattering-index (S.I.). Sensitivity analysis was conducted for the effects of input variables on FOS of soil stability based on their importance. Findings: The results showed that these techniques have great capability and reflect that the proposed model by DNN can enhance performance of the model, surpassing ensemble in prediction. The Sensitivity analysis outcome demonstrated that Su (Lower Clay) significantly affected the factor of safety (FOS), trailed by Su (Peat). Research limitations/implications: This paper sets sight on use of deep neural network (DNN) and ensemble of ANN with bagging for estimating of factor of safety (FOS) of soil stability. The current approach helps to understand the tangled relationship of various inputs to estimate the factor of safety of soil stability using DNN and ensemble of ANN with bagging. Practical implications: A dependable prediction tool is provided, which suggests that model can help scientists and engineers optimise FOS of soil stability. Originality/value: Recently, DNN and ensemble of ANN with bagging have been used in various civil engineering problems as reported by several studies and has also been observed to be outperforming the current prevalent modelling techniques. DNN can signify extremely changing and intricate high-dimensional functions in correlation to conventional neural networks. But on a detailed literature review, the application of these techniques to estimate factor of safety of soil stability has not been observed.

7

Zmienność parametrów fizykochemicznych torfów w strefie przypowierzchniowej torfowiska w dolinie Strugi Wodnej (Wysoczyzna Lubartowska)

Rydelek Paweł

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 12

867--872

EN

The paper presents the results of research on variability of basic physical and chemical parameters of peats from a small fen in the Struga Wodna valley on the Lubartów Plateau. The variability of organic matter content, moisture content, pH and cation exchange capacity (CEC) was analysed. Apart from descriptive statistics, geostatistical methods were also used, including the analysis of semivariograms. All determined parameters showed high variability, including spatial variability. The analysis of the semivariograms showed that for each of the parameters there is a nugget effect, indicating high local variability. The statistically highest variability, expressed by the coefficient of variation, was shown by peat moisture content, while the moisture content showed the highest spatial autocorrelation. The use of geostatistical methods allowed identifying zones with different properties within the fen, and describing the spatial autocorrelation of individual parameters.

8

Wykorzystanie komponentów nawozowych do ekstrakcji substancji humusowych

Huculak-Mączka Marta, Nieweś Dominik, Braun-Giwerska Magdalena, Porwoł Marta, Marecka Kinga, Hoffmann Józef

Proceedings of ECOpole

|

2020

|

Vol. 14, No. 1

89--95

PL

Coraz częstsze wykorzystywanie substancji humusowych w rolnictwie, kosmetyce, suplementach diety i innych gałęziach przemysłu wymusza opracowanie najbardziej wydatnych metod pozyskiwania tych związków organicznych. Ich zawartość w gruntach rolnych jest istotnym elementem gwarantującym urodzajność gleb. Okazuje się bowiem, że stosowanie wyłącznie nawozów mineralnych na gruntach o niskiej zawartości substancji humusowych może być niewystarczające do uzyskania satysfakcjonujących plonów. Z uwagi na zasadność wzbogacania gleb w związki humusowe interesujące wydaje się uzyskanie preparatów zawierających nie tylko te organiczne struktury, ale też podstawowe makroelementy wykorzystywane przez rośliny. Przeprowadzono badania nad skutecznością ekstrakcji substancji humusowych z torfu z użyciem roztworów podstawowych składników odżywczych (NPK). Celem badań było określenie wydajności pozyskiwania frakcji kwasów huminowych z torfu, pochodzącego z północnej części Polski, w zależności od temperatury, czasu prowadzenia procesu, a także stężenia zastosowanego ekstrahenta. Modyfikacja metody zaproponowanej przez IHSS pozwala na wzbogacenie substancji humusowych w składniki nawozowe już na etapie technologii ich wytwarzania, jednocześnie eliminując wprowadzanie do gleb związków sodu i chloru.

EN

The increasing use of humic substances (HS) in agriculture, cosmetics, dietary supplements and other industries enforce using new methods of humic substances obtaining. The amount of HS in soils have an important role of their fertility. Using only mineral fertilizers for soils with low content of humic substances may be not sufficient for high yield obtaining. Due to the soils improvement with humic substances it is preferable to obtain soils improvers, that have not only humic substances but also fertilizers components. Studies about humic substances extraction using some fertilizers components solutions (NPK solutions) as extractants were done. The aim of that studies was to determine the efficiency of humic acids (HAs) extraction from peat, that was mined in the north Poland. Dependencies between efficiency of HAs obtaining and process parameters were defined. Using modification for the IHSS method of humic acids obtaining allows add fertilizers nutrients into humic substances extract at the stage of HS extraction. Due to that it is also possible to limit sodium and chlorine components introduced into the environment.

9

Assessment of the efficiency of humic acids extractions with fertilizer components

Huculak-Mączka Marta, Nieweś Dominik, Braun-Giwerska Magdalena, Szopa Daniel, Tyc Aleksandra, Hoffmann Józef

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2020

|

Vol. 27, nr 1-2

1--9

EN

Humic substances are widely applied in many branches of the industry. Their most well-known usage are agricultural and horticultural markets. A popular method of obtaining of mentioned compounds with satisfactory efficiency is an alkaline extraction of them from organic raw materials like peat, leonardite or lignite. The growing use of humic acids preparations is conditioned by improvement of physical, chemical and biological properties of soils. Despite that fact, the use of mineral fertilizers still dominates. Therefore, it seems interesting to produce agents containing both humic substances and traditional fertilizing elements. Such products could be applied as soil improvers. For that reason we have modified the International Humic Substances Society (IHSS) method of humic substances extraction by changing types of extractants and other solutions into solutions of main macroelements (NPK) for plants. The aim of this research was to determine the efficiency of humic acids extraction from polish peat depending on process temperature, its duration and concentration of extractant.

10

Pelet z torfu jako alternatywne paliwo dla stałych nośników energii

Gaze Błażej, Noszczyk Tomasz, Romański Leszek, Ufnarski Janusz

Przemysł Chemiczny

|

2019

|

T. 98, nr 7

1069--1074

PL

Dokonano analizy techniczno-ekonomicznej nowego rodzaju paliwa, jakim jest pelet torfowy. Uzyskane wyniki porównano z wynikami dla dwóch innych popularnych nośników energii: peletu drzewnego oraz ekogroszku. Zbadano również emisję tlenków azotu oraz tlenków węgla powstających podczas spalania tych paliw. Udowodniono, że pod względem jakościowym i ekonomicznym pelet torfowy jest obiecującą alternatywą dla innych popularnych paliw stałych.

EN

Moisture, ash, and volatile matter contents, combustion heat and mech. strength of a peat were examd. and compared with the results obtained for eco-pea coal and wood pellets. Burning of peat in heating boilers resulted in emissions of CO, NOx and particulate matter (PM10 and PM2.5) in amts. close to the emission accompanying the combustion of wood pellet but much lower than for eco-pea coal. The use of peat was economically viable.

11

Badania nad możliwością ekstrakcji substancji humusowych z wybranych surowców

Huculak-Mączka M., Braun M., Hoffmann J., Hoffmann K.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 10

1680--1683

PL

W celu określenia możliwości ekstrahowania substancji humusowych z wybranych surowców przeprowadzono procesy ekstrakcji z wykorzystaniem torfu ogrodniczego oraz węgla brunatnego. Badane substancje organiczne otrzymywano poprzez alkaliczną ekstrakcję z użyciem dwóch rodzajów ekstrahentów: 0,1 M roztworu KOH i jego mieszaniny z 0,1 M roztworem Na4P2O7. Roztworu KOH użyto w trzech różnych stężeniach (0,1 M, 0,25 M i 0,5 M). Dla każdego z ośmiu wykonanych procesów ekstrakcji wyznaczono stopnie wyekstrahowania kwasów humusowych oraz kwasów huminowych. Najkorzystniejsze wyniki dla węgla brunatnego wynosiły ok. 50% wyekstrahowania kwasów humusowych, natomiast dla torfu ok. 30%. Rezultaty badań potwierdzają możliwość pozyskiwania substancji humusowych z torfu ogrodniczego i węgla brunatnego przy użyciu zastosowanych cieczy ekstrahujących.

EN

KOH solns. with concns. of (i) 0.1 M, (ii) 0.25 M and (iii) 0.5 M as well as (iv) its mixt. (i) with 0.1 M Na4P2O7 soln., mixed in a 1:1 vol. ratio were used to ext. of the sum of humic and fulvic acids and humic acids from peat and lignite. The mass ratio of org. material to extractant was 1:20. In the main, the extractant (ii) was the most effective for both tested materials. Using this extractant for the lignite, the yields of the sum of humic and fulvic acids and humic acids were 47.52 and 46.47%, resp. For the peat, the yields were 29.35 and 27.90%, resp. The extractants (i) and (iv) were the least effective for lignite and peat, resp.

12

Współpraca Katedry Geologii Stosowanej Politechniki Śląskiej Gliwice z Grupą Roboczą ds. Petrologii Węgla i Petrologii Organicznej − AKOP, TU Bergakademie Freiberg, Niemcy

Probierz K., Volkmann N., Marcisz M.

Przegląd Górniczy

|

2018

|

T. 74, nr 9

46--59

PL

Przedstawiono zarys współpracy Katedry Geologii Stosowanej Politechniki Śląskiej z niemiecką Grupą Roboczą ds. Petrologii Węgla i Petrologii Organicznej (Arbeitsgemeinschaft für Organische Petrologie – AKOP), działającą przy TU Bergakademie Freiberg. W ramach tej współpracy zapoznawano się z budową geologiczną złóż torfu, węgla brunatnego, kamiennego oraz łupków bitumicznych Niemiec, Polski i Francji oraz problemami współczesnej petrologii węgla

EN

This paper describes the cooperation of the Chair of Applied Geology of Silesian University of Technology Gliwice with the Working Group for Coal Petrology and Organic Petrology (AKOP, TU Bergakademie Freiberg, Germany). Within the framework of this cooperation it was possible to get acquainted with the geological structure of peat deposits, lignites, hard coals and bituminous shales of Germany, Poland and France, and the problems of modern petrology of coal.

13

Torf i węgiel brunatny jako surowce do otrzymywania kwasów humusowych

Huculak-Mączka M., Braun-Giwerska M., Nieweś D., Mulica M., Hoffmann J., Hoffmann K.

Proceedings of ECOpole

|

2018

|

Vol. 12, No. 2

499--505

PL

Kwasy humusowe stosowane są często w rolnictwie i wielu dziedzinach przemysłu. Substancje te mogą być wykorzystywane jako dodatki do rozmaitych preparatów nawozowych oraz pasz. Aplikacja kwasów humusowych do gleb umożliwia intensyfikację produkcji roślinnej. Zastosowanie tych związków w karmieniu zwierząt gospodarskich pozwala natomiast na otrzymywanie żywności lepszej jakości. Rezultaty te są szczególnie ważne ze względu na konieczność spełniania przez rolników coraz wyższych wymagań dotyczących ilości i sposobów wytwarzania produktów spożywczych. Istotne zatem jest wyznaczenie najkorzystniejszych procesów izolacji kwasów humusowych, określenie parametrów takich procesów, a także wskazanie odpowiednich surowców. Celem przeprowadzonych badań było otrzymywanie frakcji humusowej z dwóch materiałów organicznych, torfu i węgla brunatnego, metodą ekstrakcji alkalicznej. Określono przydatność tych surowców jako źródeł kwasów humusowych. Porównano również skuteczność ekstrakcji w zależności od rodzaju i stężenia zastosowanego ekstrahenta.

EN

Humic and fulvic acids are used frequently in agriculture and many branches of the industry. These substances may be utilized as additives to various fertilizer formulations and feed. The application of humic and fulvic acids to soils enables the intensification of plant production. The use of these substances in feeding livestock allows to obtain a better quality of food. These results are particularly important for farmers due to the necessity to meet increasingly high requirements regarding the quantity and methods of the food production. Therefore, it is important to determine the most beneficial processes for the isolation of humic substances, parameters of such processes and to indicate appropriate raw materials. The aim of this study was to obtain humic fractions from two organic materials, peat and lignite, by alkaline extraction. The usefulness of these raw materials as sources of humic and fulvic acids was determined. The effectiveness of the extraction with various types and concentrations of extractants was compared.

14

Determination of peat elasticity modulus (constrained modulus) based on field measurement using simplified consolidation model

Olszewska M.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2018

|

Vol. 28, no. 2

18--30

EN

The article presents methods to determine the peat elasticity modulus based on settlement measurement of the preloaded embankment. The author proposes two methods: the first does not take into consideration the strengthening of the soil as a result of the settlement and the second includes the strengthening process of soil related to the settlement. Based on the presented methods, computer simulations were performed in the first case for the assumed embankment in order to verify the methods and in the second case for the real conditions in the area of Szczecin, Poland.

PL

W artykule przedstawiono metody wyznaczania modułu ściśliwości torfu w oparciu o pomiar osiadania nasypu przeciążającego. Autorka proponuje dwie metody: pierwszą, która nie uwzględnia wzmocnienia gruntów organicznych w wyniku osiadania oraz drugą uwzględniającą proces wzmocnienia. W oparciu o przedstawione metody określono moduł ściśliwości torfu na podstawie symulacji komputerowej, dla pierwszego przypadku w celu weryfikacji metod oraz drugiego przypadku dla warunków rzeczywistych w rejonie Szczecina w Polsce.

15

Współczynnik filtracji torfów

Chmielewska I.

Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2018

|

Vol. 9, no. 1

15--21

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań edometrycznych, których celem było wyznaczenie współczynnika filtracji torfów. Badania edometryczne zostały przeprowadzone na próbkach pobranych z podłoża obwodnicy Bargłowa Kościelnego. Próbki pobrano w kierunku pionowym i poziomym. Badania ściśliwości przeprowadzono z użyciem zestawu pięciu edometrów z możliwością automatycznej rejestracji odczytów czujników przemieszczeń. Na podstawie badań wyznaczono: edometryczne moduły ściśliwości pierwotnej, współczynniki konsolidacji oraz współczynnik filtracji. Wykazano, że wartości parametrów określonych dla próbek pobranych w kierunku pionowym i poziomym są znacząco różne, co wskazuje na anizotropię torfów. Wartości wyznaczonych parametrów porównano z wartościami podanymi w literaturze.

EN

The paper presents the results of oedometer tests of peat samples. The aim of the research was to determine coefficient of permeability of peat. The oedometer tests were carried out on samples taken from the subsoil of Bargłów Kościelny bypass road. Samples were taken in the vertical and horizontal directions. The oedometer tests were conducted using a set of five oedometers with the possibility of automatic registration of displacement sensor readings. On the basis of test results the oedometric modulus of primary compression, consolidation coefficient and the coefficient of permeability were determined. It was shown that the values of parameters determined for samples taken in the vertical and horizontal directions were significantly different. The values of the determined parameters were compared with the values given in the literature.

16

Application of malacological analysis in local and regional palaeoenvironmental reconstructions - a study from the Holocene of Łapsze Niżne (Podhale, southern Poland)

Alexandrowicz W. P., Szymanek M., Rybska E.

Acta Geologica Polonica

|

2018

|

Vol. 68, no. 1

89--105

EN

This malacological analysis was conducted at a site with peat and calcareous tufas in Łapsze Niżne, Podhale (southern Poland). The study was carried out in 6 main and several complementary sections, in which 37 mollusc species were recognized represented by almost 11 000 specimens. The study enabled the reconstruction of environmental changes during the accumulation of the Holocene deposits (from the Boreal Phase till present). Conclusions drawn from these reconstructions were compared with results of malacological and palynological studies from other sites in Podhale. As a result, regional environmental reconstructions for the Holocene of the area were made. The specific composition, ecological structure and succession of molluscan assemblages from Łapsze Niżne indicate a significant role for local factors, thus demonstrating the variability of environmental conditions within a geographic region.

17

Analysis of peatlands of Szczecin’s surroundings in terms of suitability for development

Kopczyńska O.

Przestrzeń i Forma

|

2017

|

nr 32

141--152

EN

The article shows the problem of peatlands as areas investors increasingly turn to look for areas for development. Until recently peatlands were treated primarily as peat deposits, used in various fields of the economy. At present, economic expansion has caused peatlands could be considered for development. There has been proposed the classifiaction of peatlands in terms of its development suitability.

PL

Artykuł ukazuje problematykę torfowisk jako terenów, ku którym coraz częściej zwracają się inwestorzy w poszukiwaniu obszarów pod zabudowę. Do niedawna torfowiska były traktowane przede wszystkim jako złoża torfu, wykorzystywanego w różnych dziedzinach gospodarki. Obecnie ekspansja gospodarcza spowodowała, że stały się terenami, które mogłyby zostać wykorzystane pod zabudowę. W artykule zaproponowano podział torfowisk ze względu na przydatność pod zabudowę i zagospodarowanie.

18

Tajemniczy proszek otwocki

Skowron M.

Przegląd Komunalny

|

2017

|

nr 9

79--81

PL

Wykorzystywanymi cechami torfów są ich właściwości sorpcyjne. Dawno temu fakt ten docenili m.in. mieszkańcy Otwocka, którzy używali osuszonej, błotnistej masy, pozostałej po eksploatacji torfu, do dezynfekcji przydomowych toalet.

19

Wskaźnik zmian przepuszczalności na przykładzie badania torfów

Jaromińska M.

Materiały Budowlane

|

2017

|

nr 10

85--87

PL

W artykule przedstawiono wyniki analizy tendencji zmian przepuszczalności torfów pod obciążeniem. Analizie poddano 6 próbek torfów pochodzących z okolic Olsztyna. Opisano metodę badań i przeanalizowano zależność e – log k przy dwóch stopniach obciążenia. Do analizy wykorzystano wyniki badań gruntów organicznych prowadzonych w laboratorium Instytutu Budownictwa na UWM w Olsztynie. Wskazują one, że procedura badania edometrycznego nie uwzględnia wielu czynników, które mają wpływ na właściwości filtracyjne gruntu. Wykazano, że w początkowym okresie osiadania współczynnik filtracji maleje, następnie nieznacznie się zwiększa i ponownie maleje. Jednocześnie wskaźnik porowatości cały czas ma tendencję malejącą. Pomimo długiego czasu badania nie uzyskano stabilizacji parametrów badanych próbek torfu.

EN

This paper presents the results of analyses of the tendencies in the changes of peat permeability under load. Six samples of peats coming from the area of Olsztyn were analyzed. The research methodology was described and the e – log k relationship was tested under two loads variants. The results research on organic soils conducted at the laboratory of the Institute of Building Engineering of UWM (Olsztyn) were used for the analyses. The results indicate that oedometer test procedure does not include many factors contributing to soil permeability properties. Results showed that in the initial subsidence stage, the permeability coefficient decreases, then rises slightly, and decreases again. At the same time, the void ratio has a decreasing trend all along. Despite a long testing time, stabilization of the parameters of the tested peat samples was not obtained.

20

Ocena zmian właściwości sorpcyjnych torfu względem jonów Zn2+ w zależności od gęstości opróbowania profilu torfowego

Jezierski P.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2017

|

nr 4

41--48

PL

Zmienność zdolności sorpcyjnych torfu z Gór Izerskich względem jonów Zn2+ została zbadana w próbkach o grubości około 1,3 cm, uzyskanych po podziale rdzenia o długości około 45 cm. Inspiracją do podjęcia badań były doniesienia literaturowe oraz własne obserwacje autora, świadczące o tym, że torf wykazuje znaczące statystycznie zróżnicowanie cech fizykochemicznych na odcinku kilkudziesięciu centymetrów rdzenia, pod warunkiem że opróbowanie wykonane jest w odstępach 1-5 cm. Dotychczasowe badania wykonywano z wykorzystaniem zhomogenizowanych kilkunasto- i kilkudziesięciocentymetrowych próbek torfu. W opinii autora takie próbkowanie mogło uniemożliwiać uchwycenie rzeczywistej zmienności parametrów sorpcyjnych, prowadząc do ich uśrednienia. Wyniki niniejszej pracy potwierdziły postawioną tezę i wykazały ponad sześciokrotną zmianę wielkości sorpcji na badanym odcinku torfu. Dodatkowo, w celu podstawowej charakterystyki chemicznej, w tym określenia pozycji badanych torfów na diagramie Van Krevelena, wykonano analizę elementarną oraz obliczono stosunki atomowe C/N, O/C, H/C oraz parametr g (spektroskopią EPR – elektronowego paramagnetycznego rezonansu). Zbadano również charakter trwałych organicznych rodników jako produktów reakcji redoks jednostek obecnych w materii organicznej torfów, świadczących o jej właściwościach strukturalnych.

EN

The variability of sorption capacity towards Zn2+ ions of peat from the Jizera Mountains was examined for the samples with a thickness of approximately 1.3 cm obtained by cutting of the peat core which length was about 45 cm. Our studies were inspired by the literature data and the authors' own observations which revealed the statistically significant differences in physicochemical characteristics of the peat profile of several tens of centimeters length, under the condition that the sampling was performed at intervals of 1-5 cm. The previous studies were performed for the homogenized peat layers of a thickness in the range from dozen to few tens of centimeters. In the authors' opinion such sampling may prevent detection of the true volatility of sorption parameters, leading to their averaging. Therefore, as the first criterion for checking the existence of this type diversity (in profile whose dimension is the most studied) we chose the absorption capacity of Zn2 + which were analyzed for the peat layers with a resolution of a few centimeters obtained from the peat profile with a length of several tens of centimetres. The results of this study confirmed our thesis and revealed more than 6 fold change the sorption magnitude for the tested peat profile. In addition, to the basic chemical characteristics, including determining the position of the tested Van Krevelen’s peat diagram, elemental analysis was performed and the atomic ratios of C/N, O/C, H/C and g parameter (EPR – electron paramagnetic resonance spectroscopy) were calculated. The nature of persistent organic radicals formed from the structural units present in organic matter of the peat was also estimated in terms of its characteristics.