Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Life Cycle Assessment of unconventional hydrocarbons deposits of shale and tight gas production in Poland

Wójcik Monika, Gładysz Paweł, Kostowski Wojciech, Łodziński Krzysztof

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2022

|

Nr 10

16--22

EN

Shale and tight gas production create a potential threat to the environment. In Poland, no comprehensive guidelines for Life Cycle Assessment (LCA) have been prepared so far. The paper presents a proposal for Life Cycle Assessment (LCA) which can be used to assess the impact of production of unconventional hydrocarbons processes in Polish circumstances. It can be also a complement to environmental risk assessment. We used the methodology of Life Cycle Assessment (LCA) and estimated the environmental impact of shale and tight gas exploration and operation for several elements like: global warming, water consumption, human carcinogenic toxicity, terrestrial acidification, and others.

PL

Procesy poszukiwania i wydobycia gazu ze złóż niekonwencjonalnych typu shale (gaz z łupków) oraz tight (gaz zamknięty) stwarzają potencjalne zagrożenie dla środowiska. W Polsce nie zostały dotychczas opracowane kompleksowe wytyczne dotyczące oceny ryzyka środowiskowego oraz oceny cyklu życia (LCA) dla produktów takich jak shale i tight gas. W niniejszym artykule zaprezentowano analizę procesów poszukiwania i eksploatacji shale i tight gas przy użyciu metodyki oceny cyklu życia (LCA) dla warunków polskich. Może ona stanowić uzupełnienie analizy ryzyka środowiskowego. Metodyka oceny cyklu życia (LCA) została wykorzystana do szacowania wpływu procesów poszukiwania i eksploatacji shale i tight gas na elementy takie jak: globalne ocieplenie, zużycie wody, oddziaływanie rakotwórcze na człowieka, zakwaszenie gleb i inne.

2

Nowoczesne technologie wiercenia kierunkowego wykorzystane przy wierceniu intersekcyjnego układu otworów

Ćwik Maciej, Adamiak Jacek, Kępiński Michał

Nafta-Gaz

|

2021

|

R. 77, nr 9

587--592

PL

Artykuł dotyczy wykorzystania technologii wiercenia otworów kierunkowych – tzw. intersekcyjnych, które Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA wykonało w ramach prac badawczych prowadzonych w latach 2016–2021. Projekt miał na celu wykorzystanie nowoczesnych technologii w próbach rozpoznania złóż niekonwencjonalnych – formacji węglowych o niskiej przepuszczalności i niskim ciśnieniu złożowym, otworami wierconymi z powierzchni na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przedstawiono zasadę gromadzenia się gazu w węglu (zjawisko adsorpcji opisywane modelem Langmuira) oraz sposób eksploatacji przez odwrócenie tego zjawiska i doprowadzenie do desorpcji przy wykorzystaniu odwadniania górotworu przez pompę zamontowaną w otworze pionowym poniżej intersekcji z otworem poziomym (horyzontalnym). Wyjaśniono celowość wiercenia otworu z odcinkiem horyzontalnym jako sposób zwiększenia strefy drenażu formacji produktywnej. W artykule zwrócono uwagę na zagadnienia związane z mechaniką górotworu, a dokładnie z określeniem kierunków naprężeń jako kluczowego parametru przy ustalaniu trajektorii otworów, które mają podlegać szczelinowaniu hydraulicznemu. Orientacja otworu prostopadle do kierunku maksymalnych naprężeń SHmax pozwala osiągać maksymalną wielkość stymulowanej strefy przyodwiertowej podczas zabiegu intensyfikacyjnego. Kluczowym fragmentem artykułu jest opis prac związanych z projektowaniem, a następnie wykonaniem systemu przecinających się (intersekcyjnych) otworów kierunkowych. Pionierskość omawianego projektu polegała zarówno na zastosowaniu technologii namierzania magnetycznego (ang. active magnetic rangening), jak i na wierceniu systemu otworów z jednego „placu” w sąsiedztwie dodatkowego otworu (również intersekcyjnego z otworem pionowym). Wykorzystane technologie wiercenia RSS (ang. rotary steerable system) pozwoliły na zrealizowanie zaprojektowanych trajektorii otworów i trafienie narzędziem o średnicy 6 cali w rurę z włókna szklanego o średnicy 7 cali na głębokości około 850 metrów. We wnioskach autorzy podkreślają innowacyjność wykonanych prac, zarówno w skali firmy, kraju, jak i światowej. Podają również przykłady zastosowania wykorzystanych technologii. Wart podkreślenia jest fakt, że wykonalność zaprojektowanych prac badawczych została potwierdzona w zastosowaniu przemysłowym.

EN

The article examines the use of directional and intersection drilling technology applied by Polish Oil and Gas Company (PGNiG) as part of research work carried out between 2016 and 2021. The project was aimed at using advanced technologies in assessment of prospectivity of unconventional reservoirs – coal formations with low permeability and low pore pressure with wells drilled from the surface in the Upper Silesian Coal Basin. Firstly, the mechanism of gas accumulation in coal was described (the adsorption phenomenon defined by the Langmuir model), followed by the method of exploitation by desorption using a pump installed in a vertical well below the intersection with a horizontal section. Finally, the expediency of drilling a well with a horizontal section as a way to increase the drainage zone of a productive formation was explained. The article draws attention to the issues related to the geomechanics, and more precisely to the determination of the stress azimuth as a key parameter in determining the optimal trajectory of the wells to be subjected to hydraulic fracturing. The findings suggest that the orientation of the well perpendicular to the direction of the maximum stresses SHmax allows to achieve the maximum stimulated rock volume during the intensification treatment. The key fragment of the paper describes the work related to the design and execution of a system of intersecting directional wells. The pioneering character of the discussed project consisted in both using active magnetic ranging technology and drilling a set of wells from one location. The RSS (rotary sterable system) drilling technology allowed for the execution of the designed well trajectories and for hitting a 7-inch diameter fiberglass pipe at a depth of about 850 meters with a 6-inch diameter tool. The conclusions emphasize the innovativeness of the performed work on the local (company), national and global scale. Examples of the application of the used technologies are also provided. It is worth highlighting that the feasibility of the designed research work has been confirmed in industrial application.

3

Elements of reservoir simulation for tight gas reservoirs with water influx

Sowa-Zyzańska Magdalena

Journal of Geotechnology and Energy

|

2021

|

Vol. 38, no. 2

15--24

EN

At present, gas obtained from unconventional deposits plays an important role in the global economy as an energy factor. The simulation of the exploitation of this type of deposits is very complex and requires an individual approach for each case, which is extremely inspiring and interesting, therefore this article attempts to deal with the problem of modeling the extraction of natural gas from tight unconventional deposits. Extraction of tight gas requires the use of measures that stimulate this process and requires an unusual approach both at the stage of deposit recognition, its drilling and exploitation. Using computer programs, more and more accurate models are developed taking into account almost all known processes occurring in the deposits during exploitation, which significantly influences the better selection of parameters of wells and operations that intensify the production, and thus improves the results of exploitation.

4

Możliwości występowania gazu zamkniętego w piaskowcach środkowego kambru zachodniej części obniżenia bałtyckiego (wyniesienie Łeby) : wstępna analiza na podstawie danych petrofizycznych i geofizyki otworowej

Adamczak-Biały Teresa, Pacześna Jolanta

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

Vol. 68, Nr 9

701--709

EN

The main purpose of this article is an approximation of petrophysical parameters in selected borehole sections in the Łeba Elevation. The parameters are among the most important factors affecting the possibility of unconventional gas accumulation. The other factors explaining the possibility of tight gas accumulations in the Middle Cambrian sandstones of the Łeba Elevation are hydrocarbon shows in cores and drilling mud and the presence of conventional hydrocarbon fields. The potential hydrocarbon resources are related to the Dębki and Białogóra Formations. They are composed of fine-grained sandstones. The thickness of the Dębki Formation ranges up to 100 m. The tickness of the Białogóra Formation does not exceed 10 m. The analysis of petrophysical parameters of these formations indicates that their tight gas saturation has a layered character. The Dębki Formation shows a better potential for tight gas accumulation.

5

Zastosowanie klasycznych testów hydrodynamicznych do oceny petrofizycznych właściwości niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego typu tight gas

Blicharski J., Szczepaniec M., Rybicki C.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 6

867--870

PL

Pokazano możliwość zastosowania klasycznych testów hydrodynamicznych do oceny petrofizycznych właściwości hydraulicznie szczelinowanych złóż typu tight gas. Na bazie skonstruowanego numerycznego modelu złoża w pierwszym etapie wykonano symulację szczelinowania skały, po czym wykonano test Hornera. Interpretację uzyskanych wyników przeprowadzono z wykorzystaniem profesjonalnego oprogramowania do testowania odwiertów. Uzyskane wyniki porównano z petrofizycznymi parametrami skały zadanymi w modelu numerycznym złoża.

EN

On the basis of constructed numerical model of the reservoir, first fracturing of the rock was simulated and then the Horner test was performed. The results were interpreted by using professional software for well testing. The test results agreed with the parameters implemented in the numerical model of the reservoir.

6

Wpływ sposobu udostępniania złoża i wybranych parametrów petrofizycznych na eksploatację niekonwencjonalnych zbitych (tight) złóż gazu

Klimkowski Ł., Nagy S.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 6

883--887

PL

Opracowano modele symulacyjne procesu eksploatacji zbitych piaskowcowych złóż niekonwencjonalnych typu tight obejmujące swoim zasięgiem strefę oddziaływania odwiertu SRV (stimulated reservoir volume) zarówno dla odwiertów horyzontalnych, jak i dla odwiertów pionowych. Do parametryzacji modeli wykorzystano geologiczne modele statyczne z rejonu złoża gazu Siedleczka. Lokalne modele statyczne uzupełniono o model PVT oraz zależności przepuszczalności względnej od nasycenia. Przeprowadzono analizę symulacyjną wpływu wybranych parametrów złożowych i technologicznych na przebieg eksploatacji złoża gazu w zbitych piaskowcach o niskiej przepuszczalności w złożu gazu ziemnego Siedleczka. Dokonano porównania eksploatacji układu jednootworowego w wariantach udostępnienia wynikających z przyjętej technologii wiercenia i szczelinowania strefy drenażu złoża typu tight.

EN

Single-well simulation models were developed covering the stimulated reservoir vol. for both horizontal and vertical wells. Simplified geol. static models from the Siedleczka gas field area were used for the parameterization of the models. Local static numerical models were supplemented with the PVT model and relative permeabilities curves. The simulation anal. of the impact of selected parameters on the operation of the gas reservoirs in tight sandstones was carried out. The operations of a single-well system in the variants of completion resulting from the adopted technol. of drilling (vertical vs. horizontal) and fracturing the tight reservoir drainage zone (single vertical vs. multiple vertical fractures) were compared.

7

Technical note. The concept of a computer system for interpretation of tight rocks using X-ray computed tomography results

Habrat M., Krakowska P., Puskarczyk E., Jędrychowski M., Madejski P.

Studia Geotechnica et Mechanica

|

2017

|

Vol. 39, nr 1

101--107

EN

The article presents the concept of a computer system for interpreting unconventional oil and gas deposits with the use of X-ray computed tomography results. The functional principles of the solution proposed are presented in the article. The main goal is to design a product which is a complex and useful tool in a form of a specialist computer software for qualitative and quantitative interpretation of images obtained from X-ray computed tomography. It is devoted to the issues of prospecting and identification of unconventional hydrocarbon deposits. The article focuses on the idea of X-ray computed tomography use as a basis for the analysis of tight rocks, considering especially functional principles of the system, which will be developed by the authors. The functional principles include the issues of graphical visualization of rock structure, qualitative and quantitative interpretation of model for visualizing rock samples, interpretation and a description of the parameters within realizing the module of quantitative interpretation.

8

Złoża węglowodorów z towarzyszącymi nagromadzeniami niekonwencjonalnymi (złoża hybrydowe) i ich dokumentowanie

Kozimor T., Potera J., Nieć M.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 10/1

643--649

EN

The boundaries of numerous hydrocarbon deposits are defined by lithology change, and cut off permeability 0.1 mD in the case of gas, or 1 mD in the case of oil, considered as a limit of reasonable hydrocarbon recovery. Beyond such limit, hydrocarbon accumulations obviously occur, but the possibility of their free movement is limited. Therefore, they may be treated as unconventional - tight gas, for example. Such hybrid, combined conventional and unconventional hydrocarbon accumulations are common in various formations. Their simultaneous exploitation is possible as demonstrated by the Przemyśl, Lubaczów and Słopnice gas fields. The occurrence of unconventional hydrocarbon accumulation in hybrid deposits should be clearly presented in geological reports and considered in exploitation planning.

9

Interpretacja i wizualizacja danych otworowych w utworach niższego paleozoiku obszaru kratonu wschodnioeuropejskiego i karbonu podłoża monokliny przedsudeckiej

Roman M. G.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

Vol. 64, nr 12

976--981

EN

In order to determine the lithological complexes and to evaluate the prospective shale/tight gas zones, analysis of well data and a multi-well correlation have been performed. Over 30 wells were used for the analysis. Lithostratigraphic units have been verified and correlated in the wells. In some of them, TOC (Total Organic Carbon), effective porosity and lithological profiles have been determined after calibration with the laboratory analysis performed on core samples. Vast majority of the gathered data were visualized in 10 correlation lines.

10

Charakterystyka petrofizyczno-mineralogiczna wyznaczonych perspektywicznych kompleksów węglowodorowych na podstawie wybranych wyników badań laboratoryjnych

Dyrka I.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

Vol. 64, nr 12

982--986

EN

This article hasbeen prepared based on the chapter devoted to research of petrophysical properties of shale and tight sandstones within the project: “Identification of prospective zones for unconventional hydrocarbon accumulations in Poland, stage I.” Petrophysical and mineralogical characterization of particular prospective complexes in the Baltic, Podlasie-Lublin basin and the Carboniferous basin of south-western Poland (Fore-Sudetic Homocline basement), is based on selected laboratory tests of rocks, performed by the Oil and Gas Institute – NRI in Kraków. These analyses included investigations of total porosity and effective porosity, helium porosity, total permeability, silica content, clay content and cumulative content of quartz, and feldspars and carbonates. For particular complexes mean values of individual parameters were calculated. Then, an assessment was made to find out whether they meet the established criteria and whether the results correlate with each other in the boreholes across each area.

11

Petrografia i granulometria utworów czerwonego spągowca – wstępna charakterystyka do poszukiwania złóż gazu zamkniętego (tight gas)

Ziemianin K.

Nafta-Gaz

|

2016

|

R. 72, nr 7

502--512

PL

Utwory czerwonego spągowca, ze względu na obecne w nich złoża gazu, są od dziesięcioleci przedmiotem intensywnych badań geologicznych. Współcześnie obszar występowania tych utworów (dotychczas kojarzony ze złożami konwencjonalnymi) budzi zainteresowanie również pod kątem złóż niekonwencjonalnych (ang. tight gas). W artykule przedstawiono wyniki badań petrograficznych i granulometrycznych dla ponad 400 próbek, które przyporządkowane zostały facjom: eolicznej, fluwialnej, plai (jeziornej) oraz tzw. białego spągowca. W celu zbadania relacji pomiędzy składnikami szkieletu ziarnowego, spoiwami a rozkładem uziarnienia dokonano analizy korelacyjnej. Uzyskane wyniki powiązać będzie można z rezultatami analiz petrofizycznych (porowatość, przepuszczalność), co ułatwi stworzenie cyfrowych modeli 3D i umożliwi lokalizację potencjalnych złóż gazu.

EN

Rotliegend sandstones are well known conventional gas reservoirs and have been a subject of intense geological investigation for decades. Nowadays, even more attention is paid to Rotligend sandstones as they may also be reservoirs for unconventional gas – tight gas. This paper presents the results of petrographic and granulometric analyses for over 400 samples that have been described as sediments related to aeolian, fluvial, playa and so called “white Rotliegend” deposition systems. In order to investigate the relationships between the components of grains, cements and particle size distributions, correlation analysis was performed. Presented results may be directly linked with petrophysical (porosity, permeability) features of analyzed rocks, which enables to create detailed, digital 3D models of Rotliegend sediments. These models are powerful tools that can be used to locate new wells and new areas of interest.

12

Main stratigraphic levels of carbonate rocks and their connection with the possibilities of unconventional hydrocarbons deposits development in the Paleozoic sedimentary basins in Ukraine

Vakarchuk S.

Nafta-Gaz

|

2016

|

R. 72, nr 8

597--602

EN

The paper deals with the unconventional petroleum potential of the Paleozoic carbonate sedimentary rocks in the petroleum basins of Ukraine. The study is based on tectonic-structural, petrophysical, geochemical and production data analysis for the carbonate and calcareous shale Paleozoic rocks. Such parameters as lithological composition, TOC values, type of dispersed organic matter and its thermal maturity, porosity and permeability, as well as thickness and depth to prospective intervals or units were analyzed. Based on this study several prospective lithostratigraphic units to search for such unconventional hydrocarbon accumulations in the Paleozoic formations of the Dnieper-Donets intracratonic, Volyn-Podillya pericratonic, and Dobrogea foredeep basins were identified.

PL

W artykule omówiono perspektywy występowania niekonwencjonalnych nagromadzeń węglowodorów w skałach węglanowych i ilasto-węglanowych w obrębie paleozoicznych basenów naftowych Ukrainy. Studium oparte jest na wynikach analiz strukturalno-tektonicznych, petrofizycznych oraz geochemicznych badaniach formacji węglanowych i ilastowęglanowych. Analizowane były takie parametry jak: wykształcenie litologiczne, zawartość TOC, typ rozproszonej materii organicznej i stopień jej dojrzałości termicznej, porowatość, przepuszczalność, miąższości i głębokości zalegania obiecujących horyzontów. Na podstawie przeprowadzonych badań zidentyfikowano kluczowe poziomy stratygraficzne oraz rozprzestrzenienie skał węglanowych perspektywicznych dla poszukiwań niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w paleozoicznych basenach Dnieprowsko-Donieckim, Wołyńsko-Podolskim i Zapadlisku Przeddobrudzkim.

13

Badania zjawiska embedment w zabiegach stymulacyjnych

Masłowski M., Biały E.

Nafta-Gaz

|

2016

|

R. 72, nr 12

1101--1106

PL

W artykule przedstawiono tematykę związaną ze zjawiskiem embedment, czyli wgniataniem ziaren materiału podsadzkowego (ang. proppant) w skałę złożową (ścianę szczeliny). Proces ten ma negatywny wpływ na utrzymanie rozwartości podsadzonej szczeliny po zabiegu hydraulicznego szczelinowania złóż. Opracowano metodykę badania zjawiska embedment oraz zweryfikowano ją analizami laboratoryjnymi przeprowadzonymi na skale łupkowej pochodzącej z polskiego złoża. Do badań zastosowano płyn szczelinujący typu slickwater, dwa rodzaje podsadzek, małą koncentrację powierzchniową podsadzki, dwa różne naprężenia ściskające. Wyniki badań mogą służyć do wstępnej oceny efektywności podsadzenia szczeliny w zabiegach hydraulicznego szczelinowania na etapie ich projektowania.

EN

This paper presents the subject related to the phenomenon of pressing proppant grains in fracture faces (embedment). The phenomenon has a negative impact on maintaining fracture width after hydraulic treatment of reservoirs. A methodology of the studies of the embedment phenomenon was developed and verified by laboratory tests on shale rock from an unconventional Polish reservoir. The laboratory tests used fracturing fluid (slickwater), two different stresses, two different proppants and small surface concentration of proppant. The test results can be used for a preliminary assessment of the efficiency of propped fracture in the hydraulic treatments of reservoirs at the stage of their design.

14

Badania podatności skały złożowej typu tight gas na zjawisko embedment ograniczające efektywność zabiegu hydraulicznego szczelinowania

Masłowski M., Kasza P., Czupski M.

Nafta-Gaz

|

2016

|

R. 72, nr 10

822--832

PL

W artykule przedstawiono zagadnienia związane z technologią hydraulicznego szczelinowania skał piaskowcowych typu zamkniętego (ang. tight gas). Zaprezentowano, jaki wpływ na efektywność zabiegu hydraulicznego szczelinowania skały złożowej ma zjawisko wgniatania ziaren podsadzki w ściany szczeliny (ang. embedment). Związane jest ono z tworzeniem się wgnieceń na powierzchni ściany szczeliny, a tym samym spadkiem rozwartości szczeliny po zabiegu szczelinowania. Opracowano metodykę badania podatności skały złożowej na zjawisko embedment ograniczające efektywne podsadzenie szczeliny oraz zweryfikowano ją badaniami laboratoryjnymi. Testy wykonano dla skały piaskowcowej typu zamkniętego tight gas, pochodzącej z polskiego złoża niekonwencjonalnego, dla suchych i nasyconych płynem szczelinującym cylindrycznych rdzeni, przy jednej wartości naprężenia ściskającego 82,7 MPa (tj. 12 000 psi), temperatury pokojowej oraz koncentracji powierzchniowej podsadzki 4,88 kg/m2 (tj. 1 lb/ft2). Do podsadzenia szczeliny użyto podsadzki ceramicznej o rozmiarze ziaren 0,850÷0,425 mm. W pierwszej kolejności wyznaczono rozwartość szczeliny wypełnionej podsadzką pomiędzy dwiema cylindrycznymi kształtkami stalowymi (dla wykluczenia zjawiska embedment). Po 6 godzinach oddziaływania zadanego naprężenia ściskającego maksymalna (pierwotna) rozwartość szczeliny wyniosła 2,286 mm. Dla suchych cylindrycznych rdzeni skalnych z piaskowca tight gas uzyskano szczelinę o rozwartości 1,893 mm. Efektywne podsadzenie szczeliny proppantem wyniosło 82,8%. Natomiast dla rdzeni skalnych dodatkowo nasyconych płynem szczelinującym otrzymano rozwartość szczeliny 1,889 mm, a więc efektywność podsadzenia szczeliny osiągnęła wartość 82,6%. Zastosowana procedura badawcza może stanowić jedną z metod oceny podatności skały złożowej na zjawisko embedment ograniczające efektywne podsadzenie szczeliny materiałem podsadzkowym. Może być też przydatna do prawidłowego doboru technologii szczelinowania, płynu szczelinującego i podsadzki w zabiegach szczelinowania złóż węglowodorów.

EN

This paper presents, a study on the impact of proppant embedment into the fracture walls, on the effectiveness of hydraulic fracturing in tight formations. The methodology for the evaluation of the susceptibility of reservoir rock to the embedment phenomenon (limiting the effective propping of fractures) was developed and verified in laboratory tests. The studies were performed for tight gas sandstone representing unconventional Polish deposits, for dry and fracfluid-wet cores, at 12 000 psi compressive stress, at room temperature and 1 lb/ft2 surface concentration of proppant. Ceramic proppant of grain size between 0.850÷0.425 mm was used. First, the fracture between cylindrical steel plates (no embedment assumed) was propped. After 6 hours under constant compressive stress, the maximum (original) fracture width was 2.286 mm. The fracture between dry cylindrical sandstone tight gas cores, in the same conditions was 1.893 mm wide. The effective value of propped fracture width was 82.8%. The width of the fracture in fracfluid-wet core was 1.889 mm. In this case the effective value of the propped fracture width was 82.6%. The test procedure we applied, might be used in the evaluation of the susceptibility of reservoir rock to the embedment phenomenon, as well as for the selection of fracfluid and proppant for hydrocarbon reservoirs fracturing.

15

Bilans zasobów niekonwencjonalnych (i innych) złóż gazu w Polsce

Wójcicki A.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/3

1215--1219

EN

The paper summarizes information on gas resources in Poland, especially unconventionals. There are proven, though not very large, resources of conventional hydrocarbons and coalbed methane – the inventory is carried out by Polish Geological Survey. Recently undiscovered shale gas and tight gas resources have been assessed by Polish Geological Survey and other organizations. In previous decade undiscovered coal bed methane resources have been estimated as well. There were a number of studies on undiscovered conventional gas resources carried out in previous decades providing ever higher estimations of the undiscovered gas potential. These studies were also targeted on an intermediate category of gas resources – deep gas and/or tight gas resources in conventional traps. Putting all together, it seems the undiscovered potential of gas resources (both unconventional and conventional) in Poland is a quite impressive and various types of hydrocarbon resources coexist in respective hydrocarbon basins.

16

Piaskowce dolnego karbonu strefy wielkopolsko-śląskiej jako utwory perspektywiczne pod względem poszukiwań złóż gazu zamkniętego (badania wstępne)

Kozłowska A., Kuberska M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 464

49--59

PL

Piaskowce dolnego karbonu strefy wielkopolsko-śląskiej to waki, rzadziej arenity, głównie sublityczne, lityczne i subarkozowe. Ich porowatość całkowita wynosi najczęściej 1–2%, a ich przepuszczalność jest bardzo niska. W skałach tych zaobserwowano ślady działania następujących procesów diagenetycznych: kompakcji, cementacji, a także zastępowania, przeobrażania i rozpuszczania składników. Piaskowce najbardziej perspektywiczne pod względem obecności gazu zamkniętego znajdują się w południowej i południowo-zachodniej części strefy wielkopolsko-śląskiej. Strop utworów karbonu w tych rejonach występuje przeważnie na głębokości do 3 km.

EN

The Lower Carboniferous sandstones of the Wielkopolska-Silesia zone are represented mainly by sublithic, lithic and subarkosic wackes and less frequent arenites. They are characterized by total porosity of mostly 1–2% and very low permeability. The effects of diagenetic processes such as compaction, cementation, replacement, alteration and dissolution have been distinguished in the investigated rocks. The most prospective tight gas sandstones occur in the south and south-western parts of the Wielkopolska-Silesia zone. The top of the Lower Carboniferous rocks does not exceed a depth of 3 km in these regions.

17

Analiza wpływu zastosowania różnych technologii udostępniania złóż niekonwencjonalnych na opłacalność ich eksploatacji

Filar B.

Nafta-Gaz

|

2014

|

R. 70, nr 3

143--150

PL

Głównym celem pracy było wykazanie wpływu konstrukcji odwiertu na opłacalność eksploatacji niekonwencjonalnego złoża gazu ziemnego. Analiza została wykonana na podstawie symulacji przeprowadzonych z wykorzystaniem oprogramowania firmy Computer Modelling Group (IMEX, Builder, Results). Przestrzenną budowę modelu symulacyjnego oparto na parametrach przykładowego złoża gazu ziemnego zlokalizowanego w warstwach łupkowo-mułowcowych. Symulacje wykonano dla trzech wariantów udostępnienia złoża: • odwiertem pionowym, udostępniającym całą miąższość (300 m), • odwiertem horyzontalnym o długości odcinka „poziomego” 1100 m, udostępniającym całą miąższość horyzontu, od stropu do spągu, • odwiertem horyzontalnym o długości odcinka „poziomego” 1100 m z sześcioma sekcjami szczelin. W artykule przedstawiono również szacunkową analizę finansową wykonaną dla każdego rodzaju udostępnienia złoża. Wszystkie koszty zostały wyliczone na bazie dostępnych danych.

EN

The main objective of this study was to determine the impact of gas well completion technologies on the profitability of unconventional gas reserves production. The analysis was performed based on simulations using the Computer Modelling Group software (IMEX, Builder, Results). The spatial structure of the simulation model was based on parameters of sample gas deposits located in shale-mudstones layers. Simulations were performed for three types of well completions: • vertical well, drilled through the entire horizon thickness (300 m), • horizontal well with 1100 m of horizontal section, providing the entire thickness of the horizon, from the ceiling to the floor, • horizontal well with 1100 m of horizontal sections and six fracture stages. The paper also presents an estimate of the financial analysis performed for each type of well completion. All costs were estimated based on available data.

18

New steps in finding the potential prospects for unconventional gas reservoirs in Transylvanian Basin (Romania)

Stefanescu D. P., Piteiu M. A., Vlasin I.

AGH Drilling, Oil, Gas

|

2012

|

Vol. 29, no. 1

285-292

EN

The present paper is considered a result of the Romgaz managerial team preoccupation for identifying unconventional gas resources and reserves in Transylvanian Basin and is also designed as a continuation of our last year assessments, In this respect was initiated a complex project in which we were involved. Because the recent studies have proved an insufficient maturity degree of the organic matter in Transylvanian Basin, so in this stage we can not speak about "shale gas", only "tight gas" category has been approached. The methodology applied in our study preparation included more steps which are briefly presented in the paper. After the inventory of our whole data base, with all the productive fields and also the areas between them, we performed a filtering of the collected data and information, focusing mainly on the new zones, inside the known structures and also on the isolated wells, located between fields. The main selection criterions were the Badenian formations, with low permeability and porosity, based on the cores analyses, located deeper at more than 2000 m, and tested with low gas flow rates. gas shows or even no flow (dry tests). For each selected packages and the individual isolated wells, we estimated the petrophysical parameters (porosity, gas saturation), geometrical ones in terms of area and net pay and energetical (the volume factor), in order to go further to computing the initial geological resources by volumetric method. Due to the uncertainty of each parameters involved, beside the computation in deterministic way, was applied the statistical method by Monte Carlo simulation, taking into account the minimum and maximum values of the parameters. The conclusions derived from our estimations, allowed to define a play associated with the deep zone of Basin "Deep Basin Center" and to propose few prospects, based on the most attractive selection criterions, in terms of volumes, net pay, cores and logs, 3D seismic, etc. As a result of our assessment, we hope to be implemented in the near future a pilot project.

PL

W artykule przeanalizowano wyniki badań ekipy menedżerskiej Romgazu nad określeniem niekonwencjonalnych złóż i zasobów gazu ziemnego w Basenie Transylwanii. Jednocześnie jest to kontynuacja ubiegłorocznych obliczeń szacunkowych. W ten sposób też został zainicjowany złożony projekt nad którym obecnie pracują autorzy pracy. Dotychczasowe badania wykazały niewystarczający stopień dojrzałości materii organicznej na terenie Basenu Transylwanii, dlatego na tym etapie trudno mówić o "gazie łupkowym", można jedynie o gazie uwięzionym w skale. Metodologia zastosowana w pracy została powiększona o kolejne etapy, które opisano w artykule. Po przeanalizowaniu bazy danych, wszystkich produktywnych złóż i obszarów pomiędzy nimi, zgromadzone dane i informacje przefiltrowano koncentrując się jedynie na nowych strefach, wewnątrz znanych struktur oraz na pojedynczych otworach w strefie między złożami. Głównie, na podstawie analizy rdzeni pobranych z głębokości z ponad 2000 m oraz badań gazu o małych prędkościach lub praktycznie zerowych przepływach (suche testy) wybrano badeńskie formacje o niskiej przepuszczalności i porowatości. Dla wybranych pakietów i pojedynczych, wyizolowanych otworów oszacowano parametry petrofizyczne (porowatość, nasycenie gazem), geometryczne pod kątem powierzchni i wydajności oraz energetyczne (współczynnik objętości), w celu dalszego obliczenia zasobów początkowych z wykorzystaniem metody objętościowej. Ze względu na niepewny charakter każdego z parametrów, poza deterministycznymi obliczeniami komputerowymi zastosowano statystyczną metodę Monte Carlo, uwzględniającą wartości minimalne i maksymalne parametrów. Z przeprowadzonych badań wynika możliwość określenia gry związanej z głęboką strefą Basenu, tj. "Głębokie Centrum Basenu" i zaproponowania kilku potencjalnych rozwiązań na podstawie najbardziej korzystnych kryteriów, np. objętości, opłacalności, rdzeni i profili, seismiki 3D. Opierając się na przeprowadzonych szacunkach mamy nadzieję wdrożyć projekt pilotażowy w niedalekiej przyszłości.

19

Hydrogeologiczne uwarunkowania procesu poszukiwania, rozpoznawania i eksploatacji gazu łupkowego i gazu zamkniętego w Polsce

Woźnicka M., Konieczyńska M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/2

717--724

PL

Artykuł stanowi próbę podjęcia dyskusji na temat hydrogeologicznych uwarunkowań aktualnie prowadzonego w Polsce procesu poszukiwania i rozpoznawania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów oraz prawdopodobnego w przyszłości procesu eksploatacji gazu łupkowego. W ciągu ostatnich 8 lat, przede wszystkim za sprawą rozwoju technologii, dokonał się na świecie przełom w aspekcie możliwości produkcji gazu ze złóż niekonwencjonalnych, co zaowocowało ogromnym zainteresowaniem możliwością eksploatacji tego surowca także w Polsce. Niezwykłe tempo rozwoju technologii w zakresie wydobycia gazu łupkowego (shale gas) oraz gazu zamkniętego (tight gas) na świecie, a w szczególności w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, sprawia, że dynamicznie zmieniają się również poglądy na potrzeby wodne oraz zagrożenia środowiskowe procesu produkcji gazu z tych złóż i hydrogeolodzy muszą być przygotowani do udzielania odpowiedzi na wiele nowych pytań. Środowiskowe uwarunkowania procesu, a zwłaszcza potrzeby wodne są bowiem kluczową sprawą, z którą przyjdzie nam się zmierzyć w niedalekiej przyszłości.

EN

This is an attempt to open the discussion on hydrogeological aspects of prospecting, exploration and possible future exploitation of unconventional gas deposits in Poland. Due to development of sophisticated (advanced) technology during the last 8 years, the significant progress in the field of natural gas exploitation from unconventional deposits has been made. There are strong geological premises that such deposits in Poland may be perspective which stirs up enthusiasm about possible gas production from domestic sources. Due to a very fast development of shale and tight gas exploitation technology especially in USA and Canada, people become more and more aware of water supply needs and environmental hazards of the process and hydrogeologists must get ready to give answers to many new questions. Environmental conditionality and environmental awareness of gas production process from unconventional sources, seems to be the key problem we will have to face in near future.

20

Występowanie gazu ziemnego zamkniętego w piaskowcach czerwonego spągowca Polski

Kiersnowski H., Buniak A., Kuberska M., Srokowska-Okońska A.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

Vol. 58, nr 4

335-346

EN

The paper presents the first unconventional tight gas field discovered in tight low permeability (K > 0.1 mD) eolian sandstones in the Polish Upper Rotliegend Basin. The tight gas field has been found in area east of Poznań (Siekierki zone). In that area, reservoir eolian sandstones lost almost all permeability and partly porosity due to compaction and illitization processes. The origin of the gas trap was analyzed in many variants, from which one was selected as the most probable. It is assumed that main source for illite crystallization were Zechstein hypersaline brines rich in Ca, Na, K and SO4, which infiltrated the Rotliegend sandstones on tectonically uplifted block. The gas generation and migration were taking place at the same time as processes responsible for decrease in sandstone permeability have been ceasing. As a result, tight gas field from the Siekierki zone can be defined as an unconventional gas field occurring in conventional structural trap. It is expected that tight gas fields could also originate in deeper parts of the Polish Rotliegend Basin but under conditions of BCGS (Basin-Centered Gas System). Gas fields originating under this system are without classic seal and its capacity can be significantly bigger than those of conventional gas fields. The type of organic matter occurring in mature Carboniferous rocks was determining composition of gas formed at gas generation phase. It also affected the chemical content of infiltrating fluids and, in this way, had significant influence on the course of diagenetic processes. In the fault zones, diagenetic cements formed impermeable barriers which separate conventional and unconventional gas fields, as well as barriers separating individual parts of these fields. Such compartmentalization was surely important for origin of the tight gas reservoirs in the Polish Upper Rotliegend Basin.