Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Tetrachloroeten : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Soćko Renata

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2019

|

Nr 4 (102)

105--148

PL

Tetrachloroeten jest bezbarwną, lotną cieczą stosowaną jako rozpuszczalnik chlorowany w pralniach chemicznych, w przemyśle: metalowym, maszynowym i lotniczym, a także jako zmywacz farb i lakierów. Stanowi półprodukt do syntezy związków chemicznych. Znalazł zastosowanie jako medium w wymiennikach ciepła, w weterynarii oraz do dezynfekcji ziarna drogą odymiania. Wielkość produkcji tetrachloroetenu w Unii Europejskiej wynosi 100 000 ÷ 1 000 000 t/rok. Monografię wraz z propozycją normatywu higienicznego dla tetrachloroetenu opracowano ponownie ze względu na ustalenie nowej wartości dopuszczalnej w materiale biologicznym (BLV) w SCOEL, obejmującej pomiar stężenia tetrachloroetenu w powietrzu wydychanym oraz zmniejszenie wartości BLV we krwi, w porównaniu do dotychczas zalecanej przez Międzyresortową Komisję ds. NDS i NDN wartości dopuszczalnego stężenia tetrachloroetenu w materiale biologicznym (DSB). Zdaniem SCOEL, w przypadku substancji wchłaniających się przez skórę, do których należy tetrachloroeten, istnieje szczególna potrzeba monitorowania biologicznego narażenia pracowników w celu zapewnienia najwyższego możliwego poziomu ochrony. W Unii Europejskiej zaklasyfikowano tetrachloroeten do substancji rakotwórczych kategorii zagrożenia 2, z przypisanym zwrotem: podejrzewa się, że powoduje raka. Według opinii ekspertów Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC 2014) istnieją ograniczone dowody rakotwórczego działania tetrachloroetenu na ludzi oraz wystarczające dowody działania rakotwórczego związku na zwierzęta doświadczalne (rak wątrobowokomórkowy, gruczolak wątrobowokomórkowy oraz białaczka limfatyczna). Zarówno u ludzi, jak i u zwierząt doświadczalnych skutki narażenia ostrego i przewlekłego na tetrachloroeten są związane przede wszystkim z: ośrodkowym układem nerwowym, wątrobą i nerkami. Zaburzenia ze strony ośrodkowego układu nerwowego manifestują się: bólami i zawrotami głowy, upośledzeniem lub zniesieniem koordynacji ruchowej, a także innymi zaburzeniami stwierdzanymi za pomocą testów neuropsychologicznych. Objawem toksyczności ostrej i inhalacyjnej jest także działanie drażniące tetrachloroetenu na oczy i błony śluzowe dróg oddechowych. Za działanie mutagenne tetrachloroetenu są odpowiedzialne głównie jego metabolity powstające w procesie sprzęgania z glutationem w wątrobie, a następnie aktywowane w nerkach przy udziale beta-liazy. Wyniki badań epidemiologicznych nie wskazują jednoznacznie na wpływ tetrachloroetenu na rozrodczość człowieka, czy działanie embriotoksyczne. Wprawdzie wpływ na rozrodczość, działanie embriotoksyczne i teratogenne tetrachloroetenu odnotowano w niektórych badaniach na zwierzętach doświadczalnych, ale narażanych na tę substancję w bardzo dużych stężeniach. W Polsce obowiązuje wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) tetrachloroetenu na poziomie 85 mg/m³ oraz wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) na poziomie 170 mg/m³ . Jako dopuszczalne stężenie w materiale biologicznym (DSB) przyjęto stężenie tetrachloroetenu we krwi włośniczkowej na poziomie 1,2 mg/l, 15 ÷ 20 min po zakończeniu pracy, w 4. ÷ 5. dniu narażenia Skutkiem krytycznym działania tetrachloroeteu są zaburzenia w ośrodkowym układzie nerwowym. Wartość normatywu higienicznego ustalono na podstawie wartości LOAEL (najniższe stężenie wywołujące skutki szkodliwe) wynoszącej 680 mg/m³ , uzyskanej z badania na ochotnikach narażanych na tetrachloroeten, przez 1 h. U ochotników w badanym stężeniu odnotowano: bóle głowy, senność oraz niewielkie podrażnienie oczu. Zaproponowana wartość NDS tetrachloroetenu wynosi 85 mg/m³ , a wartość NDSCh – 170 mg/m³ . Zaproponowano jako wartość DSB tetrachloroetenu przyjąć stężenie we krwi włośniczkowej 0,3 mg/l pobranej przed ostatnią zmianą roboczą, w 5. dniu pracy. Zalecono oznakować tetrachloroeten notą „skóra” (wchłanianie substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową). Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

Tetrachloroethene is a colorless, volatile liquid used as a chlorinated solvent in chemical laundries, in metal, machine, aerospace and paint and varnish removers. It is an intermediate for the synthesis of chemical compounds. It has found use as a medium in heat exchangers, in veterinary medicine and for disinfection of grain by fumigation. The production volume of tetrachloroethene in the EU is 100,000–1,000,000 t / year. The monograph along with the proposed hygiene standard for tetrachloroethene was re-developed due to the setting of a new limit value in biological material (BLV) in SCOEL, including measurement of tetrachloroethene concentration in exhaled air and a decrease in BLV value in blood, compared to the one recommended by the Inter-Ministry Committee for OEL and OEL the value of permissible concentration of tetrachloroethene in biological material (DSB). According to SCOEL, for substances absorbed through the skin, including tetrachloroethene, there is a particular need to monitor workers' biological exposure to ensure the highest possible level of protection. According to the harmonized EU classification, tetrachloroethene is a category-2 carcinogen with risk phrase: Suspected of causing cancer. There is limited evidence of a carcinogenic effect of tetrachloroethene in humans and sufficient evidence of a carcinogenic effect in laboratory animals (hepatocellular carcinoma and hepatocellular adenoma and lymphocytic leukemia). In both humans and laboratory animals, the effects of acute and chronic exposure to tetrachloroethene are primarily associated with the central nervous system, liver and kidneys. Central nervous system disorders are manifested by headache, dizziness, impairment or abnormal coordination, and other disorders found with neuropsychological tests. Acute inhalation toxicity is also irritating to tetrachloroethene on the eyes and respiratory mucosa. The metabolites of tetrachloroethene are mainly responsible for its metabolites formed in the process of conjugation with glutathione in the liver and then activated in the kidneys with the participation of beta-lyase. The results of epidemiological studies do not clearly indicate the effect of tetrachloroethene on human reproduction or embryotoxic effects. Admittedly, effects on reproduction, embryotoxic and teratogenic effects of tetrachloroethene have been reported in some studies on laboratory animals, exposed to this substance in very high concentrations, though. In Poland, the maximum permissible concentration of tetrachloroethe at 85 mg/m³ and the maximum permissible instantaneous concentration at 170 mg / m³ are currently in force. The determined DSB value is 1.2 mg tetrachloroethene /L capillary blood in a sample taken 15–20 min after the end of work on the 4th and 5th day of exposure. The critical effect of tetrachloroete are disorders in the central nervous system. The value of the hygiene standard was derived based on the LOAEL value (lowest concentration causing harmful effects) of 680 mg /m³ , obtained from a study on volunteers exposed to tetrachloroethene for 1 h. In volunteers at the tested concentration headache and drowsiness and slight eye irritation were noted. The proposed MAC value for tetrachloroethene is 85 mg/m³ , and the MAC value is 170 mg/m³ . It was proposed to take a concentration of 0.3 mg/l capillary blood collected before the last work shift on the 5th day of work as the DSB value of tetrachloroethene. It was recommended to label tetrachloroethene with the notation "skin" (absorption of the substance through the skin may be as important as when inhaled). This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

2

Model przepływu i transportu jako narzędzie rozwiązywania problemu zanieczyszczeń wód podziemnych w rejonie Celsa Huta Ostrowiec

Sinicyn G., Grodzka-Łukaszewska M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 471, Hydrogeologia, z. 15

147--158

PL

W artykule przedstawiono problem środowiskowy jaki wystąpił na obszarze wokół Celsa Huta Ostrowiec, gdzie w studniach ujmujących wody górnej jury wykryto podwyższone wartości stężeń trichloroetenu oraz tetrachloroetenu. Trójwymiarowy model numeryczny przepływu wód podziemnych i pola stężeń trichloroetenu został skalibrowany metodą „prób i błędów”. Podczas kalibracji brano pod uwagę kryterium dopasowania wyników stężeń zanieczyszczeń – obliczonych za pomocą modelu – do wyników stężeń zanieczyszczeń – pomierzonych w studniach oraz w piezometrach obserwacyjnych. Badania modelowe przeprowadzono dla różnych scenariuszy, uwzględniających zarówno typ zanieczyszczenia (punktowy oraz powierzchniowy), jak i czas trwania wycieku (incydentalny oraz ciągły w czasie). Przeprowadzone obliczenia modelowe pozwoliły na wskazanie najbardziej prawdopodobnego miejsca i czasu przedostania się zanieczyszczeń do środowiska wód podziemnych.

EN

The article presents the environmental problem that occurred in the vicinity of Celsa Huta Ostrowiec, where concentrations of trichloroethene and tetrachloroethene in wells were detected. The three-dimensional numerical groundwater flow and transport models were calibrated against trichloroethene measurements. Model studies were carried out for different scenarios taking into account the type of pollution source (point and spatial distributed) and the nature of the source itself (incidental and continuous in time). The modelling results made it possible to indicate the most likely place and time of contaminant release into the soil and water environment.

3

Mikrobiologiczne oczyszczanie gazów z chlorowcopochodnych etenów

Tabernacka A.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Inżynieria Środowiska

|

2016

|

z. 72

3--130

PL

Przedmiotem niniejszej pracy jest ocena możliwości usuwania chlorowcopochodnych etenów (trichloroetenu i tetrachloroetenu) z powietrza przy zastosowaniu biologicznych metod oczyszczania. W ramach pracy przeprowadzono badania nad efektywnością oczyszczania gazów w biopłuczce, w układzie bioreaktora hybrydowego (o charakterze biopłuczki) z immobilizowaną biomasą przy zastosowaniu sześciu nośników oraz w dwóch instalacjach dwustopniowych bioreaktor hybrydowy-biofiltr. Dokonano oceny wpływu parametrów biotechnologicznych, takich jak: obciążenia objętościowego i obciążenia ładunkiem zanieczyszczeń na efektywność procesu oczyszczania. Stwierdzono, że proces usuwania TCE i PCE z powietrza w biopłuczce nie był stabilny i związany był przede wszystkim z sorpcją tych związków na kłaczkach osadu. Wyniki analiz fizykochemicznych zawartości bioreaktora (stężenie jonów chlorkowych, azotanowych (III) i azotanowych (V) wskazywały, że proces biodegradacji przebiegał ze zmienną prędkością, prawdopodobnie pod wpływem enzymu monooksygenazy amonowej. Badania nad efektywnością procesu usuwania TCE i PCE z powietrza przy zastosowaniu bioreaktorów hybrydowych z drobnopęcherzykowym sposobem napowietrzania zawierających jako nośniki wióry dębowe, zeolit, węgiel aktywny, piankę poliuretanową, perlit oraz keramzyt wykazały, że najlepszym nośnikiem były wióry dębowe. Przy obciążeniu TCE rzędu 4,76 g/(m3.h) i PCE 5,96 g/(m3.h) układ z dodatkiem ścieków syntetycznych pracował stabilnie. Średni ładunek TCE usuwany w układzie wynosił 3,22 g/(m3h), a PCE 4,18 g/(m3.h). Statystyczna analiza danych doświadczalnych wykazała korelację między obciążeniem ładunkiem TCE i PCE, a ładunkiem tych związków usuwanym we wszystkich bioreaktorach hybrydowych. Znaczne wahania stężeń jonów chlorkowych, azotanowych (III) i azotanowych (V) obserwowane we wszystkich układach doświadczalnych świadczą o zmiennej szybkości biodegradacji, a także o zmianach w składzie i ilości biocenozy w bioreaktorach. Wahania te mogą być spowodowane zarówno toksycznym oddziaływaniem zanieczyszczeń, jaki powstających metabolitów; mogą także świadczyć o zmiennej aktywności bakterii nitryfikacyjnych, które prawdopodobnie prowadzą kometaboliczny rozkład TCE przy udziale monooksygenazy amonowej. Eksperymenty prowadzone w układach dwustopniowych bioreaktor hybrydowy-biofiltr wykazały wyższą efektywność usuwania zanieczyszczeń w bioreaktorze hybrydowym stanowiącym I stopień oczyszczania aniżeli w biofiltrze, a także większą odporność bioreaktorów hybrydowych na zmiany obciążenia układu ładunkiem zanieczyszczeń. Stwierdzono także, że w przypadku biofiltrów stosowanych do usuwania lotnych zanieczyszczeń gazowych kluczową rolę odgrywał dobór, wypełnienia. Silne korelacje pomiędzy zawartością jonów amonowych i ortofosforanowych a ogólną liczbą bakterii i liczbą bakterii aktywnych w rozkładzie zanieczyszczeń wskazują, że czynnikiem limitującym wzrost bakterii aktywnych w procesie biodegradacji, mógł być niedobór pierwiastków biogennych w wypełnieniach biofiltrów.

EN

The main goal of the study was to estimate the possibility of chlorinated ethenes renioval (trichloroethene and tetrachloroethene) from waste air using biological methods of waste gas treatment. In the study, research on the efficacy of waste gas treatment was conducted in the bioscrubber, the hybrid bioreactors with the immobilised biomass with 6 different carriers and two two-stage systems hybrid bioreactor - biofilter. Impact of biotechnological parameters: mass loading rate and volume loading rate on the treatment efficiency was analysed. It was determined that TCE and PCE removal from waste air in the bioscrubber was not stable and was mostly related to the sorption of poilutants on the biomass flocs. The results of the chemical analyses of the bioscrubber content (concentration of chlorides, nitrites and nitrates) showed that TCE and PCE biodegradation rate was changing and that ammonia monooxygenase enzyme played a role in biodegradation. Research on TCE and PCE removal in the hybrid bioreactors with the immobilised biomass with fine bubble aeration and different carriers (wood chips, zeolite, activated carbon, polyurethane foam, perlite and granular clay) proved that the best carrier was wood chips. At the loading rate of TCE 4,76 g/(m3.h) and PCE 5,96 g/(m3.h), the bioreactor was stable with the average elimination capacity of 3,22 g TCE /(m3.h) and 4,18 g PCE/(m3.h). The statistical analysis of the obtained data showed the correlation between the mass loading rate and the elimination capacity in all tested bioreactors. High fluctuations in the concentrations of chlorides, nitrites and nitrates observed in all experiments indicated the changes in biodegradation rate and in the amount end composition of bioreactors caused by the toxic influence of the pollutants and their metabolites. The fluctuations also indicated the variability in the microbiological activity of nitrifying bacteria, which biodegraded TCE cometabolically using ammonia monooxygenase enzyme. Experiments in two-stage systems hybrid bioreactor-biofilter proved that the efficiency of pollutants removal was much higher in hybrid bioreactors than in biofilters and that the hybrid bioreactors were more resistant to the changes in TCE wid PCE loading rates. It was also determined that in case of biofilters, the choice of carrier material played a great role for the efficiency of waste air treatment. Strong correlations between the ammonia and orthophosphate content end the total number of bacteria and the number of bacteria active in contaminants pollution show that the nutrient content in biofilter bed cen cen be a limiting factor for bacterial growth.

4

Biologiczne oczyszczanie wód podziemnych z chlorowcopochodnych etenu

Tabernacka A.

Ochrona Środowiska

|

2014

|

Vol. 36, nr 1

9--13

PL

Trichloroeten (TCE) i tetrachloroeten (PCE) należą do grupy lotnych związków chloroorganicznych. Wysoka toksyczność, właściwości kancerogenne i mutagenne, a także bioakumulacja tych związków spowodowały wzrost zainteresowania metodami ich usuwania ze środowiska wodnego, w tym metodami biologicznymi. TCE i PCE należą do związków opornych na biodegradację. Ich rozkład w warunkach tlenowych zachodzi przeważnie na drodze kometabolizmu w obecności specyficznych substratów wzrostowych. W warunkach beztlenowych trichloroeten i tetrachloroeten są wykorzystywane przez bakterie, jako końcowe akceptory elektronów, w procesie dehalorespiracji lub ulegają rozkładowi przy udziale bakterii metanogennych, acetogennych, redukujących Fe(III) i Mn(IV) oraz redukujących siarczany. Podjęto także próby biodegradacji trichloroetenu przy zastosowaniu grzybów białej zgnilizny drewna. Wyniki badań wskazują, że proces ten zachodzi w sposób zbliżony do przemian u ssaków i zasadniczo różni się od procesów biodegradacji prowadzonych przez bakterie. W pracy omówiono przebieg i skuteczność usuwania TCE i PCE ze środowiska wodnego metodami biologicznymi.

EN

Trichloroethene (TCE) and tetrachloroethene (PCE) belong to the group of volatile chloroorganic compounds. High toxicity, carcinogenicity and mutagenicity as well as bioaccumulation of these compounds has led to the increased interest in methods of their removal from water environment, including biological methods. TCE and PCE are compounds resistant to biodegradation. In aerobic conditions their biodegradation is most often cometabolic in the presence of specific growth substrates. In anaerobic conditions, trichloroethene and tetrachloroethene are used by bacteria as terminal electron acceptors in dehalorespiration or are degraded by methanogens, acetogenic bacteria and Fe(III)-, Mn(IV)- and sulfate-reducing bacteria. Attempts at bioremediation of TCE using white-rot fungi have also been made. The study results indicate that TCE degradation pathway is similar to that previously reported for mammals and essentially differs from bacterial degradation processes. Mechanism and efficacy of biological treatment of groundwaters polluted with chlorinated ethene have been reviewed.

5

Monitoring of Trichloroethene and Tetrachloroethene Content in Soil-Water Environment in Third Phase of Ecological Audit of Land

Pusz A., Kulig A.

Archives of Environmental Protection

|

2014

|

Vol. 40, no. 2

65--80

EN

Trichloroethene (TCE) and tetrachloroethene (PCE) are chemical compounds which pose a serious threat for human health. Their specific properties make it possible that these substances may linger in soil and water for many years. These are the reasons why wells with water designed for drinking purposes have been subject of monitoring since 2006. This paper presents the results of monitoring research conducted in the soil-water environment within the framework in third phase of an ecological audit of land. The ecological audit of land made it possible to identify the cause and degree of the degradation, and helped formulate rationale for remedy decisions pertaining to the land (remediation/reclamation). The objective of the paper was to determine the pollution status of the soil-water environment and, subsequently, monitor (in years 2008-2010) the contents of the hazardous substances, namely trichloroethene and tetrachloroethene, within the area of the potential impact of metallurgical plant located in borders of the Main Underground Water Reservoir Wierzbica-Ostrowiec (GZWP 420) in in voivodeship Świętokrzyskie.

PL

Trichloroeten (TCE) oraz tetrachloroeten (PCE) są związkami chemicznymi stanowiącymi poważne zagrożenie dla życia człowieka. Ich specyficzne właściwości powodują, że mogą się utrzymywać w glebie i wodzie przez wiele lat. Z tych powodów studnie z wodą przeznaczoną do spożycia są przedmiotem monitoringu od roku 2006. Praca przedstawia wyniki badania monitoringowego przeprowadzonego w środowisku gruntowo- -wodnym w ramach trzeciej fazy przeglądu ekologicznego terenu. Przegląd ekologiczny terenu umożliwia identyfikację przyczyn i stopień degradacji oraz daje podstawy do decyzji remediacyjnych w odniesieniu do terenu (remediacja/rekultywacja). Celem pracy było wyznaczenie poziomu zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym i następnie monitorowanie w latach 2008–2010 zawartości niebezpiecznych substancji tj. trichloroetenu oraz tetrachloroetenu, na obszarze potencjalnego wpływu zakładu metalurgicznego, usytuowanego w granicach Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Wierzbica-Ostrowiec (GZWP 420) w województwie świętokrzyskim.

6

Rozpoznanie zasięgu zanieczyszczeń wód podziemnych związkami chlorowcopochodnymi na przykładzie ujęć w Bornem Sulinowie i Nowej Dębie

Janica R., Otwinowski J., Brzezińska A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

219--223

PL

Badania zawartości tri- (TCE) i tetrachloroetenu (PCE) w wodach podziemnych, ujmowanych na potrzeby zaopatrzenia ludności, na szeroką skalę rozpoczęły się w Polsce w 2008 r. i doprowadziły do ujawnienia zanieczyszczeń na wielu ujęciach w Bornem Sulinowie i Nowej Dębie. W artykule omówiono badania modelowe wykonane metodą rozwiązania zadania odwrotnego i autodopasowania parametrów na potrzeby określenia lokalnych kierunków przepływu, w warunkach niedostatecznego rozpoznania hydrogeologicznego, na przykładzie ujęcia w Bornem Sulinowie. Udało się tam z wystarczającą wiarygodnością odtworzyć warunki hydrogeologiczne i powiązać istniejące potencjalne ogniska zanieczyszczeń ze studniami, w których stwierdzono zanieczyszczenie. Zaprezentowano również metodę opróbowania wód podziemnych z wykorzystaniem techniki stożków gubionych zastosowaną w trakcie prac zrealizowanych w rejonie ujęcia w Nowej Dębie. Zastosowanie tej metody może znacznie obniżyć koszty i przyspieszyć prace, szczególnie w warunkach braku izolacji i jednorodnego wykształcenia warstwy wodonośnej. Autorzy mają nadzieję, że artykuł stanie się przyczynkiem do dyskusji na temat metodyki rozwiązywania problemów zanieczyszczeń tri- i tetrachloroetenem w warunkach polskich. The study of groundwater contamination by organic chlorine compounds on the example of intakes in Borne Sulinowo and Nowa Dęba.

EN

Large-scale studies on the content of tri- (TCE) and tetrachloroethene (PCE) in groundwater that is used as drinking water supplies, have been conducted in Poland since 2008. As a result, TCE and PCE have been detected in numerous locations including water intakes in Borne Sulinowo and Nowa Dęba. This paper describes model tests on the example of the water intake in Borne Sulinowo, with use of an inverse task and parameters auto-adjustment methods in order to estimate local groundwater flow directions under the conditions of insufficient hydrogeological reconnaissance. The methods enabled reliable reconstruction of hydrogeological conditions as well as defining relations between potential contamination sources and contaminated water intakes. Additionally, the lost cone drilling method used for groundwater sampling is presented on the example of field work conducted in the area of Nowa Dęba water intake. The above-mentioned method significantly reduces costs and time related to field work, particularly in the areas where the aquifer is unconfined and has a homogeneous structure. The authors hope that this paper will trigger off the discussion on the methods of dealing with tri- and tetrachloroethene contamination in Poland.

7

Usuwanie chlorowanych etenów (TCE i PCE) z powietrza w bioreaktorach zintegrowanych z unieruchomioną biomasą

Tabernacka A., Zborowska E., Łebkowska M.

Ochrona Środowiska

|

2012

|

Vol. 34, nr 3

11-18

PL

Do oczyszczania powietrza zanieczyszczonego chlorowanymi etenami - trichloroetenem i tetrachloroetenem - zastosowano bioreaktory zintegrowane zawierające konsorcjum mikroorganizmów aktywnych w rozkładzie zanieczyszczeń oraz porowate nośniki (pianka poliuretanowa i perlit) z unieruchomioną biomasą. Jako źródło węgla dla mikro-organizmów zastosowano fenol w roztworze soli biogennych. Przez 25 d prowadzenia procesu, gdy obciążenie bioreaktorów ładunkiem zanieczyszczeń wynosiło 2,57 g/m3h (TCE) i 1,04 g/m3h (PCE), skuteczność usuwania zanieczyszczeń była bardzo wysoka - w reaktorze z biomasą unieruchomioną na perlicie wynosiła 85÷91% (TCE) i 61÷92% (PCE), natomiast w bioreaktorze z pianką odpowiednio 79÷93% i 78÷94%. Po zwiększeniu w 54. dobie pro-wadzenie procesu obciążenia bioreaktorów ładunkiem PCE do 2,73 g/m3h (przy utrzymaniu obciążenia ładunkiem TCE), zaobserwowano całkowite zahamowanie procesu oczyszczania powietrza. Okresowe doszczepianie układu bakteriami aktywnymi w rozkładzie zanieczyszczeń nie przyniosło oczekiwanych efektów. Badania wykazały także, że pianka poliuretanowa stanowiła lepszy nośnik do prowadzenia procesu biologicznego usuwania trichloroetenu i tetrachloroetenu z powietrza niż perlit, ze względu na znacznie większą liczbę bakterii aktywnych w rozkładzie zanieczyszczeń oraz aktywność enzymatyczną biomasy.

EN

Waste air polluted with chlorinated ethenes - trichloroethene and tetrachloroethene - was treated using integrated bioreactors which contained the following: a consortium of microorganisms with the ability to degrade pollutants, and porous sorbents, polyurethane foam and perlite, with immobilized biomass. Phenol in a biogenic salt medium was used as the carbon source for microbial growth. During the first 25 days of the process, when the pollution load of the bioreactors amounted to 2.57 g/m3h (TCE) and 1.04 g/m3h (PCE), removal efficiency was very high, ranging from 85 to 91% (TCE) and from 61 to 92% (PCE) in the reactor where biomass was immobilized on perlite; in the reactor with biomass immobilized on polyurethane foam, removal efficiency varied from 79 to 93% (TCE) and from 78 to 94% (PCE). The rise in the PCE loading of the bioreactors to 2.73 g/m3h on the 54th day (while the TCE loading remained unchanged) produced significant inhibition of the air purification process. Reinoculations of the sorbents with bacteria able to degrade pollutants failed to provide the treatment effect desired. Polyurethane foam was found to be a better sorbent for biological removal of trichloroethene and tetrachloroethene from the air, which should be attributed to a noticeably greater number of bacteria active in degrading pollutants, and also to the evidently higher enzymatic activity of the biomass, as compared with perlite.

8

Występowanie trichloroetenu i tetrachloroetenu w wodach podziemnych w rejonie Tarnowskich Gór

Sitek S., Kowalczyk A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/2

633--642

PL

W badaniach prowadzonych od 1994 r. w rejonie Tarnowskich Gór rejestruje się w wodach węglanowego kompleksu wodonośnego triasu obecność trichloroetenu (TCE) i tetrachloroetenu (PCE). Źródłem tych związków są zakłady przemysłowe, funkcjonujące w przeszłości lub nadal czynne na terenie miasta Tarnowskie Góry. Potwierdza to przestrzenny rozkład zawartości tych związków w wodach węglanowego kompleksu wodonośnego triasu, który wskazuje, że maksymalne wartości sumy TCE i PCE, na poziomie ponad kilkudziesięciu µg/dm3, występują na terenie miasta i w bezpośrednim jego otoczeniu. Zawartości tych związków maleją wraz z odległością od miasta, w kierunku zachodnim, południowo-zachodnim i północno-zachodnim. W okresie prowadzenia badań stwierdzono przemieszczanie się frontu tych związków. Obecnie istotne zawartości, na poziomie 3–10 µg/dm3 stwierdza się w odległości kilkunastu kilometrów na zachód od miasta. Potwierdzeniem migracji tych związków jest wzrost ich zawartości w wodach ze studni, w których na początku okresu badań ich obecności nie stwierdzano. W pracy przedstawiono podsumowanie wyników dotychczasowych badań prowadzonych w latach 1994–2010, oraz sformułowano wnioski z nich wynikające. Wskazano na uwarunkowania geologiczno-strukturalne, hydrodynamiczne oraz hydrogeochemiczne rozprzestrzeniania się TCE i PCE w wodach GZWP Gliwice, na trendy zmian stężeń tych związków oraz na możliwość prognozowania tych zmian w przyszłości.

EN

Trichloroethene (TCE) and tetrachloroethene (PCE) contamination have been monitored in water of Triassic carbonate aquifer in Tarnowskie Góry area since 1994. The source of the contamination is industry, located in the Tarnowskie Góry, what has been confirmed by spatial distribution of TCE and PCE concentration in the aquifer and maximum concentration observed in the city and immediate vicinity. The concentrations of TCE and PCE decrease with increase distance from Tarnowskie Góry in the west, south-west and north-west direction. The results demonstrate that contamination plume is spreading out up to 15 km in the west direction from the source of the contamination. Confirmation of migration of these constituents is continuous increase of TCE and PCE concentrations in the water from wells uncontaminated at the beginning of the research studies. The paper summarizes results of the investigation for years 1994 to 2010. It was indicated that important role in spreading the TCE and PCE in the groundwater play geological structure, hydrodynamic and hydrogeochemical properties of the Triassic carbonate aquifer. Reliable prediction of temporal and spatial TCE and PCE concentration changes require to take into consideration all mentioned above factors.

9

Przegląd ekologiczny terenu - możliwości i ograniczenia metodyczne

Kulig A.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2010

|

R. 15, NR 2

125--139

PL

Zgodnie z ustawą z dn. 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (DzU Nr 199, póz. 1227 z późn. zm.), badania i oceny środowiskowe w Polsce obejmują prognozy skutków realizacji ustaleń polityk, strategii, planów lub programów (tzw. oceny strategiczne, związane z opracowywanymi dokumentami) oraz oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć. Dodatkowo, w ustawie z dn. 27 kwietnia 2001 r. Pra\vo ochrony środowiska (DzU Nr 62, póz. 627; jednolity tekst DzU 2008, Nr 25, póz. 150 z późn. zm.), przewidziane są przeglądy ekologiczne (środowiskowe) instalacji lub, szerzej, istniejących obiektów (art. 237-242). Specyficzną analizą i oceną jest audyt środowiskowy terenu, który jest wykonywany w celu określenia przyczyn i stopnia jego degradacji. Jest on nazwany przeglądem ekologicznym terenu (PET). Podobnie jak w przypadku przeglądu ekologicznego zakładu, obiektu lub instalacji, jego zakres jest uzależniony głównie od celu badania. W większości przypadków program badań w ramach PET ma charakter etapowy, obejmujący zwykle 2 lub 3 fazy. Faza I to wstępna ocena (kwalifikacja) terenu, II faza to analiza dokumentów dotyczących zagospodarowania terenu w (odległej i niedawnej) przeszłości oraz współcześnie, a także wizja lokalna, III faza obejmuje bezpośrednie badania terenowe, a ewentualna IV faza przewiduje działania naprawcze - remediację/rekultywację terenu. Interpretacja wyników badań terenowych dokonywana jest zgodnie z wymaganiami formalnymi (tj. kryteriami i standardami jakościowymi). W latach 90. przeglądy ekologiczne terenu były realizowane głównie na potrzeby firm zagranicznych inwestujących w Polsce. Wynikało to z faktu, że takie procedury obowiązywały już w wielu krajach europejskich, w których przepisy zakładały prawną odpowiedzialność władającego gruntem za jego stan. Od czasu, kiedy ukazało się Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (DzU Nr 165, póz. 1359), określające wymagania w zakresie jakości gleb i gruntów, badania w ramach PET stały się typową procedurą w przypadku prac przygotowawczych do realizacji inwestycji, zmiany sposobu zagospodarowania terenu oraz zmiany właściciela gruntu (umowy kupna - sprzedaży). Wartości i rozkład stężeń zanieczyszczeń, według rozporządzenia MŚ z 2002 roku (§ l ust. 3), ustala się w trzech etapach. Szczegółowy sposób przeprowadzenia badań (metoda pobierania próbek, rozmieszczenie punktów badawczych, dobór metod analitycznych itp.) zależy głównie od właściwości gruntu i celu przeglądu. Procedury przeglądu ekologicznego terenu przeanalizowano na przykładzie zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego trichloroetenem i tetrachloroetenem. Od 2000 roku, w związku z wprowadzeniem tych substancji do wykazu obowiązkowo badanych parametrów w wodach przeznaczonych do spożycia przez ludzi (przez nieobowiązujące już Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 4 września 2000 r. w sprawie warunków, jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze, woda w kąpieliskach, oraz zasad sprawowania kontroli jakości wody przez organy Inspekcji Sanitarnej; DzU 2000 Nr 82, póz. 937, aktualnie obowiązuje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; DzU Nr 61, póz. 417), pojawiają się doniesienia o ich wykryciu w wodach podziemnych. Jednak wykrycie przyczyny (sprawcy) zanieczyszczenia jest zwykle zadaniem dość trudnym. W przykładzie „huta żelaza" wykonano badania wód podziemnych w 21 studniach lub piezometrach, stwierdzając występowanie w większości z nich trichloroetenu i tetrachloroetenu o bardzo zróżnicowanej sumie stężeń: od poziomu oznaczalności (0,06-K),1 ug-dm~3) do ok. 70 ng-dnT3. Obliczenia bilansowe wskazują na uwolnienie do środowiska kilkuset kilogramów zanieczyszczeń, ale w bezpośrednich badaniach przypowierzchniowej warstwy gruntu (od 1,3 m p.p.t. do głębokości 7,7 m p.p.t.) nie wykryto ich. W celu odpowiedzi na pytanie, co jest przyczyną, a zwłaszcza, jaka jest skala zanieczyszczenia gruntu i wód podziemnych, konieczne jest opracowanie i uruchomienie modelu hydrogeologicznego rejonu huty oraz wykonanie dodatkowych punktów badawczych (piezometrów). Dotychczas przeprowadzone badania pozwoliły określić aktualny stopień degradacji środowiska, ale odpowiedź na temat jej przyczyn oraz prognoza zmian stężeń zanieczyszczeń w przyszłości wymagają rozszerzenia technik badawczych, wskazując na ograniczenia metodyczne bezpośrednich badań środowiskowych.

EN

Under Availabiłity of Information on Emironment and Environmental Protection, and General Public Participation in Emironmental Protection, and Emironmental Impact Assessment Act of 3 October 2008 (Official Journal No. 199, Item 1227 as amended), environmental research and assessments conducted and made in Poland encompass projected outcomes of implementation of various policies, strategies, plans or programmes (the so-called strategie assessments pertaining to documents which are in the process of being prepared) as well as environmental impact assessments for planned projects. Additionally, Emironmental Protection Law Act of 27 April 2001 (Official Journal No. 62, Item 627; the uniform text published in Official Journal No 25. of 2008, Item 150 as amended) provides for ecological (enviromnental) audits of installations or, more broadly, existing facilities (Articles 237 to 242). Ań environmental audit of land carried out in order to determine the extent of land degradation and the reasons behind it is a specific form of analysis and assessment. This audit is called Ecological Audit of Land (EAL). Its scope depends mainly on the objective of the research as it is in the case of an ecological audit of a plant, facility or installation. In most cases a programme of research conducted within the framework of EAL is diyided into phases. Usually there are 2 or 3 phases involved. Phase I is a preliminary assessment (evaluation) of the land. Phase II consists in an analysis of documents pertaining in (distant or recent) past and existing land development, as well a site visit. Phase III includes direct field investigations and phase IV, if any, provides for remedy actions: land remediation/reclamation. Interpretation of the results produced by the field survey is made in accordance with formal requirements (i.e. qualitative criteria and standards). In the 90-ties ecological audits of land were carried out mainly in response to the needs of foreign companies investing in Poland. That situation resulted from the fact that such procedures were in force in many European countries where legislation provided for legał responsibiłity of a land owner for the condition of the land. Sińce the publication of Regulation on Soil Quality Standards and Land Quality Standards issued by Minister of the Environment on 9 September 2002 (Official Journal No. 165, Item 1359), defining the soil and land quality requirements, research conducted within the framework of EAL has become a standard procedure in the case of preparatory work preceding any investment project implementation stage, any changes in the land deyelopment method, or any land owner change (purchase and sale contracts). Under Regulation issued by Minister of the Environment in 2002 (Clause l, Paragraph 3) vaiues and distribution of pollutants concentrations are determined in three stages. A detailed research method (sample collection method, distribution of sampling points, selection of analytical methods etc.) depends mainly on soil properties and objectives of the audit. An example was used to anałyse procedures of the ecological audit of land: contamination of the soil and water environment with trichloroethene and tetrachloroethene. Sińce 2000, in connection with the fact that those substances were added to the list of parameters, examined on an obligatory basis, of water designed for human consumption (under Regulation on Conditions to Be Met by Water Used for Drinking and Other Household Purposes, and Water at Bathing Beaches, and on Principles of Water Quality Control Exerted by Sanitary Inspection Authorities issued by Minister of Health on 4 September 2000, Official Journal No. 82, Item 937. The Regulation is invalid nów and it has been replaced by Regulation on Quality of Water Designed for Human Consumption issued by Minister of Health on 29 March 2007, Official Journal No. 61, Item 417), there have been reports indicating that those contaminants are found in the groundwater. However identification of the reason (perpetrator) behind the contamination is usually quite a difficult task. In the example called steelworks ground water was examined in 21 wells or piezometers, and trichloroethene and tetrachloroethene were found in most of them. Total concentrations of the two contaminants were rather diyerse: varying from the determinability level (0.06 to 0.1 ^ig-dm"3) to around 70 ug-dnT3. Balance calculations point to the discharge of several hundred kilograms of contaminants into the environment but direct examination of a near-surface soil layer (from 1.3 m below the ground level down to the depth of 7.7 m below the ground level) has not found them at all. In order to answer the question about the reason and, especially, the scale of the soil and groundwater contamination it is necessary to develop and launch a hydrogeological model of the steelworks area and make additional sampling points (piezometers). The research conducted so far made it possible to determine the current level of the environment degradation but the answer to the question about the reasons behind the degradation and projected changes in contaminant concentration levels in the future requires employment of a wider array of research techniques, pointing to methodological limitations of direct environmental research.

10

Adsorpcja tetrachloroetenu z roztworów wodnych

Oszczudłowski J., Stradowska M.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2001

|

Vol. 8, nr 10

1059-1062

PL

Przedstawiono wyniki badań adsorpcyjnych przeprowadzonych w warunkach statycznych z zastosowaniem modyfikowanego chemicznie zeolitu naturalnego klinoptylolitu do usuwania tetrachloroetenu z roztworów wodnych. Stwierdzono, że próbki zeolitu naturalnego modyfikowanego 3-molarnym roztworem kwasu solnego wykazywały dużą pojemność sorpcyjną w stosunku do tetrachloroetenu. Wymiana jonowa w zeolicie na jony chromu poprawia właściwości adsorpcyjne.

EN

The tetrachloroethene removal from aqueous solutions on modified Ukrainian clinoptilolite was studied by using adsorption static method. The results showed that treatment zeolite by 3 M HCl and chromium ion exchange improved the adsorption capacity and removal efficiency of tetrachloroethene.