Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Problem i potrzeba generalizacji niektórych wydzieleń na geologicznych mapach stref marginalnych ostatniego zlodowacenia w Polsce

Heliasz Z., Ostaficzuk S.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 92

117--130

PL

Przedmiotem tego opracowania jest rozbieżność tożsamościowa, widoczna w terenie i na mapach geologicznych w konfrontacji z ukształtowaniem terenu, także występująca w prezentacjach treści szczegółowych map geologicznych Polski (SMGP) na podkładzie numerycznym modelu terenu NMT (ZGW 2000) . Zastanawiająco ubogi jest na mapach geologicznych obszar wydzieleń osadów czołowo-morenowych przy równoczesnym występowaniu imponująco wielkich i spójnych ciągów wzgórz sięgających do trzystu metrów wysokości widocznych w krajobrazie, jak i na NMT w uznanych strefach zasięgu i oscylacji poszczególnych epizodów glacjalnych plejstocenu. Niniejsza strukturalna analiza rzeźby terenu i treści współczesnego zdjęcia geologicznego Niżu w Polsce jest podstawą propozycji wzmocnienia w geologicznej kartografii genetycznego pojęcia „osady strefy czołowej lądolodu”. Propozycja jest wsparta graficznymi przykładami fragmentów pojezierzy – Suwalskiego i Kaszubskiego, przekrojami geologicznymi oraz profilami morfologicznymi szczegółowymi i o większym zasięgu regionalnym.

EN

The paper presents the inconsistencies between the prominently developed end moraine hills up to 300 m high, presented by DTMs and the hypsometric contour line images of Northern Poland, and their representation in the Detailed Geological Map of Poland 1:50,000 (SMGP), small scale map compilations included. The demonstrated graphic examples are taken from NE Poland’s Suwalskie and N Poland’s Kashubian Lake Districts. Both cover areas of temporary oscillations and variable time limits of the final episodes of the last Pleistocene glaciations in Poland.

2

Wiek wałów morenowych we wschodniej części przedpola lodowca Fláa (SE Islandia) w oparciu o wyniki datowania lichenometrycznego

Łuszczak K., Modzelewska A., Sawicka D., Niezabitowska D., Dąbski M.

Landform Analysis

|

2013

|

Vol. 24

45--54

PL

Wyniki datowania lichenometrycznego trzech wałów morenowych położonych we wschodniej części przedpola lodowca Fláa zostały opracowane w oparciu o pomiary plech Rhizocarpon przy zastosowaniu: i) analizy gradientu rozkładu częstości populacji (GSF), ii) metody największej plechy (LL), iii) metody średniej z pięciu największych plech oraz (5LL) iv) metody pojedynczej przewidywanej plechy (1-IN-1000). Stwierdzono, że maksymalny zasięg lodowca Fláa w małej epoce lodowej przypada na przełom XIX i XX w. Ponadto wykazano niejednorodne tempo recesji czoła lodowca w obrębie jednego lobu oraz wyraźny wpływ warunków mikrośrodowiskowych na liczebność porostów i tempo ich wzrostu.

EN

The results of lichenometric dating of Fláajökull moraine ridges located in the eastern part of its marginal zone have been carried out on the base of measurements of the Rhizocarpon thalli and using analyses of: i) the size-frequency distribution gradient (GSF), ii) the largest lichen (LL), iii) the five largest lichens (5LL), and iv) “1-IN-1000” method. It was found that the maximum extent of the glacier in the Little Ice Age occurred at the turn of 19th and 20th centuries. Moreover, the results indicate that the glacier recession rate was not consistent in all parts of the snout and that micro-environmental conditions significantly influence lichen populations and the lichen growth rate.

3

Przetrwałe moreny czołowe na NW skłonie Garbu Lubawskiego : struktura i mechanizmy formowania

Tylmann K., Wysota W., Piotrowski J. A.

Landform Analysis

|

2013

|

Vol. 25

143--157

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań litofacjalnych i strukturalnych osadów budujących przetrwałe moreny czołowe na NW skłonie Garbu Lubawskiego. Uzyskane rezultaty wskazują na złożoną genezę badanych wzgórz oraz na wyraźne cechy świadczące o ich przetrwałości. Zaproponowano modele genetyczne dla analizowanych form, prezentujące główne etapy ich formowania oraz mechanizmy sprzyjające ich zachowaniu w strefie subglacjalnej. Analiza budowy badanych form sugeruje ich „palimpsestowy” charakter oraz możliwy wpływ wieloletniej zmarzliny na procesy przetrwania wzgórz pod ostatnim lądolodem skandynawskim.

EN

This article presents the results of lithofacies and structural studies of deposits in the palimpsest terminal moraines on the NW slope of Lubawa Upland. The results document a complex origin of these hills and some distinct features suggesting their palimpsest nature. We propose genetic models highlighting the main stages of their formation as well as the mechanisms of their preservation in the subglacial system. The inner structure of the hills suggests a crucial role of permafrost in preservation protecting the hills from erosion under the last Scandinavian Ice Sheet.