Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Spatial planning policy towards floodplains and environmental protection as obstacles to the development of settlements on the Lower Bug

Sobieraj Janusz, Metelski Dominik

Archives of Civil Engineering

|

2023

|

Vol. 69, nr 2

583--605

EN

A little over a decade ago, a number of legislative changes were made in Polish law dealing with spatial planning in relation to floodplains and water management. More specifically, the amendments were a consequence of the adoption of the relevant Floods Directive by the European Parliament and the European Council in 2007, which was introduced as a countermeasure to the allegedly increasing flood risks associated with the ongoing urbanisation of floodplains. It was recognised that the risks of material and non-material damage associated with increasing urbanisation are so great that appropriate legal provisions must be introduced to reduce them. More than a decade has passed since the introduction of these provisions (the Floods Directive was adopted in Poland in March 2011). Over time, it has become apparent that the implementation of many legislative changes in Poland related to spatial planning in floodplains has been impractical and has had a very negative impact on the spatial and economic development of these areas. In this article we focus on the Lower Bug Valley and show how these new laws have led to a deterioration of the living situation in the floodplains. Indeed, the problem of economic decline in the floodplains and Natura 2000 sites is very serious and affects people who have lived for years in a 2-5 km wide strip in quiet surroundings flood-prone areas and along the river bend. Restrictions on livestock and the decline of agriculture are compounded by the lack of interest in acquiring habitats and land. These areas are becoming an open-air museum with residents living on social benefits and pensions.

PL

Nieco ponad dziesięć lat temu w polskim prawie dokonano szeregu zmian legislacyjnych dotyczących planowania przestrzennego w odniesieniu do terenów zalewowych i gospodarki wodnej. Dokładniej rzecz ujmując, zmiany te były konsekwencją przyjęcia przez Parlament Europejski i Radę Europejską w 2007 r. stosownej dyrektywy powodziowej, która została wprowadzona jako środek zaradczy na rzekomo rosnące ryzyko powodziowe związane z postępującą urbanizacją terenów zalewowych. Uznano, że ryzyko szkód materialnych i niematerialnych związanych z nasilającą się urbanizacją jest tak duże, że należy wprowadzić odpowiednie przepisy prawne w celu jego ograniczenia. Od wprowadzenia tych przepisów minęła już ponad dekada (dyrektywa powodziowa została przyjęta w Polsce w marcu 2011 r.). Z czasem okazało się, że wprowadzenie w Polsce wielu zmian legislacyjnych związanych z planowaniem przestrzennym na terenach zalewowych było niepraktyczne i miało bardzo negatywny wpływ na rozwój przestrzenny i gospodarczy tych obszarów. W niniejszym artykule koncentrujemy się na Dolinie Dolnego Bugu i pokazujemy, jak te nowe przepisy doprowadziły do pogorszenia sytuacji życiowej na terenach zalewowych. Rzeczywiście, problem upadku gospodarczego na terenach zalewowych i obszarach Natura 2000 jest bardzo poważny i dotyka ludzi, którzy od lat żyją w pasie o szerokości 2-5 km w spokojnym otoczeniu terenów zagrożonych powodzią i wzdłuż zakoli rzek. Ograniczenia w hodowli i upadek rolnictwa potęgują brak zainteresowania pozyskiwaniem siedlisk i gruntów. Tereny te stają się skansenem, którego mieszkańcy żyją z zasiłków społecznych i rent.

2

Uszkodzenie zabytkowego spichlerza w Kazimierzu Dolnym wywołane wodami opadowymi i oddziaływaniem Wisły oraz jego naprawa

Szewczak Andrzej, Fic Stanisław

Materiały Budowlane

|

2022

|

nr 11

57--59

PL

Artykuł dotyczy zabytkowego spichlerza z XVII w. w Kazimierzu Dolnym przy ul. Krakowskiej 61. Konstrukcja ścian wykonana z opoki wapiennej została narażona na wody spływające z wyżej położonych terenów oraz na wody powodziowe. W konsekwencji pękły elementy konstrukcyjne. Budynek uległ także pożarowi w latach 70. XX w. Podczas renowacji drewniane belki zastąpiono stropami DZ. Obecnie budynek pełni funkcję hotelu i restauracji.

EN

The article focus on the historic granary from the 17th century in Kazimierz Dolny at ul. Krakowska 61. The structure of the walls made of limestone rock was exposed to water flowing from the higher areas as well as flood waters. As a consequence, the structural elements cracked. The building was also on fire in the 1970s. During the renovation, DZ ceilings were made in place of the wooden beams. Currently, the building serves as a hotel and restaurant.

3

Jak lokalnie zmniejszyć ryzyko powodzi?

Kundzewicz Z. W., Konieczny R.

Przegląd Komunalny

|

2018

|

nr 2

13--16

PL

Zwykło się uważać, że państwo jest odpowiedzialne za ograniczanie ryzyka powodziowego. Jednak doświadczenie pokazuje, że takie rozwiązanie w demokratycznym państwie nie jest skuteczne, a proponowane rozwiązania nie gwarantują bezpieczeństwa powodziowego.

4

The Risk Assessment for a Single Building on the Landslide Areas and Floodplains

Kokoszka W.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2018

|

Vol. 28, no. 4

36--48

EN

Mass movements and floods are natural hazards posing a threat to the environment and bring significant economic losses. The flooding and landslide are risks in the municipalities of south-eastern Poland. Long-lasting rains cause initialize process of landslides on the slopes above the river valley, as well as flooding of local infrastructures (buildings, roads, railway tracks) located near water courses. Monitoring of geotechnical and hydrological parameters of the area is the base for the prognosis, as well as the risk assessment associated with them. So, in the paper highlights the issue of the consistency of monitoring and warning systems for these two threats. For landslides work SOPO - System Guards Against Landslides. Hydrogeological bases are defined for floodplains as The Computer System of the National Guard - ISOK. However, notable is the lack of integrity of both systems. In this paper a proposal to determine the overall risk for both threats in case of a single building is presented.

PL

Ruchy masowe i powodzie stanowią zagrożenie dla środowiska naturalnego i generują znaczne straty gospodarcze. Osuwiska i powodzie są przyczyną ryzyka dla obiektów inżynierskich w gminach południowo-wschodniej Polski. Długotrwałe deszcze powodują inicjalizację osuwisk na zboczach dolin rzecznych, a także podtopienia lokalnej infrastruktury (budynki, obiekty drogowe i kolejowe) położonej w pobliżu cieków wodnych. Monitorowanie parametrów geotechnicznych i hydrologicznych obszaru jest podstawą prognozy pojawienia się zagrożeń, a także oceny ryzyka z nimi związanego. W artykule podkreślono zatem kwestię spójności państwowych systemów monitorowania i ostrzegania w odniesieniu do tych dwóch zagrożeń. W przypadku osuwisk funkcjonuje System Osłony Przeciwosuwiskowej (SOPO), natomiast dla terenów zalewowych dedykowany jest Informatyczny System Osłony Kraju (ISOK). Systemy te nie są jednak dostatecznie zintegrowane. W niniejszym opracowaniu przedstawiono propozycję określenia łącznego ryzyka na podstawie obu analizowanych zagrożeń dla danego obiektu budowlanego.

5

Rolnicze wykorzystanie terenów zalewowych powyżej zbiornika Jeziorsko

Walczak N., Hämmerling M., Szymczak-Graczyk A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 4

225-233

PL

Teren zalewowy jest to pas ziemi leżący wzdłuż cieków wodnych, porośnięty często łęgowymi zespołami roślinnymi związanymi funkcjonalnie z wylewami rzeki i stanowiący strefę przejściową do ekosystemów roślin grądowych. Bardzo często roślinność występująca w tym pasie złożona jest z roślin jednorocznych, krzewów oraz drzew, o różnej wysokości i charakteryzujących się różnym zagęszczeniem. Część z tych obszarów wykorzystywana jest rolniczo jako pastwiska i łąki, z których można uzyskać paszę dla zwierząt. Na podstawie dokumentacji fotograficznej terenów zalewowych i badań terenowych przeprowadzanych w powyżej zbiornika Jeziorsko wykazano istotne różnice w sposobie zagospodarowania w analizowanych przekrojach dolinowych. Znacznie mniejszy rozwój roślinności krzewiastej, a właściwie jej brak obserwuje się na obszarach wykorzystanych do wypasu bydła.

EN

Flood plains are a specific sedimentary environment. They constitute a natural clarifier tank and filter for rivers carrying various impurities including: heavy metals and biogenic elements, which are transported during floods and floods. Much of these pollutants are accumulated on the river bank called a bufferstrip. It comprises a strip of land lying along the watercourses, often overgrown with riparian plant associations related functionally to the flooding of the river and forming a transition zone ecosystem of oak-hornbeam forest plants. The vegetation found in this strip is very often made up of annual plants, shrubs and trees of different heights and characterized by diversified density. Some of these areas are used for agriculture as pastures and meadows, providing animal feed. On the basis of aerial photographs, maps and studies, significant differences in the way development in the analyzed part of valley is shown. Much smaller growth of shrubs of a complete lack thereof is observed in the areas used for grazing cattle. Despite the favorable conditions (access to water and light), the continuous grazing on vegetation by animals did not develop in a manner threatening the reduction of floodplains bandwidth.

6

Zagrożenia infrastruktury komunikacyjnej na terenach osuwiskowych i zalewowych

Skrzypczak I., Kokoszka W., Rojowski R., Kogut J.

TTS Technika Transportu Szynowego

|

2015

|

R. 22, nr 12

1385--1390, CD

PL

Osuwiska jak i powodzie należą do naturalnych zagrożeń, powodujących straty zarówno w środowisku naturalnym jak i antropogenicznym (infrastruktura budowlana). Na terenie gmin Polski południowo-wschodniej występuje zarówno ryzyko powodziowe jak i ryzyko osuwiskowe. Te dwa zagrożenia bardzo często idą w parze. Długotrwałe opady powodują podtopienia infrastruktury kolejowej w pobliżu cieków wodnych i równolegle uruchamiają procesy osuwiskowe na zboczach powyżej dolin rzecznych. Znajomość warunków hydrogeologicznych oraz monitorowanie parametrów geotechnicznych i hydrologicznych danego terenu jest podstawą prognozowania wystąpienia tych zagrożeń oraz szacowania ryzyka. Stąd w artykule podkreślono kwestię spójności systemów monitoringu i ostrzegania dla tych dwóch zagrożeń. Obecnie dla osuwisk działa SOPO (System Osłony Przeciwosuwiskowej) a dla terenów zalewowych ISOK (Informatyczny System Osłony Kraju), zauważalny jest jednak brak integralności tych dwóch systemów. Przedstawiona zostanie propozycja określenia łącznego ryzyka dla tych zagrożeń (iloczyn kartezjański oraz metoda Bayesa) oraz metodyka analiz. Omówione zostanie również zagadnienie relacji między ilością informacji a ryzykiem, bowiem tylko właściwie określone ryzyko pozwala na podejmowanie odpowiednich działań prewencyjnych i zmniejsza koszty ewentualnych skutków zagrożeń naturalnych.

EN

Both landslides and floods are natural hazards posing a threat to the environment and bring significant economic losses. There are flooding and landslide risks in the municipalities of south-eastern Poland. These two threats often go hand in hand. Currently, longlasting rains cause flooding of buildings located near water courses, as well as initialize process of landslides on the slopes above the river valley. Knowledge of the hydrogeological conditions and monitoring of geotechnical and hydrological parameters of the area is the base for the prognosis, as well as the risk assessment associated with them. Hence, the paper highlights the issue of the consistency of monitoring and warning systems for these two threats. Currently, only for landslides work SOPO - System Guards Against Landslides. On the other hand, hydrogeological bases are defined for floodplains as ISOK (The Computer System of the National Guard). However, notable is the lack of integrity of both systems. In this paper a proposal is made to determine the overall risk for both threats (Cartesian product and Bayesian method), as well as methods of analysis. The question of the relationship between the amount of information and risk assessment will be discussed. Because only properly specified risk allows you to take appropriate action to prevent and reduce the costs of the potential effects of natural hazards, as in this case of flooding and landslides.

7

Scales of Turbulent Eddies in a Compound Channel

Kozioł A.

Acta Geophysica

|

2015

|

Vol. 63, no. 2

514--532

EN

Experimental research was undertaken to investigate the changes in scales of turbulent eddies (macro- and microeddies) in a compound channel and the influence of rigid, emergent floodplain vegetation on scales of turbulent eddies. The results of eight tests for different roughness conditions (smooth bed, rough bed) and with a tree system on the floodplains from two earlier studies are presented. The increase of the channel roughness resulted in a decrease of longitudinal sizes of macroeddies in the whole channel. Trees on the floodplains resulted in disintegration of the sizes of macroeddies, making values of sizes more uniform. A more significant decreasing influence on sizes of macroeddies in the whole channel was exerted by an increase of the main channel sloping bank roughness, having a higher effect than a twofold decrease in the floodplain trees density. The microeddies’ sizes are larger in the main channel centreline than on the floodplains and the smallest ones were present in the main channel/floodplain interface.

8

Krzywa natężenia przepływu a przepływy ekstremalne

Ozga-Zieliński B., Szkutnicki J., Chudy Ł.

Przegląd Geofizyczny

|

2014

|

Z. 3-4

85--110

PL

Mimo stałego rozwoju metod pomiarowych krzywa natężenia przepływu pozostaje wciąż pod¬stawowym narzędziem wyznaczania wartości przepływów chwilowych. Jej poprawność zależy od dobrze wykonanych jednoczesnych pomiarów przepływu i stanu wody. Chociaż w ostatnich latach nastąpił duży postęp w możliwościach pomiarowych dostępnego sprzętu hydrometrycznego, w wielu stacjach wodowskazowych nie ma danych pomiarowych w zakresie wielkich przepływów. Dotyczy to szczególnie strefy wielkich przepływów w rzekach o rozległych terenach zalewowych i zmieniających się warunkach hydraulicznych oraz w rzekach górskich, w których występują duże prędkości i rwący ruch wody. Brak danych pomiarowych powoduje konieczność ekstrapolacji krzywej przepływu w jej górnym przebiegu. W warunkach Polski ekstrapolacja krzywych przepływu w wielu przypadkach przekracza znacznie normy ISO. Obecnie wzrasta zapotrzebowanie na coraz dokładniejsze określanie charakterystyk przepływów, szczególnie ekstremalnych. Podyktowane jest to rozwojem gospodarczym, intensyfikacją budownictwa wodnego i lądowego, zagospodarowywaniem terenów zalewowych i osłony przeciwpowodziowej. Przepływy maksymalne są podstawą do wyznaczania przepływów o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia, które z kolei wykorzystywane są do projektowania obiektów gospodarki wodnej. Przepływy maksymalne i odpowiadające im stany wody są najważniejszymi charakterystykami do wyznaczania stref zagrożenia powodziowego. Artykuł poświęcony jest przede wszystkim weryfikacji wartości przepływów ekstremalnych na Wiśle, Bugu i Sanie, ale jest on również podsumowaniem wieloletnich badań autorów, prowadzonych w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowym Instytucie Badawczym. W artykule wykazano zaistniałe zmiany zdolności przepustowej koryt rzecznych i ich możliwy wpływ na zakres stref zagrożenia powodziowego. Zaproponowano również rozwiązania natury metodycznej dotyczące wyznaczania krzywych natężenia przepływu.

EN

In spite of continues development of measurement methods, the rating curve is still fundamental tool for determining of instantaneous flows. Its reliability depends on well-done simultaneous measurements of water stages and discharges. Although recently significant development of capabilities of available instruments is observed, there is no data of big flows in many gauging sites, in particular for rivers with large floodplains and mountain rivers with rapid flow. Lack of data is the cause of extrapolation of upper parts of rating curves. Currently there is a growing demand for welldeterminate characteristics of extreme flows. It is dictated by development of economy, intensification of water and land structures building, floodplain-use and flood protection. The maximum flows are basis of maximum flood with T-year return period estimation and in consequences the basis of water management structures designing. The maximum flows and corresponding water stages are crucial characteristics for flood protection zones determination. Krzywa natężenia przepływu a przepływy ekstremalne. In the paper there are methods and examples of rating curves construction and employment. The paper represents long-standing research and experience of authors in construction of rating curves and in estimation of design flows.

9

Przyczyny uszkodzeń i sposób naprawy zabytkowego budynku położonego na terenie zalewowym Gubina

Grochowska E.

Przegląd Budowlany

|

2013

|

R. 84, nr 3

45-48

10

Czy podmioty gospodarcze znajdujące się na terenach zalewowych powinny same zabezpieczyć się przed powodzią...?

Kiczko A., Maksymiuk-Dziuban A.

Wiadomości Projektanta Budownictwa

|

2011

|

nr 8

29--31

11

Powodzie: melioracje miejskie

Suligowski Z.

Wiadomości Projektanta Budownictwa

|

2010

|

nr 8

7--11

12

Problemy ochrony przeciwpowodziowej. Cz. I

Kasprzak K., Raszka B.

Przegląd Komunalny

|

2010

|

nr 12

28-30

PL

Rozwój społeczności ludzkich zawsze związany był z rzekami. Powstałe w dolinach wielkich rzek dawne cywilizacje rozwinęły skuteczne metody upraw zbóż, rybactwa, planowania miast i ich zabudowy oraz budowy rozwiniętych systemów nawadniających, a także wprowadziły wydajny śródlądowy transport wodny. Cyklicznie występujące wezbrania były wyczekiwanym zjawiskiem, które nie było niszczącą powodzią, ale dawało podstawy dla utrzymania gospodarki i dalszego wzrostu dobrobytu mieszkańców.

13

Prewencja przestrzenna lekarstwem na negatywne skutki powodzi?

Sieradzka-Stasiak A.

Przegląd Komunalny

|

2010

|

nr 7

52-54

PL

Wzrost zagrożenia powodziowego i wielkości strat powodziowych, obok przyczyn naturalnych, wynikają m.in. z wkraczania człowieka na zalewowe obszary dolin rzecznych. Rozbudowa infrastruktury, intensyfikacja trwałej zabudowy terenu oraz uszczelnienie powierzchni na obszarze zlewni rzecznych powodują - na skutek obniżenia retencji terenowej - zwiększenie realnego zagrożenia powodziowego.

14

Jak zmniejszyć zagrożenie powodziowe?

Błażejewski R.

Przegląd Komunalny

|

2010

|

nr 7

43-45

PL

Obok oczywistej przyczyny powodzi, jaką jest nadmierna ilość wody na danym terenie, powodem dużych strat powodziowych jest niewłaściwie prowadzona zabudowa na terenach zalewowych czy też potencjalnie zagrożonych zalaniem. Problem polega na tym, że naturalna zmienność opadów w Polsce i Europie wykazuje ostatnio niebezpieczne anomalie, które powodują, że tereny dotąd uznawane za bezpieczne takimi już nie są.

15

Zagrożenia powodziowe w czasie eksploatacji górniczej w rejonie górnej Odry

Fibic A.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2008

|

nr 1

61-65

PL

Odkrywkowy Zakład Górniczy Żwirownia Roszków zlokalizowany jest na terenie zalewowym Odry, na jej lewym brzegu. W związku z tym do najpoważniejszych zagrożeń naturalnych grożących kopalni należy powódź. Aktualnie zakład kończy działalność na wspomnianym obszarze poprzez eksploatację kruszywa zalegającego w filarze ochronnym i korycie rzeki. Dzięki zwiększeniu objętości koryta Odry przez wyeksploatowanie złoża z filara i koryta wzrośnie skuteczność walki z "wielką wodą" w aspekcie społecznym. Powódź, jako zagrożenie naturalne, jest zjawiskiem bardzo niebezpiecznym i trudnym do zwalczenia podczas eksploatacji żwiru. Artykuł opisuje akcję przeciwpowodziową w okresie ogłoszenia alarmu, sposób zabezpieczenia maszyn i urządzeń przed powodzią, a także przedstawia prowadzenie akcji przeciwpowodziowej w roku 1996.

16

Wykorzystanie terenów zalewowych a ścieżki dydaktyczne

Medwecka M., Dzikowska A.

Architektura Krajobrazu

|

2008

|

nr 2

41-53

EN

River valleys are among particularly valuable areas concerning their natural, landscape and tourist assets. Inundated areas, located in the closest neighborhood of the river, might be exploited with the exclusion of water stagnation periods, and the influence of anthropopression in these changed areas is strictly related to their location. The combination of flood control, tourism and education has a different dimension in cities and in non-urbanized areas, especially polder areas. The scope of this article focuses on tourist and recreational use of such anthropogenically transformed grounds. Managed polders located within the boundaries of Grądy Odrzańskie NATURA 2000 Site, Ujście Warty National Park, Stobrawski Landscape Park and Brodnicki Landscape Park pose a tourist attraction on a regional scale. Urban inundated grounds are i.e. active and passive leisure locations for city inhabitants. This article briefly describes examples of floodplains revitalization in Kassel on Fulda, Porvoo on Porvoo as well as in Wrocław on Odra, where these areas have a big tourist-recreational potential. Inundated grounds, often unused or poorly developed, with the proper funding can turn into weekend destinations.