Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Muzyka i fizyka: teoria strun

Abramowicz M.

Postępy Fizyki

|

2010

|

T. 61, z. 3

97-107

PL

Fizyka i muzyka, ich wzajemne inspiracje i fascynacje, to wielki i ciekawy temat. Na samym początku fizyka była po prostu muzyką. Dwa i pół tysiąca lat temu powstała jako pitagorejska teoria strun. Całkiem zwyczajnych strun, takich jak struny cytry czy harfy. Pitagorejczycy odkryli matematyczny związek pomiędzy brzmieniem muzycznego akordu a stosunkiem długości dwóch strun instrumentu grającego ten akord. Dziś wielu fizyków sądzi, że wszystko, co istnieje, bierze się z drgań nigdy jeszcze nieobserwowanych, mniejszych niż atomy strun. Są one podstawowym elementem, z którego zbudowana jest materia. W strunowym opisie świata niektórzy dostrzegają muzyczne analogie i inspiracje, innym wydają się one zupełnie nieistotne. W tym szkicu nie będę rozważał, kto ma rację. Pójdę bocznym nieco tropem, skromnie śledząc inne związki fizyki i muzyki, być może nie najważniejsze. Przypomnę po prostu anegdoty o grze trzech sławnych, nieżyjących już współczesnych fizyków: Alberta Einsteina (skrzypce), Wernera Heisenberga (fortepian) i Richarda Feynmana (bębny). Zacznę jednak od początku, to znaczy od Pitagorasa.

EN

The relationship between Music and Physics and their mutual influences is a fascinating subject. Two and a half millennia ago Physics was nothing but Music. It emerged from Music through the Pythagorean theory of strings. Quite ordinary strings really, like those of a zither or harp. Pythagoreans discovered that there was a mathematical relationship between a musical chord and the ratio of the length of two strings on the instrument playing the chord. Today, many physicists believe that all that exists, originates from minute vibrations of subatomic, not yet discovered, strings, which are the fundamental building blocks of matter. Some see musical analogies and influences in this description of Nature, to others these analogies seem totally irrelevant. In this essay I am not attempting to judge who is right. More modestly, I will veer somewhat off-topic and consider other relationships between physics and music, perhaps not even the most significant ones. I aim to simply recall a few anecdotes about the musical exploits of three famous contemporary physicists: Albert Einstein (violin), Werner Heisenberg (piano) and Richard Feynman (drums). I will start, however, from the very beginning, namely from Pythagoras.

2

Filozofia w strunach

Grygiel W. P.

Postępy Fizyki

|

2009

|

T. 60, z. 5

211-213

PL

Teoria strun jest współcześnie traktowana jako jedna z możliwości skonstruowania spójnego formalizmu matematycznego, unifikującego fizykę cząstek i oddziaływań. Teoria ta spotyka się jednak z rosnącą falą krytyki, głównie ze względu na brak swojego eksperymentalnego potwierdzenia. Analiza tej rzekomej porażki wymaga zatem nie tylko ponownego rozważenia fizycznych podstaw teorii, ale również zbadania jej filozoficznych, to jest metodologicznych, ontologicznych oraz epistemologicznych założeń. Niniejsze skrótowe studium podejmuje kwestię prześledzenia natury unifikacyjnych mechanizmów, jakim teoria strun podlega zwłaszcza w porównaniu ze sprawdzonym schematem unifikacyjnym ogólnej teorii względności. Okazuje się bowiem, iż w teorii strun odchodzi się od ścisłej relacji pomiędzy jej formalizmem a fizyczną ideą, wokół której unifikacja miałaby się skupiać. O ile pomysł zastąpienia cząstek punktowych jednowymiarowymi strunami mógłby na miano takiej idei zasługiwać, czysto matematyczne kryteria takie jak renormalizowalność w dużej mierze wyznaczają kierunek rozwoju strun. Teoretycy strun wydają się jednak być świadomymi braku niezależności teorii strun od geometrii czasoprzestrzeni oraz konieczności skompaktyfikowania jej dodatkowych wymiarów, co ma szansę nastąpić w przyszłej teorii M.

EN

The string theory is presently considered as a candidate for a viable theoretical framework towards a unified physical description of particles and forces. It has been recently a subject of growing criticism, however, mainly due to the lack of the theory's empirical verification. The analysis of this apparent failure demands not only to reconsider its physical foundations but to take into account factors of philosophical, that is, methodological, ontological and epistemological nature as well. This short study aims at the survey of the precise nature of the unification mechanisms that are operative within the string theory in comparison with such a successful paradigm as that of the general theory of relativity. It turns out that the unification pattern of the string theory no longer maintains the strict relation between the formalism and a physical idea that is the focal point of unification. Although the very idea of a one dimensional string rather than a point-like particle may be attractive in this regard, purely mathematical criteria such as that of renormalizability influence the development of the string theory to a substantial degree. String theorists seem to be aware of the lack of the theory's background independence as well as the need to compactify extra space-time dimensions that are hoped to be alleviated in the future M-theory.

3

Druga młodość teorii polskiego matematyka

Pawluk K.

Nowa Elektrotechnika

|

2008

|

nr 7-8 (47-48)

38--39

4

Maxim Kontsevich i matematyka współczesna

Żołądek H.

Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Seria 2: Wiadomości Matematyczne

|

2002

|

[Z] 38

1-35