Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Synergy of architecture and theology on the example of wooden Orthodox churches in the Podlaskie Voivodeship with blue façades

Woszczenko Katarzyna, Musiuk Adam

Architectus

|

2023

|

Nr 4 (76)

13--24

EN

The article presents research results regarding the importance of the synergy of theology and aesthetics of the architecture of blue Orthodox churches in the Podlaskie Voivodeship. The research was conducted using manuscript sources, subject literature, private communications and Internet sources. Photographic inventories of the sacred buildings under study were also carried out. The Podlaskie Voivodeship has the largest number of Orthodox churches in Poland. Due to the good availability of wood, these areas are associated with wooden construction. A characteristic feature of wooden Orthodox churches located in the analysed area is the colourful finish of their façades. Colours have rich theological symbolism, especially visible in icons. Blue is often associated with the Theotokos, but also universally with divinity. The study covered 17 parish churches that currently have blue façades in the following towns: Augustowo, Bielsk Podlaski, Dubicze Cerkiewne, Koterka, Kożany, Narew, Pasynki, Ploski, Puchły, Podbiele, Rajsk, Rogacze, Saki, Stary Kornin, Suwałki, Szczyty-Dzięciołowo, Werstok and 4 facilities with blue façades in the past – in Kuraszewo, Malesze, Milejczyce and Orzeszkowo. The churches were described in terms of the date of construction and the colour of the façade finish. The majority of the buildings are oriented, have a tripartite interior visible from the outside and were built in a log construction. Exceptions to these rules are included in the text. Our research has shown a connection between the blue colour of the façade and the Mother of God and theological symbolism. When designing new churches, the use of blue should be taken into account in accordance with the symbolism adopted in the Orthodox Church and the tradition prevailing in a given area.

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczące znaczenia synergii teologii i estetyki architektury niebieskich cerkwi prawosławnych województwa podlaskiego. Badania zostały przeprowadzone z wykorzystaniem źródeł rękopiśmiennych, literatury przedmiotu, komunikatów prywatnych i źródeł internetowych. Przeprowadzono także inwentaryzacje fotograficzne opracowywanych obiektów sakralnych. Na terenie województwa podlaskiego występuje największa liczba cerkwi prawosławnych w Polsce. Ze względu na dobrą dostępność drewna tereny te są kojarzone z budownictwem drewnianym. Cechą charakterystyczną drewnianych świątyń prawosławnych znajdujących się na analizowanym obszarze jest różnobarwne wykończenie ich elewacji. Kolory mają bogatą symbolikę teologiczną widoczną szczególnie na ikonach. Błękit jest często kojarzony z Bogurodzicą, ale też uniwersalnie z boskością. Opracowaniem objęto 17 cerkwi parafialnych mających obecnie elewacje w kolorze niebieskim w miejscowościach: Augustowo, Bielsk Podlaski, Dubicze Cerkiewne, Koterka, Kożany, Narew, Pasynki, Ploski, Puchły, Podbiele, Rajsk, Rogacze, Saki, Stary Kornin, Suwałki, Szczyty-Dzięciołowo, Werstok oraz cztery obiekty z niebieską elewacją w przeszłości – w Kuraszewie, Maleszach, Milejczycach i Orzeszkowie. Świątynie zostały opisane pod względem daty budowy oraz koloru wykończenia elewacji. Przeważająca część obiektów jest orientowana, ma widoczny z zewnątrz trójpodział wnętrza oraz została wybudowana w konstrukcji zrębowej. Wyjątki od tych reguł zostały ujęte w tekście. Badania wykazały powiązanie niebieskiego koloru elewacji z Matką Bożą i symboliką teologiczną. W przypadku projektowania nowych świątyń należy wziąć pod uwagę zastosowanie niebieskiego koloru zgodnie z przyjętą w Kościele symboliką i tradycją panującą na danym terenie.

2

Ekumenizm pogranicza w architekturze i sztuce świątyni - dawniej i dziś

Uścinowicz Jerzy

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 9

93--138

PL

W artykule przedstawiono wybrane przykłady interakcji między architekturą, ikonografią chrześcijańską a teologią we współczesnej ortodoksyjnej, greckokatolickiej, rzymskokatolickiej i ewangelickiej architekturze sakralnej zbudowanej po II wojnie światowej w Polsce. Ukazano proces ewolucji tradycyjnych konwencji architektonicznych i ikonograficznych. Ujawniono problemy sztuki oraz jej nowe, istotne aspekty ideologiczne natury symbolicznej i liturgicznej. Przykłady współczesnych świątyń dowodzą odwrócenia separacyjnych tendencji chrześcijańskich Kościołów i kultur, co jest nie tylko symptomem wzajemnego dialogu, wymiany idei, wartości i różnych form kultu, lecz także symptomem potwierdzającym autentyczną wolę ekumenicznej jedności w sztuce. Przykłady te reprezentują architekturę pogranicza kulturowego. Są one próbą syntezy sztuki chrześcijańskiego Zachodu i Wschodu. Sztuka przez wieki swojej historii na ziemi pokonała olbrzymią drogę, zarówno w czasie, jak i w przestrzeni. Ciągle ją pokonuje. Jest wyrazem kultu. Stanowi świadectwo Wcielenia i misterium obecności. Prowadzi do przebóstwienia i do Zbawienia.

EN

This paper presents selected examples of interaction between architecture, iconography and theology in contemporary Orthodox, Greek- and Roman-catholic and Evangelic sacred architecture built after World War II period in Poland. It also shows the process of evolution of traditional spatial and functional structures and applications of new iconography conventions in the Christian temples. It covers problems in art as well as new essential ideological aspects of symbolic and liturgical nature. Examples of modern churches seem to prove separation tendencies of Christian Churches and cultures are now being reversed, which is not only a symptom of mutual dialogue, exchange of ideas, values and different forms of worship, a symptom confirming an authentic will of ecumenical unity in art. Those examples are representative for the architecture of cultural borderland, which attempts to synthesize both Western and Eastern Christian art. The art through ages of its history on earth has journeyed a long way, both through time and through space. It still does. It is an object of cult. It is a testimony of Incarnation and the mystery play of presence. It is the path to salvation.

3

On the spirit of places of worship – practical ecumenism of the polish cultural borderland

Uścinowicz Jerzy

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 8

95--114

EN

This paper presents selected examples of interaction between architecture, iconography and theology in contemporary Orthodox, Greek- and Roman Catholic religious architecture built after the World War II period in Poland. It also shows the process of the evolution of traditional spatial and functional structures and applications of new iconography conventions in Christian temples. It covers problems in art as well as new essential ideological aspects of a symbological and liturgical nature. Examples of modern churches seem to prove that the separatist tendencies of Christian Churches and cultures are now being reversed; this is not only an outcome of mutual dialogue, exchange of ideas, values and different forms of worship, but it also confirms the authentic will of ecumenical unity in art. These examples are representative of the architecture of the cultural borderland, which attempts to synthesise both Western and Eastern Christian art.

PL

W artykule przedstawiono wybrane przykłady interakcji między architekturą, ikonografią chrześcijańską a teologią we współczesnej ortodoksyjnej, greckokatolickiej i rzymskokatolickiej architekturze sakralnej, zbudowanej po II wojnie światowej w Polsce. Ukazano proces ewolucji tradycyjnych konwencji architektonicznych i ikonograficznych. Ujawniono problemy sztuki oraz jej nowe, istotne aspekty ideologiczne natury symbologicznej i liturgicznej. Przykłady współczesnych świątyń dowodzą odwrócenia separacyjnych tendencji chrześcijańskich Kościołów i kultur, co jest nie tylko symptomem wzajemnego dialogu, wymiany idei, wartości i różnych form kultu, lecz także symptomem potwierdzającym autentyczną wolę ekumenicznej jedności w sztuce. Przykłady te reprezentują architekturę pogranicza kulturowego i są próbą syntezy sztuki chrześcijańskiego Zachodu i Wschodu.

4

The paths of mathematics in Lithuania: bishop Baranauskas (1835‒1902) and his research in number theory

Banionis J., Marchertaitė J.

Czasopismo Techniczne. Nauki Podstawowe

|

2015

|

Y. 112, iss. 2-NP

5--12

EN

Bishop Antanas Baranauskas is a prominent personality in the history of the Lithuanian culture. He is well known not only as a profound theologian, a talented musician creating hymns, a literary classicist and an initiator of Lithuanian dialectology, but also as a distinguished figure in the science of mathematics. The author of this article turns his attention to the mathematical legacy of this prominent Lithuanian character and aspires to reveal the circumstances that encouraged bishop Antanas Baranauskas to undertake research in mathematics, to describe the influence of his achievements in the science of mathematics, to show the incentives that encouraged him to pursue mathematical research in Lithuania as well as to emphasize his search for a connection between mathematics and theology.

PL

Biskup Antoni Baranowski (Antanas Baranauskas) należy do prominentnych osobistości w historii kultury litewskiej. Znany jest jako istotny teolog, utalentowany muzyk tworzący hymny, literacki klasyk i inicjator dialektologii Litwy; zajmował się również matematyką. W artykule przedstawiono okoliczności, w związku z którymi biskup A. Baranowski zajął się badaniami matematycznymi. Zarysowane zostało znaczenie jego wyników w rozwoju badań matematycznych na Litwie. Podkreślono również związki pomiędzy matematyką i teologią.

5

J.A. Komeński (1592 —1670) a rozwój nauk o Ziemi w Wielkopolsce

Skoczylas J.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 4

119--123

PL

Artykuł dotyczy początków naszej wiedzy o naukach przyrodniczych, głównie geologii i jej związkach z pedagogiką, Analizie poddane zostały niektóre dzieła Jana Amosa Komeńskiego (1592 —1670), wybitnego dydaktyka, filozofa oraz teologa. Podobnie jak większość ówczesnych uczonych, obejmował swymi opisami całość otaczającej rzeczywistości, a zatem również nauki o Ziemi. O ile jednak Jego osiągnięcia w dydaktyce, dzisiaj na nowo są odkrywane i wzbudzają ogólny entuzjazm, o tyle Jego poglądy na zagadnienia przyrodnicze nie mogą wzbudzać entuzjazmu. Tym niemniej przekazywane, niekiedy z drugiej ręki informacje z zakresu geologii, geografii, a nawet górnictwa, wzbogacają naszą obecną wiedzę o ówczesne poglądy na temat powstawania niektórych skał i minerałów oraz ich charakterystycznych cech, a także zastosowania.

EN

This paper presents the origins of our knowledge on natural sciences, mainly those concerning geology and its relations with pedagogics. Some works of the eminent educator, philosopher and theologist, Jan Amos Komenski (1592 — 1670) have been analyzed. Like many contemporary scientists, he was encompassing the whole reality, including Earth sciences. As long as his achievements in didactics are nowadays coming into light, still arousing enthusiasm, his views on natural science issues can't be admired. On the other hand, the transferred information, sometimes second-hand information in the field of geology, geography and even mining industry is enriching our knowledge on the opinions of how some rocks and minerals were forming, what characteristics did they take and for what application did they serve.

6

Teologiczne uzasadnienie postulatu ograniczenia chciwości – jednej z głównych przyczyn zjawisk

Sajewski Z.

Studia i Materiały / Europejska Uczelnia Informatyczno-Ekonomiczna w Warszawie

|

2012

|

Nr 1(3)

9--13

PL

W opracowaniu przedstawiono teologiczne uzasadnienie postulatu ograniczenia chciwości, będącej zasadniczym powodem powstawania zjawisk kryzysowych w gospodarce rynkowej.

XX

In the article – theological justification of greed limitation – as the main reason of crisis phenomena in the economy, has been presented.

7

Dialektyka znaku i symbolu w architekturze : powrót do przeszłości?

Uścinowicz J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 4-A/1

364--371

PL

Dziś mamy do czynienia z pewnym kryzysem symboli. Wydaje się, że język symboli ginie bezpowrotnie. W szkicu starano się ukazać zasadę działania symbolizmu sztuki sakralnej i jej możliwości jako szczególnego rodzaju teologii wyrazu artystycznego, w zapewnieniu jej nieprzemijającego życia w architekturze.

EN

Nowadays we face a kind of crisis of symbol. The language of symbols seems to be dying out. In draft was tried to appear rule of symbolism of sacred arts and her possibilities as special kind of theology of artistic word in providing her with everlasting living in architecture.

8

Kościelne biblioteki wirtualne w Polsce

Muc A.

PTINT Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej

|

2007

|

T. 15, nr 1

24-29

PL

Polskie zasoby cyfrowe dotyczące nauki Kościoła katolickiego oraz szeroko pojmowanej teologii są obecne w Internecie już od połowy lat 90-tych ubiegłego wieku. Ich wielkość oraz różnorodność rośnie z każdym rokiem, co sprzyja powstawaniu kolejnych kolekcji cyfrowych. Źródła te sąudostęjmiane za pośrednictwem dużych serwisów orazportali religijnych lub poprzez pierwsząpolskąkościelną bibliotekę cyfrową - Księgozbiór Wirtualny Federacji Bibliotek Kościelnych FIDES.

EN

The Polish digital resources relating to the teaching of the Catholic Church and theology in the broad sense of the word have been present in the Internet since mid-1990s. Their size and diversity is growing each year, which is favourable for establishing new digital collections. These resources are rendered accessible with the mediation of large religious websites and portals or via the first Polish church digital library - the Virtual Book Collection of the Federation of Church Libraries FIDES.

9

John William Draper i Andrew Dickson White wobec wojny nauki z religią. Rola metafory historiograficznej

Werner W

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2004

|

R. 49, nr 1

7--28

EN

The paper looks at one aspect of the development of relationship between science and religion in the United States and Great Britain in the nineteenth century. Until the middle of that century the relationship between science and religion had been perceived by both scientists and theologians as very good. This is testified to by numerous writings devoted to the complementarity and concurrence of the message conveyed, on the one hand, through God’s Word, i.e. the Holy Bible, and, on the other, through His Works, i.e. Nature. In the second half of the nineteenth century that coherent world view was split into ’’the world of religion” and ’’the world of science”, governed by different and contradictory laws. The paper deals with the role of historical writing in the emergence and the grounding of the metaphor o f’’war” between science and religion in the public mind. The special focus of the paper is on the studies in the history of science by John W. Draper and Andrew D. White, which have been selected due to their popularity in Great Britain and the United States at the turn of the nineteenth and twentieth centuries. The works of those two authors present science and religion as antagonistic from the very beginning of their existence. In the minds of the majority of the readers of those works, the origin of the relationship between science and religion was identified with its essence. While presenting the conflict between science and religion, the two authors claimed that the conflict had been present since the beginning of the coexistence of science and religion. In this way the metaphor o f’’warfare” used by Draper and White contributed to the belief that science and religion are phenomena that stand in a relation of essential antagonism.