Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rewitalizacja Podziemnej Trasy Turystycznej w Przemyślu w latach 2009–2014. Część I. Stan badań i literatura

Stojak G.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 52

96--110

PL

Artykuł pt. Rewitalizacja Podziemnej Trasy Turystycznej w Przemyślu w latach 2009–2014 przedstawiony będzie w dwóch częściach, z racji dużej objętości zgromadzonego materiału badawczego. Część I omawia zarys dotychczasowego stanu badań zabytkowego zespołu przyrynkowych kamienic w Przemyślu, a także przedstawia wybór literatury odnoszącej się do przedmiotowych zabytków. Przytoczone są najstarsze artykuły poświęcone przemyskim kamienicom, ze szczególnym uwzględnieniem opracowań prof. dr. hab. inż. arch. J.T. Frazika oraz mgr inż. arch. Renaty Frazikowej, będącej także historykiem sztuki. Ukazany jest również zarys konserwatorskich zmagań lokalnych służb konserwatorskich z restauracją kamienic w II połowie XX wieku. Omówiono także stan prawny piwnic oraz kolektora sanitarnego, jak też poszczególne formy ochrony zabytkowego rynku, kamienicy mieszczącej piwnice pod budynkiem przy Rynku 1. Część tę zamyka przestawienie historii piwnic wedle ustaleń oraz badań architektonicznych Renaty Frazikowej odnoszących się do piwnic i przyziemia budynku przy Rynku 1. Na koniec przedstawione zostały rozważania na temat dziejów kolektora sanitarnego, co należy do trudnych spraw, zważywszy na szczupły zasób informacji, materiałów kartograficznych i archiwalnych. W kolejnym numerze „Wiadomości Konserwatorskich” w 2018 roku opublikowana zostanie część II artykułu. Poświęcona będzie omówieniu prac projektowych i całego procesu zaplanowanej rewitalizacji, a także trwającemu po dziś dzień zagospodarowaniu piwnic oraz kolektora. Podsumowaniem będzie przedstawienie Podziemnej Trasy Turystycznej w Przemyślu, w tym ukazanie jej na tle zasobów podziemnej architektury w Polsce oraz jej wykorzystania w turystyce i promocji dziedzictwa kulturowego regionu.

EN

The article entitled Revitalisation of the Underground Tourist Route in Przemyśl in the years 2009–2014 will be presented in two parts because of the large amount of collected research material. Part 1 discusses the current state of research of the historic complex of market square tenement houses in Przemyśl, and presents a selection of literature referring to the monuments in question. The oldest articles devoted to tenement houses in Przemyśl are quoted, with particular attention to the studies by Prof. dr hab. inż. arch. J. T. Frazik, and mgr inż. arch. Renata Frazikowa, an art historian. It also describes the outline of a conservation struggle of the local conservation services to restore tenement houses during the 2nd half of the 20th century. The legal state of the cellars and the collector sewer was described, as well as particular forms of protecting the historic market square, and the tenement house with cellars underneath it at 1 Market Square. This part concludes with a presentation of the history of the cellars according to the fi ndings and architectonic research conducted by Renata Frazikowa, related to the cellars and basement of the building at 1 Market Square. And finally, considerations on the history of the collector sewer are presented, which is a difficult issue considering the limited amount of information, cartographic and archive materials. Part 2 of the article will be published in the next issue of “Conservation News” in the year 2018. It will be devoted to describing project work and the whole process of planned revitalisation, as well as the development of cellars and the collector sewer continuing till today. It will conclude with the presentation of the Underground Tourist Route in Przemyśl, including showing it against the background of underground architecture in Poland and its use in tourism and promotion of the cultural heritage of the region.

2

Kontrowersje wokół pierzei ulicy 3 Maja w Rzeszowie – analiza wybranych kamienic

Raczak A., Markiewicz B., Batko M.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2016

|

z. 63, nr 4

451--466

PL

Tematem artykułu była ocena wartości historycznej i artystycznej wybranych kamienic usytuowanych przy ulicy 3 Maja w Rzeszowie. Została przedstawiona historia ulicy i zmiana jej znaczenia na przestrzeni ponad 300 lat. Szczegółowo pod względem konstrukcji, kolejnych przebudów i pełnionych funkcji zostały opisane kamienice nr 3, 13 i 20, które zdaniem autorek przeszły największą metamorfozę. Zostały również przeprowadzone badania terenowe i wykonana dokumentacja fotograficzna. Obecny stan omówionych kamienic został poddany ocenie pod względem architektonicznym i kulturowym. Na ich przykładzie odniesiono się do ogólnych tendencji występujących w dzisiejszej polskiej architekturze, które według autorek budzą kontrowersje. Dodatkowo przeprowadzono ankietę na temat zainteresowania ochroną zabytków znajdujących się wzdłuż ulicy 3 Maja wśród studentów i doktorantów Politechniki Rzeszowskiej. Wyniki ankiety przedstawiono w postaci wykresów słupkowych i również omówiono.

EN

The aim of the article was to assess the historical and artistic value of selected buildings along the 3rd May Street in Rzeszow. The history of the street was presented and change of its meaning for over 300 years was discussed. More precisely in terms of design, the subsequent reconstructions and their functions were described the tenement houses No. 3, 13 and 20, which according to authors of the article changed the most. The field research was conducted and photographic documentation was made. The current state of the discussed tenements have been assessed in terms of architecture and culture. These examples may refer to the general trends in today Polish architecture, which are controversial in authors’ opinion. Also a survey on the interest of the protection of monuments located along the 3rd May Street for students and doctoral students of Rzeszów University of Technology was conducted. Results have been presented in charts and discussed.

3

Superstructures of modernist tenement houses - chances and threats

Wikłacz Z.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 6-A

291--301

EN

Attic adaptations and superstructures in tenement houses in city centres enjoy considerable interest, in spite of a rich offer of apartments available on the primary market. It can be assumed that a historic neighbourhood and a possibility to live in an old building is sometimes an attractive choice. Tenement houses built in the 1930s are particularly sought after by investors. Most frequently the houses are located in so called "better" city districts, have spacious and comfortable staircases (often equipped with lifts) and, as a rule, are in a better technical state than older houses. Regretfully, superstructures of modernist tenement houses completed so far, too rarely have been examples of a successful architectural intervention. The paper presents several selected cases from Cracow, pointing to problems related to the protection of residential architecture of the period.

PL

Adaptacje strychów oraz nadbudowy kamienic w centrach miast cieszą się dużym zainteresowaniem pomimo bogatej oferty mieszkań na rynku pierwotnym. Można założyć, że dla wielu kupujących sąsiedztwo zabytkowej zabudowy, a także możliwość zamieszkania w historycznym budynku jest atrakcyjnym wyborem. Szczególnie pożądane przez inwestorów są kamienice wybudowane w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Najczęściej zlokalizowane są w tzw. lepszych dzielnicach miasta, mają przestronne i wygodne klatki schodowe (nierzadko wyposażone w windy) oraz z reguły są w lepszym stanie technicznym niż starsze budynki mieszkalne. Niestety dotychczas zrealizowane nadbudowy modernistycznych kamienic zbyt rzadko stanowią przykład udanej interwencji architektonicznej. Artykuł przedstawia kilka wybranych realizacji z Krakowa, podnosząc problem ochrony architektury mieszkalnej tego okresu.

4

Pomiary detalu architektonicznego kamienic warszawskich z drugiej połowy XIX i początku XX wieku

Roguska J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2011

|

T. 56, z. 3

113-126

PL

Autorka zapoczątkowała swe badania nad detalem architektonicznym kamienic warszawskich z drugiej połowy XIX i początku XX wieku w latach 70. wieku XX. Badania oparte na studiach archiwalnych, bibliotecznych a zwłaszcza na obserwacjach terenowych i na gromadzonej przez lata dokumentacji fotograficznej posłużyły jako podstawa wykładów na temat detalu architektonicznego prowadzonych na Studium Podyplomowym Konserwacji Zabytków Politechniki Warszawskiej w latach 1974-1991, następnie wykładów fakultatywnych na studiach architektonicznych na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej prowadzonych do 2005 r. Wyniki badań na różnymi rodzajami detalu architektonicznego stały się tematem cyklu artykułów publikowanych, poczynając od 1978 r. po czasy obecne, głównie w "Kwartalniku Architektury i Urbanistyki" (ich spis w nr 2/2011 Kwartalnika). W 2006 r. autorka artykułu zainicjowała w ramach kierowanego przez nią Zakładu Historii Architektury Powszechnej na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej inwentaryzację pomiarową detalu architektonicznego kamienic warszawskich. W niniejszym sprawozdaniu zreferowane zostały cele i tematyka pomiarów w latach 2006-2011 oraz załączony wybór rysunków pomiarowych i spis mierzonych obiektów.

EN

The author initiated her research on the architectural details of Warsaw tenement houses from the second half of the 19th century and the beginning of the 20th century in the 1970s. The research was based on archive and library studies, in particular on field observations and photo documentation gathered over years, which served as the basis of lectures regarding architectural details given in the Post-Diploma Studies of Historical Monument Preservation in 1974-1991, then additional lectures on architecture studies at the Architecture Faculty of the Warsaw University of Technology conducted until 2005. The results of research on various architectural detail became the topic of a cycle of articles published from 1978 until the present, primarily in the "Architecture and Town Planning Quarterly". In 2006, the author initiated a measurement inventory of architectural details of Warsaw tenement houses within the Department of Common Architecture History which she managed at the Architecture Faculty of the Warsaw University of Technology. This report covers the goals and issues of measurements in 2006-2011 and enclosed selection of measurement drawings together with the list of measured buildings.

5

Okna i ich oprawa architektoniczna w warszawskich kamienicach w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku

Roguska J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2011

|

T. 56, z. 1

38-69

PL

Okna i ich oprawa były w 2. połowie XIX i na początku XX wieku detalem architektury domów, mającym znaczenie nie tylko funkcjonalne, lecz również decydującym o wyrazie estetycznym fasad. Układ okien i opracowanie ich oprawy miały istotny wpływ na kompozycję i stylowy charakter elewacji w dobie historyzmu, secesji i wczesnego modernizmu. W artykule podjęte zostały zagadnienia techniczno-technologiczne (konstrukcji i materiału) stolarki okiennej, kompozycyjno-estetyczne aspekty rozmieszczenia i dekoracyjnego ukształtowania okien, ich podziałów, oprawy i kolorystyki. Z badań wynika, że w warszawskich kamienicach w 2. połowie XIX i na początku XX wieku powszechnie stosowano typ okna ościeżnicowego (podwójnego, z otwieraniem skrzydeł zewnętrznych na zewnątrz). Od połowy pierwszej dekady XX wieku wchodziły w użycie okna półskrzynkowe i skrzynkowe (podwójne, z otwieraniem wszystkich skrzydeł do wewnątrz). W zakresie konstrukcji i podziałów w różnych okresach stosowano: okna podwójne dwuskrzydłowe, okna podwójne dwudzielne z nadślemiem i okna podwójne, trójdzielne lub czterodzielne z nadślemiem, oraz inne wyspecjalizowane rozwiązania (np. okna wystawowe). Omówione zostały przeważające tendencje kompozycji rozmieszczenia okien, ewoluujące wraz z nurtami stylowymi oraz kolorystyka stolarki okiennej. W Warszawie do ok. 1910 r. na zewnątrz okna malowano na ciemno. Następnie zaczęła się upowszechniać barwa biała. Obecnie sytuacja w zakresie kolorystyki i materiału w zachowanych kamienicach odbiega często od pierwotnej wskutek zmian w trakcie użytkowania, odbudowy po zniszczeniach wojennych. Rozpoznanie stanu pierwotnego i uszeregowanie rozwiązań w ciągi chronologiczne ma znaczenie dla prawidłowego projektowania dzisiejszych prac remontowych, konserwatorskich i modernizacyjnych zabytkowej substancji budowlanej.

EN

In the mid 19th century and in the beginning of the 20th century, windows and window frames were not only a functional detail of residential architecture but also determined the aesthetic aspect of the facade. The layout of windows and window frames had an important impact upon the composition and stylish character of the elevation in the period of historism, Art Nouveau and early modernism. The article addresses technical and technological issues (construction and material) of window woodwork, composition related and aesthetical aspects of layout and decorative form of windows, their divisions, window frames and colours. The research demonstrated that in the second half of the 19th century and in the beginning of the 20th century, windows with window frames were used in Warsaw tenement houses (double windows with eternal wings opening outwards). Casement windows and semi-casement windows (double with all wings opening inwards) started to be used from the mid of the first decade of the 20th century. The following solutions were used in reference to window construction and division in various periods: two-wing double windows, double windows divided into two parts with transom windows, double windows divided into three or four parts with transom windows and other specialised solutions (e.g. shop windows). The article discusses dominating trends of window layout evolving in line with the style and colour of window woodwork. In Warsaw, until approximately 1910, the outside parts of the windows were painted with dark colours. Then white started to become popular. Currently, the reality in reference to colours and materials in preserved tenement houses frequently departs from the original, due to changes in use and reconstruction after war damages. The recognition of the original state and arrangement of solution into chronological order is important for correct design of the current construction, conservation and modernisation works of the historical building substance.

6

Detal architektoniczny kamienic warszawskich w drugiej połowie XIX i na początki XX wieku: balkony

Roguska J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2010

|

T. 55, z. 4

67-87

PL

Temat jest kontynuacją badań i opracowań kolejnych typów detalu architektonicznego XIX i XX wieku w warszawskich kamienicach. Na bazie zgromadzonych danych terenowych, dokumentacji fotograficznej, studiów archiwalnych i bibliotecznych oraz wydatowania obiektów (w części wg autorskiej metody) została zarysowana ewolucja formalno-stylistyczna, materiałowa, technologiczna ważnego dla kształtowania elewacji detalu. Balkony były istotnym składnikiem kompozycji fasad, na ich kształtowanie miały wpływ postępy zastosowania w budownictwie żelaza oraz zmieniające się tendencje artystyczne. Treść artykułu została ujęta w częściach: 1. Definicje, rola balkonów, 2. Elementy, budowa i konstrukcja, 3. Materiał i formy, 4. Zagadnienia kompozycji i rozmieszczenia balkonów na fasadach kamienic.

EN

This topic continues the research and studies of subsequent types of architectural detail of the 19th and 20th centuries in Warsaw tenement houses. The gathered field data, photographic documentation, archive and library studies and building dating (partially in line with the author's method), resulted in outlined formal-stylistic, material, technologic evolution of the detail important for shaping elevation. The balconies were an important element of the facade composition; they were influenced by the progress in using iron and changing artistic trends. The content of the article was covered in following parts: 1. Definitions and role of balconies, 2. Elements, construction and structure, 3. Materials and forms, 4. Issues of composition and placing balconies on façades of tenement houses.

7

Sculptural décor of façades of Lviv tenement houses of the Renaissance period (on the example of Scholtz-Wolfowitz tenement house No. 23 in Market Square in the city of Lviv)

Kulynska O.

Architectus

|

2010

|

Nr 2(28)

37--44

EN

The medieval Lviv, located in the crossroads of trade routes, was open to the influence of the new traditions. The Renaissance period comes to the city, lying in the ruins of destructive fire of 1527. Gothic Lviv suddenly passes away in the past, and the Renaissance in its bright understanding of this word comes to the city. New forms were brought to the architecture of Lviv by Italian craftsmen, educated in the Renaissance traditions of their country. These are mostly the natives of northern Italian regions. Ordinary artisans-architects have quickly assimilated in the new conditions, being affected by the local traditions. Those among them who were non-ordinary personalities left their inimitable monuments of Renaissance architecture to us. Buildings, constructed at that period, attract us by harmony of shapes and by refinement of stone carvings. Sculptural décor, which acquires expressive exemplariness and which is vested a certain symbolic and philosophical content during the Renaissance epoch, plays a special r?le in the formation of a peculiar architectural image of the buildings. The present article is dedicated to revealing a symbolic and philosophical meaning of sculptural décor on the façades of Lviv Renaissance houses on the example of Scholtz-Wolfowitz tenement stone No. 23 in Market Square in Lviv.

PL

Warunki rozwoju średniowiecznego Lwowa sprzyjały poszerzeniu tradycji Renesansu w jego kulturze i w budownictwie. Na klasyczne formy i metody, przyniesione przez włoskich architektów, wpływ wywarły miejscowe tradycje. Wskutek tego architektura Lwowa doby odrodzenia nabyła specyficznych cech. Dla wystroju architektonicznego fasad charakterystyczna stała się dość swobodna interpretacja reguł klasycznych, a także nasycenie delikatną rzeźbą i stosowanie polichromii. Jednak szczególnie ciekawe jest traktowanie wystroju rzeźbiarskiego, stosowanie którego często było podporządkowane nie tyko funkcji estetycznej, lecz także idei symbolicznej, oraz nabierało treści filozoficznej. Wystrój plastyczny stał się ilustracyjny i często charakteryzował światopogląd właściciela kamienicy. Rzeźbiarze wyróżniający się wysokim mistrzostwem i kulturą wykonania byli często zatrudniani przez znanych projektantów. Wystrój rzeźbiarski fasad stał się wartością architektoniczną, artystyczną i historyczną i wymaga obecnie szczególnego podejścia do jego badania i ochrony.

8

Kamienice czynszowe - architektura kontekstowa

Tomaszewicz A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2005

|

R. 102, z. 11-A

415--418

EN

Architecture is a contextual art, it confirms the continuity of the present with the past, depending on the quality of design and understanding of the context. The notion of context means here not only historical, but also political, social and economic conditions. This context is widely discussed in the presented paper with reference to the history of the development of the tenement-houses.

9

Godne polecenia

Piotrowska M.

Ceramika Budowlana i Silikaty

|

1999

|

R. 41, nr 5

21-21