Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ mikroklimatu gorącego na funkcje psychomotoryczne pracowników

Młynarczyk Magdalena, Orysiak Joanna

Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka

|

2024

|

nr 7

11-14

PL

Już od kilku lat jednym z najważniejszych czynników szkodliwych związanych ze środowiskiem pracy jest mikroklimat gorący. Dodatkowo ze względu na zmiany klimatyczne, w tym podnoszenie się średniej wartości temperatury powietrza, zwłaszcza latem należy zwrócić uwagę na osoby zatrudnione na otwartej przestrzeni. Parametry mikroklimatu wpływają nie tylko na odpowiedzi fizjologiczne ludzkiego organizmu, lecz także na sprawność psychomotoryczną, co przekłada się na liczbę błędów popełnianych podczas pracy, a więc na bezpieczeństwo własne i współpracowników. Celem artykułu jest wskazanie wpływu mikroklimatu gorącego (a więc wysokiej temperatury powietrza) na funkcje psychomotoryczne pracownika. Poszerzenie wiedzy w tym zakresie może się przyczynić do poprawy bezpieczeństwa w pracy w mikroklimacie gorącym.

EN

For several years now, one of the most important harmful factors related to the work environment has been a hot microclimate. Additionally, due to climate changes, including an increase in the average air temperature, especially in summer, attention should be paid to people working in open spaces. Microclimate parameters affect not only on physiological responses of the human body, but also psychomotor efficiency, which translates into the number of errors made during work, and thus the safety of oneself and one's colleagues. The aim of the article is to indicate the impact of a hot microclimate (and so a high air temperature) on the psychomotor functions of workers. Expanding knowledge in this area may contribute to improving safety at work in hot microclimates.

2

Daily air temperature forecasting using LSTM-CNN and GRU-CNN models

Uluocak Ihsan, Bilgili Mehmet

Acta Geophysica

|

2024

|

Vol. 72, no. 3

2107--2126

EN

Today, air temperature (AT) is the most critical climatic indicator. This indicator accurately defines global warming and climate change, despite the fact that it has effects on different things, including the environment, hydrology, agriculture, and irrigation. Accurate and timely AT forecasting is crucial since it supplies more significant details that can create credibility for future planning. This study proposes innovative hybrid models that integrate a convolutional neural network (CNN) with a long short-term memory (LSTM) neural network and a gated recurrent unit (GRU) to perform one-day ahead AT predictions. For this purpose, the daily AT data obtained from 2012 to 2019 at the Adana and Ankara meteorological stations over Türkiye under Continental and Mediterranean climate conditions are used. The hybrid GRU-CNN and LSTM-CNN models are compared with various traditional statistical and machine-learning models such as feed-forward neural network, adaptive neuro-fuzzy inference system, autoregressive moving average, GRU, CNN, and LSTM. The success of the prediction models is evaluated utilizing various statistical criteria (MAE, RMSE, NSE, and R2) and visual comparisons. The results show that the proposed hybrid GRU-CNN and LSTM-CNN models in one day-ahead AT predictions yield the best results among all models with high accuracy.

3

Analiza przypadków przegrzania mieszkań na ostatnich kondygnacjach budynków w technologii tradycyjnej

Pokorska-Silva Iwona, Nowoświat Artur

Materiały Budowlane

|

2023

|

nr 11

21--27

PL

Przegrzewanie pomieszczeń ostatniej kondygnacji sprawia, że komfort cieplny nie jest zachowany. W krajach takich jak Polska, gdzie nie używa się powszechnie klimatyzacji, problem ten jest szczególnie widoczny. W celu jego dokładnego zbadania wykonano w okresie letnim pomiary temperatury w pomieszczeniach budynków mieszkalnych wybudowanych w technologii tradycyjnej. Badania te potwierdziły problem przegrzewania tych pomieszczeń, dlatego też analizowano rozkład temperatury w miesiącach letnich w pomieszczeniach poddasza i niższych kondygnacji. Przeprowadzono również pomiar temperatury oraz symulacje numeryczne w budynku testowym. Ponadto wykazano wpływ wskaźnika utrzymania ciepła na średnią, maksymalną i minimalną temperaturę w pomieszczeniach. Za pomocą symulacji w ESP-r pokazano wpływ wskaźnika utrzymania ciepła na rozrzut wyników, gdyż okazuje się, że im większa jest jego wartość, tym rozrzut temperatury w ciągu doby jest mniejszy.

EN

It is commonly known that thermal comfort in the rooms on top floors is interrelated with their overheating. In regions (such as Poland) where air conditioning is not widely used, this problem is particularly evident. In order to thoroughly examine it, temperature measurements were made in the summer period. The measurements were made in the living quarters of buildings constructed in a traditional technology. The tests carried out confirmed that the top-floor rooms were subject to overheating. Therefore, the analysis involved also temperature distribution during the summer months both for attic rooms and rooms on lower floors. Temperature measurement and numerical measurement were also carried out in the test building. Moreover, the impact of the heat retention rate on the average, maximum, and minimum room temperatures was determined. First of all, using the simulation in ESP-r, the impact of heat retention rate on the scatter of results was demonstrated, since it turns out that the higher the value of heat retention rate, the smaller the temperature spread during the day.

4

Tendencje zmian klimatycznych wskaźników potrzeb nawadniania roślin w Polsce w latach 1991-2020

Żarski Jacek, Kuśmierek-Tomaszewska Renata

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2023

|

nr I/1

88--103

PL

Przeprowadzono ocenę zmienności czterech klimatycznych wskaźników potrzeb nawadniania roślin w I strefie celowości stosowania tego zabiegu w Polsce (temperatura powietrza, opady atmosferyczne, częstość susz atmosferycznych, niedobory opadów). Analiza dotyczyła czterech miejscowości (Szczecin, Poznań, Kalisz, Toruń), wielolecia referencyjnego 1991-2020 oraz fragmentów i całego okresu aktywnego wzrostu roślin (V-VIII). Badania wykazały dość jednoznaczny wzrost potrzeb nawadniania pod względem kryterium klimatycznego. Wynika on przede wszystkim z istotnego wzrostu temperatury powietrza, skutkującego zwiększeniem się potrzeb wodnych roślin. Wykazano tendencję do pogłębiania się niedoborów opadowych w wieloleciu 1991-2020 na Nizinie Szczecińskiej i w Wielkopolsce oraz zidentyfikowano dużą liczbę susz atmosferycznych o zwiększonej intensywności w latach 2015-2020.

EN

An assessment of the variability of four climatic indicators of plant irrigation needs (air temperature, precipitation, frequency of atmospheric droughts, rainfall shortages) in the 1st zone of irrigation application in Poland was carried out. The analysis concerned four localities (Szczecin, Poznań, Kalisz, Toruń) during the reference multiyear period 1991-2020, in the entire period of active plant growth (V-VIII) as well as the parts of it. Results of the analysis have shown a fairly clear increase in irrigation needs in terms of the climatic criterion. It results primarily from a significant increase in air temperature, resulting in an increase in the water needs of plants. For the period 1991-2020 tendency to deepening rainfall shortages in the Szczecin Lowland and in Wielkopolska was demonstrated. The large numbers of atmospheric droughts with higher level of intensity were identified in the second part of the analysed period in the years 2015-2020.

5

Temperatura powietrza w Polsce podczas adwekcji z sektora zachodniego

Piotrowski Piotr

Przegląd Geofizyczny

|

2022

|

Z. 3-4

119--133

PL

Częstość adwekcji mas powietrza z sektora zachodniego waha się na obszarze Polski w granicach od 44,7% w południowo-wschodniej części Polski do 52,4% w południowo-zachodniej części kraju. Cyrkulacja antycyklonalna z sektora zachodniego znacznie częściej obejmuje swym oddziaływaniem cały obszar Polski niż cyrkulacja cyklonalna, szczególnie jesienią i latem. Rozmieszczenie układów barycznych sterujących cyrkulacją cyklonalną i antycyklonalną z sektora zachodniego jest odmienne pod względem lokalizacji i stopnia rozbudowy przestrzennej układów niżowych i wyżowych w poszczególnych porach roku. Układ baryczny sterujący cyrkulacją antycyklonalną jest najbardziej rozbudowany jesienią i latem, natomiast cyrkulacją cyklonalną - zimą. Średnia temperatura powietrza o godz. 12:00 UTC na obszarze Polski podczas cyrkulacji antycyklonalnej jest wyższa we wszystkich miesiącach od średniej wartości temperatury powietrza z całego analizowanego okresu (1959-2021), natomiast w przypadku cyrkulacji cyklonalnej jest wyższa tylko od listopada do marca. Tendencje temperatury powietrza podczas cyrkulacji cyklonalnej i antycyklonalnej z sektora zachodniego we wszystkich porach roku są wzrostowe na całym obszarze Polski. Oscylacja Północnoatlantycka ma największy wpływ na temperaturę powietrza w Polsce o godz. 12:00 UTC w miesiącach zimowych, zarówno podczas cyrkulacji cyklonalnej, jak i antycyklonalnej z sektora zachodniego.

EN

The frequency of advection from west sector ranges from 44.7% in southeastern Poland to 52.4% in southwestern of country and has a significant impact on the conditions. Anticyclonic circulation from west sector much more often covers the entire area of Poland in comparison to cyclonic circulation, especially in autumn and summer. The localization of baric centers controlling the cyclonic and anticyclonic circulation from west sector in in the various seasons is different in terms of location and degree of spatial expansion in. Baric system controlling anticyclonic circulation is most spatially extended in autumn and summer, while during cyclonic circulation - in winter. Monthly mean of air temperature at 12:00 UTC in the Poland area during anticyclonic circulation is higher in all months than mean value over the entire period analyzed (1959-2021), while during cyclonic circulation monthly air temperature is higher only from November to March. The positive trends of air temperature during cyclonic and anticyclonic circulation occur in all seasons in the whole area of Poland. The highest positive trends of air temperature during the predominance of circulation from western sector over the Poland area are visible in spring and autumn during anticyclonic circulation. The North Atlantic Oscillation has the greatest impact on air temperature in Poland during the winter months, both during cyclonic and anticyclonic circulation from west sector.

6

Miejska wyspa ciepła w Łodzi w latach 2015-2018 na tle wcześniejszych badań

Krawczyk Ewelina, Fortuniak Krzysztof, Wilk Szymon

Przegląd Geofizyczny

|

2022

|

Z. 1-2

3--18

PL

W opracowaniu scharakteryzowano miejską wyspę ciepła (MWC) w Łodzi na podstawie pomiarów wykonywanych w latach 2015–2018 na dwóch stanowiskach: Tramwajowa (stacja miejska) i Łódź-Lublinek (stacja zamiejska). Analizie poddano różnice temperatury między stacją miejską a zamiejską (ΔT) obliczone z 1-godzinnym krokiem czasowym. Wyznaczono średnie wartości ΔT w godzinach dla poszczególnych miesięcy i określono dobową zmienność częstości występowania ΔT z określonych przedziałów temperatury w sezonach. Zbadano częstość występowania maksymalnych dobowych wartości ΔT (między godz. 12.00 dnia bieżącego a 12.00 dnia poprzedniego) i ich przebieg wieloletni. Przeanalizowano zależność MWC od prędkości wiatru i zachmurzenia. Otrzymane wyniki zostały porównane z wcześniejszym opracowaniem dotyczącym lat 1997–1999. W obecnie analizowanym okresie w miesiącach letnich zaobserwowano znacznie silniejsze kontrasty termiczne między centrum Łodzi a obszarami peryferyjnymi, ze średnimi przekraczającymi w nocy 2°C. W stosunku do lat 1997–1999 ponad dwukrotnie wzrosła częstość ΔT > 3°C. Zimą średnie wartości ΔT są nieco niższe niż w poprzednim okresie, wzrosła natomiast liczba przypadków ΔT < 0°C, przy jednoczesnym niewielkim wzroście prawdopodobieństwa pojawienia się ΔT > 3°C. Maksymalna wartość ΔT zanotowana w bieżącym okresie wynosi 7,9°C i jest nieco niższa niż dla lat 1997–1999 (8,7°C). W przeciwieństwie do końca ubiegłego wieku najwyższe zanotowane w sezonach wartości ΔT są do siebie zbliżone, a liczba ΔT > 7°C jest zdecydowanie wyższa. Chociaż przeprowadzone badania nie pozwalają wskazać przyczyn zaobserwowanych tendencji MWC, za najbardziej prawdopodobne należy uznać zmiany ogólnych warunków klimatycznych w regionie oraz zmiany w strukturze i metabolizmie miasta.

EN

The study characterizes the urban heat island (UHI) in Łódź in 2015–2018 on the basis of measurements at two sites: Tramwajowa (urban) and Łódź-Lublinek (rural). The temperature differences between the city and rural sites (ΔT) were calculated with a 1-hour time step. Average values of ΔT in hours for individual months were determined and the daily variability of the frequency of occurrence of ΔT for selected temperature ranges in seasons was determined. The frequency of occurrence of maximum daily ΔT (between noon of the current day and noon of the previous day) and its long-term course were examined. The dependence of UHI on wind speed and cloudiness was analyzed. The obtained results were compared with the previous study concerning the years 1997–1999. In the currently analyzed period much stronger thermal contrasts were observed between the center of Łódź and the peripheral areas in summer, with averages exceeding 2°C at night. In relation to the years 1997–1999, the frequency of ΔT > 3°C has more than doubled. In winter, the average values of ΔT are slightly lower than in the previous period, while the number of cases of ΔT < 0°C has increased, with a slight increase in the probability of the appearance of ΔT > 3°C. The maximum value of ΔT recorded in the current period is 7.9°C and is slightly lower than for the years 1997–1999 (8.7°C). Contrary to the end of the last century, the highest values of ΔT are similar in all seasons, and the number of ΔT > 7°C is much higher. Although the presented research does not allow to identify the causes of the observed UHI trends, the most probable are changes in the climatic conditions in the region and changes in the structure and metabolism of the city.

7

Kompensacja Bjerknesa

Styszyńska Anna, Marsz Andrzej A.

Przegląd Geofizyczny

|

2022

|

Z. 3-4

99--118

PL

Praca przedstawia związek między transportem oceanicznym ciepła i transportem atmosferycznym ciepła z tropików do Arktyki, znany pod nazwą kompensacji Bjerknesa (1964). W artykule zwraca się uwagę na konsekwencje klimatyczne kompensacji Bjerknesa dla obszarów Europy. Przy wykorzystaniu danych obserwacyjnych przedstawia się słuszność tej hipotezy odnośnie ujemnych korelacji między oceanicznymi i atmosferycznymi strumieniami ciepła oraz dodatnich związków między anomaliami oceanicznego transportu ciepła i intensywnością wiatrów zachodnich w szerokościach umiarkowanych.

EN

The work presents the relationship between ocean heat transport and atmospheric heat transport from the tropics to the Arctic, known as the Bjerknes compensation (1964). Attention is drawn to the climatic consequences of Bjerknes’ compensation for the areas of Europe. Using the observational data, the validity of this hypothesis is presented regarding the negative correlations between oceanic and atmospheric heat fluxes and positive relationships between ocean heat transport anomalies and the intensity of westerly winds in moderate latitudes.

8

Response of methane emissions to water levels in simulated constructed wetlands

Li Yanran, Xu Qin, Ji Shuping, Liu Jian

Environment Protection Engineering

|

2022

|

Vol. 48, nr 3

5--12

EN

Wetland is an important natural source of methane (CH4) generated under the actions of methanogens in the anaerobic environment. A greenhouse experiment was conducted to quantify the response of methane emissions to water levels by simulating three water levels (10, 20, and 40 cm) in constructed wetlands and the methane was determined by the static chamber-gas chromatograph technique. Pearson correlation analysis showed that the emissions of CH4 were positively correlated with water temperature and air temperature while they were negatively correlated with air humidity. The water levels simulation experiment showed that the emission of CH4 was the highest when the water level was 20 cm and the CH4 concentrations of the water-air interface had different patterns at various water levels in the daytime. In conclusion, water level and temperature should be considered when accounting for greenhouse gas emissions in constructed wetlands as they both have important influences on CH4 emission.

9

Przebieg temperatury powietrza w Polsce w latach 1931–2020 : zmiany antropogeniczne czy naturalne?

Marsz Andrzej A., Styszyńska Anna

Automatyka, Elektryka, Zakłócenia

|

2022

|

Vol. 13, nr 1(47)

44--52

PL

Artykuł omawia wyniki badań nad zmianami rocznej temperatury powietrza na obszarze Polski w latach 1931-2020. Wyniki analizy wskazują, że wzrost temperatury nad Polską rozpoczął się dopiero po roku 1988, wraz ze zmianą warunków makrocyrkulacyjnych, wymuszonych przez zmianę stanu termicznego Atlantyku Północnego. Przeprowadzone analizy przyczyn wzrostu temperatury wykazują, że czynniki zmienności naturalnej stanowią główny czynnik kształtujący zmienność temperatury, natomiast rola wzrostu koncentracji CO2 jest w tym procesie marginalna.

EN

The results of research into changes in annual air temperatures in Poland during the period 1931-2020 have been described in the paper. The results of the analysis indicate that the increase in temperature started after 1988, which corresponded to alterations in macrocirculation conditions due to changes in thermal state of North Atlantic Ocean. The conducted analyses of temperature increase show that natural variability factors are the main cause behind temperature variability, while the role of increased CO2 concentration in this process is marginal.

10

Air Temperature in Poland from 1931 to 2020 : Are the Changes Anthropogenic or Natural?

Marsz Andrzej A., Styszyńska Anna

Automatyka, Elektryka, Zakłócenia

|

2022

|

Vol. 13, nr 1(47)

36--43

EN

The results of research into changes in annual air temperatures in Poland during the period 1931-2020 have been described in the paper. The results of the analysis indicate that the increase in temperature started after 1988, which corresponded to alterations in macrocirculation conditions due to changes in thermal state of North Atlantic Ocean. The conducted analyses of temperature increase show that natural variability factors are the main cause behind temperature variability, while the role of increased CO2 concentration in this process is marginal.

PL

Artykuł omawia wyniki badań nad zmianami rocznej temperatury powietrza na obszarze Polski w latach 1931-2020. Wyniki analizy wskazują, że wzrost temperatury nad Polską rozpoczął się dopiero po roku 1988, wraz ze zmianą warunków makrocyrkulacyjnych, wymuszonych przez zmianę stanu termicznego Atlantyku Północnego. Przeprowadzone analizy przyczyn wzrostu temperatury wykazują, że czynniki zmienności naturalnej stanowią główny czynnik kształtujący zmienność temperatury, natomiast rola wzrostu koncentracji CO2 jest w tym procesie marginalna.

11

Long-term analysis of air temperatures variability and trends on the Romanian Black Sea Coast

Bosneagu Romeo, Lupu Carmen Elena, Torica Emil, Lupu Sergiu, Vatu Nicolae, Tanase Viorel Mihai, Vasilache Camelia, Daneci-Patrau Daniel, Scurtu Ionut Cristian

Acta Geophysica

|

2022

|

Vol. 70, no 5

2179--2197

EN

Air temperature is one of the most important parameters that contribute to weather variability over time, being influenced by the flow of solar radiation, the general circulation of currents in the atmosphere relief. The present paper analyzes the minimum, maximum, and mean temperatures in Dobrogea, on the Romanian Black Sea coastal area, aiming to illustrate their evolution, which is a precondition for sustainable development in this region, from the perspective of regional and global climate changes. The weather stations included in this study are Constanta, Mangalia, Gura Portitei, Sfantu Gheorghe, and Sulina. The Pettit Test and the Standard Normal Homogeneity Test were used to determine changes in the evolution of the air temperature. For the period 1990–2020, the analysis of the change points, with a 95% confidence level, shows a particularly interesting situation supporting the general evolution of air temperature at global level. Nonparametric tests including linear regression, Mann–Kendall, and Sen's slope tests were used to analyze trends for monthly, seasonal, and annual series. Results showed an increasing trend in the annual minimum, maximum, and mean temperatures in all five weather stations.

12

Analysis of climate change and its potential influence on energy performance of building and indoor temperatures, part 1: Climate change scenarios

Firląg Szymon, Miszczuk Artur, Witkowski Bartosz

Archives of Civil Engineering

|

2021

|

Vol. 67, nr 3

29--42

EN

The subject of this paper is to analyse the climate change and its influence on the energy performance of building and indoor temperatures. The research was made on the example of the city of Kielce, Poland. It was carried out basing on the Municipal Adaptive Plan for the city of Kielce and climate data from the Ministry of Investment and Development.The predicted, future parameters of the climate were estimated using the tool Weather Shift for Representative Concentration Pathways (RCP). The analysis took into consideration the RCP4.5 and RCP8.5 scenarios for years 2035 and 2065, representing different greenhouse gas concentration trajectories. Scenario RCP4.5 represents possible, additional radiative forcing of 4.5 W/m2 in 2100, and RCP8.5 an additional 8.5 W/m2. The calculated parameters included average month values of temperature and relative humidity of outdoor air, wind velocity and solar radiation. The results confirmed the increase of outdoor temperature in the following year. The values of relative humidity do not change significantly for the winter months, while in the summer months decrease is visible. No major changes were spotted in the level of solar radiation or wind speed. Based on the calculated parameters dynamic building modelling was carried out using the TRNSYS software. The methodology and results of the calculations will be presented in the second part of the paper.

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza zmiany klimatu oraz jej wpływu na charakterystykę energetyczną budynku i temperaturę wewnętrzną. Badania przeprowadzono na przykładzie miasta Kielce. Ich podstawą był Miejski Plan Adaptacyjny dla miasta Kielce oraz dane klimatyczne z Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju. Przewidywane, przyszłe parametry klimatu zostały oszacowane za pomocą narzędzia Weather Shift dla Representative Concentration Pathways (RCP). W analizie uwzględniono scenariusze RCP4.5 i RCP8.5 na lata 2035 i 2065, reprezentujące różne trajektorie wzrostu stężenia gazów cieplarnianych. Scenariusz RCP4.5 reprezentuje przewidywane, dodatkowe wymuszenie radiacyjne wynoszące 4,5 W/m2 w 2100 r., a RCP8.5 dodatkowe 8,5 W/m2. Wyznaczone parametry obejmowały średnie miesięczne wartości temperatury i wilgotności względnej powietrza zewnętrznego, prędkości wiatru i wielkości promieniowania słonecznego. Wyniki obliczeń potwierdziły wzrost temperatury zewnętrznej w kolejnych latach. Wartości wilgotności względnej powietrza nie zmieniają się znacząco dla miesięcy zimowych, natomiast w miesiącach letnich widoczny jest ich spadek. Nie zaobserwowano większych zmian w poziomie promieniowania słonecznego i prędkości wiatru. Na podstawie obliczonych parametrów przeprowadzono dynamiczne modelowanie budynku przy użyciu oprogramowania TRNSYS. Metodologia i wyniki obliczeń zostaną przedstawione w drugiej części artykułu.

13

Wentylacja hal basenowych

Kaiser Krzysztof

Rynek Instalacyjny

|

2020

|

Nr 3

24--28

PL

Wentylacja mechaniczna odgrywa istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu obiektu pływalni. Jest jej nieodłącznym elementem, umożliwiającym utrzymanie odpowiednich warunków cieplno-wilgotnościowych powietrza. Brak prawidłowej wentylacji hali basenowej wpływa nie tylko niekorzystnie na warunki mikroklimatyczne, ale również przyspiesza niszczenie materiałów konstrukcyjnych.

14

Historia pomiarów temperatury powietrza w Europie do końca XVIII wieku

Skrzyńska Magdalena

Przegląd Geofizyczny

|

2020

|

Z. 1-2

3--22

PL

Historia pomiarów temperatury powietrza związana jest z zainteresowaniem człowieka warunkami termicznymi, a w szczególności z występowaniem skrajnych warunków termicznych, które stanowiły zagrożenie dla ludzkiej egzystencji. Jest to zagadnienie ważne z punktu widzenia zmienności klimatu, ponieważ dzięki długoletnim seriom pomiarowym możemy porównać okres współczesnego ocieplenia z innymi występującymi okresami ciepła lub zimna w Europie. Celem pracy jest przedstawienie najwcześniejszych pomiarów temperatury powietrza w Europie oraz omówienie problemów związanych z tymi pomiarami. Prekursorem w rozwoju pomiarów temperatury powietrza były Włochy, gdzie utworzono pierwszą na świecie sieć stacji meteorologicznych w 1654 r., działającą do 1667 roku. W 1781 roku powstała Mannheimska (Palatyńska) sieć meteorologiczna zorganizowana przez Palatyńskie Towarzystwo Meteorologiczne z Mannheim w Niemczech, gdzie dokonano ujednolicenia pomiarów na niektórych stacjach. Sieć działała tylko do 1792 roku. Od początku XVIII wieku rozpoczęto pomiary na wielu europejskich stacjach, jednak były nieporównywalne, ponieważ nie były wykonywane w sposób ciągły. Dopiero w XXI wieku podjęto się próby rekonstrukcji pomiarów temperatury powietrza na większości europejskich stacji. Dzięki długoletnim seriom temperatury powietrza możliwe jest poznanie przeszłych warunków klimatycznych i porównanie ich z obecnymi warunkami. Ponadto stanowią cenny dowód potwierdzający współczesne ocieplenie, a także mają istotne znaczenie z punktu widzenia oceny wielkości współczesnych zmian klimatu.

EN

The history of air temperature measurements is related to the curiosity of a man with thermal conditions, and in particular with the occurrence of extreme thermal conditions, which posed a threat to human existence. This is an issue important from the point of view of climate change, and especially of contemporary climate warming, because thanks to long-term measurement series we can just compare the period of modern warming with other occurring periods of heat or cold in Europe. The aim of the work is to present the earliest measurements of air temperature in Europe and to discuss problems related to these measurements. The precursor in the development of air temperature measurements was Italy, where the measurements were started, as well as the first in the world network of meteorological stations in 1654. The network included 11 stations in Europe, including one in Poland in Warsaw. The network operated until 1667, and the measurements were not kept. At the same time, exactly in 1659, measurements were started in central England (London, Oxford), which have survived to this day and it is the longest surviving series of measuring air temperature in Europe compiled by Manley for central England from 1659. From the beginning of the 18th century, measurements were started at many European stations. Initially, these were the first short-term measurements, but over time they became systematic measurements that have survived to this day. In most cases these series were not homogeneous, therefore they were reconstructed. It is assumed that the most unified series of air temperatures in Europe is the Praga-Klementinium series from 1775 and Krakow – the Botanical Garden from 1826, where the measurements were uninterrupted in one place. In 1781, Mannheim’s (Palatinian) meteorological network was set up by the Palatine Meteorological Society from Mannheim, Germany, under the direction of J. Hammer, where measurements were made at some stations. The network operated only until 1792. Thanks to the long series of air temperatures, it is possible to know the past climatic conditions and compare them with the current conditions.

15

Sekularne i ekstremalne procesy erozji wodnej gleb na Pojezierzu Drawskim

Majewski Mikołaj

Landform Analysis

|

2020

|

Vol. 39

1--106

EN

Soil erosion by water is one of the most important factors affecting contemporary landscape changes within the lowland geoecosystems in Central Europe. Soil erosion by water mainly depends on: rainfalls (especially its intensity and erosivity), length of slope and its inclination, type of cultivation and usage of land, anti-erosion treatments and susceptibility of soils to erosion. The aim of conducted research was to evaluate conditioning and magnitude of secular and extreme soil erosion processes in the Drawsko Lakeland with special considering of rainfall erosivity index (EI30). The main goal was realised through several research tasks. The first task involved examination of surface runoff and slope wash conditionings, course and quantity in the testing plot located within the Chwalimski Potok catchment. The second task was related to evaluate rainfall impact to soil erosion by water processes. It was realised by computation rainfall characteristics: intensity, kinetic energy and erosivity. In order to assess secular and extreme soil erosion impact to land relief changes, research were provided with additional details by conducting three field experiments with simulated rainfall. Stationary observation and quantitative researches of soil erosion (at testing plots) have been conducting within the Chwalimski Brook catchment for three hydrological years (2012–2014). The slope with the test area is located within the 1st order catchment being a subsystem of the Młynski Brook catchment and then followed by the upper Parsęta catchment. This area covers 4.8 hectares and is characterised by short slopes with small height variances up to 10 meters. Historically, the area was covered with agricultural crops, currently they cover about 10% of the area. The slope is covered with gleyic retisols and its average inclination is about 4 degrees with its south-east exposure. The measuring system of soil erosion covered 5 testing plots with different agricultural use (bare fallow, meadow, potatoes, spring and winter crops). Plots are 42 metres long and 4 metres width. In the bottom edge of each plot catchers with volume of 800 dm3 were installed. In this research, only data from black fallow were considered. Such tillage is recognised as a standard in soil erosion studies. Two experiments have been conducted in this testing plot. The third one has been conducted on slope located within an area of undulated morainic plateau in the Kłuda catchment. The slope is characterised by greater height variances than in Chwalimski Brook catchment. The slope, where the experiment has been conducted, is situated within local closed depression and is covered by sands underlain by boulder clay. Its average slope is about 10° with its southwest exposure. Although annual precipitation in the three-year measurement period was comparable with mean value from multi-year period (1987–2014), its intensity and erosivity were distinguishably lower. Such rainfall conditions are not favourable for extreme soil erosion by water processes, thus any relief forms from such geomorphological processes were not observed in the Drawsko Lakeland. Due to lack of that kind of forms, in 2013 and 2014, three field experiments were conducted. The main aim of experiments was to evaluate the impact of high intensity rainfall on soil surface. The first experiment consisted of 5, the second and the third of 4 rainfall simulations. The rainfall was created by using a purpose-built rain simulator, consisting of 3 and 6 sprinklers placed around the testing plot. Despite the slope inclination in the Kłuda catchment was 2.5 times steeper than Chwalimski Potok’s slope, surface runoff attained smaller volume, because of remarkably higher infiltration rate. In 2012–2014, surface runoff and soil loss has occurred 8 times each year. The maximal monthly surface runoff volume was registered in February 2012, and it equalled 10.1 dm3 m−2 and the maximal soil loss value was registered in May 2013 and equalled 3,198 kg ha−1. Annual runoff volumes were between 31.2 dm3 m−2 in 2012 and 38.8 dm3 m−2 in 2013, whereas annual soil loss values ranged from 740 kg ha−1 in 2012 to 5,700 kg ha−1 in 2013. Soil erosion values caused by simulated rainfall during field experiments were similar or significantly higher than annual values. Surface runoff was between 31.2 dm3 m−2 in the first experiment and 34.2 dm3 m−2 in the second one, whilst soil loss was between 4,632 kg ha−1 and 8,637 kg ha−1. The achieved experiment results have been compared with soil erosion rate achieved from stationary observations. The results show that runoff and soil loss considerably increase during rainfalls with high amount, intensity and erosivity. Furthermore, individual extreme erosive events may exceed annual (secular) soil erosion processes. Conducted stationary research indicates that annual soil erosion primarily depends on individual rainfall and erosive events, which considerably exceed mean values. In order to evaluate the soil susceptibility to erosion by water in the Drawsko Lakeland, high resolution potential and actual soil erosion risk maps were prepared. The qualitative assessment of soil erosion risk was based on geoinformation technologies. The model considers following conditions affecting the size of soil erosion: slope steepness and aspect, topographic factor LS (unit upslope contributing area), lithology, rainfall erosivity (Modified Fournier Index calculated from monthly and annual precipitation data) and land use and land cover from Corine Land Cover 2006. To prepare the map of potential soil erosion risk, land use from Corine Land Cover was not considered. Thematic maps have been reclassified into a 4-degree division. The results of the soil erosion risk assessment in the Drawsko Lakeland reveal the fact that a majority of its area is characterized by moderate or low erosion risk levels. Areas with high erosion risk are mostly located in the northern part of the Lakeland. The achieved results from stationary observations and field experiments may indicate that the soil loss magnitude significantly increases during rainfall with higher intensity, greater totals and accumulated in time rainfall events. This may confirm the high potential of soil erosion by water processes of above- -average magnitude and intensity in the discharge of material from agricultural used slopes.

16

Selection and calculation of air cooling solutions in underground coal mines in Vietnam

Borowski Marek, Trung Tien Quan, Łuczak Rafał, Życzkowski Piotr

Inżynieria Mineralna

|

2020

|

no. 2, vol. 2

237--244

EN

Currently, Vietnamese underground mines have been exploited down to -500 m and, in the near future, they will be exploited deeper. The exploitation of coal of seams has an negative impact on a workers environment. The increase in the depth of coal seam exploitation causes is the increase of adverse microclimate factors such as temperature, moisture, heat radiation. According to the current Vietnamese laws, coal deposits can be mined in a condition when air temperature does not exceed 30oC, although this rule is not always observed, especially during summer. The article show how reducing the adverse impact of climate factors in the mines and calculating the parameters which reduce the temperature on an example in one of underground coal mines in Vietnam.

PL

Obecnie wietnamskie kopalnie podziemne zostały wyeksploatowane do -500 m, w najbliższej przyszłości będą eksploatowane głębiej. Eksploatacja ma negatywny wpływ na środowisko. Działalność eksploatacji w wyrobiskach powoduje wzrost niekorzystnych czynników mikroklimatycznych, takich jak temperatura, wilgotność, promieniowanie cieplne. Zgodnie z obowiązującym wietnamskim prawem, złoża węgla mogą być eksploatowane w warunkach, gdy temperatura powietrza nie przekracza 30°C, chociaż nie zawsze jest to przestrzegane, zwłaszcza latem. W artykule przedstawiono rozwiązanie ograniczania niekorzystnego wpływu czynników klimatycznych w kopalniach oraz obliczenie parametrów obniżających temperaturę powietrza na przykładzie podziemnych kopalń węgla w Wietnamie.

17

Występowanie miejskiej wyspy ciepła w Bielsku-Białej na podstawie przestrzennych rozkładów temperatur powietrza

Kozak Janusz, Zając Barbara, Graczyk Tadeusz

Inżynieria Ekologiczna

|

2020

|

Vol. 21, nr 4

43--48

PL

W artykule przedstawiono problematykę występowania miejskiej wyspy ciepła. Zjawisko to zaobserwowano dla obszaru Bielska-Białej na podstawie danych rozkładu przestrzennego temperatur powietrza uzyskanych w 2015 roku. Do realizacji zaplanowanych badań wykonano mapy rozkładu przestrzennego temperatur powietrza – uśrednionych dla roku, jak również dla okresu letniego i zimowego. Dodatkowo, dla wybranych dzielnic Bielska-Białej rozpoznano występowanie termicznych typów pogody, a także określono czas trwania termicznych pór roku. W wyniku przeprowadzonych prac stwierdzono zróżnicowanie temperatur powietrza (dochodzące do 3,4°C) na badanym obszarze w skali roku. Potwierdzono ponadto zróżnicowanie czasu trwania termicznych typów pogody i termicznych pór roku. Uzyskane dane umożliwiły określenie obszaru występowania miejskiej wyspy ciepła.

EN

The article presents the problem of the occurrence of an urban heat island. This phenomenon was observed for the Bielsko-Biała area on the basis of data on spatial distribution of air temperatures obtained in 2015. To carry out the planned research, maps of spatial distribution of air temperatures – averaged over the year, as well as for the summer and winter period – were made. Additionally, for selected districts of Bielsko-Biała the occurrence of thermal weather types was recognized and the duration of thermal seasons was determined. As a result of the works carried out, air temperature differences (reaching 3.4°C) were found in the studied area on an annual scale. Moreover, the differentiation in duration of thermal weather types and thermal seasons was confirmed. The data obtained made itpossible to determine the area of the urban heat island.

18

Warunki środowiskowe w salach wystawowych i magazynach muzeów

Charkowska Anna

Instal

|

2020

|

nr 3

26--31

PL

W artykule omówiono zagadnienia związane z przechowywaniem dzieł sztuki w salach wystawowych i magazynach muzealnych. Odniesiono się do sposobu określania wymaganych wartości wilgotności względnej i temperatury powietrza, nawiązując do dwóch metod: norm konserwatorskich i analizy klimatu historycznego. Opisano niszczący wpływ powietrza o niewłaściwych wartościach parametrów, przede wszystkim wilgotności względnej powietrza, na przechowywane zbiory. Przytoczono także zalecane wartości parametrów powietrza, zgodne z normami konserwatorskimi.

EN

The article discusses issues related to the storage of works of art in exhibition halls and storage facilities in museums. Reference was made to the method of determining the required relative humidity and air temperature values, referring to two methods: conservation standards and historical climate analysis. The destructive effect of air with incorrect parameter values, mainly relative humidity, on stored collections was described. Recommended values of air parameters in accordance with conservation standards were also quoted.

19

Warunki środowiskowe w pracowni konserwacji i w magazynie dzieł sztuki w muzeum – analiza przypadku

Charkowska Anna, Hendiger Jacek, Mijakowski Maciej, Bartkiewicz Piotr

Instal

|

2020

|

nr 8

18--24

PL

Utrzymanie wymaganych wartości wilgotności względnej i temperatury w obszarach, w których dzieła sztuki są przechowywane, eksponowane lub poddawane konserwacji, często jest wspólnym wyzwaniem dla specjalistów z różnych dziedzin i zespołów interdyscyplinarnych. Powiązanie wiedzy i doświadczenia konserwatorów zabytków oraz specjalistów w zakresie nauk technicznych w dziedzinie warunków środowiskowych, przemian psychrometrycznych powietrza, termodynamiki, przepływów powietrza w pomieszczeniach, systemów wentylacji i klimatyzacji, pozwala na rozwiązanie wielu problemów, które mogą wystąpić w tak ciekawym i wymagającym środowisku, jakimi są muzea, archiwa, magazyny dzieł sztuki oraz pracownie konserwatorskie. Aby przybliżyć takie problemy oraz przedstawić sposoby ich analizy, w artykule odniesiono się do zagadnień związanych z funkcjonującą instalacją wentylacyjno-klimatyzacyjną pracującą na potrzeby pomieszczeń w muzeum, służących jako magazyn oraz pracownia konserwatorska. Sformułowane wnioski mogą posłużyć zarówno pracownikom muzeum, jak i inżynierom zajmującym się w swojej pracy zawodowej instalacjami wewnętrznymi w muzeach i archiwach do analizy poprawności i korekty pracy systemów wentylacyjno-klimatyzacyjnych tak, aby osiągnąć wymagany cel, jakim jest spełnianie bardzo restrykcyjnych wymagań w zakresie warunków wewnętrznych w pomieszczeniach o różnym przeznaczeniu.

EN

Maintaining the required relative humidity and temperature in areas where works of art are stored, exhibited, or maintained is often a common challenge for specialists in various fields and interdisciplinary teams. Combining the knowledge and experience of monument conservators and specialists in technical sciences in the field of environmental conditions, psychrometric changes of air, thermodynamics, indoor air flows, operation of ventilation and air conditioning systems, allows to solve many problems that may occur in such interesting and demanding environments as museums, archives, art magazines and conservation studios. In order to present such problems and ways of analysing them, the article refers to issues related to a ventilation and air conditioning installation working for the needs of museum rooms, serving as a maintenance room and an art store. The formulated conclusions can be used by both museum employees and engineers dealing with internal installations in museums and archives in their professional work, to analyse the correctness and correction of ventilation and airconditioning systems in order to achieve the required goal: meeting very restrictive requirements in the field of internal conditions in rooms for various purposes.

20

Studying the parameters of indoor air in premises with infrared heaters

Spodyniuk Nadiia, Shelimanova Olena

Budownictwo o Zoptymalizowanym Potencjale Energetycznym

|

2020

|

Vol. 9 Nr 1

105--109

EN

The main causes of human heat loss are convection, conduction, radiation and evaporation. Conductive heat loss is so small that it can be considered alongside convective heat loss. The most characteristic factor of heat loss is radiation. As a result of experimental studies, a graph of air temperature in the work area was plotted showing the mobility of air at different heat capacities of the emitter. There was a significant increase in air temperature in the working area during air flows. The research findings can be used to design infrared heating in industrial buildings.