Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Palaeoslopes of Weichselian sand-bed braided rivers in the Toruń Basin (Poland): results of a palaeohydraulic analysis

Weckwerth Piotr

Geologos

|

2011

|

Vol. 17, No. 4

227--238

EN

Palaeoslopes of Weichselian sand-bed braided rivers have been reconstructed for two stages of fluvial development in the Toruń Basin. (1) The palaeoslope of the ‘fossil’ fluvial succession (buried under Weichselian tills) was calculated on the basis of the median grain size and the Shields parameter. The hydraulic gradient thus found is comparable with the hydraulic gradient of the present-day river. (2) The second developmental stage of the Toruń Basin (as a apart of the Noteć-Warta ice-marginal valley) took place after deglaciation. The slopes of river terraces are a few times lower than those calculated on the basis of the Shields parameter. The palaeoslope of the then river was estimated on the basis of a constant interdependency between the braidplain width, the channel geometry and the grain size. The river gradient that was thus calculated is similar to the measured terrace slope. Palaeoslope estimates in valleys similar to those in the Toruń Basin should consider the width of the braidplain.

2

Tarasy rzeczne Nysy Kłodzkiej oraz drobne plejstoceńskie struktury tektoniczne w strefie sudeckiego uskoku brzeżnego i przełomu bardzkiego w Janowcu

Badura J., Przybylski B., Tokarski A., Świerczewska A.

Przegląd Geologiczny

|

2007

|

Vol. 55, nr 3

228-228

EN

New research in the N part of the Bardo Gorge [close to the Sudetic Marginal Fault] evidenced the occurrence of two hitherto unknown Pleistocene river terraces. The terraces were interpreted basing on digital elevation model [DEM] 1;10,000 and radars sweeping of the Earth’s surfaces [DETM level 2]. Moreover, the results of petrographical analysis of deposits exposed in the 22 high river terrace show two-tier structure of the terrace. This suggest a polygenetic age of the terrace. Within the last terrace fractured clasts and small-scale faults were observed. Fractured clasts were studied in the bottom part of the 22-m-high river terrace where numerous fractured clasts occur. This part of the terrace is composed of gravels containing clasts up to 80 cm across. The matrix is sandy-clayey. The fractures are usually restricted to particular clasts. The fractures compose two sets striking NW-SE and N-S. Gravels exposed in the uppermost part of the terrace are cut by few strike-slip, N-S striking, sub-vertical faults which can be traced along a vertical distance up to 50 cm. These faults cut the gravel matrix but omit clasts. Fractures cutting the clasts do show a well organized architecture which is independent of orientation of a-b surfaces of the host clasts. These features indicate that the fractures were formed in situ within the studied gravels. Furthermore, for the majority of fractures, the angle between the fracture and the a-b surface of the host clast is less than 80, confirming the in situ origin of fractures. The fractures of one set are parallel to the strike of the Sudetic Marginal Fault. This suggests that the origin of the fractures is related to that of the fault. The fractures of the second set may represent Riedel shears associated with the activity of the Sudetic Marginal Fault. The orientations of minor faults confirm this supposition. Summing up, we believe that during the Pleistocene, the Sudetic Marginal Fault was a dextral strike-slip fault, at least in the discussed area.

3

Czwartorzęd zachodniej części Dołów Jasielsko-Sanockich (polskie Karpaty Zewnętrzne)

Wójcik A.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2003

|

T. 178

1--148

PL

Największą powierzchnię wśród utworów czwartorzędowych zajmują osady rzeczne. Z osadów tych zbudowany jest system tarasów o wysokości do 110 m nad współczesne koryta. Wśród utworów czwartorzędowych, oprócz aluwiów i utworów lodowcowych, wyróżniono: utwory pylaste i gliniaste, koluwia osuwiskowe, kredy jeziorne i torfy. Wydzielono dziewięć stopni tarasów plejstoceńskich oraz występujące we współczesnych dnach dolin tarasy holoceńskie. Najwyższe trzy stopnie powiązano ze zlodowaceniem sanu, gdyż dowiązują one do profili utworów lodowcowych występujących w północnej części Dołów Jasielsko-Sanockich i w obszarze Pogórza Karpackiego. Stwierdzono dalszy na południe zasięg lądolodu od dotychczas zakładanego, który w swym maksymalnym rozprzestrzenieniu wkroczył na obszar Dołów Jasielsko-Sanockich i oparł się o próg Beskidu Niskiego. Znaczne powierzchnie na obszarze Pogórza Karpackiego zajmują osuwiska. Na osadach organicznych z interglacjału eemskiego oraz osadach rzecznych ze zlodowaceń środkowopolskich występują miąższe pokrywy pylaste z ostatniego zlodowacenia, a odpowiadające lessom młodszym. W profilach z Dąbrówki, Wróblowej i Osobnicy lessy młodsze dolne i najniższe mają największą miąższość. Pyły na stokach o ekspozycjach południowych odznaczają się mniejszą miąższością, a na stokach północnych większą. Duży udział w kształtowaniu profilu miały procesy soliflukcji dostarczające rumoszu skalnego. Czas interpleniglacjału zlodowacenia wisły zaznaczył się utworzeniem gleb kopalnych (Osobnica, Wróblowa) lub osadów organicznych, stwierdzonych w Jedliczach i Bryłach. W wyniku degradacji wieloletniej zmarzliny w późnym glacjale zlodowacenia wisły powstało wiele zagłębień z licznymi jeziorami, które po osadzeniu się utworów węglanowych zostały w holocenie wypełnione torfami. Późny glacjał zaznaczył się także intensywną erozją, która miejscami zeszła poniżej współczesnych koryt rzecznych. Zwilgocenie klimatu w fazie atlantyckiej holocenu spowodowało akumulację mad w dnach dolin. Badany obszar był nierównomiernie podnoszony w czwartorzędzie, silniej w części południowej niż północnej, w której lokalnie stwierdzono względne ruchy obniżające. Amplituda ruchów między częścią południową a północną wynosi około 40 m od zlodowacenia południowopolskiego (sanu).