Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Locus theologiae in architecture and sacred art – a case study

Kimsza Radoslaw

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 56

499--512

EN

The article, in the theological and philosophical key, shows the Christian understanding of beauty and its place in the broadly understood sacred art. The author points to a specific evolution of beauty, which from the Renaissance to modern times lost its original mysticism of beauty in favor of its individualistic interpretations, closing the need to find divine-human unity in sacred art. This is expressed in the liturgy and the eternal connection with it of the arts, both structural and expressive. Looking for patterns reaching the essence of beauty in sacred arts, the author brings out two Italian architects: Ciro Lomonte and Guido Santoro, who in a small parish church in Sancipirello reached for the primal instinct of beauty in sacred art and, through simple forms, made a kind of sacralization of the "naked" church interior.

PL

Autor wskazuje na swoistą ewolucję piękna, która od renesansu do czasów współczesnych, zatraciła pierwotny jej mistycyzm piękna na korzyść indywidualistycznych jego interpretacji, zamykających na potrzebę odnajdywania w sztuce sakralnej jedności bosko-ludzkiej a także chrześcijańskie rozumienie piękna i jego umiejscowienie w szeroko pojętej sztuce sakralnej. Wyrazem tego jest liturgia i odwieczne powiązanie z nią sztuk zarówno konstrukcyjnych, jak i ekspresyjnych. Poszukując wzorców sięgających istoty piękna w sztukach sakralnych Autor wydobywa dwóch włoskich architektów: Ciro Lomonte i Guido Santoro, którzy w niewielkim parafialnym kościółku w Sancipirello sięgnęli po pierwotny instynkt piękna w sztuce sakralnej i poprzez proste formy dokonali swoistej sakralizacji „obnażonego” z sacrum kościelnego wnętrza.

2

Miejsce witraży Grażyny Strykowskiej w strukturze architektonicznej kościoła Najświętszej Bogarodzicy Maryi w Poznaniu

Haake Michał

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 8

107--118

PL

Przedmiotem analizy i interpretacji jest sposób, w jaki witraże zaprojektowane przez Grażynę Strykowską do kościoła Najświętszej Bogarodzicy Maryi w Poznaniu współkształtują jego przestrzeń. Ta centralna budowla reprezentuje typ namiotowy. Konstrukcja kościelnego sklepienia i jego podpór tworzy złudzenie optyczne, że wnętrze świątyni zamknięte jest od góry wielką kopułą. Witraże umieszczone w wąskich oknach zostały ściśle wpisane w strukturę architektoniczną. Tekst prezentuje jej szczegółową analizę, która obejmuje relacje między ścianą obwodową kościoła a oknami, kształtem okien a kompozycją witraży, finalną kompozycją witraża a jej wstępnymi projektami, architektoniczną strukturą kościoła a ikonografią witraży. W analizie tej zastosowano terminologię z zakresu teorii obrazu i dziejów malarstwa europejskiego opracowaną przez Normana Brysona (terminy dyskursywny aspekt obrazu oraz figuratywny aspekt obrazu). Analiza prowadzi ostatecznie do konkluzji polemicznej wobec dokonanej przez N. Brysona deprecjacji chrześcijańskiej sztuki sakralnej.

EN

The way in which the stained glass windows, designed by Grażyna Strykowska for the Church of the Most Holy Mother of God in Poznań, co-shape the space of this building, is the subject of the paper. The central building represents the so-called tent-type churches. The construction of vault and its supports create the optical illusion, that the church interior is covered with the large dome. The stained glass windows were precisely inscribed into this architectural structure. The text presents the detailed analysis of these structure, which contains the relations between: the main wall and the windows, the windows shape and the composition of the stained glass windows, the final composition of the stained glass windows and its initial sketches, the architectural structure of the church and the iconography of the stained glass windows. The terms proposed by Norman Bryson in his theory of the picture and the history of European painting were used in this analysis (terms: discursive and figurative). The analysis ultimately leads to a polemical conclusion against Bryson’s depreciation of Christian sacred art.

3

Przejawy troski o polską sztukę sakralną od roku 1911 do chwili obecnej

Badyna K.

Architecturae et Artibus

|

2017

|

Vol. 9, no. 2

5--9

PL

O znaczeniu wystroju wnętrza kościelnego w rozważaniach nad pięknem w przestrzeni sakralnej nie trzeba nikogo przekonywać. Jest ono uwarunkowane architekturą i w znacznej mierze od niej zależy, niemniej jednak całe rozważanie poświęcono sacrosferze wnętrza i niektórym aspektom sakralności w przestrzeni publicznej. Polska przechodziła różne przemiany historyczne i zawsze swoją tożsamość narodową budowała na wartościach religijnych, ale to nie znaczy, że jednocześnie dbano o wysoki poziom sztuki sakralnej. Sztuka współczesna ciągle jeszcze niesie balast okrucieństw XX wieku. Oto opadły wszelkie kurtyny. Sacrum powraca na swoje miejsce, ale pojawiają się nowe dylematy. Jak sprostać czystym wartościom sacrum? Jak się uczyć troskliwości o sakralny charakter współczesnych katolickich świątyń? Jak ta troska wyglądała kiedyś i czym się ona wyraża dzisiaj? Pomimo tego, że podstawowe problemy sztuki sakralnej zostały zdefiniowane już dawno, to pod wpływem wielu czynników zewnętrznych wciąż polska sztuka sakralna nie może znaleźć swojego miejsca, a biorąc pod uwagę skalę realizacji sakralnych, na to by zasługiwała. W sztuce sakralnej nie może istnieć całkowita dowolność i izolowany subiektywizm. Sztuka wypływa z wewnętrznego doświadczenia, ale potrzebuje oparcia. Odkrywane dziedzictwo kulturowe może stać się „tu i teraz” sztuki sakralnej prowadzącej do wiary widzącej.

EN

The importance of a church interior design in considering the beauty of a sacred place is beyond any dispute. Although it is, to a great degree, conditioned by architecture. The core of this text I would like to concentrate solely on the sacrosphere within a church and on some of the aspects of the sacred in public space. Throughout its turbulent history Polish national identity has heavily drawn from its religious sources. This intensity, however, doesn’t mean the concern for the matching an artistic level. Also, contemporary art still carries the burden of the 20th century barbarities. A page has been turned. The sacred is being reinstated, yet new dilemmas arise. How to address the innermost values of the sacred? How to cultivate the concern for the sacral character of present-day Catholic shrines? What form did it use to have and how is it expressed nowadays? Despite the fact that its primary issues had been defined long time ago, due to various outside factors Polish sacral art is still going through a lot of soul-searching. Bearing in mind extensive investment into new temples, this should not be the case. Sacral art does not thrive on absolute freedom and isolated subjectiveness. Art is born out of internal experience, but it needs external support as well. Delving into cultural heritage becomes “the here and now” of the sacral art that leads towards prophetic faith.

4

Polichromia w kaplicy kościoła pw. Bożego Ciała w Szczecinie jako obraz statyczny i ruchomy

Wasyłyk E.

Architecturae et Artibus

|

2017

|

Vol. 9, no. 1

96--103

PL

Polichromia w kaplicy kościoła rzymskokatolickiego pw. Bożego Ciała w Szczecinie jest w pełni autorską tematycznie i estetycznie całością. Jej ogólne założenie kolorystyczne wynika z dwóch faktów: mistycznego, że Jezus Chrystus jest światłością świata, oraz z fizycznego, że kolor jest zjawiskiem istniejącym tylko w środowisku światła. Zatem wizerunki osób będących we wspólnocie z Chrystusem wyznaczone są kolorem, a pozostałych, do których nauka Chrystusa jeszcze nie dotarła – ciemnym rysunkiem. Celem tematycznym realizacji było stworzenie narracji, która wyraziłaby ruch oparty na duchowej interakcji związanej z chrystocentrycznym procesem personalizacji, z aktywnością czystego serca, o którym mówił Jezus Chrystus w Kazaniu na Górze. Czystość według ks. Józefa Tischnera to „nic innego jak wewnętrzna logika miłości (...)”. Głównym celem artystycznym było uzyskanie poczucia substancji malarskiej i dynamiki form w rzeczywistej, fizycznej przestrzeni kaplicy. Ruchomy punkt widzenia nieustannie doświadczany w trakcie realizacji, zobowiązywał autorkę nie tylko do myślenia o odpowiedniej ekspresji form wizerunków węzłowych dla całości, ale również do wzmocnienia ogólnej dynamiki przestrzeni poprzez wprowadzenie wizerunków postaci na lizeny – w taki sposób, aby każdy pokrywał sobą wszystkie płaszczyzny. Zastosowane w nich deformacje łączą je tematycznie i estetycznie ze ścianami, aby w trakcie przemieszczania się oglądającego zaistniała bardziej narracja filmowa niż zdjęciowa. Poszczególne wizerunki osób ukształtowane są w znacznej części rysunkiem malarskim – zarówno jako granicą między różnymi jakościowo plamami, jak również kolorowym rysunkiem, który uwydatniając formę, nie tylko jest jej konturem w ścisłym tego słowa znaczeniu, ale też zróżnicowaną walorowo i chromatycznie linią różnorodnej szerokości, która płynnie wchodzi w pogranicza chromatyczno-walorowe i w ten sposób zagęszczona buduje strukturę koloru, jego morfologię. Uzyskana tkanka malarska jest jakością inną estetycznie niż plama informująca o powierzchni, o zewnętrzu. Stwarza większą możliwość wyrażenia przestrzenności osoby, jej duchowości i ewentualnej świetlistości, jak to ma miejsce w przedstawieniu bł. Pier’a Giorgi’a Frassati (ryc. 5). Stanowi ono rodzaj odautorskiej, malarskiej definicji ucznia Jezusa. Morfologia koloru budującego jego wizerunek, a wynikająca z rysowania, ukazuje strukturę osoby, która mocą chrystusowego Ducha jest światłem świata.

EN

The polychromy in the chapel of The Corpus Christi Catholic Church in Szczecin is thematically and estethically a fully authorial entirety. Its general colouristic presumption results from two facts: mystical, that Jesus Christ is the light of the world and physical, that colour is a phenomenon present only in the light environment. Therefore, the images of persons who are in Christ’s communion are indicated by colour, and the rest, who did not learn from Christ yet, by a dark drawing. The author intended to express the movement based on spiritual interaction, Christocentric process of personalisation, purity – transparency of persons through the contents of the pictorial-teological polychromy. According to priest Józef Tischner, chastity “is nothing else than the inner logic of love (...)”. One of the general assumptions of this accomplishment was to obtain the feeling of pictorial substance in the actual space of the chapel, as well as through some compositional measures on walls and pilars-pilaster strips. I was bearing in mind the relations between the specific pictorial phrases placed on them and the onlooker moving around. The moving viewpoint, which I was continually experiencing during my work, obliged me not only to think about a suitable expression of forms of nodal points for the whole, but also to emphasise the dynamics of the space through introducing the images of persons on pilars in a way, that they cover all the surface and, through distortion, link them thematically and esthetically with the walls to create a film narration rather than picture narration, which can be experienced while moving around. Individual images of persons are mainly shaped by picture drawing, as a border between different quality of splashes and also by a colourful drawing, which by emphasizing the form, is not only its contour, but also, diversified in value and chromatically, a line of different width, which smoothly enters the value-chromatic borders, and concentrated, builds up the structure of colour. The obtained ”artistic fabric” is esthetically a different quality than the patch, which informs about the surface, the outside. It creates a greater possibility to express the spaciousness of a person, their spirituality and light, as it can be observed in the presentation of blessed Pier Giorgio Frassati (ryc. 5). It constitutes a kind of author’s painted definition of the follower of Jesus. The morphology of colour building his image, and resulting from drawing, shows the structure of a person who, by the power of Christ’s Spirit, becomes the light of the world.

5

Group of sacral buildings Zgromadzenie Księży Zmartwychwstańców in Cracow, example of an innovative and the unique architectural creations in contemporary Polish art of sacred

Gil-Mastalerczyk J.

Structure and Environment

|

2016

|

Vol. 8, no. 1

17--24

EN

The architecture of the complex of sacred XX Zmartwychwstańców in Cracow, recognizes the freedom to create new shapes, metaphysical significance. The architecture is characterized by ambiguity and allusion. It contains symbols and signs are possible to read through the descriptions copyright, explaining the intentions of the creators and facilitating interpretation of meanings contained in structures.

6

Poradnik dla początkującego witrażysty. Malowanie witraża klasycznego. Odcinek 10. Szklane cuda Częstochowy

Bochacz A., Bochacz A.

Szkło i Ceramika

|

2015

|

R. 66, nr 5

46

7

Poradnik dla początkującego witrażysty. Malowanie witraża klasycznego. Odcinek 11. Austriackie witraże

Bochacz A., Bochacz A.

Szkło i Ceramika

|

2015

|

R. 66, nr 6

46

8

Okręty, statki i łodzie w dekoracji świątyń północnej Polski

Jastrzębski T.

Logistyka

|

2015

|

nr 4

1673--1678, CD2

PL

W referacie przedstawiono wyniki badań identyfikacyjnych dziedzictwa w ikonografii łodzi, statków i okrętów w kościołach polskiego Pomorza. Wymieniono przykłady zdobnictwa w ujęciu tematycznym oraz historycznym – od wieku XVI, aż po lata współczesne. Wykazano wielkie bogactwo wizerunków jednostek pływających na malowidłach, witrażach, modelach.

EN

The paper presents the results of identifying studies about the heritage in the iconography of boats, ships and vessels in the churches of the Polish seaside. Paper contains an examples of ornamentation in terms of themes and history - from the sixteenth century until the contemporary period and shows the great wealth of images of vessels in paintings, stained glass windows and models.

9

Conservator Ecclesiae 2013 dla Arcybiskupa Mieczysława Mokrzyckiego

Kadłuczka A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2013

|

Nr 35

93--96

PL

Prestiżowa Nagroda „Conservator Ecclesiae” im. Księdza Profesora Janusza Stanisława Pasierba Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków przyznawana jest raz w roku przez Kapitułę złożoną z członków stowarzyszeń twórczych, zawodowych i przedstawicieli instytucji kościelnych. Nagroda ta, upamiętniająca dokonania Ks. Prof. Pasierba na polu ochrony sakralnego dziedzictwa kulturowego, tak praktyczne jak i teoretyczne, jest każdorazowo przyznawana osobom, które wniosły realny wkład w ratowanie zabytkowych kościołów, cerkwi, domów modlitw różnych wyznań oraz dzieł sztuki sakralnej przed zagrożeniami jakie, niesie współczesna epoka wszelkim śladom i dokumentom przeszłości.

EN

The prestigious Rev. Prof. Janusz Stanisław Pasierb Award Conservator Ecclesiae of the Heritage Conservation Association is awarded once a year by the Chapter consisting of members of artistic, professional associations and representatives of church institutions. The award commemorating the achievements of the Rev. Prof. Pasierb in the fi eld of protecting the church cultural heritage, both practical and theoretical, is awarded to the people who effectively contributed to saving historic catholic or orthodox churches, houses of prayer of various faiths, as well as masterpieces of church art, from the dangers posed by the modern epoch to all the traces and documents of the past.

10

Zarys historii sztuki witrażowniczej na ziemiach polskich

Wolska K

Szkło i Ceramika

|

2013

|

R. 64, nr 5

21--24

PL

Artykuł ukazuje dzieje witrażu od początków państwa polskiego do chwili obecnej z zaznaczeniem najcenniejszych przykładów ze szczególnym uwzględnieniem okresów największego rozwoju tego rzemiosła, czyli średniowiecza i secesji.

EN

The article presents history of glass art from the beginning of Polish state until present moment describing the most important examples highlighting periods of the greatest development of this craft i.e. Middle Ages and Art Nouveau. The outline contains history of stained glass from the first pieces of stained glass found in Kalisz on which small painted and scratched ornaments were discovered. The composition of used glass is known by chemical analysis what gives us knowledge of contemporary technology. The author discuss also medieval examples of stained glass from Kraków, Toruń, Włocławek and Chełmno. In Modern Times stained glass art lost its importance and is used rarely replaced by other decorative motifs.

11

Kalwaria na Austeinie w Grazu

Chrząszczewski J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 2-A

29--49

PL

Ta jedna z najbardziej znanych austriackich kalwarii jest położona w dolinie rzeki Mury, na i wokół wzgórza zwanego Austein. Zgodnie z miejscową legendą, owa skała łupkowa została upuszczona przez diabła spłoszonego procesją wielkanocną. Na przełomie XII i XIII wieku stała tam przypuszczalnie rycerska wieża mieszkalna, strzegąca przeprawy przez bród. W XVII wieku Austein był częścią dóbr Leuzendorf, należących do baronów Maschwanderów. W 1606 roku postawiono na jego szczycie trzy drewniane krzyże. Od tego czasu stopniowo wznoszono u podnóża Austeinu i na zboczach nowe statuy i kaplice: kaplicę Grobu Pańskiego (1654) wzorowaną na Grobie Chrystusa w Jerozolimie, kaplicę Góry Oliwnej (ok. 1659), kaplicę Naigrawania (ok. 1659), kaplicę Biczowania (ok. 1659), kaplicę Koronowania Cierniem (ok. 1659), kaplicę Marii Magdaleny (ok. 1659), kaplicę Upadku pod Krzyżem (ok. 1659), kaplicę Opłakiwania (ok. 1659), poprzedzające kalwarię Kolumny Siedmiu Boleści Marii (1659–1686), kaplicę Św. Dyzmy – później Matki Boskiej Pocieszycielki (1694–1701), kaplicę Trzech Marii (1720–1725), Święte Schody z grupą rzeźbiarską Ecce-Homo J.J. Schoya na tarasie przed kościołem kalwaryjskim (1723), trzy nowe krzyże na szczycie wzgórza (1764), wykonane z piaskowca figury Chrystusa niosącego krzyż i Matki Boskiej Boleściwej przed kalwarią (ok. 1765), kaplicę Św. Jana Nepomucena (2 połowa XIX w.), Grotę Św. Piotra (koniec XIX w.).

EN

That one of the most famous Austrian Calvary complexes is situated in the valley of the Mur river on and around the hill called Austein. According to local legend, that slate rock was dropped by a devil scared away by Easter procession. At the turn of the 13th century stood there probably a knight’s residential tower watching a river ford. In the 17th century was Austein a part of the estate Leuzendorf belonging to the Maschwander baronial family. In 1606, three wooden crosses were put on its summit. From then on many statues and chapels were gradually built at the foot and on the hillsides of Austein: the Sepulchre chapel (1654) reproducing the Holy Sepulchre of Jerusalem, the Olive Mount chapel (about 1659), the Deriding Christ chapel (about 1659), the Flagellation chapel (about 1659), the Crown of Thorns chapel (about 1659), the Mary Magdalene chapel (about 1659), the Fall under the Cross chapel (about 1659), the Bewailing chapel (about 1659), the Calvary preceding columns of the Seven Pains of Mary (1659–1686), the St Dismas – later the Mary Consolation chapel (1694– –1701), the Three Maries chapel (1720–1725), the Holy Stairs with the Ecce Homo sculpture group by J.J. Schoy on the balcony in the front part of the Calvary church (1723), three new crosses on the hill summit (1764), the sandstone statues of Jesus Christ carrying a cross and Mater Dolorosa in front of the Calvary (about 1765), the John Nepomuk chapel (the second half of the 19th century), the Peter’s cave (the end of the 19th century).

12

Witraże Czesława Dźwigaja

Domarzewski A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2001

|

R. 98, z. 1-A

146--153

EN

The recent years have been remarkably important for the development of the stained-glass art. This special craft is very popular with designers for many reasons: one of them, undoubtely, is that they can present their works of art relatively soon. An independent stained-glass Czesław Dźwigaj not spoiled by fashion or abstraction. He treats his work indywidually and it's makes him be distinguishable. This article includes description of stained-glass designe in progress, artist's problems when designing and the final works of art.