Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Obrazowanie przestrzeni porowej skał o zróżnicowanej litologii metodą tomografii rentgenowskiej

Drabik Katarzyna, Przelaskowska Anna, Skupio Rafał, Kubik Benedykt

Nafta-Gaz

|

2022

|

R. 78, nr 10

713--719

PL

W ostatnich latach obserwuje się dynamiczny rozwój laboratoryjnych metod nieniszczących przeznaczonych do badań własności skał. Należy do nich metoda rentgenowskiej tomografii komputerowej (CT), dająca możliwość wizualizacji wewnętrznej przestrzeni porowej skał bez naruszenia ich struktury. W pracy pokazano zastosowanie metody CT w skałach charakteryzujących się znacznym zróżnicowaniem przestrzeni porowej. Zmienność ta związana jest z występowaniem dużej ilości nieregularnie rozmieszczonych porów i kawern oraz szczelin o różnym stopniu wypełnienia. W ramach pracy wykonano obrazowanie przestrzeni porowej wraz z podziałem na porowatość szczelinową i kawernistą dla wybranych fragmentów rdzeni obejmujących wapienie, anhydryty i zlepieńce. Badania przeprowadzono z rozdzielczością 0,130 mm. Na ich podstawie uzyskano wartości porowatości dla metrowych odcinków rdzeni wiertniczych oraz dla wybranych fragmentów rdzenia. W przypadku anhydrytu podział na porowatość związaną z porami (0,18%) i porowatość kawernistą (0,26%) świadczy o stosunkowo dużej zawartości większych pustek w skale, co prawdopodobnie jest związane z rozpuszczaniem soli. Analiza dwóch fragmentów rdzenia wapienia uwidoczniła dużą zmienność struktury przestrzeni porowej. Na porowatość górnego fragmentu składa się, w największym stopniu, porowatość związana z drobnymi pustkami (1,79%). Porowatość pochodząca od kawern to 1,09%, natomiast porowatość szczelinowa stanowi najmniejszy procent porowatości całkowitej i wynosi 0,41%. Porowatość dolnego fragmentu rdzenia jest znacznie niższa. Składają się na nią głównie pory (0,42%) oraz w mniejszym stopniu kawerny (0,25%), natomiast porowatość szczelinowa stanowi zaledwie 0,05%. Porowatość zlepieńca jest bardzo niska (0,29%) i obejmuje głównie drobne pory i kawerny. Zastosowana metoda rentgenowskiej tomografii komputerowej pozwoliła na rozszerzenie charakterystyki przestrzeni porowej w badanych skałach i otrzymanie pełniejszej informacji na temat rozkładu porów, kawern i szczelin w rdzeniach.

EN

In recent years, a dynamic development of non-destructive laboratory methods used in rock measurements has been observed. One of such methods is X-ray computed tomography. It is a very effective method of examining drill cores, enabling the visualization of the internal pore space of rocks without disturbing their structure. This paper shows the application of X-ray computed tomography in rocks characterized by a significant variability of pore space. This variability is related to the presence of a large number of irregularly distributed pores and caverns as well as fractures filled to a various degree with cement or clastic material. In this study, pore space visualization was performed along with the division into fracture and cavernous porosity for selected core sections of limestones, anhydrites and conglomerates. The tests were carried out with a resolution of 0.130 mm. Averaged porosity values were obtained for one meter long sections of drill cores and for selected parts of the cores. In the case of anhydrite, the division into pore-related porosity (0.18%) and cavernous porosity (0.26%) indicates a relatively high content of larger voids in the rock, which is probably related to salt dissolution. Analysis of two limestone core fragments highlighted a large variation in pore space structure. Porosity of the upper fragment is associated mainly with small voids (1.79%). Porosity derived from caverns is 1.09%, while fracture porosity represents the smallest percentage of total porosity at 0.41%. The total porosity of the lower core section is much smaller, consisting mainly of pores (0.42%), to a lesser extent of caverns (0.25%), and fracture porosity accounts for as little as 0.05%. Porosity of the conglomerate is very low (0.29%), consisting mainly of pore-related and cavernous porosity. The method used allowed us to enhance the pore space characterization in the studied rocks and obtain more complete information on the distribution of pores, caverns and fractures in the cores.

2

Zaawansowane technologie przetwarzania danych wypracowane przez przemysł naftowy w służbie geotermii

Gieras J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2018

|

R. 57, nr 2

167--173

PL

Dzięki dynamicznemu rozwojowi przemysł naftowy przez ostatnich kilka dekad wypracował bardzo złożone technologie rozpoznawania warstw skorupy ziemskiej. Centra badawczo-rozwojowe inwestują w rozwój zaawansowanych platform programistyczno-algorytmicznych służących rozpoznawaniu geologicznemu na podstawie danych sejsmicznych. Jedną z takich platform jest Omega, rozwijana przez firmę Schlumberger. Ta bardzo rozbudowana platforma, pod względem informatycznym i geofizycznym, jest stosowana głównie przez duże firmy w celu uzyskania wiarygodnej informacji geologicznej. Umożliwia także tworzenie rozbudowanych drzew algorytmicznych, mogących zawierać zarówno proste, jak i bardzo skomplikowane technologie i procesy. Doświadczony geofizyk-programista poprzez dedykowane programowanie i przetwarzanie danych sejsmicznych obrazuje struktury, mapy spękań skał oraz tworzy zbiory do dalszych analiz i interpretacji geologiczno-petrograficznych. Artykuł przedstawia zarys rozwoju i działania wspomnianej technologii oraz przykładowe wyniki.

EN

Due to the dynamic development, the oil industry has created very complex technologies for the earth’s crust exploration. The exploration based on seismic data analysis has been specifically excelled in R&D centers. Programming-processing platforms allow geophysicists to build algorithmic trees and process the data using advanced algorithms. One of such platforms is Omega, Schlumberger product. This complex processing environment is mainly used by large companies that want to obtain reliable geological information. An experienced geophysicist-programmer provides images of the earth’s structure, using dedicated algorithms and processing software, in order to obtain the best possible results for further analysis and interpretations. The article presents an outline of the aforementioned technology development and its results.

3

Selected features of carbonate rocks based on the X-ray computed tomography method (CT)

Urbaniec A., Drabik K., Dohnalik M.

Nafta-Gaz

|

2018

|

R. 74, nr 3

183--192

EN

The paper presents possibilities of X-ray computed tomography (CT) application in view of representing selected features of carbonate rocks in a CT image. 72 sections of drill cores, approx. 1 m long each, were selected for tomographic examinations to obtain as reliable as possible results. The selected core material represents carbonate formations of various ages (from Palaeozoic to Upper Cretaceous), originating from boreholes situated in the Carpathian Foreland area. The interpretation of tomographic examinations was connected with a detailed sedimentological analysis of selected core sections, allowing to carry out direct comparisons, which of studied features and to what extent have disclosed in the CT images, and also whether this image can supplement or make the prepared descriptions more detailed. The presented information has a qualitative nature, i.e. referring mainly to descriptive features of the analysed carbonate rocks. Because of a limited size of the paper we have focused only on a few from numerous analysed features of carbonate rocks. The method of X-ray computed tomography (CT) can be very helpful at the analysis of various carbonate rocks features, such as structural and textural features, biogenic structures, porosity, and fracturing. It should be emphasised that this is a non-invasive method, providing a possibility to reproduce the CT image in various directions, without the necessity of mechanical interference in the rock material, resulting in the core destruction. Mummified siliceous sponges were examples of biogenic structures, which were best reflected in formations, which have been subjected to processes of selective dolomitization. In such type of carbonate rocks the sponge mummies were not dolomitized, while the basic material of the background was dolomitized. A very good representation of the structure in CT images was obtained for colonial hexacorals from the Scleractinia group, because many details of their skeleton structure are noticeable. Contrary to siliceous sponges the structure of corals is preserved much worse in the case, when the studied deposits were subject to diagenetic processes (such as dissolution, recrystallisation, or dolomitization). In addition, the analysis of various bioclasts, preserved in carbonate rocks, has shown a significant role both of the original mineral component building the skeletal elements of organisms (aragonite, high-magnesium calcite, lowmagnesium calcite), and of diagenetic processes history, directly affecting the condition of those components preservation. Based on the analysed materials it was found that porosity and fracturing are among best reflected features of carbonate rocks in the CT image. Open fractures, fractures filled with anhydrite and fractures filled with clay-marly material are generally well reflected in the CT image. Instead, fractures filled with calcite are variously recognisable, depending on the mineral composition of the rock background.

PL

W artykule przedstawiono możliwości wykorzystania rentgenowskiej tomografii komputerowej (CT) pod kątem odzwierciedlenia wybranych cech skał węglanowych w obrazie CT. Do badań tomograficznych wytypowano 72 odcinki rdzeni wiertniczych o długości ok. 1 m każdy w celu uzyskania możliwie najbardziej wiarygodnych wyników. Wytypowany materiał rdzeniowy reprezentuje utwory węglanowe różnego wieku (od paleozoiku po górną kredę), pochodzące z otworów wiertniczych, zlokalizowanych na obszarze przedgórza i w podłożu Karpat. Interpretację badań tomograficznych powiązano ze szczegółową analizą sedymentologiczną wybranych odcinków rdzeni, co pozwoliło na bezpośrednie porównanie, które z badanych cech i w jakim stopniu ujawniły się w obrazie tomograficznym, a także czy obraz ten jest w stanie uzupełnić lub uszczegółowić wykonane opisy. Przedstawione informacje mają charakter jakościowy, tj. odnoszący się głównie do cech opisowych analizowanych skał węglanowych. W związku z ograniczoną objętością artykułu skoncentrowano się jedynie na kilku spośród wielu przeanalizowanych cech skał węglanowych. Metoda rentgenowskiej tomografii komputerowej (CT) może być bardzo pomocna przy analizie różnego typu ich cech, takich jak: cechy strukturalne i teksturalne, struktury biogeniczne, porowatość, szczelinowatość. Należy podkreślić, że jest to metoda nieinwazyjna, dająca możliwość odtwarzania obrazu tomograficznego w różnych kierunkach, bez konieczności mechanicznej ingerencji w materiał skalny, prowadzącej do niszczenia rdzenia. Spośród przeanalizowanych struktur biogenicznych uwagę zwrócono na zmumifikowane gąbki krzemionkowe, które w najlepszym stopniu odwzorowane zostały w zapisie CT w utworach, które w trakcie diagenezy poddane zostały procesom selektywnej dolomityzacji. W tego typu utworach mumie gąbek nie uległy dolomityzacji, podczas gdy masa podstawowa otaczającego osadu została zdolomityzowana. Bardzo dobre odzwierciedlenie struktury w zapisie CT uzyskano dla kolonijnych koralowców sześciopromiennych z grupy Scleractinia, gdyż w obrazie tomograficznym dostrzegalnych jest wiele detali budowy ich szkieletu. W przeciwieństwie do gąbek krzemionkowych, struktura koralowców zachowana jest znacznie gorzej w przypadku, gdy badane utwory poddane zostały w większym stopniu procesom diagenetycznym (takim jak rozpuszczanie, rekrystalizacja czy też dolomityzacja). Ponadto analiza różnego typu bioklastów, zachowanych w skałach węglanowych, wykazała istotną rolę, zarówno pierwotnego składnika mineralnego budującego elementy szkieletowe organizmów (aragonit, kalcyt wysokomagnezowy, kalcyt niskomagnezowy), jak również historii procesów diagenetycznych, mających bezpośredni wpływ na stan zachowania tych elementów. Na podstawie przeanalizowanych materiałów stwierdzono, że porowatość i szczelinowatość są jednymi z najlepiej odwzorowanych w zapisie tomograficznym cech skał węglanowych. W obrazie CT na ogół w bardzo dobrym stopniu czytelne są szczeliny otwarte, szczeliny wypełnione anhydrytem oraz szczeliny wypełnione materiałem ilasto-marglistym. Natomiast szczeliny zabliźnione kalcytem rozpoznawalne są w różnym stopniu, w zależności od składu mineralnego tła skalnego.

4

Projektowanie ocieplenia w obrębie dylatacji budynków

Krause P., Steidl T.

Izolacje

|

2018

|

R. 23, nr 10

46--49

PL

W artykule przedstawiono analizę rozwiązań projektowych na przykładzie wybranych szczelin dylatacyjnych, w aspekcie poprawnego projektowania detalu projektowego.

EN

The paper presents an analysis of design solutions concerning correct design of details, using the example of selected expansion joints.

5

Aktualizacja niemieckich wytycznych dotyczących szczelin w nawierzchniach betonowych

Danowski M., Radzikowski M.

Drogownictwo

|

2018

|

nr 6

183--190

PL

W artykule przedstawiono zasady wykonywania i wypełniania szczelin w nawierzchniach betonowych. Rola właściwego rozmieszczenia szczelin, ich wymiary oraz wypełnienie szczelin stanowią bardzo istotne czynniki, mające wpływ na trwałość nawierzchni betonowych. Precyzyjne zapisy jakie zawierają nowe wytyczne niemieckie ZTV Fug-StBz 2015 r. można uznać za podstawy odpowiedniego podejścia nadzoru oraz samej firmy wykonującej roboty do zasadniczych elementów związanych z trwałym i skutecznym wypełnieniem szczelin.

EN

Principles of making and filling of joints in cement concrete pavements are presented in the paper. Role of proper arrangement of joints, their dimension and filling are very significant factors having influence on durability of concrete pavement. Precise formulations in new German guidelines ZTV Fug-StBz 2015 may help Contractors and Engineers in their work to receive good an durable joints.

6

Effective conductivity of particle-reinforced composites with cracks at particle-matrix interface

Krzaczek B., Ryłko N., Kurtyka P.

Composites Theory and Practice

|

2018

|

R. 18, nr 2

115--120

EN

In the present paper, a new approximate analytical formula for the effective conductivity of 2D dilute composites with poorly conducting circular inclusions and cracks on the interface between the inclusions and the matrix is established. This formula is proved by Maxwell's approach and Keller's identity using advanced complex analysis. The obtained formula is used to determine the effective thermal conductivity of a composite material being an aluminum matrix based on Al-Mg-Si alloy reinforced with Al2O3 particles with the average size of about 25 microns and a volume fracture of 20%. The computer simulations results are presented in tables and illustrated by figures. It follows from the derived formulas that cracks reduce the effective heat conductivity about 9% with respect to the material without cracks.

PL

Przedstawiono wzór na efektywną przewodność cieplną kompozytu wzmocnionego kołowymi cząstkami o niskim współczynniku przewodności cieplnej, wyznaczoną z uwzględnieniem szczelin na granicy pomiędzy wtrąceniem a osnową. Wzór był wyprowadzony z wykorzystaniem aproksymacji Maxwella, zaawansowanej analizy zespolonej oraz tożsamości Kellera. Opracowany dwuwymiarowy model oraz wzór zastosowano do teoretycznego wyznaczenia efektywnej przewodności cieplnej kompozytu o osnowie stopu Al-Mg-Si wzmocnionego cząstkami Al2O3 o udziale objętościowym wynoszącym 20% i średniej wielkości na poziomie 25. Kompozyt został poddany ściskaniu osiowemu, w wyniku którego w jego strukturze pojawił się szereg pęknięć, szczelin. Z analizy obrazu materiału po ściskaniu uzyskano dane niezbędne do dalszych obliczeń: numer cząstki, udział powierzchniowy cząstki, rozpiętość kąta (w stopniach). Wykonano obliczenia efektywnej przewodności według wyprowadzonego wzoru dla przypadków rzeczywistego oraz modelowych. Z analizy wyników obliczeń efektywnej przewodności cieplnej kompozytu Al-Mg-Si/Al2O3 wynika, że obecność szczelin w badanym materiale kompozytowym obniża jego właściwości przewodzenia ciepła około 9% w stosunku do materiału bez pęknięć. Dodatkowe symulacje pokazują znaczący wpływ pęknięć na właściwości przewodzenia ciepła. W granicznym przypadku dodania szczelin o rozpiętości 90° w Modelu 6 obniża je do poziomu 85% materiału bez pęknięć. Otrzymane wyniki pokazują dynamiczne zmiany efektywnych właściwości kompozytu następujące w wyniku zwiększenia kąta rozpiętości szczelin/zwiększenia ich liczby. Uzyskany wzór może być stosowany we wszystkich dziedzinach inżynierii materiałowej, związanej z określaniem efektywnych właściwości cieplnych, elektrycznych etc. materiałów kompozytowych z uwzględnieniem pęknięć, pojawiających się na granicach fazy wzmacniającej.

7

Ocena zawartości gazu w rozdrabnianych skałach. Komunikat

Kudasik M., Skoczylas N., Murzyn T., Wierzbicki M.

Wiadomości Górnicze

|

2016

|

R. 67, nr 7-8

450--457

PL

Gazy występujące w skałach mogą znajdować w się przestrzeni porów i szczelin jako gazy wolne, a także w postaci związanej sorpcyjnie. Jednym ze sposobów oceny ilości gazu zawartego w skałach jest rozdrobnienie badanego materiału do jak najmniejszej klasy ziarnowej, w celu uwolnienia znajdującego się w nich gazu. W Pracowni Mikromerytyki Instytutu Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk powstały prototypy nowatorskich urządzeń rozdrabniających do skał.

EN

Gases occurring in the rocks can be found in the pores and fissures space as free gases as well as in the sorption bound form. One of the ways to estimate the amount of gas contained in the rocks consists in the fragmentation of the investigated material to the smallest grain size class possible, in order to release the gas comprised in the rocks. In Micromeritics Laboratory of the Institute of Rock Mechanics of the Polish Academy of Sciences prototypes have been developed of innovative grinding devices for rocks.

8

Modelowanie numeryczne przepływu i transportu w szczelinie wypełnionej proppantem

Jasiński Ł., Dąbrowski M.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

nr 209 wyd. konferencyjne

789--793

PL

Przepływ w szczelinie skalnej wypełnionej proppantem kontroluje procesy transportu, a kształt formującego się frontu przepływu może dostarczyć cennych informacji nt. powierzchni wymiany pomiędzy matrycą skalną a spękaniami. Naszym głównym celem jest zrozumienie procesów związanych z przepływem w skali pojedynczych ziaren proppantu przy użyciu symulacji numerycznych i znalezienie odpowiednich technik do przeniesienia tych modeli do skali całego zbiornika. Rozważany model szczeliny składa się z dwóch równoległych gładkich powierzchni, a przestrzeń między nimi wypełniona jest częściowo jedną warstwą proppantu. Przepływ odbywa się w reżimie niskich liczb Reynoldsa wzdłuż ścian szczeliny, a stacjonarne pole prędkości uzyskane jest przy użyciu symulacji numerycznych w trzech wymiarach i uproszczonych symulacji w numerycznych dwóch wymiarach. Poprawność obu podejść została zweryfikowana analitycznie dla jednego ziarna proppantu, jak i poprzez ich wzajemne porównanie dla bardziej skomplikowanych sytuacji. W kolejnym etapie przeprowadzono systematyczne obliczenia efektywnej przepuszczalności szczeliny w dwóch wymiarach dla różnych współczynników wypełnienia szczeliny proppantem oraz stosunków rozwartości szczeliny do średnicy ziarna proppantu (efekt wciskania ziaren proppantu w ścianę szczeliny). Ostatnim etapem było przeprowadzenie symulacji numerycznych transportu w szczelinie dla wcześniej uzyskanych pól przepływu.

EN

Flow in fracture filled in with propping agent controls transport processes, and a shape of fluid front can deliver valuable information on exchange area between matrix and fractures. Our main aim is to understand processes associated with flow in the scale of single proppant grains with the use of numerical simulations and to find optimal techniques to transfer these models to reservoir scale. Considered fracture model consists of two parallel, equidistant plane walls and the volume between them is filled by partial monolayer of proppant. Flow in low Reynold number regime is along fracture walls and a stationary velocity field is obtained by using numerical simulations in three dimensions and simplified numerical simulations in two dimensions. Validity of both approaches were verified analytically for one proppant grain and by their mutual comparison for more complicated situations. In next step, systematic permeability calculations were done for fracture in two dimensions for various packing fractions and fracture aperture to proppant diameter ratios (effect of proppant embedding in fracture wall). In the last step numerical simulation of transport in fracture were performed for earlier obtained velocity fields.

9

Ocena właściwości zbiornikowych i sprężystych w aspekcie szczelinowatości skał

Łukowska G.

Nafta-Gaz

|

2014

|

R. 70, nr 8

509--519

PL

Zasadniczymi celami charakterystyki skał zbiornikowych są opis i konstrukcja modelu geologicznego poprzez określenie objętości przestrzeni porowej i geometrii. Niezbędne dane uzyskuje się z analiz laboratoryjnych rdzeni wiertniczych oraz płynów złożowych, jak również z pomiarów geofizycznych. W opracowaniu badano wpływ szczelinowatości skał na właściwości zbiornikowe i sprężyste. W pierwszym etapie wykonano wizualizację przestrzeni porowej analizowanych skał w celu zidentyfikowania naturalnych szczelin. Zaprezentowano wyniki uzyskane na podstawie konwencjonalnych badań laboratoryjnych próbek rdzeni wiertniczych. Reprezentowały one różne typy litologiczne: piaskowce, wapienie oraz dolomity. Przeprowadzono analizę wpływu struktury porowej (szczelin) na gęstość oraz przepuszczalność. Wyznaczono nasycenie przestrzeni porowej oraz współczynnik nasycenia wodą nieredukowalną metodą jądrowego rezonansu magnetycznego (NMR). Przeanalizowano również wpływ szczelinowatości na prędkości propagacji fal podłużnych i poprzecznych, wyznaczonych za pomocą defektoskopu ultradźwiękowego UMT-17. Określenie zależności pomiędzy pomierzonymi właściwościami petrofizycznymi skał jest ważnym krokiem prowadzącym do prawidłowego opisu ośrodka skalnego. Wzajemne związki między fizycznymi parametrami skał, wyznaczonymi metodami laboratoryjnymi na próbkach rdzeni, są wykorzystywane w interpretacji ilościowej otworowych pomiarów geofizycznych.

EN

The main objective characterization of reservoir rocks is the description and construction of a geological model by determining the volume of pore space and geometry. The necessary data are obtained from laboratory analyzes of drill cores and reservoir fluids, as well as from geophysical measurements. In this paper, the effect of fracture apertures on reservoir properties and elastic properties was investigated. In the first stage of the study the visualization of pore space of analyzed rocks was performed in order to identify the natural fracture apertures. Presented results were based on conventional laboratory tests of drill cores samples. The samples represents different lithological types: sandstones, limestones and dolomites. The impact of the pore structure (fracture apertures) on the density and permeability was analyzed. Pore space saturation and irreducible water saturation factor was determined by nuclear magnetic resonance method (NMR). Also analyzed was the impact of fracture apertures on longitudinal and transverse waves velocity propagation determined by ultrasonic detector UMT-17. Defining the relationship between the measured petrophysical properties of rocks is an important link leading to the correct description of the rock. Mutual relationships between the physical parameters of rocks, determined by laboratory methods on cores samples are used in the quantitative interpretation of borehole geophysical measurements.

10

Pomiary XRMI w utworach cechsztynu

Romaniuk W.

Geology, Geophysics and Environment

|

2013

|

Vol. 39, no. 3

291--300

PL

Pomiar XRMI bazuje na kontraście mikroopornościowym skał. Sonda jest nazywana przyrządem „o rozszerzonym zakresie", ponieważ daje bardzo dobrej jakości obraz ściany otworu, nawet w formacjach o wysokiej oporności (>2000 Ω.m) i przy stosowaniu zasolonych płuczek o relatywnie niskich opornościach (<0,l Ω.m). Dzięki dużej rozdzielczości pionowej pomiarów sonda ta daje możliwość interpretacji powierzchni warstwowania wraz z informacją o tym, w którym kierunku i pod jakim kątem są one nachylone oraz zidentyfikowania fałdów, uskoków i mikrouskoków, spękań, niezgodności kątowych. Na obrazach mikroopornościowych zaznaczają się również struktury powstałe w wyniku odwiercenia otworu: szczeliny indukowane, struktury wykruszeniowe typu breakouts, ślady świdra. Pomiary sondą XRMI mają wiele zastosowań w interpretacji strukturalnej i sedymentologicznej, mogą dostarczać również informacji o właściwościach mechanicznych górotworu, przydatnych zarówno w procesach wiercenia otworu, jak i podczas zabiegów szczelinowania.

EN

The XRMI measurement relies on micro-resistance contrast of rocks. The system is called the "X-tended Range Micro Imager" because it gives a very good quality borehole wall images even in highly resistive formations (>2000 Ω. m) and relatively low-resistance salty mud (<0.1 Ω. m). Owing to a high vertical resolution of measurements, this tool allows for interpretation of bedding surfaces, with information about their dip angle and azimuth, as well as recognition of folds, faults and micro-faults, fractures, and angular unconformities. The images also show structures resulting from well drilling: induced fractures, breakouts, or bit marks. XRMI measurements are applied in both structural and sedimentological interpretations, and they can give some geomechanical information helpful in borehole drilling and hydraulic fracturing.

11

Impact of probe configuration on cracks depth resolution in pulsed eddy current non-destructive evaluation

Michniaková M., Janoušek L., Smetana M.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2012

|

R. 88, nr 7b

226--228

EN

Pulsed eddy current non-destructive evaluation is concerned in the paper. Impact of eddy-current probe’s configuration on response signals, especially on crack’s depth resolution is numerically investigated. The induction coupling between a probe and a material affects information transfer between the probe and the material and consequently it influences the resolution of detected defects. Numerical simulations with various diameters of a coil are performed and evaluated to investigate impact of this parameter on resolution of defects with different depths.

PL

Tematem artykułu jest defektoskopia bazująca na pulsujących prądach wirowych. Przeanalizowano wpływ geometrii próbki na rozdzielczość analizy głębokości szczelin. Przeprowadzono symulację numeryczną różnych średnic cewki czujnika.

12

Możliwości oceny apertury szczelin na podstawie analizy danych geofizyki wiertniczej - ujęcie metodyczne

Stadtmüller M., Kowalik J.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

nr 182 wyd. konferencyjne

355--359

PL

Proponowany poster przedstawia metodyczne ujęcie zagadnienia oceny apertury (rozwartości) szczelin, obserwowanych na obrazach ścian odwiertu wiertniczego uzyskanych z pomiarów skanerem elektrycznym. Zagadnienie to ma podstawowe znaczenie w opisie formacji złożowych, charakteryzujących się podwójną porowatością (ang. double porosity), w których oprócz klasycznego systemu porowatości intergranularnej, znaczący wkład w procesie przepływu mediów złożowych ma system szczelin oraz jego związek z matrycą skalną. Określenie takich parametrów systemu szczelin, jak: gęstość, kierunek, porowatość i przepuszczalność szczelinowa ma kapitalne znaczenie dla konstrukcji statycznych modeli szczelinowatości (np. discret fracture network modeling) oraz wykonywania wszelkiego typu symulacji złożowych. W pracy autorzy podjęli próbę konstrukcji narzędzia softwarowego w ramach programu pakietu ProGeo oraz przedstawili przykłady interpretacji rzeczywistych pomiarów otworowych.

EN

Poster presents methodical aspects of the fractures aperture observed on the borehole wall images obtained from electric scanner measurements. Discus issue has a fundamental meaning in the reservoir formation characterization, especially in case double porosity presence. Fracture distribution and their features such as: density, direction of propagation, fracture porosity and permeability and connection with rock matrix is essential for constriction of discreet fracture network model and any simulation procedures. Within the study a tool working in ProGeo software environment was created and example based on real well data interpretation is presented.

13

Criterion for angle prediction for the crack in materials with random structure

Podgórski J.

Mechanics and Control

|

2011

|

Vol. 30, no. 4

229-233

EN

Presented paper contains results of fracture analysis of brittle composite materials with a random distribution of grains. The composite structure has been modelled as an isotropic matrix that surrounds circular grains with random diameters and space position. Analyses were preformed for the rectangular "numerical sample" by finite element method. FE mesh for the examples were generated using the authors' computer program RandomGrain. Fracture analyses were accomplished with the authors' computer program CrackPath3 executing the "fine mesh window" technique. Calculations were preformed in 2D space assuming the plane stress state. Current efforts focus on brittle materials such as rocks or concrete.

PL

Prezentowana praca zawiera wyniki analizy pękania kruchego kompozytu o losowo rozmieszczonych ziarnach. Struktura kompozytu zawiera koliste ziarna o losowo dobranych średnicach i położeniu, otoczone izotropową matrycą. Analizy numeryczne zostały wykonane dla prostokątnej rozciąganej " numerycznej próbki" przy użyciu metody elementów skończonych. Losowy model próbki wygenerowany został przez autorski program RandomGrain, a analiza pękania wykonana została za pomocą innego autorskiego programu CrackPath3, który wykorzystuje technikę przesuwającego się okna o zagęszczonej siatce (fine mesh window). Obliczenia wykonano dla modelu 2D przy założeniu płaskiego stanu naprężenia. Charakterystyki materiału analizowanego modelu zbliżają go do betonu, skał i innych geomateriałów.

14

Model eksperymentalny aktywnego uszczelnienia czołowego

Kundera C., Michalski D.

Hydraulika i Pneumatyka

|

2011

|

nr 2

9-11

PL

Opisano model aktywnego uszczelnienia czołowego i przedstawiono wyniki badan. Do identyfikacji właściwości bezstykowego uszczelnienia wyznaczono jego charakterystyki statyczne i dynamiczne. Uzyskane wyniki Są potwierdzeniem rezultatów wcześniejszych analiz.

EN

The paper describes the model of an active face seal and presents some research results. In the identification of the test non-contact seal has been determined its static and dynamic characteristics. It can be concluded that the active non contact seals is a non-linear system.

15

Łożyska hydrostatyczne-elementy dławiące szczelinowe. Część II

Żebrowski M.

Hydraulika i Pneumatyka

|

2010

|

nr 6

34-36

16

Łożyska hydrostatyczne-elementy dławiące szczelinowe

Żebrowski M.

Hydraulika i Pneumatyka

|

2010

|

nr 5

21-24

PL

Przedstawiono modele obliczeniowe elementów dławiących szczelinowych pierścieniowych, prostokątnych i kwadratowych stosowanych w łożyskach hydrostatycznych. Wprowadzono wzory do obliczenia ciśnień, objętościowego natężenia przepływu i sił rozpierających powierzchnie szczelin.

EN

In the first part of publication there are introduced calculation models of annular, rectangular and square interspaced choking elements used In hydrostatic bearings. There are derived formulas to calculate pressure, volume intensity of flow and forces which extend surface of interspaces.

17

Komputerowa symulacja stanu naprężenia w sąsiedztwie wyrobiska górniczego z uwzględnieniem przepływu gazu

Walaszczyk J., Florkowska L.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2010

|

R. 34, z. 2

593-599

PL

W ostatnim czasie polskie górnictwo boryka się ze wzrostem zagrożeń naturalnych, do których należy również zagrożenie metanem. Jak podaje Główny Instytut Górnictwa, już ponad 80% węgla wydobywanych jest w Polsce w warunkach zagrożenia metanowego. Ma to związek zarówno ze zwiększaniem głębokości, jak i koncentracją eksploatacji. Profilaktyka metanowa, polegająca na wcześniejszym odgazowaniu pokładu, jest w warunkach niskiej przepuszczalności polskich węgli bardzo trudna. Dodatkowe zagrożenie stanowią zjawiska gazodynamiczne, w wyniku których zalegający pod dużym ciśnieniem metan może zostać wypchnięty do wyrobiska. Migracja gazu z warstw spągowych do pokładów pierwotnie nie zawierających metanu oraz do wyrobisk stanowi poważne zagrożenie bezpieczeństwa. Przedmiotem pracy było wyznaczenie stanu naprężenia w otoczeniu wyrobiska górniczego, z uwzględnieniem oddziaływania ciśnienia metanu oraz procesu migracji metanu poprzez szczeliny do warstw pierwotnie go nie zawierających. Istotą analizy była symulacja zjawisk zachodzących w masywie skalnym podczas eksploatacji węgla kamiennego, w sytuacji, kiedy możliwa jest migracja metanu z niżej zalegającego pokładu. Zagadnienie rozwiązywane było na drodze modelowania numerycznego, metodą elementów skończonych. Do obliczeń wykorzystano pakiet programów MES-Abaqus.

EN

One of the natural dangers in coal mining in Poland is methane migration between rock layers. The following paper discusses that issue. The main aim of the paper was to obtain stress distribution around mining excavation area, considering the influence of methane pressure and the process of methane migration through gaps into layers previously without it. In particular, the paper presents a simulation of processes occurring in rock mass during coal exploitation when the migration of methane from lower layers is possible. The issue was solved by numerical modelling, using the Finite Element Method. MES-Abaqus code was used for calculations.

18

Kształty nanorowków i żeberek na powierzchniach mikrołożysk

Wierzcholski K.

Tribologia

|

2009

|

nr 5

211-220

PL

Inteligentne cechy mikrołożysk o średnicach wału około 1 milimetra oraz o wysokościach szczeliny często mniejszych od jednego mikrometra osiągamy poprzez nacięcia rowków o średniej głębokości około 100 nm o różnym kształcie i rozmaitym usytuowaniu po kierunku kąta opasania, a także w kierunku wzdłużnym na współpracujących powierzchniach warstw wierzchnich czopa i panewki o różnych kształtach. Takie rowki zmieniają wysokości supercienkiej szczeliny mikrołożyska o różnej geometrii czopa. Zarówno kształty rowków, jak też kształty czopów walcowych, stożkowych, parabolicznych, hiperbolicznych wpływają istotnie na rozkłady wartości ciśnień hydrodynamicznych oraz na wartości sił tarcia. W niniejszej pracy ograniczymy się do czopów walcowych. Dla umożliwienia obliczeń numerycznych rozkładów ciśnienia hydrodynamicznego, sił nośnych, sił tarcia w mikrołożyskach niniejsza praca przy wykorzystaniu jednostkowych funkcji Heaviside'a oraz rozwinięć funkcji w szeregi Fouriera, przedstawia formuły analityczne opisu różnych kształtów rowków i żeberek na powierzchniach czopa i panewki. Żeberkowane oraz rowkowane czopy mają zastosowanie w mikrołożyskach dla HDD.

EN

In micro-bearings, where journal diameter has values up to 1 millimetre and the height of the micro-bearing gap has the largest value 1 micrometer, the intelligent features are attained by the groove and ridges on the sleeve and journal surfaces. The average groove depth and ridge height has a value of about 100 nm. The grooves have various geometrical shapes and are lying on the superficial layer of the sleeve and on the journal and are situated in circumferential and longitudinal directions of the cooperating bearing surfaces. The journals have additionally various geometrical shapes; however, in this paper, we are restricted to the cylindrical bearings only. Such grooves and ridges change in real form the height of the super thin, micro-bearing gap where the journal has various shapes. The geometrical shapes of the grooves and the cylindrical, conical, parabolic, hyperbolical geometry of the bearing journal has substantial influence on the hydrodynamic pressure distribution values and friction forces. Using the unit Heaviside'a function and Fourier series expansions, the present paper shows the various formulae for an analytical description of the various shapes of grooves, which enables one to perform the numerical calculations of the hydrodynamic pressure, carrying capacities, and friction forces. The grooved and ridged gaps have applications in Computer Hard Discs Drivers (HDD) microbearings.

19

Próbne zabezpieczanie szczelin na Mostach Młyńskich we Wrocławiu

Królikowska A., Stojak M.

Ochrona przed Korozją

|

2006

|

nr 9

286-289

PL

Szczeliny pomiędzy elementami w konstrukcjach stalowych stanowią duży problem przy zabezpieczeniach antykorozyjnych. W artykule omówiono trudności we właściwym zabezpieczeniu szczelin w zależności od ich rodzaju i wielkości. Dokonano przeglądu metod zabezpieczania szczelin. Omówiono wyniki próbnego zabezpieczania szczelin na Mostach Młyńskich we Wrocławiu.

EN

Crevices within steel structures are a signifi cant problem when it comes to corrosion protection. Difficulties concerning the proper protection of different sizes and types of crevices have been discussed in the paper. An overview of the methods used for protecting crevices has been made. The results of a test in protecting crevices on the Młyńskie Bridges have been discussed.

20

Wypełnianie szczelin w nawierzchniach z betonu cementowego

Cupryjak L., Kossakowski M., Winek J.

Drogownictwo

|

2006

|

nr 7

231-238

PL

Szczeliny byty najsłabszą stroną nawierzchni betonowych i wpływały negatywnie na komfort ruchu i utrzymanie nawierzchni. Obecne materiały i technologie eliminują dawne słabości. Autorzy opisują rodzaje szczelin, sposoby ich wypełniania i naprawy.

EN

Joints were weakest points of concrete pavement and they had negative influence on driving comfort and pavement maintenance. Presently, materials and techniques eliminate former weaknesses. The authors describe types of joints and the ways of their filling and repair.