Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

New proposal for the former synagogue in Kielce

Doroz-Turek Małgorzata, Juruś Jagoda, Brynza Kataryna, Rubak Zuzanna

Structure and Environment

|

2024

|

Vol. 16, no. 1

34--47

EN

The current trend of conservation of immovable monuments is - in addition to ongoing maintenance and protection – adaptation. Simply taking care of a monument is not an effective way to keep it in good repair if it is not used. Utility is the primary function of architecture, as buildings are erected for this purpose only. No building can survive without function, especially a centuries- old one. This is because the lack of a user condemns any monument to destruction, which leads to ruin and, ultimately, to demolition. Therefore, proper adaptation to new functions and current technical conditions is necessary. In the process of adaptation, all the heritage values of the object should be brought out and only then should new ones be introduced, taking into account the integrity of the monument and ensuring authenticity. Sacred architecture has special cultural and historical values, both tangible and intangible, i.e. spiritual. Continually discussed adaptations of religious buildings in the case of Judaic religious buildings destroyed and abandoned after World War II proved to be the best way to reclaim synagogues. The Kielce synagogue is one of the early examples of adaptation to another function. The building, destroyed during World War II, was rebuilt in the 1950s in a different form than the original one, for use as an archive. This historic building, however, has been standing useless for more than a decade now, and this fact has a destructive effect on its heritage value, therefore it is necessary to take action as soon as possible. Numerous concepts for this building located in a prestigious area in Kielce can be produced, which will be presented and evaluated in terms of substantive potential of utilizing its value in a new incarnation.

PL

Nurtem współczesnej ochrony zabytków nieruchomych jest nie tylko bieżąca konserwacja i ochrona, ale adaptacja. Samo dbanie o zabytek nie jest skuteczną metodą utrzymania w dobrej kondycji każdego obiektu, jeśli nie będzie użytkowany. Użyteczność to podstawowe zadanie architektury, ponieważ tylko z tego powodu tworzone są budowle. Żaden budynek nie przetrwa bez funkcji, a szczególnie wiekowy. Brak użytkownika skazuje bowiem każdy zabytek na zniszczenie, co doprowadza do ruiny, a z czasem skazuje na rozbiórkę. Dlatego konieczna jest właściwa adaptacja na nowe funkcje i do obecnych warun- ków technicznych. W procesie adaptacji powinno się wydobyć wszystkie wartości zabytkowe obiektu i dopiero wprowadzać nowe, uwzględniając integralność zabytku i wpisujące się w autentyczność. Szczególne wartości zabytkowe ma architektura sakralna, zarówno te materialne, jak i niematerialne – duchowe. Cały czas poddawane dyskusji adaptacje obiektów sakral- nych w przypadku zniszczonych i opuszczonych po drugiej wojnie światowej budynków kultu religii judaistycznej okazały się najlepszą metodą na odzyskanie synagog. Kielecka synagoga należy do wczesnych przykładów adaptacji na inną funkcję. Budynek zniszczony w czasie drugiej wojny światowej odbudowano w latach 50. XX wieku, w innej formie niż pierwotna z przeznaczeniem na archiwum. Obecnie jednak ten historyczny budynek od ponad dekady stoi bezużyteczny, a fakt ten ma destrukcyjny wpływ na zabytkową substancję, dlatego konieczne jest jak najszybsze podjęcie działań. Pomysłów na ten obiekt w prestiżowej lokalizacji w Kielcach jest wiele, zostaną one przybliżone i ocenione pod względem możliwości merytorycznego wykorzystania jego wartości w nowym „wcieleniu”.

2

Historical, non-existing synagogue in Przeworsk

Mikrut-Kusy Agata

Technical Transactions

|

2021

|

Vol. 118, iss. 1

art. no. e2021019

EN

The history of southeastern Poland is inseparably linked with the Jewish community that settled mostly in larger cities located near significant trade routes. Despite limiting privileges, in many cities Jews managed to establish their own quarters, in which synagogues were the most important structures. Only a few cases of historical Jewish religious architecture, in varying states of preservation, have survived to the present. In Przeworsk, to the north of the town hall, an impressive, masonry Jewish synagogue had stood for several centuries. The building was erected at the start of the seventeenth century and up to the Second World War constituted a significant element of the city’s spatial structure. Despite the passage of over eighty years since the demolition of the synagogue, its site has not been commemorated. This paper presents the genesis and architecture of the historical synagogue. The massing of the building, its functional and spatial layout, and its interior décor were investigated. The paper also discusses the commemoration of historical buildings, pointing to the significance of placebased identity and broadly understood cultural heritage.

3

Tikkun Chatzot – semiotics of synagogues on the example of the synagogue in Siemiatycze

Michalski Mateusz

Architectus

|

2021

|

Nr 1 (65)

3--10

EN

The article aims to describe the semiotic aspect of synagogue architecture in the context of liturgical texts and show the direct relationship between synagogues’ dimensions and the individual verses of prayers. The work’s subject was a synagogue in Siemiatycze, built at the end of the 18th century. The example of prayer was Tikkun Chatzot, the midnight service that emerged under the influence of Kabbalistic movements in Safed. Under the influence of 17th and 18thcentury mystical movements, it became part of the synagogue liturgy in Europe.The article presents a metrological analysis of the synagogue’s dimensions in Siemiatycze based on in situ research and the related Tikkun Chatzot prayer text’s gematric analysis. Gematria is a special kind of mysticism of the letters and is rooted in a particular way in the Hebrew language. It consists of converting the letters of words into numbers. This method assumes that letters in a word are understood as graphic signs of numbers. During the research, methods of logical argumentation, historical and analytical, and quantitative and statistical, were used.During the research, it was possible to indicate the relationship between the Tikkun Chatzot prayer fragments and the synagogue’s dimensions in Siemiatycze. It applies to external and internal dimensions. We find expressions relating to exile and nostalgia for the temple and Jerusalem more often in the external dimensions, whereas in interior dimensions we encounter expressions praising God. At the same time, it was indicated that this relationship represents the linguistically binary character of the synagogue architecture rooted in the exterior–interior opposition.

PL

Celem artykułu jest charakterystyka semiotycznego aspektu architektury bożniczej w kontekście tekstów liturgicznych oraz wykazanie bezpośredniej relacji między wymiarami synagog a poszczególnymi wersami modlitw. Przedmiotem prac była synagoga w Siemiatyczach powstała w końcu XVIII w. Jako przykład modlitwy wybrano Tikkun Chacot, nabożeństwo o północy, które pojawiło się pod wpływem ruchów kabalistycznych w Safedzie, a które dość szybko pod wpływem ruchów mistycznych XVII i XVIII w. wpisało się jako element liturgii synagogalnej w Europie.W artykule dokonano analizy metrologicznej wymiarów synagogi w Siemiatyczach w oparciu o badania in situ oraz powiązanej z nią analizy gematrycznej tekstu modlitwy Tikkun Chacot. Gematria stanowi szczególną odmianę mistyki liter i jest zakorzeniona w szczególny sposób w języku hebrajskim. Polega na przetwarzaniu liter wyrazów w liczby. Metoda ta zakłada rozumienie liter w wyrazie jako znaków graficznych liczb. Podczas badań stosowano metody logicznej argumentacji, historyczno-analityczne oraz ilościowe i statystyczne.W czasie badań udało się wskazać związek fragmentów modlitwy Tikkun Chacot z wymiarami synagogi w Siemiatyczach. Dotyczy to wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych. Zdecydowanie częściej w wymiarach zewnętrznych odnajduje się wyrażenia odnoszące się do wygnania i nostalgii za świątynią i Jeruzalem. Najczęściej wyrażenia sławiące Boga odnoszą się do wymiarów wewnętrznych. Jednocześnie wskazano, iż związek ten przedstawia lingwistycznie binarny charakter architektury bożniczej zakorzeniony w opozycji wnętrze–zewnętrzne.

4

The problem of the architectural adaptations of synagogues in north-eastern Poland

Trojniel Piotr

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 8

83--94

EN

The intention of the subject is to analyse and evaluate examples of the adaptive reuse of synagogal architecture in the area of north-eastern Poland. Several dozen synagogues survived the period of wartime destruction and genocide in these areas, constituting a testimony to the presence of Jewish people there. Both the Holocaust and emigration led to a situation in which these buildings found themselves without owners after the war. During the post-war reconstruction, the problem of their adaptation to new functions arose.

PL

Podstawowym zamierzeniem artykułu było poddanie analizie i ocenie przykładów adaptacji pożydowskiej architektury sakralnej na obszarze północno wschodniej Polski. Czas zniszczeń i zagłady wojennej na tych terenach przetrwało w różnym stanie kilkadziesiąt budynków synagog będących świadectwem obecności Żydów na tych terenach. Holocaust i emigracja sprawiły, że po wojnie zabrakło właścicieli tych obiektów, a w czasach odbudowy powojennej pojawił się problem ich przystosowania do nowego przeznaczenia. Przekrój nowych funkcji w adaptowanych obiektach jest zaskakująco szeroki.

5

Synagogues in Podkarpacie – prolegomenon to research

Kuśnierz-Krupa Dominika, Tobiasz Lidia

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 9

17--31

EN

This paper is a prolegomenon to the research on the history, architecture and state of preservation of the synagogues still surviving in the Podkarpacie region. After almost a millennium of Jewish presence in the area, despite wars and the Holocaust, 31 buildings or the ruins of former synagogues have remained until the present. It can be claimed that a Jewish cultural heritage of considerable value has survived in the Podkarpacie region to this day, and therefore requires protection and revalorisation. The paper presents the state of research in this area and an outline of the Jewish history of Podkarpacie, as well as a preliminary description of the preserved synagogues with regards to their origin, functional layout and state of preservation.

PL

Niniejszy artykuł jest prolegomeną do badań nad historią, architekturą oraz stanem zachowania istniejących jeszcze na terenie Podkarpacia synagog. Z prawie tysiącletniej obecności Żydów na tym terenie, pomimo wojen i zagłady, do dnia dzisiejszego pozostało 31 budynków lub ich ruin, w których kiedyś mieściły się synagogi. Można zatem stwierdzić, że do dzisiaj zasób zabytkowy kultury żydowskiej na Podkarpaciu jest pokaźny, a co za tym idzie, wymagający ochrony i rewaloryzacji. W artykule zaprezentowano stan badań w przedmiotowym obszarze badawczym, zarysowano historię bytności społeczności żydowskiej na Podkarpaciu, a także wstępnie mówiono zachowane synagogi, biorąc pod uwagę okres ich powstania, układ funkcjonalno-przestrzenny oraz stan zachowania.

6

Architectural composition of the contemporary German synagogues – selected examples

Serafin A.

Przestrzeń i Forma

|

2017

|

nr 29

79--92

EN

The paper presents the comparison of contemporary synagogues in the context of an architectural composition and its determinants. The study introduces the set of three specific examples from the German construction industry which is characterized by a high level of realized religious architecture during last years.

PL

Artykuł przedstawia porównanie współcześnie budowanych synagog w kontekście kompozycji architektonicznej i czynników które na nią wpływają. Badanie polega na zestawieniu trzech charakterystycznych przykładów pochodzących z niemieckiego rynku budowlanego, który charakteryzuje się wysokim poziomem architektury sakralnej realizowanej w ostatnich latach.

7

Synagoga - ukryte miejsce pamięci

Olbińska K.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2016

|

z. 63, nr 2/I

191--200

PL

Praca stanowi część badań nad architekturą żydowską w województwie łódzkim. W artykule zaprezentowano znaczenie pamięci zbiorowej, oraz koncepcję miejsc pamięci, wskazując najistotniejsze jej aspekty. Omówiono rolę, jaką pełni pamięć, sposoby jej przekazywania, oraz złożoność i problemy, jakie za sobą niesie. Odnosząc koncepcję miejsc pamięci do obiektów pełniących w przeszłości funkcję synagog, przedstawiono je jako element architektury wpływający na kreowanie pamięci obecnych i przyszłych pokoleń. W dalszej części artykułu nakreślono stan badań, oraz wskazano kluczową literaturę traktującą o obiektach byłych bożnic. Widząc w synagogach szczególne miejsce pamięci, ze względu na sprawowaną niegdyś ważną funkcję administracyjną, religijną i kulturową, autor zastanawia się nad istniejącymi możliwościami adaptacji tych obiektów, oraz sposobach nadania im utylitarnej funkcji. Zaprezentowano przykład przekształcenia synagogi w Jarosławiu dla Zespołu Szkół Plastycznych, jako działanie pozytywne. Następnie przedstawiono wyniki wstępnych badań nad synagogami w województwie łódzkim. Podkreślono, że przeprowadzenie dalszych prac badawczych, polegających między innymi na analizie stanu zachowania obiektów oraz informacji o rodzaju upamiętnienia, pozwoli odpowiedzieć na pytanie o sposób funkcjonowania ich w pamięci. Przedstawiono spis miejscowości, dokonując podziału na obiekty istniejące, nieistniejące, lub te, które mogły istnieć w danej lokalizacji i dlatego wymagają weryfikacji potwierdzonej dalszymi badaniami. Zaproponowano sposób wykonywania klasyfikacji obiektów, analizując ich najważniejsze cechy, takie jak rok budowy, rok dewastacji, stan własności, stopień zachowania oryginalnej formy architektonicznej, czy obecnie pełniona funkcja.

EN

Publication is a part of researches on the Jewish architecture in the Lodz region. Article presents the importance of collective memory and the concept of memorial place indicating its most important aspects. The memory role, transmission ways and problems that it carries have been discussed. The concept of memorial places is referred to the synagogues as the part of architecture that forms the memory of present and future generations. The next part of article outlined the state of researches and the main literature that refers to the synagogues. Seeing the special memorial place in synagogues, due to its important administrative, religious and cultural function in the past, the author reflects on the existing possibilities of adaptation and ways of giving them an utilitarian function. An example of the transformation of the synagogue in Jaroslaw for the School of Fine Arts has been presented as a positive action. Afterwards the preliminary results of researches on synagogues in Lodz region has been presented. It was emphasized that further researches and analysis of the state of preservation and commemoration methods would allow to answer the question how they exist in memory. The list of the locations of existing, non existing and probably existing objects - that’s why they must be confirmed by further research, has been proposed. The method of making classification of objects by analyzing their most important characteristic such as year of construction, devastation, state of property, preservation of original architectural form and present function has been suggested.

8

Architektura judaizmu na przykładach XVII- i XVIII-wiecznych synagog na obszarze Polski

Michalski M.

Architectus

|

2015

|

Nr 3(43)

47--62

PL

Pojęcie „architektury judaizmu” jest bardzo trudne do zdefiniowania i w tej formie nie pojawia się w literaturze przedmiotu. Biorąc pod uwagę kontekst, w jakim obiekty powstają, oraz ich twórców, stanowi pewnego rodzaju niewytłumaczalne zjawisko. Badacze skłaniają się bardziej do stwierdzenia, że Żydzi w diasporze nie wykształcili żadnej szczególnej formy architektonicznej, czerpiąc raczej z istniejących wzorców. Jednocześnie autorzy ci stosują często zamiennie pojęcia kultury i religii, co tym bardziej utrudnia właściwe rozumienie zagadnienia. Celem artykułu jest przybliżenie znaczenia pojęcia „architektura judaizmu” oraz – patrząc przez pryzmat kultury i religii, a także symboliki w nich zakorzenionych – wykazanie pewnych uniwersalnych wzorów, które stanowią element konstytuujący zjawisko architektury zakorzenionej w religii.

EN

The term “architecture of Judaism” is very difficult to define, and in this form does not appear in the literature. Analyzing the context in which objects are created, and their designers, makes a kind of inexplicable phenomenon. Researchers are more of the opinion that Jews in the Diaspora did not develop any particular architectural form, they derived rather from existing patterns. At the same time these authors often use interchangeably the concept of culture and religion, making it even more difficult to define the relevant terms. The aim of this article is to understand better the meaning of “architecture of Judaism” and, looking through the prism of culture and religion and the symbolism ingrained in them, to demonstrate certain universal patterns that are part of the constitutive phenomenon of architecture rooted in religion.

9

Problematyka współczesnych funkcji w zabytkowych byłych żydowskich domach modlitw na przykładzie „dużej” synagogi w Jarosławiu

Gosztyła M., Jandziś K.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2014

|

z. 61, nr 1

37--53

PL

Publikacja traktuje o morfologii synagog europejskich. Omówiono w niej tradycyjne zasady wystroju wnętrz oraz reguły wznoszenia bóżnic. Przeanalizowano historię i stan zachowania „dużej” synagogi w Jarosławiu, przeprowadzono inwentaryzację oraz studia archiwaliów, wykonano szkice odręczne i dokumentację fotograficzną. Przedstawiono istniejące w obiekcie zagrożenia. Nakreślenie ich było niezbędne do pełnego poznania obiektu i przyjęcia działań konserwatorskich celem jego ratowania. Zaproponowano koncepcję aranżacji byłej synagogi dla Zespołu Szkół Plastycznych w Jarosławiu. Wszelkie działania na zabytku wraz z pracami restauratorskimi miały na celu nadanie budynkowi cech utylitarnych. Jednak warunkiem ich przeprowadzenia było poszanowanie wartości historycznych zabytku. Istotną sprawą było również zachowanie autentyzmu zabytku, nie może mieć bowiem miejsce jego fałszowania i domniemanego odbioru. Dlatego też wszelkie nowo wprowadzane elementy posiadają nowoczesne formy, dzięki czemu odróżniają się od oryginalnej, zabytkowej substancji. Zaprojektowano przestrzenie wystawiennicze prac plastycznych oraz kameralną ekspozycję żydowskiego dziedzictwa kulturowego. Wprowadzono odpowiedni scenariusz wystawienniczy, który został przewidziany tak, by pobudzić ciekawość zwiedzających, obserwatorzy nie będą zatem biernymi, znużonymi widzami, lecz aktywnymi performerami. Do architektury budynku wprowadzono elementy nawiązujące do jego wcześniejszego przeznaczenia: antresolę – w odniesieniu do babińca oraz szklaną instalację na kształt tuby – w odniesieniu do bimy. Systemowo zaprojektowany układ świateł podkreśli poszczególne eksponaty, wyłoni je z przestrzeni. Całość ekspozycji zapewni zwiedzającym nowe wrażenia estetyczne. Widz zostanie niejako „wciągnięty w wir sztuki”, będzie kontemplował barwy, faktury i kształty. Celem zobrazowania przyjętych rozwiązań załączono rysunki techniczne i wizualizacje wnętrz.

EN

Article refers to the morphology of European synagogues. It includes the traditional principles of interior design and general rules of climb synagogues. The history and condition of "large" synagogue in Jaroslaw have been examined, have been done an inventories, studies archives, freehand sketches and photographic documentation. The existing dangers have been presented. Demonstration of them was necessary to fully understand the object and adopt a conservation measures to rescue it. The concept of the arrangement of the former synagogue for the ZSP Art School has been proposed. Any action on the monument, along with the conservation, were intended to give the building a utilitarian features. The condition was to respect the historical value of the monument. An important thing was to preserve the authenticity of the monument. It may not be the place of the alleged forgery and unsuitable perception. Therefore, all newly introduced elements have been built with modern forms and thus, differ from the original, historic substances. Exhibition spaces and an intimate exhibition of Jewish cultural heritage have been designed. Appropriate scenario of exhibition has been introduced. It has been invented to attract attention; observers will not be passive, weary spectators but active performers. The elements alluding to his earlier function, mezzanine – with respect to the women's gallery, glass art installation in the shape of the tube – with respect to the bima have been introduced to the architecture of a building. Systemically designed lighting system will highlight the various exhibits will accentuate it from the remaining space. The exhibition will provide visitors with a new aesthetic experience. The viewer is somehow "sucked into the vortex of art", will contemplate colors, textures and shapes. To illustrate the solutions, technical drawings and visualization of interiors have been added.

10

Synagogi w Wielkopolsce

Markuszewska I.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2013

|

nr 21

163--179

PL

W artykule podjęto problem oceny stanu istniejących synagog w regionie wielkopolskim. Spośród 74 zinwentaryzowanych obiektów, które istniały na obszarze badań jeszcze przed okupacją hitlerowską, do czasów współczesnych przetrwało 38 synagog. Wyniki inwentaryzacji wskazują na mało zadowalający stan bożnic; tylko kilka z nich można zakwalifikować do cennych architektonicznie z uwagi na zachowany oryginalny układu wnętrz oraz elementy elewacji zewnętrznej, np. obiekty w Buku, Koninie oraz Sompolnie. Przyczyn degradacji synagog należy szukać z jednej strony w zniszczeniach okresu wojennego, z drugiej zaś w zaniedbaniach w okresie powojennym. Obecnie na przeszkodzie w renowacji synagog stoi nieuregulowana kwestia własnościowa, brak funduszy na cele remontowe, jak również niewielkie zaangażowanie władz lokalnych. Szczególną uwagę poświęcono trzem synagogom, znajdującym się w Lesznie, Ostrowie Wlkp. i Poznaniu.

EN

The article discusses the problem of state of existing synagogues in the Wielkopolska Region. Of the 74 objects existed within the study area before the Nazi occupation, to the present day have survived only 38 synagogues. The inventory results indicate less than satisfactory condition of synagogues; only a few of them can be classified as an architecturally valuable because of the preserved original interior design and exterior facade elements, such objects as synagogues in Buk, Konin and Sompolno. The reasons of degradation of the synagogues, on the one hand, is the destruction during the Nazi occupation, and on the other hand, the negligence in the postwar period. Currently problem in the aspect of synagogues restoration are: outstanding ownership issue, lack of funds for the repair purposes, as well as the low level of involvement of local authorities. A particular attention was paid to the three synagogues, located in Leszno, Ostrów Wielkopolski and Poznań.

11

Zabytkowa bóżnica murowana w Bydgoszczy-Fordonie w świetle najnowszych badań

Jankowski A.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2011

|

T. 56, z. 2

48-62

PL

Fordon - obecnie pn.-wsch. dzielnica Bydgoszczy - do 1973 r. był miasteczkiem. Jego początki wiąże się wczesnośredniowiecznym grodem Wyszogród, usytuowanym na lewym brzegu Wisły, przy ujściu Brdy. W 1330 r. Krzyżacy zniszczyli Wyszogród. Gród upadł. W pobliżu dawnego grodu, w roku 1382 założono miasto na prawie niemieckim, początkowo nazwane Wyszogród, a od XV w. - Fordon. W roku 1424, król Władysław Jagiełło nadał miastu prawo magdeburskie. Żydzi pojawili się w mieście prawdopodobnie w XV w. Pierwsze, drewniane synagogi znajdowały się w rynku, w pobliżu kościoła. Od 3 ćw. XVII w. drewniane bóżnice lokowano w miejscu obecnej (murowanej). W świetle najnowszych badań dotychczasowe datowanie synagogi na połowę XVIII w., należy uznać za błędne. Bóżnicę w Bydgoszczy-Fordonie wzniesiono w roku 1827/1828. Potwierdza to także analiza dendrochronologiczna. W czasie II wojny światowej budowlę zaadaptowano na kino. Taką funkcję pełniła aż do roku 1988. Później zabytek stopniowo popadał w ruinę. Pomimo przekształceń i zniszczeń budowla zachowała oryginalną bryłę ( i więźbę dachową), a pierwotny charakter architektoniczno-przestrzenny wnętrza można zrekonstruować. Synagoga reprezentuje typ układu wzdłużnego, założonego na osi wschód-zachód. Jej architektura stylistycznie nawiązuje do tzw. "drugiego klasycyzmu". Aron ha-kodesz wykonał w roku 1832 Samuel Goldbaum, twórca snycerskich szaf na Torę w synagogach w Kępnie i Tylży. W Sali głównej synagoga mogła pomieścić 500 mężczyzn i 270 kobiet w babińcu. Gdy powstawała, w Fordonie żyło ponad 1400 Żydów. Budowla kosztowała 10.000 talarów i należała do najbardziej okazałych w mieście.

EN

Fordon - now the north-east district of Bydgoszcz - until 1973 was a small town. Its beginnings are connected with an early-medieval stronghold Wyszogród, located on the left bank of Vistula, at the mouth of Brda. In 1330 Teutonic Knights destroyed Wyszogród. The stronghold declined. Fordon was founded in 1382, under the German law, near to the old stronghold. At first it was called Wyszogród, but in the 15th century name Fordon was in common use. In 1424 king Ladislaus Jagiełło granted the town the Magdeburg law. Jews appeared in Fordon probably in the 15th century. Oldest wooden synagogues in Fordon were located on the town square, near to the church. Since the third quarter of the 17th century wooden synagogues were located in the place of the present brick synagogue. The present brick synagogue was constructed in 1827/1828. This dating is confirmed by the dendrochronological examination, In the light of recent researches the earlier date estimated as the middle of the 18th century should be considered as a mistake. During the Second World War the building was reconstructed and until 1988 served as a cinema. Then it was gradually going to rack and ruin. In spite of destructions the synagogue retained an original building block and original architectural and spatial character of the interior can be reconstructed. The building represented a synagogue of the longitudinal arrangement type, realized on the east-west axis. Its architecture showed references to the style of so-called second classicism. Aron ha-kodesz was performed in 1832 by Samuel Goldbaum. He made also wooden sculpturing altar closet door with Torah rolls for synagogues in Tylża and Kępno. The synagogue in Fordon could hold 500 men in the main hall and 270 women in the gallery. At that time above 1400 Jews lived in Fordon. The total cost of the construction was 10 000 thalers. The building was one of the most impressive in Fordon.

12

Dziedzictwo unicestwione

Barański M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2001

|

Nr 9/10

35--38