Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rola instytutów badawczych we wsparciu działań adaptacyjnych do zmian klimatu

Granoszewski Wojciech, Kowalczyk Agnieszka, Ploch Izabela, Rubinkiewicz Jacek, Woźnicka Małgorzata, Kępińska-Kasprzak Małgorzata, Limanówka Danuta, Doktor Radosław, Struzik Piotr, Dubel Anna, Skotak Krzysztof, Hajto Małgorzata, Kozyra Jerzy, Pudełko Rafał, Żyłowska Katarzyna, Jędrejek Anna, Łopatka Artur, Jadczyszyn Jan, Nieróbca Anna, Doroszewski Andrzej, Barszczewska Marta

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

Vol. 68, nr 1

25--44

EN

A crucial part of every adaptation planning and disaster risk reduction is estimation of vulnerable areas and risk in the future. Only a well-developed monitoring system could bring valuable information to create possible scenarios to set up adaptation plans. Monitoring systems of meteorological conditions, surface water, groundwater, landslides, seacoast, agricultural drought as well as their standards and methodologies, are crucial for establishing an effective warning system of every country, and thus are the subject of research conducted by national institutes. Therefore, the conditions of this national research (getting trained staff, equipment etc.) is essential to provide reliable information for a national adaptation plan and for economic assessment of climate change impacts. Poland has significant experiences in monitoring systems, data collecting and visualizing, as well as in the development of scenarios and risk maps. Methodologies and capacity building, necessary for their use, along with experiences and lessons, learned to get valuable information for disaster risk reduction, were presented by the authors from the research during the 24th session of the Conference of the Parties to the United Nations Framework Convention on Climate Change (COP 24) in Katowice (December 2018). The presentation contributed to the global adaptation process through experience sharing that is important for the relevant research conducted in the least developed countries.

2

Monitoring środowiska gruntowego w Polsce

Jaguś Andrzej

Inżynieria Ekologiczna

|

2020

|

Vol. 21, nr 3

24--32

PL

W artykule przedstawiono systemy monitoringu środowiska przyrodniczego o zasięgu ogólnokrajowym, związane ze środowiskiem gruntowym. Pierwszy to monitoring chemizmu gleb ornych, ujawniający jakość gleb rolniczych w Polsce. Monitorowane jest 216 punktów. Problem stanowi głównie zakwaszenie gleb oraz niedobór przyswajalnego fosforu. Drugi to monitoring suszy rolniczej. Jest oparty na wyznaczaniu klimatycznego bilansu wodnego w powiązaniu ze zdolnościami retencyjnymi gleb. Stwierdzenie suszy uprawnia do uzyskania państwowej pomocy finansowej. Trzeci to monitoring osuwisk, który dotyczy głównie obszaru Karpat Polskich. Wyznaczane są tereny zagrożone ruchami gruntu, a w obrębie osuwisk analizowane są przemieszczenia powierzchniowe (pomiary GPS) i wgłębne (pomiary inklinometryczne). Opisano zakres każdego monitoringu, a także podano liczne informacje metodyczne. Zwrócono uwagę na praktyczne aspekty działań monitoringowych. Wyniki każdego monitoringu są w różnym zakresie dostępne do wiadomości publicznej, co umożliwia ich dyskutowanie.

EN

The article presents nationwide environmental monitoring systems related to the ground environment. The first system is the monitoring of chemical properties of arable soil, aiming to estimate the quality of agricultural soils in Poland. Totally 216 points are being monitored. The problem is mainly soil acidification and a deficiency of available phosphorus. The second one is monitoring of agricultural drought. It is based on the determination of the climate water balance in connection with soil retention capacity. When a drought is confirmed it entitles to receive state financial assistance. The third system is the landslides monitoring, which mainly concerns the area of the Polish Carpathians. The areas endangered by ground movements are indicated, and within landslides surface of ground displacements (GPS measurements) and deep movements (inclinometric measurements ) are analyzed. The scope of each monitoring was reviewed, as well as numerous methodological information was given. The attention was paid to practical aspects of the monitoring activities. The results of each monitoring are available to be public message in varying degrees, which makes it possible to discuss them.

3

Susza rolnicza w uprawie zbóż jarych w Polsce w latach 2006-2017

Wójcik Izabela, Doroszewski Andrzej, Wróblewska Elżbieta, Koza Piotr

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2019

|

T. 19, z. 1

77--95

PL

Celem pracy była analiza suszy rolniczej w uprawie zbóż jarych, a także wskazanie obszarów zasięgu jej występowania w latach 2006–2017 na podstawie danych Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej w Polsce. Obliczone wartości klimatycznego bilansu wodnego, za pomocą którego wyznaczany jest obszar z suszą rolniczą, odniesiono do wartości krytycznych. W badanym okresie zagrożenie wystąpieniem suszy rolniczej nie zostało odnotowane w 2013 i 2014 roku. Maksymalny zasięg suszy w uprawie zbóż jarych notowano w 2006 roku (53,4% powierzchni gruntów ornych Polski). Na obszarze województw: kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, wielkopolskiego, zachodniopomorskiego, łódzkiego, mazowieckiego oraz podlaskiego we wszystkich gminach odnotowano zagrożenie wystąpieniem suszy w tej uprawie. Niedobór wody pojawiał się przede wszystkim na glebach bardzo lekkich i lekkich. W latach 2006, 2008 i 2011 występował również na glebach średnich i ciężkich (III i IV kategorii podatności na suszę). Najczęściej suszę notowano w woj. dolnośląskim (w 10 latach). Często notowano ją w województwach: wielkopolskim, mazowieckim, łódzkim, kujawsko-pomorskim oraz opolskim (w 9 latach). Deficyt wody powodujący zmniejszenie plonów przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich warunkach pogodowych nieco rzadziej odnotowywany był w woj. podlaskim i podkarpackim, w których notowany był 5 razy w analizowanych latach. Natomiast najrzadziej suszę w uprawach zbóż jarych notowano w woj. małopolskim (tylko w dwóch latach).

EN

The aim of the study was to analyze the agricultural drought in spring cereal cultivation, as well as to show the range of its occurrence in the years 2006–2017 on the basis of data from the Agricultural Drought Monitoring System in Poland. The calculated values of the climatic water balance, by which the area with agricultural drought is determined, were compared against the critical values. In the analyzed period, the risk of agricultural drought was not recorded in 2013 and 2014. The maximum range of drought in spring cereals cultivation was noted in 2006 (53.4% of Poland's arable land area). In the Kujawsko-Pomorskie, Lubuskie, Wielkopolskie, Zachodniopomorskie, Łódzkie, Mazowieckie and Podlaskie voivodeships in Poland, the risk of drought in this crop was observed in all the municipalities. Water shortage occurred mainly on very light and light soils. In 2006, 2008 and 2011 it also occurred on medium and heavy soils (the 3rd and 4th category of susceptibility to drought). Drought was most commonly recorded in Dolnośląskie Voivodeship (in 10 years), followed by Wielkopolskie, Mazowieckie, Łódzkie, Kujawsko-Pomorskie and Opolskie (during 9 years). Water deficit causing a decrease in yields by at least 20% at the municipality level, as compared to yields obtained in average weather conditions, was slightly less frequent in Podlaskie and Podkarpackie Voivodeships, where it was recorded only 5 times in the analyzed years. On the other hand, the least frequent drought in spring cereal crops was recorded in the Małopolskie Voivodeship (only for two years).

4

Susza rolnicza w uprawie zbóż ozimych w Polsce w latach 2006-2017

Wójcik I., Doroszewski A., Wróblewska E., Koza P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2018

|

T. 18, z. 4

75--92

PL

Celem pracy była analiza występowania suszy rolniczej w uprawie zbóż ozimych i wykazanie obszarów, na których miała ona największy zasięg w latach 2006–2017. Analizę wykonano na podstawie danych publikowanych przez System Monitoringu Suszy Rolniczej prowadzony przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach. W rozpatrywanych latach nie odnotowano zagrożenia wystąpienia suszy rolniczej w uprawie zbóż ozimych w 2013 i 2014 roku. W latach występowania suszy największy jej zasięg notowano w 2006 roku (42,3% powierzchni gruntów ornych kraju), najmniejszy zaś w 2016 i 2017 roku (ok. 2% gruntów ornych Polski). W czterech województwach: kujawsko-pomorskim, lubuskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim w latach 2006, 2008 oraz 2011 suszę odnotowano w 100% gmin. W 2006 i 2008 roku odnotowano ją na glebach wszystkich czterech kategorii. Najbardziej narażone na niedobór wody, powodujący obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych, w analizowanym okresie były zasiewy zbóż ozimych w województwach: wielkopolskim, kujawsko-pomorskim (w dziewięciu latach) oraz mazowieckim i łódzkim (w ośmiu latach). Znacznie rzadziej taki deficyt wody odnotowywano w województwach śląskim i świętokrzyskim, gdzie wystąpił odpowiednio w trzech i czterech latach. Najmniej narażonym na występowanie suszy w analizowanym okresie było województwo małopolskie, w którym susza wystąpiła tylko raz.

EN

The aim of the study was to analyze the occurrence of agricultural drought in winter cereal crops and to show areas with the highest drought in the years of 2006–2017, on the basis of data published by the Agricultural Drought Monitoring System run by the Institute of Soil Science and Plant Cultivation – State Research Institute in Puławy. In the analyzed years, no threat of the occurrence of agricultural drought in winter cereal crops in 2013 and 2014, was noted. In the years of drought occurrence, the highest drought was recorded in 2006 (42.3% of Poland’s arable land area), while the smallest in 2016 and 2017 (approx. 2% of Poland's arable land). In four voivodeships: Kujawsko-pomorskie, Lubuskie, Wielkopolskie and Zachodniopomorskie, 100% of the gminas saw droughts in 2006, 2008 and 2011. In 2006 and 2008, it was recorded for all four categories of soils. During the study period, winter cereal crops in Wielkopolskie, Kujawsko-pomorskie (in nine years), Mazowieckie and Łódzkie voivodeships (in eight years) were the most affected by water deficits causing yield decrease by at least 20% in relation to the yields obtained under the average long-term weather conditions. Much less frequently such a water deficit was recorded in the Śląskie and Świętokrzyskie voivodeships, where it occurred in three and four years, respectively. The least exposed to drought was the Małopolskie voivodeship, where this phenomenon occurred only once.

5

Zmienność czasowa i przestrzenna susz w regionie Pomorza i Kujaw w okresie wzmożonych potrzeb wodnych kukurydzy

Żarski J., Kuśmierek-Tomaszewska R., Dudek S.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2018

|

nr II/1

407--419

PL

Podstawowym celem pracy, wykonanej w ramach strategii badawczej dotyczącej aktualnie zachodzących zmian klimatu regionalnego Pomorza i Kujaw było zaprzeczenie hipotezie o zwiększającej się częstości i intensywności występowania susz w okresie wzmożonych potrzeb wodnych kukurydzy, obejmującym miesiące czerwiec i lipiec, w latach 1981-2010. Praca miała także na celu potwierdzenie istotnej zależności między wskaźnikami charakteryzującymi suszę meteorologiczną i rolniczą. Materiał do badań stanowiły dane z pięciu meteorologicznych punktów pomiarowych zlokalizowanych w regionie. Zastosowano metody statystyczne stosowane w opracowaniach klimatologicznych, między innymi metodę trendów z zastosowaniem równań regresji liniowej. Średnie wieloletnie 1981-2010 wysokości opadów w okresie wzmożonych potrzeb wodnych kukurydzy (VI-VII) w miejscowościach regionu Pomorza i Kujaw cechowała zmienność przestrzenna wynosząca 22,6%. Częstość występowania susz meteorologicznych w okresie czerwca i lipca wyniosła 26,7-33,3%. Nie stwierdzono istotnych zmian częstości i intensywności występowania tych susz wraz upływem lat od 1981 do 2010. Produkcja kukurydzy w regionie Pomorza i Kujaw jest prowadzona w warunkach częstego występowania niedoborów opadów atmosferycznych w okresie wzmożonych potrzeb wodnych, które maksymalnie wynoszą od -91 do -124 mm, w zależności od miejscowości. Niedobory te nie wykazały istotnych, ukierunkowanych zmian w latach 1981-2010.

EN

The objective of the work, carried out as part of research programme on current change of the regional climate, was to confirm the hypothesis about the increasing frequency and intensity of droughts occurring during the high water needs of corn, during the period of June and July, in the region of Pomorze and Kujawy in the years 1981-2010. Furthermore, the aim was to confirm a significant relationship between indicators characterizing meteorological and agricultural droughts. Material for the research was data from five meteorological measuring points located in the region. Statistical methods used in climatological studies were applied, particularly the method of trends. The average multi-annual totals (1981-2010) of rainfall in the period of high water needs of corn (June-July) in the region of the Pomorze and Kujawy were characterized by spatial variability amounts to 22.6%. The frequency of meteorological drought in June through July is 26.7-33.3%. In the analyzed period there were no significant changes in the frequency and intensity of these droughts with the passage of years. Rainfall shortages in corn production extend to maximum of - 91 to - 124 mm, depended on the locality. The shortages did not show any significant changes in the years of the study.

6

Sytuacja ekonomiczna gospodarstw rolnych specjalizujących się w uprawach polowych szczególnie zagrożonych suszą rolniczą w województwie wielkopolskim w latach 2006–2013

Zieliński M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2015

|

T. 15, z. 4

83--92

PL

Celem badań była ocena funkcjonowania dwóch grup gospodarstw specjalizujących się w uprawach polowych w województwie wielkopolskim, które prowadziły nieprzerwanie rachunkowość dla Polskiego FADN w latach 2006–2013. Pierwszą grupę stanowiły 22 gospodarstwa, które w analizowanym okresie znajdowały się w gminach szczególnie zagrożonych suszą rolniczą, natomiast drugą 176 gospodarstw w pozostałych gminach. Analizie porównawczej poddano ich potencjał produkcyjny, organizację i strukturę produkcji, efektywność ekonomiczną oraz możliwości inwestycyjne. Stwierdzono, że gospodarstwa, które znajdowały się w gminach szczególnie zagrożonych występowaniem suszy rolniczej charakteryzowały się, w porównaniu z gospodarstwami pozostałymi, większymi nakładami pracy na 1 ha użytków rolnych (UR), miały mniejszy obszar UR, słabsze techniczne uzbrojenie pracy oraz gorszą sytuację ekonomiczną.

EN

The aim of this paper was to assess functioning of two groups of field farms from Wielkopolskie Province that conducted accountancy for Polish FADN in 2006–2013. The first group included 22 farms from communes particularly threatened by agricultural drought while the second group included 176 field farms from other communes. It was found that field farms threatened by agricultural drought were characterized by a greater labour input per 1 ha of used agriculture area (UAA), had smaller area of UAA and showed worse economic situation.

7

Monitoring of agricultural drought in Poland using data derived from environmental satellite images

Dąbrowska-Zielińska K., Ciołkosz A., Malińska A., Bartold M.

Geoinformation Issues

|

2011

|

Vol. 3, no. 1(3)

87-97

EN

In Poland one can observe a lack of sufficient amount of rainfall during plant growth season. This results in the occurrence of agricultural drought and the consequent drop in crop yields. For the early detection of drought, satellite images taken by environmental and meteorological satellites have been used. On the basis of these images various plant indices like NDVI, VCI and TCI have been determined. Analysis of changes in these indices allows preparation of maps showing the emergence and extent of drought. These vegetation indices were also used in the model of cereal yield forecast. Comparison of the results provided by the model show a high conformity with the results published by the Polish Central Statistical Office. Elaborated model estimating crop yield reduction due to drought, based on satellite-derived data allows venture of measures to mitigate results of drought and prevent the lowering yields by artificial irrigation.

PL

W Polsce obserwuje się brak dostatecznej ilości opadów w okresie wzrostu roślin. Prowadzi to do wystąpienia suszy rolniczej i w konsekwencji spadku plonów. Do wczesnego wykrywania suszy zostały wykorzystane zdjęcia satelitarne wykonane przez satelity środowiskowe i meteorologiczne. Na podstawie tych zdjęć określono różne wskaźniki roślinne, takie jak NDVI, VCI i TCI, charakteryzujące kondycję i wigor roślin. Analiza zmian tych wskaźników pozwala na wnioskowanie o wystąpieniu zjawiska suszy, jej zasięgu oraz natężenia. Wskaźniki wegetacyjne zostały również wykorzystane w modelu prognozy plonów zbóż. Wyniki modelowania wykazują dużą zgodność z wynikami opublikowanymi przez GUS. Opracowany model szacowania redukcji plonów upraw z powodu suszy dostarcza informacji umożliwiających przedsięwzięcie działań na rzecz łagodzenia skutków suszy i zapobieżeniu redukcji plonów poprzez np. sztuczne nawadnianie.

8

Zastosowanie zdjęć satelitarnych do monitorowania suszy w Polsce

Dąbrowska-Zielińska K., Ciołkosz A.

Przegląd Geofizyczny

|

2007

|

Z. 3-4

161-178

PL

Do określenia wskaźników opisujących stan rozwoju roślin zostały wykorzystane dane pozyskiwane za pomocą satelitów serii NOAA. Jednym z najbardziej popularnych wskaźników jest tzw. Znormalizowany Wskaźnik Roślinny NDVI oparty na wielkości odbicia promieniowania w podczerwonym i czerwonym zakresie widma. Wskaźnik ten jest stosowany do wykrywania roślinności odwzorowanej na zdjęciach i oceny jej stanu. W przypadku wielu innych wskaźników uwzględnia się także wpływ gleby i atmosfery na wielkość promieniowania odbitego od roślinności i docierającego do sensora satelity. Instytut Geodezji i Kartografii wykorzystuje odbierane zdjęcia z satelitów NOAA do wykrywania i monitorowania suszy roślinnej na obszarze całego kraju. W Instytucie opracowano specjalny system, do którego wprowadza się dane o znormalizowanym wskaźniku zieleni (NDVI), radiacyjnej temperaturze powierzchni roślin (Ts), Wskaźniku Kondycji Roślin (TCI), Wskaźniku Termicznej Kondycji Roślin (VCI) oraz parametry meteorologiczne obliczane dla każdego tygodnia lub dekady w całym okresie wegetacyjnym. System przetwarza te dane i przedstawia wyniki w postaci map tematycznych o różnej rozdzielczości przestrzennej. Na podstawie wielkości wskaźnika TCI, różniącego się znacznie w zależności od okresu wzrostu roślin i roku, autorzy wnioskują o występowaniu suszy rolniczej i jej rozwoju na terenie całego kraju. Wyniki określenia występowania suszy rolniczej są porównywane z wielkością plonów zbóż podawanych przez Główny Urząd Statystyczny. Jak wynika z dotychczasowych prac, istnieje silna korelacja między wielkością wskaźnika TCI a plonem głównych upraw zbożowych w Polsce. Oznacza to że Wskaźnik Temperaturowej Kondycji Roślin TCI jest dobrym identyfikatorem występowania suszy rolniczej.

EN

Images acquired by NOAA satellites have been used to calculate various indices describing conditions of vegetation growth. One of the most popular is Normalized Vegetation Index (NDVI) applied for vegetation surface. Some other indices take under consideration also the influence of soil and atmosphere on the spectral response of vegetation reaching satellite sensor. In the Institute of Geodesy and Cartography in Warsaw the NOAA satellite images of Poland have been used to detect and monitor of drought. A special system has been set up based on Normalized Vegetation Index, surface temperature (Ts), two additional indices - Vegetation Condition Index (VCI) and Temperature Vegetation Index (VCI) calculated for each week and decade for the whole growing period and meteorological parameters. System processes all the data and presents the results in the form of maps with different spatial resolution. The values of TCI differs for various stage of growing season and years. On the basis of this index the authors derived information on occurrence the agricultural drought in the country. The findings are compared with the yield of cereals provided by the Central Statistical Office. There is a good correlation between the value of the TCI and the yield of main cereals. It means the TCI may be a good index for prediction of drought.