Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: struktura sejsmiczna

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Budowa geologiczna głębokiego podłoża platformy paleozoicznej południowo-zachodniej Polski w świetle wyników eksperymentu sejsmicznego Polonaise’97

Mazur S., Jarosiński M.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

2006

T. 188

203--222

Profile sejsmiczne eksperymentu POLONAISE’97 dokumentują budowę wgłębną strefy szwu transeuropejskiego (TESZ), który stanowi szeroką strefę akrecji terranów na pograniczu proterozoicznej litosfery kratonu wschodnioeuropejskiego oraz młodszej, paleozoicznej litosfery zachodniej Europy. Uzyskane rezultaty sondowań sejsmicznych, w połączeniu z danymi pól potencjalnych i modelami termicznymi, pozwalają na wydzielenie 5 typów litosfery: (1) typ LEEC — litosfera kratonu wschodnioeuropejskiego, (2) typ LTTZ — bloki litosfery przylegające bezpośrednio do kratonu wschodnioeuropejskiego i sięgające po południowo-zachodnią granicę wału śródpolskiego, (3) typ LTES — skorupa szwu transeuropejskiego pomiędzy LTTZ a strefą tektoniczną Dolska, (4) typ LPP — fragment litosfery pomiędzy strefą Dolska a uskokiem środkowej Odry, (5) typ LVP występujący na południe od strefy uskokowej środkowej Odry. Dwa pierwsze typy litosfery (LEEC i LTTZ) są genetycznie związane z Baltiką. Litosfera typu LTES i LPP stanowi osobny blok podłoża, który wywodzi się z Awalonii lub ze spokrewnionego z nią terranu przyłączonego do brzegu Baltiki we wczesnym paleozoiku. Jej struktura sejsmiczna jest prawdopodobnie wypadkową szeregu hipotetycznych czynników, takich jak m.in. wczesnopaleozoiczne podklejanie dolnej skorupy przez magmy wytapiane z subdukowanej płyty oceanu Tornquista, kolizja kaledońska czy wieloetapowe przemieszczenia przesuwcze. Litosfera LPP została również przebudowana w efekcie głęboko zakorzenionej tektoniki waryscyjskiej. Litosfera typu LVP należy do orogenu waryscyjskiego i stanowi fragment Armoryki. Granice pomiędzy blokami litosfery najwyższej rangi, takimi jak Baltika, Awalonia i Armoryka, zaznaczają się subtelnie w obrazie sejsmicznym. Większe kontrasty w strukturze sejsmicznej mogą występować w obrębie jednorodnych genetycznie fragmentów litosfery, rozczłonkowanych przez główne strefy dyslokacyjne.

Seismic profiles of the POLONAISE'97 experiment provide evidence for the deep basement structure of the TESZ area representing a broad and complex zone of terrane accretion which separates the old Proterozoic lithosphere of the East European Craton (EEC) from the younger Palaeozoic lithosphere of western Europe. The obtained results combined with potential field data allows the differentiation of 5 varieties of lithosphere: (1) LEEC variety -a lithosphere of the East European Craton, (2) L TTZ variety -lithospheric blocks adjacent to the EEC and extending to the south-western margin of the Mid-Polish Swell belonging to the Teisseyre-Tornquist Zone (TTZ), (3) LTES variety - a lithosphere of the Trans European Suture Zone (TESZ) between the L TTZ and the Dolsk Fault Zone, (4) LPP variety- a segment of the lithosphere be-tween the Dolsk Fault Zone and the Middle Odra Fault Zone, (5) L VP variety occurring to the south-west of the Middle Odra Fault Zone belonging to the typical Variscan platform. The two types LEEC and LTTZ are genetically linked to Baltica, while LTES and LPP represent a lithosphere of Avalonia. A lithosphere of the Palaeozoic Platform (LTES), embraced between the Variscan orogen and the EEC, represents a separate basement błock derived from Avalonia or an Avalonia-related terrane accreted to the Baltica margin during the Early Palaeozoic. The three-layer seismic structure of a crust in that area is probably produced by a number of superimposed effects like under platting by magmas melted off from a subducted plate of the Tornquist ocean. The results of the POLONAISE'97 experiment verify the role of the Dolsk Fault Zone as the northeastern boundary of the area affected by a thick-skinned Variscan tectonics. The Variscan-related modification of a seismic structure has its effect not only on a lithosphere of the Bohemian Massif, usually correlated with the Arrnorica terrane assemblage, but also on a fragment of the Palaeozoic platform of southwestern Poland located between the Dolsk Fault Zone and Middle Odra Fault Zone.

Jednowymiarowe modelowania reologii litosfery - wprowadzenie do metody

Jarosiński M., Poprawa P., Dąbrowski M.

Przegląd Geologiczny

2002

Vol. 50, nr 10/1

879-892

Zaprezentowano metodę modelowania jednowymiarowych profili reologicznych litosfery. Wykresy reologiczne, zwane również obwiedniami wytrzymałościowymi, przedstawiają wielkość maksymalnych naprężeń dyferencjalnych w funkcji głębokości. W modelach reologicznych uwzględnia się trzy typy deformacji: sprężystą (opisaną prawem Hooka), kruchą (opisaną kryterium Coulomba-Naviera) oraz deformację podatną (najczęściej pełźnięcie mikrodyslokacyjne, opisane równaniem potęgowym). Główne warunki brzegowe stanowią, oddziaływanie stałej siły poziomej (dla modeli dynamicznych) lub występowanie stałego tempo deformacji poziomej (dla modeli kinematycznych). Podstawowymi danymi do modelu reologicznego są struktura petrologiczna oraz profil termiczny litosfery. Struktura petrologiczna jest interpretowana z profilowań sejsmicznych i eksperymentów sejsmologicznych. Wyniki badań petrofizycznych pozwalają na przypisanie, poszczególnym domenom struktury prędkościowej, przybliżonego składu petrograficznego. Profil termiczny litosfery określany jest na podstawie modelu gęstości powierzchniowego strumienia cieplnego oraz założonego rozprzestrzenienia produkcji ciepła radiogenicznego. Istotną rolę w modelu reologicznym odgrywa również sposób odkształcania litosfery, który określany jest poprzez tempo deformacji i towarzyszący jej reżim tektoniczny. Powszechnie obserwowanym efektem modelowań reologii litosfery kontynentalnej jest jej mechaniczne rozwarstwienie, będące skutkiem odmiennej reakcji podstawowych składników mineralnych poszczególnych warstw na wzrost temperatury i ciśnienia wraz z głębokością. Generalnie przyjmuje się, że reologia uwarunkowana jest przez najsłabszy spośród składników skałotwórczych, którymi są: w przypadku górnej warstwy skorupy ziemskiej - kwarc, dolnej skorupy - plagioklaz, natomiast górnego płaszcza - oliwin. Wyniki modelowania obarczone są szeregiem błędów, wynikających zarówno z uproszczonej procedury modelowania, niedokładności danych wejściowych jak również z algorytmów obliczeniowych, nie oddających pełnej złożoności procesów naturalnych. Mimo tych problemów, profile reologiczne litosfery są niezbędnym elementem rekonstrukcji geodynamiki dużej skali.