Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Formy spoiste - przyszłość zakorzeniona w przeszłości

Kozaczko Mieczysław

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 10

103--118

PL

Artykuł omawia badania realizowane od 2019 roku przez Koło Naukowe Historii Architektury i Urbanistyki. Dotyczyły one analizy formy, dokonywanej z tzw. krytycznego dystansu percepcji. Założenia metody wynikają z ewolucjonizmu estetycznego. Oto one, w hasłowym skrócie: Egzystencjalne wyzwania dnia codziennego, powtarzające się przez tysiące pokoleń homo sapiens doskonaliły ludzkie oko. Nasi odlegli w czasie przodkowie, napotykając nieznaną formę-postać, zwłaszcza żywą, musieli natychmiast odgadnąć potencjalny skutek spotkania z nią, wykryć bezpośrednie zagrożenia. W tych częstych, krytycznych dla przetrwania sytuacjach kluczowe było odczytanie zarówno potencji, jak i intencji napotkanego osobnika: oszacowanie tak cech anatomicznych i siły, jak i jego „nastroju” - gotowości do podjęcia działań wrogich lub przyjaznych. Ta odruchowa ocena musi być dokonywana w porę, z takiego dystansu, który pozwalałby jeszcze na ucieczkę, gdyby zamiary osobnika okazały się nieprzyjazne, a on sam dysponował przy tym niezbędną do ich realizacji siłą. Etologia określa ten krytyczny dystans mianem szczątkowej odległości ucieczki. To do niego dopasowała się w toku ewolucji anatomia ludzkiego oka, formując nasze pole widzenia jako system stref. Każda z nich jednocześnie wyodrębnia odpowiednie fragmenty obserwowanej formy, automatycznie łączone przez interpretujący mózg w znaczącą całość. Ten atawistyczny mechanizm rozkładu formy na siatkówce oka jest fundamentem percepcji, podstawą estetyki uniwersalnej. Teza badawcza: Wielka Teoria Estetyczna starożytnej Grecji usankcjonowała powyższy mechanizm implicite w formach harmonijnych. Składają się one z takich części, które - analizowane z dystansu krytycznego - czytelnie zapełniają poszczególne strefy pola widzenia, nie wywołując niepokoju. Są to formy „dobre”: bezpieczne, wzmacniające poczucie harmonii bytu: potwierdzające przeczucie piękna, które już „tkwi w oku patrzącego”. To nakładanie się obrazu właśnie widzianego na obraz oczekiwany (w przygotowanych nań strefach oka) wywołuje rezonans estetyczny - odczucie piękna, scalenia, jedni. Dowód na prawdziwość stawianej tezy nie został tu wyprowadzony ze sposobu, w jaki obraz z zewnątrz powstaje w oku, rzutowany i skupiany na jego siatkówce. Dowód wynika z analizy procesu odwrotnego: procesu „rzutowania od oka na zewnątrz”, więc sposobu, w jaki piękno formy, tkwiące pod powiekami artysty podlega projekcji - uzewnętrznieniu, materializując się w inkarnacjach plastycznych, czy architektonicznych. Prezentowany materiał znajduje się w archiwum Sekcji.

EN

The article discusses research carried out since 2019 by the Scientific Club [PHI], WAPP. It concernes the analysis of form, made from the so-called critical perception distance. The assumptions of the method result from aesthetic evolutionism. Here they are, in short: The existential challenges of everyday life, repeated for thousands of generations of homo sapiens, perfected the human eye. Our ancestors distant in time, faced with an unknown form, especially a living form, had to immediately detect threats resulting from the meeting. In these frequent, critical for the survival situations, it was crucial to read both the potency and the intentions of the form met: assess both anatomical features and strength, and his "mood" - readiness to take hostile or friendly actions. This assessment must be made in time, from such a distance that would still allow escape if the intentions of the individual turn out to be hostile, and he himself has the necessary strength to implement them. Ethology refers to this critical distance as the residual distance of escape. In the course of evolution anatomy of the human eye has adapted to this distance, forming our field of view as a system of zones. Each of them simultaneously extracts appropriate fragments of the observed form, automatically combined by the interpreting brain into a meaningful whole. This atavistic mechanism of the decomposition of the form on the retina of the eye is the foundation of perception, the basis of universal aesthetics. Thesis of the research: The Great Aesthetic Theory sanctioned the above mechanism implicitly in harmonious forms. They consist of parts which - when analyzed from a critical distance - clearly fill individual zones of the field of view without causing anxiety. These are "good" forms: safe, strengthening the sense of harmony of being: confirming the sense of beauty that is already "in the eye of the beholder". This overlapping of the image just seen with the expected image (in the eye zones prepared for it) causes an aesthetic resonance - a feeling of beauty. The evidence for the truth of the thesis put forward here has not been derived from the way in which the external image is created in the eye, projected and focused on its retina. The proof results from the analysis of the reverse process: the process of "projection from the eye outwards", thus the way in which the beauty of the form hidden under the artist's eyelids is projected - externalized, materializing in artistic or architectural incarnations. The presented material is in the archives of the Club [PHI].

2

Compositional zones of architectural form. Works of the Science Club [phi]

Kozaczko Mieczysław, Anioł Weronika, Loos Ewa, Maćkowska Natalia, Szadkowska Paulina, Tomczak Eliza, Wabińska Marcjanna, Wlazły Agnieszka, Wodras Weronika

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2021

|

Z. 7

197--224

EN

Evolution has adjusted the structure of the eye to the needs of life, resulting in a zonal structure of the field of view. The zones are independent channels of information. The forms seen are automatically separated on the retina of the eye. Classic architectural forms harmonize with the natural zones of the retina: the details of these forms precisely fill the zones, resonating with the preapprehension of an ideal form. The effect of overlapping the details of the seen form on the visual field zones evokes aesthetic feelings. All definitions of architectural structure are fuzzy: it is difficult to formulate them without using terms such as “part of a larger whole”. Each definition of an architectural detail must connect it with the entire building. The key to the concept of “detail” is therefore measure, the ratio of parts to the whole. The shape of the harp and the measurable string lengths produce sounds in harmony with the melody of the soul. Does architecture – a specific instrument for triggering aesthetic emotions – also have “measurable string lengths”? Or maybe a detail of the building is a single string, the sound of which tunes the harmony of the entire architectural body? We won’t know until we don’t delve into the past by examining how the measurable properties of space evoke immeasurable emotions in us.

PL

Ewolucja dostosowała budowę oka do życiowych potrzeb. Efektem tej adaptacji jest strefowa struktura pola widzenia. Strefy są niezależnymi kanałami informacji. Obserwowane formy są już na siatkówce oka automatycznie, w procesach podświadomych, rozkładane na części. Harmonia muzyczna wyłania się z akustycznego chaosu dzięki współbrzmiącym ze sobą wysokościom dźwięków. W podobny sposób z chaosu wizualnego wyłania się forma architektoniczna. Harmonia wizualna polega na odpowiednich wielkościach części zestrojonych ze sobą. O tej harmonii informują nas wprost naturalne strefy siatkówki oka. Mieszczą one w sobie miarę wizualnego konsonansu. W akcie percepcji strefy siatkówki wypełniają się przez odpowiadające im części harmonijnej formy, rezonując z wbudowaną w oko miarą harmonii. Artykuł przedstawia prace Koła Naukowego [phi] dotyczące strefowej analizy kompozycji obiektów architektonicznych.

3

Detal - kompozycyjny imperatyw

Kozaczko M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 5-A/2

309--314

PL

Ewolucja dopasowała konstrukcję oka do życiowych potrzeb, owocując strefową konstrukcją pola widzenia. Strefy stanowią niezależne kanały informacji. Widziane formy są automatycznie rozkładane na części na siatkówce oka. Formy klasyczne harmonizują z naturalnymi strefami siatkówki: detale tych form precyzyjnie wypełniają strefy, rezonując z posiadanym wyobrażeniem formy idealnej. Efekt nakładania się detali widzianej formy na strefy pola widzenia budzi odczucia estetyczne.

EN

Zonal structure of the field of view is a product of evolution. Such zones are independent channels of information. Seen form is automatically divided into parts on the retina. Parts of classical composition are mirrored zones of the retina. The difference between parts of the form composition and zones of the retina is a cause of aesthetic emotions.