Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Aromatic steroids as a tool in geochemical interpretation

Matyasik I., Bieleń W.

Nafta-Gaz

|

2015

|

R. 71, nr 6

376--383

EN

The article describes the use of monoaromatic (MAS) and triaromatic (TAS) steroids in geochemical interpretation. So far for correlation purposes in crude oil–oil systems and crude oil–source rock, among others, biomarkers from the hopanes and steranes group or phenantrene compounds were used. Steroids can be used with equally good results as indicators of environmental sedimentation of organic matter, or a degree of thermal maturity of source rock. Steroids also find use as a carrier of information about: the genesis of organic matter (marine or non-marine) and immersion of carbonates in sediment or salinity of a sedimentary environment. The article presents the composition of triaromatic and monoaromatic steroids in samples of potential source rocks represented by: Menilite Beds of the Skole Unit, Main Dolomite of the Polish Lowland, Peribaltic Syneclise Silurian and Central Atlantic Margin (CAM).

PL

Niniejszy artykuł opisuje zastosowanie monoaromatycznych (MAS) i triaromatycznych (TAS) steroidów w interpretacji geochemicznej. Dotychczas w celach korelacyjnych w układach: ropa naftowa–ropa naftowa i ropa naftowa–skała macierzysta wykorzystywano m.in. biomarkery z grupy hopanów i steranów czy związki fenantrenowe. Steroidy mogą być stosowane z równie dobrym skutkiem, jako wskaźniki środowiska sedymentacji materii organicznej, czy stopnia dojrzałości termicznej skały macierzystej. Steroidy znajdują także zastosowanie, jako nośnik informacji o: pochodzeniu materii organicznej (morskie lub niemorskie) oraz udziale węglanów w osadzie lub stopniu zasolenia środowiska sedymentacji. W artykule przedstawiono skład triaromatycznych i monoaromatycznych steroidów w próbkach potencjalnych skał macierzystych reprezentujących: warstwy menilitowe jednostki skolskiej, dolomit główny Niżu Polskiego, sylur Syneklizy Perybałtyckiej oraz z wierceń w dnie oceanicznym w rejonie afrykańskiego szwu kontynentalnego.

2

Potencjał węglowodorowy węgli Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Semyrka G.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 429

173-182

PL

Górnośląskie Zagłębie Węglowe tworzy nieckę o trójkątnym zarysie, wypełnioną węglonośnymi utworami karbonu górnego. Jest to zagłębie typu orogenicznego, uformowane w zapadlisku przedgórskim. W Zagłębiu występują dwa typy genetyczne węgla, odzwierciedlające pierwotny materiał roślinny oraz wpływ redukcyjnych lub utleniających warunków środowiska sedymentacji: węgle humusowe i węgle sapropelowe. Ilościowy stosunek mas cząsteczek nieparzystych do parzystych w łańcuchu molekularnym n-alkanów (wskaźnik CPI) oraz stosunek izoprenoidów pristanu do fitanu (Pr/Ph) są parametrami stosowanymi do różnicowania środowisk utleniających i beztlenowych. Na podstawie uzyskanych wskaźników analitycznych dokonano kompleksowej oceny jakości węgli w zakresie ich typu genetycznego, chemizmu środowiska sedymentacji oraz stopnia przeobrażenia termicznego. W ocenie stopnia dojrzałości badanych typów węgla najbardziej wiarygodne wydają się być pomiary refleksyjności witrynitu R(o). Wartości refleksyjności R(o) określone dla węgli sapropelowych wskazują, że znalazły się one w stadium katagenezy w stopniu przeobrażenia odpowiadającym fazie okna ropnego, natomiast węgle humusowe osiągnęły stopień dojrzałości odpowiadający zaawansowanym przemianom katagenetycznym. Analizę generowania węglowodorów oparto na założeniach modelu wolumetrycznego, podstawą którego są parametry geochemiczne uzyskane z pirolizy metodą Rock-Eval w zakresie zawartości węgla organicznego TOC (% wag.) i wskaźnika wodorowego HI (mg HC/g TOC) w odniesieniu do gęstości skały p (g . cm-3) dla dowolnych typów kerogenu.

EN

The Upper Silesian Coal Basin represents a triangular trough filled with Upper Carboniferous coal-bearing strata. This is an orogenic basin developed in a foredeep. As regards origin, two coal types occur in the Upper Silesian Coal Basin: humic coals and sapropelic coals. The types reflect primary plant material and the influence of reducing or oxidating conditions in the depositional environment. The CPI indicator, representing the mass ratio of odd to even molecules in the molecular chain of the n-alkanes, and the pristane/phytane ratio are the parameters used to differentiate oxidizing and oxygen-free environments. A complex evaluation of the coal quality was carried out on the basis of the obtained analytical indicators: their genetic types, thermal transformation degree and depositional environment chemistry were determined. For evaluation of the maturation degree of these coals, vitrinite reflectance (Ro) measurements seem to be most reliable. Ro values determined for the sapropelic coals indicate that they reached the stage of catagensis and their transformation degree corresponds with the oil window. On the other hand, the maturation degree of the humic coals corresponds with advanced catagenetic alteration. The hydrocarbon generation analysis has been based on the assumptions of a volumetric model, using geochemical data derived from the Rock-Eval pyrolysis, including organic carbon content TOC (wt.%) and hydrogen index HI (mg HC/g TOC) as related to the rock formation density p (g . cm-3 ) for any kerogen types.

3

Określanie stopnia dojrzałości termicznej skały macierzystej na podstawie wielokierunkowych badań geochemii organicznej

Matyasik I., Słoczyński T., Steczko A.

Prace Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa

|

2002

|

nr 116 wyd. konferencyjne

73--76

PL

Stopień dojrzałości termicznej skał macierzystych jest jednym z podstawowych parametrów uwzględnianych w modelowaniu procesów generowania i ekspulsji węglowodorów, zatem prawidłowość jego oceny ma zasadniczy wpływ na miarodajność wyników modelowania. Wartość tego parametru można określać w sposób bezpośredni za pomocą badań geochemicznych, określających stopień ewolucji termicznej kerogenu, albo w sposób pośredni za pomocą badań geochemicznych bituminów będących produktem przeobrażeń termicznych substancji organicznej. W prospekcji złóż węglowodorów do określenia stopnia przeobrażeń termicznych skał macierzystych najczęściej wykorzystuje się: Tmax - otrzymywane w wyniku analizy pirolitycznej Rock-Eval, R0 - wartość refleksyjności witrynitu określona na podstawie badań mikroskopowych oraz różne wskaźniki geochemiczne obliczane na podstawie rozkładu biomarkerów frakcji nasyconej i aromatycznej bituminów (analiza GC i GC-MS). Dobór odpowiednich wskaźników, za pomocą których określa się stopień zaawansowania ewolucji termicznej substancji organicznej uzależniony jest od jakości i rodzaju badanych próbek. Niniejsza praca ma na celu zobrazowanie wzajemnej korelacji poszczególnych wskaźników oraz określenie ich przydatności w szacowaniu stopnia przeobrażeń termicznych w zależności od typu badanych próbek.

EN

The amount and composition of hydrocarbons generated from kerogen change progressively with increasing maturity. The maturity of organic material present in a source rock can be established by direct (Rock - Eval analysis, vitrinite reflectance) and indirect (GC-MS analysis of biomarkers) methods. To evaluate the level of maturity organic matter it is advisable to use all of molecular, optical and pyrolytic parameters. The aim of this paper is to correlate individual indicators of maturity and to quality their usefulness.