Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ czasu eksploatacji systemu elektroenergetycznego statku powietrznego na jakość energii w stanach nieustalonych

Michalak Sławomir, Tokarski Tomasz

Journal of KONBiN

|

2024

|

Vol. 54, iss. 1

47--63

PL

W pracy omówiono znaczenie parametrów energii elektrycznej w stanach nieustalonych dla oceny zdolności sieci elektroenergetycznej statku powietrznego do samoregulacji. Wykazano, iż na jakość energii elektrycznej systemu elektroenergetycznego statku powietrznego wpływa czas jego eksploatacji. Zmiany starzeniowe wynikające z długotrwałej eksploatacji systemu elektroenergetycznego powodują pogorszenie parametrów energii elektrycznej, a to wpływa bezpośrednio na zdatność do lotów oraz bezpieczeństwo latania. Zachowanie normatywnych parametrów energii w stanach nieustalonych jest bardzo istotne dla zapewnienia prawidłowej eksploatacji statku powietrznego. W artykule opisano metodę pomiarów jakości energii elektrycznej w stanach nieustalonych, a na przykładzie systemu elektroenergetycznego prądu stałego samolotu Su-22 przedstawiono istotę diagnostyki jego sieci w stanach nieustalonych. Zaprezentowano również przykładowe wyniki badań, przeprowadzonych przez autorów, dotyczących zmian parametrów energii elektrycznej w stanach nieustalonych samolotu Su-22, uzyskane w czasie jego wieloletniej eksploatacji.

EN

The paper presents the importance of electricity parameters in transient states for assessing the ability of an aircraft's power grid to self-regulate. It has been shown that the quality of electrical energy of an aircraft's power system is influenced by its operating time. Aging changes resulting from long-term operation of the power system cause deterioration of electrical energy parameters, which directly affects airworthiness and flying safety. Maintaining standard energy parameters in transient states is very important to ensure proper operation of the aircraft. The article describes the method of measuring the quality of electricity in transient states, and using the example of the DC power system of the Su 22 aircraft, the essence of its network diagnostics in transient states is presented. Also presented are sample results of research conducted by the authors regarding changes in electrical energy parameters in transient states of the Su 22 aircraft, obtained during its many years of operation.

2

Rozwój pokładowych systemów elektroenergetycznych i koncepcja samolotu bardziej elektrycznego

Szelmanowski Andrzej, Gębura Andrzej, Golański Piotr, Michalczewski Mirosław

Journal of KONBiN

|

2024

|

Vol. 54, iss. 2

115--134

PL

W artykule dokonano przeglądu głównych etapów rozwoju systemów elektroenergetycznych statków powietrznych. Przedstawiono podstawowe cechy węzła elektroenergetycznego dla śmigłowca bojowego Mi-24, samolotu wielozadaniowego F-22 oraz samolotu pasażerskiego Boeing B-787. Przedstawiono wyniki analizy metod zarządzania rozdziałem energii elektrycznej zarówno na samolotach konwencjonalnych, jak również na najnowocześniejszych obecnie konstrukcjach lotniczych (A-380, B-787). Zaprezentowano podstawowe struktury pokładowej sieci elektroenergetycznej statku powietrznego z podziałem na trzy okresy: okres do lat 60. (z dominacją sieci prądu stałego o napięciu 28,5 V), okres do 2000 r. (z dominacją trójfazowej sieci prądu przemiennego o napięciu 3 x 115 V / 200 V, 400 Hz) oraz okres najnowszy, po roku 2000 (z dominacją sieci prądu stałego o napięciu 270 V, uzyskiwanym z przetwarzania za pomocą bloku transformatorowo-prostowniczego napięcia z trójfazowej prądnicy prądu przemiennego 3 x 115 V / 200 V, 400 Hz). Jako główny kierunek obecnie prowadzonych prac konstrukcyjnych przedstawiono koncepcję samolotu bardziej elektrycznego MEA (ang. More Electric Aircraft).

EN

The article reviews the main stages of development of aircraft power systems. The basic features of the power node for the Mi-24 combat helicopter, a multi-tasking aircraft, are presented F-22 and the Boeing B-787 passenger airplane. The results of the analysis of methods for managing the distribution of electricity on both conventional aircraft and the most modern aircraft structures (A-380, B-787) are presented. The basic structures of the aircraft's on-board power network are presented, divided into three periods: the period until the 1960s (with the dominance of the direct current network with a voltage of 28.5 V), the period until 2000 (with the dominance of the three-phase alternating current network with a voltage of 3 x 115 V / 200 V, 400 Hz) and the most recent period, after 2000 (dominated by a 270 V direct current network, obtained by converting the voltage from a three-phase alternating current generator 3x 115 V / 200 V, 400 Hz using a transformerrectifier block). The concept of a more electric aircraft was presented as the main direction of current construction works for MEA concept (More Electric Aircraft).

3

Przegląd ekologicznych militarnych i cywilnych systemów zasilania

Michalak Sławomir, Kowalczyk Henryk, Gębura Andrzej, Tokarski Tomasz

Journal of KONBiN

|

2024

|

Vol. 54, iss. 1

33--46

PL

Pozyskiwanie energii elektrycznej jest istotnym wyzwaniem XXI wieku. Na świecie w elektroenergetycznych projektach cywilnych coraz silniej dominują tendencje proekologiczne: energia wiatru, promieniowania słonecznego i energia elektryczna z tzw. baterii wodorowych i ich mutacji. W zastosowaniach wojskowych wykorzystanie tego typu źródeł również jest korzystne, gdyż znacznie poprawia możliwości maskowania, m.in. umożliwia zmniejszenie poświaty termicznej i natężenia hałasu. Autorzy artykułu opracowali przegląd ekologicznych systemów zasilania oraz przedstawili aktualny stan wdrożeń.

EN

Obtaining electrical energy is a substantial challenge for the 21st century. The world is increasingly dominated by pro-ecological tendencies: wind energy, solar radiation and electric energy from the so-called hydrogen batteries and their mutations. In military applications, using these source types is also beneficial since it substantially improves camouflage possibilities, e.g., it enables the reduction of the thermal afterglow and noise intensity. The manuscript’s authors developed the overview of pro-ecological power systems and presented the current state of implementations.

4

Związki między niezawodnością i bezpieczeństwem lotów

Kaleta Ryszard, Żurek Józef

Journal of KONBiN

|

2023

|

Vol. 53, iss. 4

27--42

PL

Artykuł prezentuje wybrane z dorobku naukowego Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych metody oceny niezawodności i bezpieczeństwa techniki lotniczej. Badanie niezawodności i bezpieczeństwa zostało poprzedzone wdrożeniem własnego systemu informatycznego do wspomagania procesu eksploatacji, zawierającego moduły: ewidencji, banku danych i przetwarzania informacji eksploatacyjnych. System przetwarzania był wzbogacany opracowanymi modelami oraz algorytmami oceny. Ocena niezawodności i bezpieczeństwa wojskowych statków powietrznych odbywa się poprzez ewidencję uszkodzeń odpowiednio poklasyfikowanych ze względu na przyczyny i skutki, które umożliwiają wyznaczanie pewnych wskaźników i ich korelacje z incydentami oraz wypadkami lotniczymi. Istotnymi wskaźnikami oceny są parametr strumienia uszkodzeń, uszkadzalność, prawdopodobieństwo poprawnego wykonania operacji lotniczej z uszkodzeniem i bez uszkodzenia statku powietrznego. Uwzględnia się sprzyjające warunki lotu i występujące zakłócenia. Ocena korelacji między częstością uszkodzeń a prawdopodobieństwem pomyślnej operacji lotniczej pozwala ocenić związki między uszkadzalnością i bezpieczeństwem lotów.

EN

This paper presents methods of dependability assessment and safety of aeronautical engineering selected from scientific achievements of the Air Force Institute of Technology. Studying dependability and safety was preceded by the implementation of the computer system used for the support of the operational process and consisting of the following modules: recording, database and module for processing of operational information. The processing system was provided with the developed models and assessment algorithms. The dependability and safety of military aircraft are assessed by registering defects appropriately classified into causes and effects that determine certain factors and their correlation with aircraft incidents and accidents. A significant assessment factor is a failure flux parameter, damageability, and probability of performing an aircraft operation with or without failure to the aircraft. Favourable flight conditions and the occurring disruptions are taken into consideration. Correlation assessment between failure frequency and the probability of favourable operations enables us to evaluate the relationship between dependability and flight safety.

5

Potencjalne źródła zagrożeń w procesie projektowania i konstruowania statków powietrznych

Uchman Zbigniew

Journal of KONBiN

|

2023

|

Vol. 53, iss. 4

43--59

PL

Najwyższym priorytetem w lotnictwie jest bezpieczeństwo. Przewozy lotnicze należą do najbardziej bezpiecznych środków transportu. Jest to efekt nieustannych działań mających na celu eliminację źródeł potencjalnych zagrożeń we wszystkich obszarach związanych z wykonywaniem operacji lotniczych. Kluczowa rola w tej mierze przypada producentowi statku powietrznego (SP). To on odpowiada za projekt i konstrukcję nowo budowanego samolotu lub śmigłowca oraz za proces jego produkcji. Na nim spoczywa obowiązek prowadzenia nadzoru nad przebiegiem eksploatacji. W artykule zdefiniowano źródła potencjalnych zagrożeń dla bezpieczeństwa operacji lotniczych, które leżą w zakresie kompetencji producenta SP. Należą do nich m.in. błędy w projektowaniu i konstruowaniu, wady produkcyjne, niewłaściwe prowadzenie badań i prób dowodowych, błędy i braki w dokumentacji opisowo-eksploatacyjnej i programach szkolenia, a także niedostateczny nadzór nad procesem eksploatacji. W artykule omówiono potencjalne źródła zagrożeń związanych z fazą projektowania i konstruowania statku powietrznego, a także przedstawiono przykłady błędów i zaniedbań w tej dziedzinie. Zawarte w artykule wnioski są wynikiem autorskiej analizy ponad 250 niebezpiecznych zdarzeń we współczesnym lotnictwie komunikacyjnym. Materiałami źródłowymi były protokoły z badania przyczyn analizowanych wypadków.

EN

Safety is the top priority in aviation. Air transport is one of the safest means of transport. This is the result of continuous activities aimed at eliminating sources of potential threats in all areas related to the performance of aviation operations. The key role in this respect belongs to the aircraft manufacturer. He is responsible for the design and construction of a newly built aircraft or helicopter and for its production process. He is responsible for supervising the operation. The article defines the sources of potential threats to the safety of air operations that lie within the manufacturer's competence. They include e.g. errors in design and construction, manufacturing defects, improper conduct of tests and proof tests, errors and deficiencies in the descriptive and operational documentation and training programs, as well as insufficient supervision over the operation process. The article discusses the potential sources of threats related to the design and construction phase of the aircraft, and also presents examples of errors and omissions in this field. The conclusions contained in the article are the result of the author's analysis of over 250 dangerous events that have taken place in modern commercial aviation. The source materials were protocols from the investigation of the causes of the analyzed accidents.

6

Analysis of the precision of determination of aircraft coordinates using EGNOS+SDCM solution

Krasuski Kamil, Lalak Marta, Gołda Paweł, Ciećko Adam, Grunwald Grzegorz, Mrozik Magda, Kozuba Jarosław

Archives of Transport

|

2023

|

Vol. 67, iss. 3

105--117

EN

This paper presents an algorithm for determining the precision parameter for aircraft position coordinates based on a combined GPS/EGNOS and GPS/SDCM solution. The proposed algorithm uses a weighted average model that combines a single GPS/EGNOS and GPS/SDCM position navigation solution to determine the resulting aircraft coordinates. The weighted mean model include the linear coefficients as a function of: the inverse of the number of tracked GPS satellites for which EGNOS and SDCM corrections have been generated, and the inverse of the geometric coefficient of the PDOP (Position Dilution of Precision). The corrections between the single GPS/EGNOS and GPS/SDCM solution to the aircraft's resultant coordinates are then calculated on this basis. Finally, the standard deviation for the aircraft resultant BLh (B-Latitude, L-Longitude, h-ellipsoidal height) coordinates is calculated as a measure of precision. The research experiment used recorded on-board GPS+SBAS data from two GNSS receivers mounted on a Diamond DA 20-C1 aircraft. The test flight was carried out on the Olsztyn-Suwałki-Olsztyn route. The calculations of aircraft position based on GPS/EGNOS and GPS/SDCM solution were performed in the RTKLIB v.2.4.3 program in the RTKPOST module. Next, aircraft resultant coordinates and standard deviations were computed in Scilab v.6.0.0 software package. Based on the tests performed, it was found that for the Trimble Alloy receiver, the standard deviation values for the ellipsoidal coordinates BLh of the aircraft do not exceed 1.77 m. However, for the Septentrio AsterRx2i receiver, the values of standard deviations for the aircraft's ellipsoidal BLh coordinates do not exceed 5.04 m. The use of linear coefficients as the inverse of the number of tracked GPS satellites with SBAS corrections in the GPS/EGNOS+GPS/SDCM positioning model resulted in a reduction in standard deviations of approximately 50-51% relative to the solution with linear coefficients calculated as the inverse of the PDOP parameter. In paper, the standard deviation was also obtained using arithmetic mean model. However the values of standard deviation from weighted mean model are lower than arithmetic mean model.

7

Influence of the bird model shape on the results of numerical analyses of bird models impact against a rigid plate

Kobiałka Ewelina, Ćwiklak Janusz, Goś Artur

Journal of KONBiN

|

2022

|

Vol. 52, iss. 3

77--86

EN

This paper presents results of numerical analyses of different bird models impacting a rigid plate. The results of the study were compared with findings derived from experimental research. The experimental studies were conducted using a dedicated gas gun kit. A gelatine projectile was used as a bird model, giving it a speed of 116 m/s. For the purpose of the numerical investigations, the authors used the LS-DYNA software package. It is a computational code for the analysis of fast-variable phenomena using different methods, such as Lagrange, Arbitrary Lagrange-Euler (ALE), Smoothed Particle Hydrodynamics (SPH). Three cylindrical bird models with different endings were developed using the SPH method. The shape of the end of the bird model was found to exert a significant effect on theHugoniot pressure values.However, it does not affect the maximum value of the impact force. The differences only occurred at the initial moment of impact, which was related with the area of contact between the model end and the target.

PL

Zaprezentowano wyniki analiz numerycznych zderzenia różnych modeli ptaka ze sztywną płytą. Porównano je z wynikami badań eksperymentalnych, które wykonano za pomocą dedykowanego zestawu działa gazowego. Jako model ptaka wykorzystano żelatynowy pocisk, nadając mu prędkość 116 m/s. W badaniach numerycznych wykorzystano pakiet oprogramowania LS-DYNA. Jest to kod obliczeniowy do analizy zjawisk szybkozmiennych metodami Lagrange, sprzężenia Lagrange-Euler (ALE), Smoothed Particle Hydrodynamics (SPH). Metodą SPH opracowano trzy modele w kształcie walca z różnymi zakończeniami. Kształt zakończenia modelu ma istotny wpływ na wartości ciśnienia Hugoniota, natomiast nie wpływa na wartość maksymalną siły uderzenia. Różnice występowały jedynie w początkowej chwili uderzenia, co miało związek z polem powierzchni styku zakończenia modelu z celem.

8

Computer aided design process for hydraulic servo

Ułanowicz Leszek, Sabak Ryszard

Journal of KONBiN

|

2022

|

Vol. 52, iss. 4

11--40

EN

This study presents a method of computer support for the design of a hydraulic servo dedicated to the aircraft control system. A 3D geometric model of the servo was developed, which enabled the simulation of its kinematics. The paper presents a simulation model of a hydraulic servo that enables simulation of the dynamics of its mechanisms. The servomechanism model takes into account the dynamics of the movement of the distributor slider and the dynamics of the actuator piston rod movement under the influence of forces occurring in the servo. As a result of the simulation, step characteristics and static characteristics of the servo response were obtained. The presented model makes it possible to visualize the dynamics of operation of the prototype servo in various modes of its operation with different parameters of its control. It allows you to quickly and conveniently test the concept of an hydraulic servo and evaluate its functioning.

PL

W niniejszym studium przedstawiono metodę komputerowego wsparcia procesu projektowania serwomechanizmu hydraulicznego dedykowanego do układu sterowania statku powietrznego. Opracowano model geometryczny 3D serwomechanizmu, który umożliwił symulację jego kinematyki, oraz model symulacyjny umożliwiający symulację dynamiki działania jego mechanizmów. W modelu serwomechanizmu uwzględniono dynamikę ruchu suwaka rozdzielacza oraz dynamikę ruchu tłoczyska siłownika pod wpływem sił występujących w serwomechanizmie. W wyniku symulacji uzyskano charakterystyki skokowe oraz charakterystyki statyczne odpowiedzi serwomechanizmu. Zaprezentowany model umożliwia zobrazowanie dynamiki działania projektowanego serwomechanizmu w różnych trybach jego pracy przy różnych parametrach jego sterowania. Pozwala na szybkie i wygodne przetestowanie koncepcji serwomechanizmu hydraulicznego i ocenę jego funkcjonowania.

9

A two-point approximation approach to determining aircraft aerodynamic force coefficients for a maximal-duration horizontal flight

Goncharenko Andriy Viktorovich

Transactions on Aerospace Research

|

2021

|

Nr 3 (264)

71--80

EN

This paper proposes a two-point approximation approach to determining aircraft aerodynamic force coefficients, and compares it to the traditional methods. A variational concept is used to conduct aircraft flight trials for the maximal duration of quasi-horizontal flights. The advantages of the described optimization theories are demonstrated, in terms of aviation fuel gas savings. The results of a numerical example are presented.

PL

W pracy zaproponowano metodę dwupunktowej aproksymacji do wyznaczania współczynników sił aerodynamicznych samolotu i porównano ją z metodami tradycyjnymi. Koncepcja wariacyjna jest wykorzystywana do prowadzenia prób w locie samolotu dla maksymalnego czasu trwania lotów quasi-horyzontalnych. Przedstawiono zalety opisanych teorii optymalizacyjnych w aspekcie oszczędności paliwa lotniczego. Przedstawiono wyniki przykładu numerycznego.

10

Analysis of the feasibility of replacing fabric skin in half-shell structural designs

Tkaczuk Sławomir, Leszczyński Piotr, Dąbrowski Jarosław

Technologia i Automatyzacja Montażu

|

2021

|

nr 4

3--8

PL

Jednym z wielu zagadnień związanych z eksploatacją statków powietrznych są problemy dotyczące zespołów konstrukcyjnych posiadających płócienne pokrycie. Jako jedno z rozwiązań tych problemów, w artykule zaproponowano zastąpienie dotychczasowego pokrycia płóciennego nowym pokryciem w postaci materiału kompozytowego. Obiektem analizy, jakim dysponowali autorzy był statecznik poziomy śmigłowca Mi-2. W artykule przedstawiono rezultaty badań zmęczeniowych cienkościennej struktury tego statecznika poziomego, przeprowadzone dla dwóch przypadków: (I) z usuniętym pokryciem płóciennym oraz (II) z zamontowanym pokryciem kompozytowym. Podczas badań dokonywano pomiaru wartości odkształceń w wybranych punktach struktury statecznika, z wykorzystaniem tensometrów oporowych typu liniowego oraz w układzie rozety prostokątnej. Wyniki badań potwierdziły możliwość zastąpienia pokrycia płóciennego pokryciem kompozytowym.

EN

One of the many issues associated with aircraft operations is that of structural designs with fabric skin. As one of the solutions addressing these problems, this paper proposes replacing the existing fabric skin with a new covering made of a composite material. The object of analysis available to the authors was a horizontal stabilizer of Mi-2 helicopter. This paper presents the results of fatigue tests applied to the thin-walled structure of the horizontal stabilizer, carried out under two scenarios: (I) with the fabric skin removed and (II) with the composite material skin installed. During the tests, strain values were measured at selected points of the stabilizer structure, using linear type resistance strain gauges and in a rectangular rosette arrangement. The test results confirmed the feasibility of replacing the fabric skin with a composite material skin.

11

Legal aspects regarding liability for shooting down an aircraft

Fortońska Agnieszka

Journal of KONBiN

|

2021

|

Vol. 51, iss. 3

37--48

EN

The author will raise the issue of responsibility for shooting down a civil aircraft. The powers of the state, as well as the responsibilities and obligations that are imposed on the state in this matter will be presented. The paper will also define the notion of sovereignty. Then, international documents which govern the responsibility of the state will be discussed. The author will also indicate the origin of the introduction of regulations on the shooting down of aircraft. The author will also provide examples of such incidents involving civil aircraft. In addition, the paper will include the position of the Constitutional Tribunal regarding the matter of shooting down an aircraft. The work will conclude with considerations regarding the legitimacy and reasons for shooting down aircraft. Can we sacrifice one "good" in the name of another?

PL

Autorka porusza tematykę odpowiedzialności za zestrzelenie cywilnego statku powietrznego. Zostały wskazane uprawnienia państwa, zakres odpowiedzialności oraz obowiązki nałożone na państwo w tej kwestii. Została również zdefiniowana suwerenność. Następnie, wyodrębniono dokumenty międzynarodowe, które regulują odpowiedzialność państwa. Autorka również wskazuje genezę wprowadzenia regulacji dotyczących zestrzelenia samolotów. Ponadto przedstawiła przykłady takich incydentów z udziałem samolotów cywilnych. Oprócz powyższego, przedstawiono stanowisko Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zestrzelenia samolotów. Prace wieńczą rozważania dotyczące zasadności i celów zestrzelenia statków powietrznych. Czy możemy poświęcić jedno „dobro” w imię innego?

12

Electric aircraft propulsion

Kozakiewicz Adam, Grzegorczyk Tomasz

Journal of KONBiN

|

2021

|

Vol. 51, iss. 4

49--66

EN

This paper presents the state of the art in electric aircraft propulsion systems. The necessary reduction of greenhouse gas emissions on the global scale forces aviation engineers to search for 'green' solutions. Electric aircraft propulsion is a potential and relatively intuitive choice for a reduction of emissions in flight operations. This paper showcases four architectures of aircraft propulsion systems being now considered to utilise the advantages of electric propulsion with commercially profitable operating range and payload capabilities. One of the largest technological obstacles to the widespread use of electric propulsion in aviation is the low energy density of modern electric batteries. This paper presents the types of power supply which may achieve an energy density above the minimum threshold of 500 Wh/kg, and alternative onboard electrical power sources. The paper also shows novel designs of electric motors intended for aerospace applications. The final sections of this paper shows the implemented projects of aircraft with electric propulsion and the electric aircraft propulsion research projects underway around the world.

PL

Artykuł przedstawia stan wiedzy z zakresu elektrycznych systemów napędowych statków powietrznych. Niezbędna redukcja emisji gazów cieplarnianych na globalną skalę wymusza poszukiwanie ekologicznych rozwiązań. Zastosowanie napędu elektrycznego to potencjalna i stosunkowo intuicyjna metoda redukcji emisji. W artykule przedstawiono cztery architektury systemów napędowych, które rozważa się obecnie do wykorzystania o komercyjnie opłacalnym zasięgu roboczym i możliwościach masy użytecznej. Jedną z największych przeszkód technologicznych w powszechnym stosowaniu napędu elektrycznego jest niska gęstość energii nowoczesnych baterii elektrycznych. Zaprezentowano zasilacze, które mogą osiągnąć gęstość energii powyżej minimalnego progu 500 Wh/kg oraz alternatywne pokładowe źródła energii elektrycznej. Przedstawiono również nowatorskie konstrukcje silników elektrycznych przeznaczonych do zastosowań lotniczych. W końcowej części artykułu opisano realizowane projekty statków powietrznych z napędem elektrycznym oraz realizowane na całym świecie projekty badawcze dotyczące elektrycznych napędów lotniczych.

13

Optimal choice of the number of ground control points for developing precise DSM using light-weight UAV in small and medium-sized open-pit mine

Long Nguyen Quoc, Goyal Ropesh, Bui Luyen K., Cuong Cao Xuan, Canh Le Van, Minh Nguyen Quang, Bui Xuan‑Nam

Archives of Mining Sciences

|

2021

|

Vol. 66, no. 3

369--384

EN

UAV technology is being applied for DSM generation in open-pit mines with a well-established fact that the precision of such DSM is improved by increasing the number of Ground Control Points (GCPs). However, DSMs are updated frequently in an open-pit mine where the surface is excavated continuously. This imposes a challenge to arrange and maintain the GCPs in the field. Therefore, an optimal number of GCPs should be determined to obtain sufficiently accurate DSMs while maintaining safety, time, and cost-effectiveness in the project. This study investigates the influence of the numbers of GCPs and their network configuration in the Long Son quarry, Vietnam. The analysis involved DSMs generated from eight cases with a total of 18 GCPs and each having five network configurations. The inter-case and intra-case accuracy of DSMs is assessed based on RMSEXY, RMSEZ, and RMSEXYZ. The results show that for a small- or medium-sized open-pit mine having an area of approximately 36 hectares, five GCPs are sufficient to achieve an overall accuracy of less than 10 cm. It is further shown that the optimal choice of the number of GCPs for DSM generation in such a mining site is seven due to a significant improvement in accuracy (<3.5 cm) and a decrease in configuration dependency compared to the five GCPs.

14

Dynamiczna interakcja wojskowych statków powietrznych pracujących na lotniskowej nawierzchni wykonanej z betonu cementowego

Nita Piotr

Przegląd Komunikacyjny

|

2020

|

R. 75, nr 2

24--29

PL

W publikacji przedstawiono wyniki badań i analizę oddziaływania wojskowych statków powietrznych na lotniskową nawierzchnię wykonaną z płyt wstępnie sprężonych. W eksperymencie wykorzystano trzy typy statków powietrznych tj: samolot TS 11 ISKRA, samolot SU 7 BM oraz samolot SU-22 M4. W badaniach poligonowych wykorzystano geofizyczne metody pomiaru dynamicznych własności konstrukcji nawierzchni lotniskowej. W oparciu o nieliczne, możliwe do wykorzystania metody pomiaru drgań tego rodzaju konstrukcji, dokonano rejestracji poziomu drgań nawierzchni wywołanych przez pracujące na tej nawierzchni statki powietrzne. Badania prowadzono dla różnych poziomów siły ciągu statków powietrznych, dokonano oceny stopnia szkodliwości wpływu generowanych drgań na nawierzchnię przez źródła wymuszeń jakimi były wymienione wyżej statki powietrzne. Z uwagi na to, że przeprowadzone badania były jednymi z pierwszych wykonanymi w kraju, a badania takie należą do rzadkości, nie spotyka się publikacji poświęconych tej problematyce również w literaturze zagranicznej. Dlatego brakuje miarodajnych i wiarygodnych kryteriów oceny wpływu drgań na te konstrukcje. W ocenie zjawisk dynamicznych poprzez analogię wykorzystano metody oceny i kryteria odniesione do obiektów budownictwa ogólnego. Najczęściej wykorzystywane kryteria do oceny oddziaływań dynamicznych mają z podstawę kryterium prędkości drgań. W publikacji dokonano oceny wpływu w oparciu o następujące kryteria: skali wibratorów, skali SWD i skali Zellera.

EN

The publication presents test results and analysis of the impact of military aircraft on an airport pavement made of pre-stressed panels. Three types of aircraft were used in the experiment, i.e. TS 11 ISKRA aircraft, SU 7 BM aircraft and SU-22 M4 aircraft. In the field tests, geophysical methods were used to measure the dynamic properties of the airport pavement structure. Based on the few vibration measurement methods of this type of construction that can be used, the vibration level of the pavement caused by the aircraft operating on that surface was recorded. The tests were carried out for various levels of aircraft thrust, the degree of harmfulness of the impact of generated vibrations on the pavement by sources of excitement, which were the above-mentioned aircraft, was assessed. Due to the fact that the research was one of the first to be carried out in the country, and such research is rare, there are no publications devoted to this issue also in foreign literature. Therefore, there are no reliable and credible criteria for assessing the impact of vibrations on these constructions. In the assessment of dynamic phenomena, by analogy, assessment methods and criteria related to general construction facilities were used. The most frequently used criteria for assessing dynamic interactions are based on the vibration speed criterion. The publication carried out an impact assessment based on the following criteria: vibrator scale, SWD scale and Zeller scale.

15

System informatycznego wsparcia eksploatacji wojskowych statków powietrznych SI SAMANTA jako narzędzie wspomagające zarządzanie zasobami logistycznymi

Pigłas Mieczysław, Radoń Tomasz, Szymański Marek, Krutkow Antonina, Przystawska Alicja

Journal of KONBiN

|

2020

|

Vol. 50, iss. 4

269--286

PL

Przedstawiono istotę stosowania i funkcjonowania informatycznych systemów wspomagania zarządzania realizacją procesów złożonych na przykładzie SI SAMANTA. Skupiono się na wspomaganych obszarach i funkcjach systemu. Określono jego rolę w procesie eksploatacji sp oraz wpływ na bezpieczeństwo latania. Scharakteryzowano możliwości informatycznego przetwarzania gromadzonych w bazie danych oraz informacji, podano możliwości analitycznego wykorzystania ich przez użytkownika np. do oceny niezawodności statków powietrznych, skuteczności napraw samolotów i śmigłowców. Przedstawiono kierunki, które specjaliści z ITWL zamierzają rozwijać w celu zwiększenia użyteczności prezentowanego systemu.

EN

The article addresses the functioning of IT support systems for the implementation of complex processes based on the SI SAMANTA. The paper focused on the supported areas and functions of the IT system. The role of this system in the a/c operation process and its impact on flying safety were determined. The possibilities of IT processing of data and information were characterized, along with their analytical use, e.g. for the assessment of aircraft reliability and maintenance efficiency of the repairs of airplanes and helicopters. The directions that are intended to be developed to increase the usability of the presented system were also discussed.

16

Method for improving the aircraft hydraulic drives ability to work

Ułanowicz Leszek, Jastrzębski Grzegorz, Jóźko Michał, Szczepaniak Paweł

Journal of KONBiN

|

2020

|

Vol. 50, iss. 2

127--144

EN

One of the approaches to ensure friction stability in hydraulic precise pairs can be coating their components with low-friction materials with the friction coating method using a metal, e.g. brass. The article presents the method of applying brass on the steel surface of a hydraulic pair using friction. It discusses the technology of brass plating of hydraulic precise pairs and the results of laboratory tests involving friction-brasses hydraulic precise pairs. The factors impacting the quality of brass-coating process of hydraulic precise pairs and the requirements set for hydraulic precise pairs subject to friction-brassing were also discussed.

PL

Jednym z kierunków zapewnienia stabilności tarcia w hydraulicznych parach precyzyjnych może być pokrywanie ich elementów materiałem o małym współczynniku tarcia metodą tarciowego pokrycia metalem np. mosiądzem. W artykule przedstawiono metodę nanoszenia mosiądzu na stalową powierzchnię pary hydraulicznej za pomocą tarcia. Omówiono technologię wykonania procesu mosiądzowania hydraulicznych par precyzyjnych oraz wyniki badań laboratoryjnych mosiądzowanych tarciowo hydraulicznych par precyzyjnych. Przedstawiono czynniki wpływające na jakość procesu mosiądzowania hydraulicznych par precyzyjnych oraz wymagania stawiane hydraulicznym parom precyzyjnym podlegającym tarciowemu mosiądzowaniu.

17

Malfunctions of aviation hydraulic pumps

Ułanowicz Leszek, Jastrzębski Grzegorz, Szczepaniak Paweł, Sabak Ryszard, Rykaczewski Dariusz

Journal of KONBiN

|

2020

|

Vol. 50, iss. 3

257--276

EN

Hydraulic pumps are among the most complex and responsible units from the point of view of aircraft flight safety. One of the most important scientific and technical problems in improving the reliability of hydraulic pumps is to understand the physical nature of the cause of damage in them and on this basis to develop measures and recommendations to ensure their reliability. The article discusses the characteristics of hydraulic piston pairs of hydraulic pumps according to the kinematics of their movement and load conditions. Selected actual damages of axial piston pumps are discussed. The paper presents a simplified 3D solid model of the cylinder-piston assembly and the mechanism for adjusting the inclination of the piston cylinder block, the axial hydraulic pump, and the model of breaking loads for selected elements of this pump. The digital solid model and element load analysis were developed in SolidWorks Simulation.

PL

Pompy hydrauliczne należą do najbardziej złożonych i odpowiedzialnych zespołów z punktu widzenia bezpieczeństwa lotu statku powietrznego. Jednym z ważniejszych problemów naukowo-technicznych podnoszenia niezawodności pomp hydraulicznych jest poznanie istoty fizycznej przyczyny powstawania w nich uszkodzeń i opracowanie na tej podstawie przedsięwzięć i zaleceń zapewniających ich nieuszkadzalność. W artykule omówiono charakterystykę hydraulicznych par tłoczkowych pomp hydraulicznych wg kryterium kinematyki ich ruchu i warunków obciążenia. Omówiono wybrane rzeczywiste uszkodzenia tłoczkowych, osiowych pomp hydraulicznych. Przedstawiono uproszczony, komputerowy model bryłowy 3D zespołu cylindrowo-tłoczkowego i mechanizmu regulacji nachylenia bloku cylindrów tłokowej, osiowej pompy hydraulicznej oraz przedstawiono model obciążeń niszczących dla wybranych elementów tej pompy. Cyfrowy model bryłowy i analizę obciążeń elementów opracowano w aplikacji SolidWorks Simulation.

18

Corrosion monitoring of aircraft based on the Corrosion Prognostic Health Management (CPHM) system

Ciężak Patryk, Rdzanek Adam

Journal of KONBiN

|

2020

|

Vol. 50, iss. 4

205--216

EN

The article presents methods to monitor the actual state of aircraft’s airframe, in particular, the onset of corrosion. The greatest emphasis is put on the "Corrosion Prognostic Health Management" CPHM system. Authors discuss corrosion detection using NDT methods as well as the possibilities of forecasting methods for estimating the onset of corrosion basing on the data gathered by means corrosion sensors. Based on the results of the previous research and analyses, authors focus on monitoring the internal microclimateand the factors causing corrosion in the aspect of damage tolerance operation of the aircraft. The results of the preliminary studies giving credibility to the concepts of predicting corrosion onset in the aircraft structure are presented. Preliminary results of tests carried out in supervised flights are also presented. The final part of the article presents the concept of modernizing the corrosion field site in order to use it in hermeticand non-hermetic tests of aircraft spaces.

PL

W artykule przedstawiono sposoby wykrywania korozji metodami NDT(głównie system Corrosion Prognostic Health Management – CPHM) oraz możliwości metod prognozowania wystąpienia korozji z wykorzystaniem czujników do badań korozyjnych. Autorzy skupili się na monitorowaniu wewnętrznego mikroklimatu oraz czynników wywołujących korozję w aspekcie eksploatacji według stanu statków powietrznych. Przedstawiono wyniki wstępnych badań uwiarygodniających koncepcje prognozowania możliwości wystąpienia korozji w strukturze. Zaprezentowano również wstępne wyniki badań przeprowadzone w lotach nadzorowanych. Przedstawiono koncepcję modernizacji stałych stacji korozyjnych w celu ich wykorzystania w badaniach hermetyczych oraz niehermetycznych przestrzeni statku powietrznego.

19

Assessment of the Influence of the Propeller’s Geometry on Acoustic Parameters of Propeller Drive System

Nowacki Marcin

Journal of Mechanical and Transport Engineering

|

2019

|

Vol. 71, No 2

15--23

EN

The operation of propeller propulsion systems is conditioned by the fulfillment of increasingly stringent admissible standards related to noise emission. Good drive parameters indicate the purposefulness of their use. On the other hand, the constraints in the form of noise reduction contribute to the search for ways to develop the geometry of the so-called "Silent propellers”. This geometry depends on the aerodynamic parameters of the propeller profile, its rotational speed, the number of blades, pitch, etc. Determining the relationship between these parameters is crucial to the development of a new construction. Therefore, the stationary tests of available construction of propellers in terms of their acoustic impact on the surroundings were carried out. On the basis of the research, the structure analysis wasperformed on the acoustic parameters of the drive.

PL

Eksploatacja śmigłowych układów napędowych jest uwarunkowana spełnieniem coraz bardziej rygorystycznych dopuszczalnych norm związanych z emisją hałasu. Dobre parametry napędowe wskazują na celowość ich stosowania. Natomiast stawiane uwarunkowania w postaci ograniczenia hałasu przyczyniają się do poszukiwania sposobów na opracowanie geometrii tzw. „cichych śmigieł”. Geometria ta zależy od parametrów aerodynamicznych profilu śmigła, jego prędkości obrotowej, liczby łopat, skoku itp. Wyznaczenie zależności między tymi parametrami jest kluczowe do opracowania nowej konstrukcji. W związku z tym przeprowadzono badania stanowiskowe dostępnych konstrukcji śmigieł pod względem ich oddziaływania akustycznego na otoczenie. Na podstawie badań przeprowadzono analizę wpływu konstrukcji na parametry akustyczne napędu.

20

The positioning of the aircraft using GPS/GLONASS data

Krasuski Kamil, Kobiałka Ewelina, Ćwiklak Janusz, Grzegorzewski Marek

Journal of KONBiN

|

2019

|

Vol. 49, iss. 3

65--96

EN

The article presents the results of aircraft positioning using GPS/GLONASS data in air navigation. In the work, the flight trajectory of the Cessna 172 aircraft was determined on the basis of GPS, GLONASS and GPS/GLONASS data. The coordinates of the Cessna 172 were determined using the least squares method in a stochastic processing compliant with the ICAO recommendations. In the air test, the Cessna 172 made a test flight over EPDE military airfield in Dęblin. The GPS, GLONASS and GPS/GLONASS measurement data from the Topcon HiperPro on-board aircraft installed on the Cessna 172 aircraft were used in the research experiment. The coordinates of the Cessna 172 in the geocentric XYZ and ellipsoidal BLh were compared with the precise flight reference trajectory determined from the differential technique RTK-OTF.

PL

W artykule dokonano przedstawienia rezultatów pozycjonowania statku powietrznego z użyciem danych GPS/GLONASS w nawigacji lotniczej. W pracy dokonano wyznaczenia trajektorii lotu statku powietrznego Cessna 172 na podstawie danych GPS, GLONASS oraz GPS/GLONASS. Współrzędne statku powietrznego Cessna 172 zostały określone z użyciem metody najmniejszych kwadratów w procesie stochastycznym zgodnym z zaleceniami ICAO. W teście lotniczym statek powietrzny Cessna 172 dokonał próbnego oblotu lotniska wojskowego EPDE w Dęblinie. W eksperymencie badawczym wykorzystano dane pomiarowe GPS, GLONASS oraz GPS/GLONASS z pokładowego odbiornika Topcon HiperPro zainstalowanego na statku powietrznym Cessna 172. Wyznaczone współrzędne statku powietrznego Cessna 172 w układzie geocentrycznym XYZ oraz elipsoidalnym BLh, zostały porównane z precyzyjną trajektorią odniesienia lotu wyznaczoną z techniki różnicowej RTK-OTF.