Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analiza petrograficzna narzutniaków w żwirowni Łubienica-Superunki oraz ich skandynawskie obszary alimentacyjne

Górska-Zabielska Maria, Smolska Ewa, Wachecka-Kotkowska Lucyna

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 1

43--54

EN

Petrographic studies covered 20-60 mm coarse gravel and 4-10 mm medium-grained fractions of two till horizons (units ŁS II and ŁS IV) and two beds of sand-gravelly-outwash deposits(units ŁS I and ŁS III) associated with the Odra Glaciation (MIS6) in Łubienica-Superunki on the North Mazovian Lowland. Regardless of the facies type and grain sise, crystalline rocks dominate over all other petrographic groups in all samples. The percentage of crystalline rocks is greater among coarse gravel (average 74.7%) than among medium-grain gravel (average 67.8%). The share of carbonate rocks is limited only to the both lower units ŁS I and ŁS II. The upper units (ŁS III and ŁS IV) are deprived of these rocks, both in the medium and coarse gravel fraction. Sandstones, presented in all samples, were in the range of 5-20%. From the other petrographic groups, individual chalk limestones clasts, dolomites, flints and quartz grains were identified in the material. The indicator erratics were identified in all four units. Their percentage content stands for 10-18% of the total sample of coarse-grained fraction. Among them, the most common were the erratics derived from the Åland Islands, and then from the area of south-eastern Sweden (Smaland) and from Dalarna in central Sweden. Amongst the erratics with limited indicator significance, Lower Paleozoic limestones and Jotnian sandstones were most frequent. Single fragments of Ordovician red and Paleoporella limestone were present. These rocks, including the Lower Paleozoic grey limestone, occurred only in thelowerunits(ŁS I and ŁS II). The results of the research suggest that the two lower sediment units should be correlated with a ice-sheet advance (Middle Polish Complex, Odranian Stadial?), and the two upper ones - with a separate, subsequent advancement (Wartanian?). The paper is another methodological contribution to the consideration of abandoning the tedious testing of glacial till and focusing on a much faster petrographic analysis of fluvioglacial sediments associated with the same ice sheet. This is demonstrated by the comparable results of the petrographic analysis of short transport outwash sediments and till from a single glacial period.

2

Stadiał warty w świetle stuletniej historii badań Wału Śląskiego

Badura J., Przybylski B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2002

|

nr 402

5-26

PL

W Europie środkowej Wał Śląski (Schlesische Landrucken) wraz z łukiem Mużakowa (Muskauer Faltenbogen) oraz Wzniesieniami Łużyckimi (Lausitzer Grenzwall) i Wzgórzami Flamingu tworzy najwyraźniej zarysowane odzwierciedlenie czoła lądolodu plejstoceńskiego. Postęp badań nad procesami dynamicznego i statycznego oddziaływania lądolodu jednoznacznie wykazał, że genezę tej formy należy wiązać z wielkoskalowymi deformacjami glacitektonicznymi. Jednak wpływ tektoniki, prawdopodobnie implikowany ruchami izostatycznymi, jest również wyraźnie widoczny w rzeźbie Wału Śląskiego. Najnowsze badania nad deformacjami glacitektonicznymi wraz z badaniami geomorfologicznymi i analizami litologicznymi glin lodowcowych wykazały, że Wał Śląski powstał podczas zlodowaceń południowopolskich, a lądolód zlodowacenia warty jedynie oparł się o jego północne stoki. Szeroka analiza geologiczna i geomorfologiczna wskazuje na konieczność wznowienia dyskusji o roli i pozycji zlodowacenia warty w podziałach klimatostratygraficznych plejstocenu Polski. Wydaje się, że podobnie jak w Niemczech należy przyjąć, że zlodowacenia odry i warty znajdują się w obrębie tego samego, 6 piętra krzywej tlenowej, a nie jak dotychczas umieszczano - zlodowacenie odry w 8, a zlodowacenie warty w 6 piętrze izotopowo-tlenowym SPECAM (Porter, 1989)

EN

The Silesian Rampart (Schlesische Landrucken) together with the Mużaków Arc (Muskauer Faltenbogen), the Lausitz and the Flaming Rampart (Lausitzer Grenzwall) are the most visible reflection of the Pleistocene ice sheet front in central Europe. In spite of 100 years of research of the Silesian Rampart its origin the age and orographical role during Mesopleistocene Glaciations (especially during Warta Glaciation) are a subject of discussion between Polish and German geologists. The early XX century opinion about tectonic origin of the Silesian Rampart was a result of ignorance about sediments deformation under pressure of glacier. Progress of science has proved that origin of this form should be related to big scale glaciotectonic deformation. Nevertheless tectonic influence probably implied by isostatic movement is also visible in morphology of the Silesian Rampart. Progress in investigation of glaciotectonic deformation, detailed geomorphologic and lithologic analysis of glacier forms and deposits have proved that Silesian Rampart was formed during South Polish Glaciation. There is no reason for hypothesis about crossing the Silesian Rampart by the glacier of Warta Stage. Ice sheet of Warta Stage stopped at the northern slopes of the Silesian Rampart and only locally advanced a few kilometres to the south. Wide geological and geomorphologic analysis suggests necessity to resume the discussion about the role and position of Warta Stage in stratigraphic divisions of the Pleistocene of Poland. It seems that Warta and Odra (Drenthe) Glaciations are not situated in separated 8 and 6 stages of oxygene curve but they should be situated in the same 6 stadium like has been proved by chronostratigraphic research in Brandenburgia.

3

Maksymalny zasięg lądolodu stadiału Warty w lobie Prosny

Haisig J., Wilanowski S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

1998

|

nr 385

105-111

PL

Badania prowadzone w rejonie lobu Prosny wykazały dalszy ku południowi (miejscami do 10 km) zasięg strefy marginalnej maksymalnego zasięgu stadiału Warty, wyznaczony głównie na podstawie przebiegu wzgórz moren czołowych oraz występowania poziomu glin lodowcowych. Gliny lodowcowe występujące w lobie Prosny mają cechy litologiczne podobne do glin lodowcowych z tego samego wieku, obserwowanych w dorzeczu Widawki oraz na Wale Śląskim. Na północ od strefy maksymalnego zasięgu lądolodu stadiału Warty zaznaczają się dwie strefy moren recesyjnych.

EN

Current investigations have documented that the maximum extent of the Wartanian ice sheet in the Prosna lobe lies more southwards than hitherto assumed. It occurs in places about 10 km to the south, especially in the central part of the lobe. The ice sheet extent is usually marked by distinct end moraines, but in places only by the till. The Wartanian till in the region investigated has similar mineralogical and petrological features as Wartanian tills in surrounding regions. Northwards the maximum ice sheet extent, there are other end moraine hills, which represent recessional phases, as well as several kames and one esker. South of the terminal moraines, the ice marginal valleys filled with glaciofluvial sands occur extensively.