Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Magia światła

Solecka Barbara

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2023

|

Vol. 12, iss. 2

78--88

PL

Światło w naszym życiu odgrywa fundamentalną rolę. Dostarcza nam informacji nie tylko o naszym otoczeniu, ale przede wszystkim dzięki niemu poznajemy Świat a w obecnych czasach nawet daleki Wszechświat. Dzięki nowoczesnym narzędziom astronomicznym mamy kosmos na „wyciągnięcie ręki”. Obserwowane światła docierają do nas z wielu ciał niebieskich takich jak: gwiazdy, mgławice, galaktyki. Poprzez analizę parametrów widma, fale elektromagnetyczne dostarczają nam wiele informacji o ich budowie, funkcjonowaniu, procesach, które w nich zachodzą. Publikacja ta, przybliża czytelnikowi, na czym polega podstawowa analiza spektralna światła. W jaki sposób określa się temperaturę ciał niebieskich oraz ich skład chemiczny. Wspomina też, jakie są współczesne narzędzia optycznych obserwacji astronomicznych, które dostarczają astronomom coraz bardziej szczegółowych informacji z dalekiego kosmosu oraz niepowtarzalnych obrazów.

EN

Light plays a fundamental role in our lives. It provides us with information not only about our surroundings, but, above all, thanks to it we learn about the world and, these days, even the distant universe. Thanks to modern astronomical tools we have the cosmos at our "fingertips". The observed lights reach us from many celestial bodies such as stars, nebulae, galaxies. By analyzing the parameters of the spectrum, electromagnetic waves provide us with a lot of information about their structure, functioning, processes that occur in them. This publication, introduces the reader to what the basic spectral analysis of light is. How the temperature of celestial bodies and their chemical composition are determined. It also mentions what are the modern tools of optical astronomical observations, which provide astronomers with increasingly detailed information from the distant cosmos and unique images.

2

Grade control method without sampling preparation based on spectrometric techniques and the use of electronic detonators in an open pit tungsten deposit

Martín Ruben Alcalde, Diego Isidro, Castañón César, Alonso Teresa

Archives of Mining Sciences

|

2023

|

Vol. 68, no. 4

587--601

EN

Grade control is crucial for ensuring that the quality of extracted ore aligns with the geological model and mining plan. This process optimises production, reduces dilution, and maximises profits. It involves geological modelling, sampling, assaying, and data analysis. However, adhering to short-term planning in mining operations can be challenging due to operational bottlenecks that arise during the grade control process and blast design, along with their associated costs. Industry standards for grade control require acquiring extensive information and knowledge to achieve a high level of certainty, which takes time. Despite that, time constraints may necessitate making decisions under risk with incomplete information. In such cases, it is important to consider the opportunities, risks, likelihood, consequences, and potential success associated with each alternative. This study presents the testing results of alternative quantitative analytical methods on samples from the Barruecopardo tungsten deposit in Spain. Spectrometric techniques, including Delayed Gamma Neutron Activation Analysis (DGNAA), Laser-induced Breakdown Spectroscopy (LIBS), and Field Portable X-ray Fluorescence (FPXRF), were employed to determine the tungsten content. Based on the findings of this investigation, a real-time decision-making tool for grade control in open-pit mining has been developed. This tool utilises representative samples directly from the blasting debris, considering the inherent risks and uncertainties associated with the process.

3

Wykorzystanie spektrometrii ICP-MS do badania biokomponentów paliw do pojazdów samochodowych

Kozak Marek

Nafta-Gaz

|

2022

|

R. 78, nr 7

550--558

PL

W pracy opisano wykorzystanie techniki ICP-MS do analizy śladowych pierwiastków w biokomponentach paliw do silników samochodowych. Do badań wytypowano dwa rodzaje biokomponentów węglowodorowych do silników o zapłonie samoczynnym, otrzymywanych na drodze hydrokonwersji olejów roślinnych (ang. hydrotreated vegetable oil, HVO), oraz do silników o zapłonie iskrowym, otrzymywanych w technologii EtG (ang. ethanol to gasoline). W próbkach oznaczano pierwiastki: Na, Al, K, Ti, V, Cr, Fe, Mn, Ni, Cu, Zn, Mo, Ag, Sn, Ba i Pb z wykorzystaniem metody wzorca wewnętrznego z zastosowaniem indu. Poprawność oznaczeń sprawdzono, stosując metodę odzysku. Uzyskano wartości odzysku mieszczące się w przedziale od 99,0% do 136,7%. Najlepszy odzysk uzyskano dla sodu (99,0%) i molibdenu (102,4%), a najgorszy dla baru (136,7%). W przypadku 93,8% wyników wartość odzysku nie przekroczyła 120%. W związku z tym, że oznaczenia wykonywano przy niskim poziomie stężeń analitów (5 μg/kg), otrzymane wartości odzysku uznano za zadowalające. W próbce węglowodorów HVO oznaczono cztery pierwiastki: Al, Cu, Zn i Pb, których średnie stężenia i współczynniki zmienności wyniosły odpowiednio: 1,88 μg/kg (50,9%), 0,87 μg/kg (78,0%), 9,38 μg/kg (11,1%) i 0,81 μg/kg (26,5%). Pozostałe 12 pierwiastków znajdowało się w stężeniach poniżej ich granic oznaczalności. W przypadku analizy próbki węglowodorów do silników o zapłonie iskrowym spośród 16 pierwiastków wybranych w ramach analizy próbki oznaczono tylko sód, glin i cynk – odpowiednio w stężeniach 4,07 μg/kg, 2,81 μg/kg i 46,5 μg/kg. Pozostałe pierwiastki znajdowały się w stężeniach poniżej ich granic oznaczalności. Najbardziej precyzyjne wyniki uzyskano dla sodu – współczynnik zmienności 8,0%, natomiast dla cynku i glinu – odpowiednio 11,1% i 34,2%. Otrzymane wyniki pozwalają wnioskować o możliwości stosowania techniki ICP-MS do analizy tego typu produktów przy zastosowaniu metody wzorca wewnętrznego kompensującego fizyczne efekty interferencyjne.

EN

The paper describes the use of the ICP MS technique for the analysis of trace elements in biocomponents of fuels for motor vehicles. Two types of hydrocarbon biocomponents for Diesel engines obtained by hydroconversion of vegetable oils (HVO) and for spark-ignition engines obtained using EtG (Ethanol to Gasoline) technology were selected for the research. The following elements were determined in the samples: Na, Al, K, Ti, V, Cr, Fe, Mn, Ni, Cu, Zn, Mo, Ag, Sn, Ba and Pb using the internal standard method with the use of indium. The correctness of the determinations was checked using the recovery method. Recovery values ranging from 99.0 to 136.7% were obtained. The best recovery was obtained for sodium (99.0%) and molybdenum (102.4%), and the worst for barium (136.7%). However, for 93.8% of the results, the recovery value did not exceed 120%. As the determinations were performed at a low concentration level of the analytes (5 µg/kg), the obtained recovery values were considered satisfactory. Four elements were determined in the HVO hydrocarbon sample: Al, Cu, Zn and Pb, whose average concentrations and coefficients of variation were 1.88 μg/kg (50.9%), 0.87 μg/kg (78.0%), 9.38 μg/kg (11.1%) and 0.81 μg/kg (26.5%), respectively. Concentration of the remaining 12 elements were below their quantification limits. In the case of the analysis of the hydrocarbon sample for spark-ignition engines, of the 16 elements selected in the sample analysis, only Na, Al and Zn were determined at the concentrations of 4.07, 2.81 and 46.5 μg/kg. Concentrations of the remaining elements were below their limits of quantification. The most precise results were obtained for sodium – the coefficient of variation 8.0%, and for zinc and aluminium – 11.1% and 34.2%, respectively. The obtained results allow to conclude on the possibility of using the ICP MS technique for the analysis of this type of products with the use of the internal standard method that compensates for physical interference effects.

4

Wybrane metody separacyjne i woltamperometryczne w analizie leków i substancji endogennych dla diagnostyki i terapii klinicznej

Baranowska Irena, Bajkacz Sylwia, Markowski Piotr, Płonka Joanna

Wiadomości Chemiczne

|

2021

|

[Z] 75, 7-8

869--892

EN

The developed chromatographic methods (HPLC and UHPLC/UV, DAD, FL, ED, MS-MS and GC-MS), for the determination of drugs from different therapeutic groups in body fluids, have been presented. Drugs were determined alongside their metabolites, in different concentration ranges, usually after a removal of the interferences from the biological material matrix. Extraction procedures, like LLE, SPE, MEPS, SALLE, USAEME, have been developed for the separation of analytes. Methods for the determination of endogenous compounds: L-camitine, L-arginine and their metabolites, dopamine and its metabolites, and other compounds resulting from their metabolism have also been developed. Cyclic voltammetry and differential pulse voltammetry methods for the determination of electrochemically active drugs have also been presented. Such methods can be used to verify the results of chromatographic determinations. This article presents the results of the research included in 35 publications from the JCR list.

5

Determining the possibility of using the Polish aggregates for recovery of rare earth elements

Friebe Paweł

Mining Machines

|

2021

|

no. 2

34--43

EN

The high and constantly growing interest in Rare Earth Elements (REE) results from their desirable properties that are required in the state-ofthe- art technologies. These elements are widely distributed in nature but most often found in low concentrations. Poland's resources are limited to a few poor deposits. KOMAG has started research projects aimed at extending the knowledge about the content of REE in Polish raw materials. Five Polish natural aggregates were selected for testing. The method of mass spectrometry with inductively coupled plasma ionization (ICP-MS) were used for analyses. Content of REE in the tested materials was found to be in the range of 190.0-14.8 ppm. Basalt aggregate marked with number 1 and halloysite had the highest content, and the lowest content was in the granite aggregate and sand marked with number 2. Then, the grain class 0.045-0 mm was separated to determine REE content in fine grains of materials. The test results indicate different proportions between light and heavy REE in the samples of the tested materials.

6

Portable XRF spectrometer with helium flow as a tool for lithological interpretation

Skupio Rafał

Geology, Geophysics and Environment

|

2020

|

Vol. 46, no. 4

315--320

EN

Portable EDXRF (Energy Dispersive X-Ray Fluorescence) spectrometer with the ability to perform rock tests in a helium atmosphere was applied to prepare unique calibration coefficients and mineralogical models. These data could be used for the chemical profiling, chemostratigraphy, gamma-ray, TOC and lithological interpretation of borehole geological profile. The measurements were conducted on 19 samples of sandstones and compared to the XRF data without helium flow. The acquired dataset was calibrated to the chemical laboratory tests (ICP-MS), gamma-ray spectrometry measurements (RT-50) and combined with the mineralogical data (XRD). The new methodology enables the measurement of sodium and enhances the possibility of detecting magnesium, thorium and uranium, compared to standard handheld XRF spectrometers. The applied method is dedicated to whole cores (without sample preparation) or cuttings which must be cleaned, dried, milled and pressed.

7

Oznaczenie stabilności fazy aktywnej heterogenicznego katalizatora miedziowego stosowanego w procesie hydrogenolizy glicerolu do glikolu propylenowego

Główka Marek, Kotyrba Łukasz, Wójcik Jan, Boberski Przemysław

Przemysł Chemiczny

|

2019

|

T. 98, nr 11

1734--1737

PL

Jednym z głównych czynników oceny heterogenicznych katalizatorów jest osiągnięcie stabilnej aktywności katalizatora w długim okresie. Przeprowadziono testy, w których kulki tlenku glinu zostały zaimpregnowane azotanem( V) Cu i kalcynowane w 350, 400, 450, 500, 550 i 600°C przez 4 h, a następnie przetestowano ich stabilność na wymywanie Cu wieloskładnikową mieszaniną glikolu propylenowego, H₂O, glicerolu, glikolu etylenowego, MeOH, i-PrOH, i-BuOH (odpowiednio 50, 25, 20, 2, 1 i 1% mas.) przez 96 h. Stężenie jonów Cu₂+ w roztworze po wymywaniu oznaczono metodą potencjometryczną. Zawartość Cu w katalizatorze oznaczono za pomocą optycznej spektrometrii emisyjnej z plazmą sprzężoną indukcyjnie. Im wyższa była temperatura kalcynowania, tym wyższa była stabilność fazy aktywnej i mniejsza wymywalność z fazy aktywnej. Stwierdzono że stabilność fazy aktywnej nie zależy od występowania w strukturze miedzi w postaci spinelu CuAl₂O₄.

EN

CuO/Al₂O₃ catalysts for conversion of glycerol to propylene glycol was prepd. by deposition of Cu(NO₃)₂ on the γ-Al₂O₃ at 60°C from an aq. soln. and consecutive calcination 350–600°C for 4 h and then studied for chem. stability by leaching for 96 h with a liq. product of glycerol to propylene glycol hydrogenolysis. The catalyst stability increased with increasing calcination temp. and did not depend on formation of Cu/Al₂O₄ spinels in the catalyst structure.

8

Badanie ekstrakcji substancji biologicznie aktywnych z pąków brzozy (Betula) ditlenkiem węgla w stanie nadkrytycznym

Stocki Marcin, Bakier Sławomir, Isidorov Valery

Przemysł Chemiczny

|

2019

|

T. 98, nr 12

1988--1991

PL

Pąki brzozy brodawkowatej (Betula pendula) oraz brzozy omszonej (Betula pubescens) poddano ekstrakcji ditlenkiem węgla w stanie nadkrytycznym (300 bar, 50°C). Wydajność procesu wynosiła odpowiednio 25,27 ± 1,27% i 19,73 ± 1,72%. Skład chemiczny ekstraktów oznaczono metodą chromatografii gazowej sprzężonej ze spektrometrią mas. Stwierdzono, że wyciągi są bogate w substancje biologicznie aktywne (seskwiterpeny, triterpeny, flawonoidy).

EN

Betula pendula and Betula pubescens birch buds were extd. with supercrit. CO2 at 50°C under 300 bar. The extn. yields were 25.27 ± 1.27% and 19.73 ± 1.72%, resp. Chem. anal. of exts. was performed used gas chromatog. coupled with mass spectrometry. The exts. were rich in biol. active compds. (sesquiterpenes, triterpenes, flavonoids).

9

Spektrometryczne pomiary gamma rdzeni wiertniczych o niskiej aktywności

Skupio Rafał, Wolański Krzysztof

Nafta-Gaz

|

2019

|

R. 75, nr 6

324--329

PL

W pracy przedstawiono nową metodykę pomiarową spektrometrii gamma dla rdzeni wiertniczych reprezentowanych przez skały o niskiej aktywności. Opisano w niej części składowe nowo zaprojektowanego spektrometru wraz z dedykowanym oprogramowaniem testowym. Badania prowadzone według zaproponowanej procedury stosowane są głównie do rdzeni formacji piaskowcowych czerwonego spągowca, dla których dotychczas w Polsce nie wykonywano pomiarów gamma. Pierwsze testy na rdzeniach piaskowcowych prowadzono z wykorzystaniem standardowego spektrometru – gamma logger BGO (GL), przy wydłużonym czasie pomiarowym, co pozwoliło uzyskać zaledwie częściowe wyniki dla wybranego odcinka rdzenia. Opracowanie nowego urządzenia wykorzystującego dwa niezależnie mierzące detektory BGO, umieszczone pod kątem 90 stopni w ołowianym tunelu (aparatura GLGT) umożliwiło dwukrotne skrócenie czasu pomiarowego, poprawienie dokładności wyników oraz obniżenie poziomu detekcji dla analizowanych pierwiastków (potas, uran oraz tor). Wstępne badania porównawcze w otworze testowym ukazały różnice pomiędzy aparatem GL i GLGT. Polegały one na poprawie jakości rejestrowanych danych w szczególności dla uranu i toru, które w przypadku standardowych analiz przyjmowały wartości mniejsze od tła pomiarowego. Dodatkowe badania przeprowadzono na wzorcach kalibracyjnych w postaci walca o znanej koncentracji pierwiastków promieniotwórczych, których wyniki posłużyły głównie do oceny rozdzielczości obu metod. Seria pomiarów rdzeni z otworu J-1 pozwoliła otrzymać dokładne wyniki porównawcze z aparatów GL i GLGT, które przedstawiono na tle profilowań geofizyki otworowej oraz badań laboratoryjnych. W przypadku tego testu wyniki z aparatury GLGT wykazały się poprawą dokładności, lepszym dopasowaniem do profilowań oraz poprawą rozdzielczości pionowej w stosunku do geofizyki wiertniczej. Uzyskane wyniki pomiarów spektrometrem GLGT wykorzystano do określenia tła pomiarowego, szacunkowej rozdzielczości oraz określenia dokładnych zawartości potasu, uranu i toru w otworach archiwalnych. Wyniki końcowe przedstawiono w postaci krzywych spektrometrycznego profilowania gamma.

EN

This paper shows a new methodology of gamma spectrometry measurements dedicated to cores represented by rocks of low radioactivity. It describes the components of the newely developed spectrometer and the dedicated testing software. The measurements conducted according to the proposed procedure are mostly applied for Rotliegend formation cores, for which spectral gamma core logging has never been done before in Poland. The first tests on the sandstone cores were conducted using a standard spectrometer – gamma logger BGO (GL) with an extended measurement time, which allowed obtain partial results for chosen core interval. The construction of the new device, which uses two independent BGO detectors placed at a 90-degree angle in lead tunnel shielding (GLGT apparatus), made it possible to twice shorten the measurement time, improve the accuracy of the results, and reduce the detection limit for the analysed elements (potassium, uranium, thorium). Preliminary comparative studies performed on the core from the test borehole showed differences between gamma logger GL and the GLGT device. These differences were visible especially for uranium and thorium data, which in the case of standard (GL) surveys carried values that were lower than the measurement background. Additional measurements were carried out on calibration standards in the form of a cylinder with a known concentration of radioactive elements, the results of which were used for evaluating the core logging resolution of both methods. The series of core measurements from J-1 borehole allowed to obtain accurate comparative results from GL and GLGT devices, which were presented against well logging and laboratory analyses. In the case of this test, the results from GLGT apparatus showed an improvement in measurement accuracy, better fitting to the well logs, and a higher vertical resolution in relation to spectral gamma logs. The results of the measurements performed with a GLGT spectrometer were used to define the measurement background, the estimated resolution, as well as to define the accurate content of potassium, uranium and thorium in the archival boreholes. All the final results were presented as curves of spectral gamma logs.

10

Archival gamma ray logs standardization by nondestructive core measurements of the low‑radioactivity rocks

Skupio Rafał, Kubik Benedyk, Wolański Krzysztof

Acta Geophysica

|

2019

|

Vol. 67, no. 6

1835--1844

EN

The present study analyzes spectral gamma ray data of low-radioactivity rock cores from Rotliegend Basin. The main goal of this research was standardization of archival gamma ray logs measured in counts per minute to American Petroleum Institute units. Selected core intervals, log data, and additional crushed samples covered three different boreholes: J-1, L-7, and K-2 from Zielona Góra Basin, localized in western Poland, where J-1 was a reference borehole. Core measurements were performed on the sandstone and conglomerate formations by Gamma Logger GT spectrometer, which uses two scintillation detectors containing bismuth germanate crystals. In the cores, real concentrations of potassium, uranium, and thorium were acquired what enabled to calculate total content of radioactive elements and total uninfluenced by uranium. Delivered new total GR_GLGT curve from cores allowed accurate standardization of archival GR curves from L-7 and K-2 boreholes. Presented results showed a very good correlation between logs, core data, and laboratory analyses. These data allow precise shale volume reinterpretation.

11

Analysis of influence of environmental conditions and natural gamma radiation for radon concentration measurements

Skupio R., Kowalska S., Jankowski L.

Nafta-Gaz

|

2018

|

R. 74, nr 8

584--591

EN

The influence of environmental conditions and natural gamma radiation of rocks nearby measurement points has been introduced in this paper to radon concentration measurements in soil air. Our studies helped to assess anomalies caused by major tectonic zones that occurring in the Carpathians. These anomalies, can be used for interpretation and location of potential zones for oil and gas industry. Environmental tests had to be conducted because of the introduction of new measurement methodology within evaluation of statistical measurement errors and specific tests conditions. Stationary work was carried out in a limited area nearby Bagrowa st., Krakow, fieldwork was carried out at the Cergowa Mountain–Krosno profile. The conducted research did not show the influence of air humidity, precipitation, air temperature, air pressure and natural radioactive elements (K-40, U-238 and Th232) on the measured radon anomalies. In this study RAD7 spectrometer with a soil probe was used.

PL

W pracy przedstawiono wpływ warunków środowiskowych i naturalnej promieniotwórczości skał występujących w otoczeniu punktów pomiarowych, na wyniki badań koncentracji radonu w powietrzu glebowym. Badania radonu pozwalają na identyfikację anomalii powodowanych występowaniem głównych stref uskokowych w Karpatach, co może pomóc wyznaczyć lokalizację występowania obszarów o potencjale dla poszukiwań przemysłu naftowego. Konieczność przeprowadzenia testów związana jest z opracowaniem nowej metodyki, która wymagała oceny błędów pomiarowych oraz warunków, w jakich należy prowadzić badania. Prace stacjonarne wykonane zostały w obrębie ograniczonej powierzchni w Krakowie przy ul. Bagrowej, prace terenowe przeprowadzono na profilu Góra Cergowa–Krosno. Badania nie ukazały wpływu wilgotności powietrza, opadów atmosferycznych, temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego oraz naturalnych pierwiastków promieniotwórczych (K-40, U-238, Th-232) na mierzone anomalie radonowe. Do przeprowadzenia badań wykorzystano aparaturę badawczą w postaci spektrometru RAD7 wraz z sondą do pomiarów gazu w powietrzu glebowym.

12

Spectroscopic Study and Analysis of the Content of Residue Elements in Marinol RG 1240 Oil after Working in Various Types of Engines

Malinowska M.

Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni

|

2017

|

nr 100

131--140

EN

During exploitation, the engine oil undergoes the irreversible aging process that is – degradation. The speed of this process is affected by many factors such as high temperature, pressure, power output, oxygen from the air, mechanical shear forces, type, structure, and technical condition of the engine, time and conditions of work and also used fuel. In the article, the author shows that also the purpose of the engine influences the degradation of the engine oil. Using the method of optical emission spectrometry in accordance with ASTM D 6595 standard, the concentration of trace elements like: Ag, Al, B, Ba, Ca, Cu, Fe, K, Mg, Mn, Mo, Na, Ni, P, Pb, Si, Ti, V, Zn, was determined. The samples of engine oil – Marinol RG 1240 were checked after various periods of use in three different engine types Cegielski – Sulzer.

PL

Oleje silnikowe podczas eksploatacji ulegają nieodwracalnemu procesowi starzenia. Intensywność wspomnianego procesu jest uzależniona od wielu czynników, takich jak: wysoka temperatura oraz ciśnienie, obecność tlenu z powietrza, wielkość występujących sił ścinających, typ, struktura i stan techniczny silnika, stosowane paliwa, a także czas i warunki pracy silnika. W artykule podkreślono wpływ przeznaczenia silnika na zanieczyszczenia występujące w oleju obiegowym. Do badań wykorzystano metodę optycznej spektrometrii emisyjnej zgodnie z normą ASTM D 6595 i oznaczono obecność następujących pierwiastków: Ag, Al, B, Ba, Ca, Cu, Fe, K, Mg, Mn, Mo, Na, Ni, P, Pb, Si, Ti, V, Zn. Próbki przepracowanych olejów obiegowych typu Marinol RG 1240 były pobierane z trzech różnych typów silników.

13

Zastosowanie spektrometrii gamma w fizyce plazmy. Wieloparametryczne funkcje wydajności rejestracji fotonów – zastosowania praktyczne (cz. III)

Jednoróg S.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 5

18--19

PL

Numeryczna charakterystyka detektora promieniowania γ daje nieograniczone możliwości zastosowania wieloparametrycznych funkcji wydajności rejestracji fotonów. W fizyce plazmy technika aktywacyjna używa spektrometrii promieniowana γ jako podstawowego narzędzia badawczego. Wykorzystując obie techniki, zbadano anizotropię i asymetrię radialną emisji neutronów z urządzenia PF-1000. Wykonano i zainstalowano nową diagnostykę neutronową opartą na reakcji jądrowej wywoływanej przez neutrony w aktywowanej tarczy itrowej. W przypadku tokamaka do badania plazmy zastosowano próbki aktywacyjne o mieszanym składzie wieloatomowym.

EN

Numerical characteristics of particular γ rays detector gives unlimited possibility for application of multiparametrical function of photon registration efficiency. In the plasma physic application the activation technique uses γ-spectrometry as the basic tool. Based on the both above methods the anisotropy and radial asymmetry were the subject of investigation in case of PF-1000 device. The newly developed neutron diagnostic that based on nuclear reaction caused by neutrons in yttrium activation sample was constructed and installed in PF-1000 facility. In case of tokamak the activation samples with mixed elemental composition were successfully adopted for plasma diagnostic.

14

Adsorpcja jonów chromu(III) oraz jonów chromu(VI) na nanoporowatym tlenku glinu

Wojtal T.

Prace Instytutu Metalurgii Żelaza

|

2017

|

T. 69, nr 4

48--52

PL

Współczesne metody spektroskopowe i elektrochemiczne nie zawsze pozwalają na oznaczanie pierwiastków toksycznych takich jak chrom(VI) w bardzo niskim zakresie stężeń. Z tego powodu konieczne jest zastosowanie technik zatężania analitów. Jedną z najczęściej stosowanych technik wzbogacania jest ekstrakcja do fazy stałej. Istotne jest odpowiednie dobranie adsorbentu (fazy stałej). W pracy przebadano możliwość adsorpcji jonów chromu(III) oraz chromu(VI) na nanoporowatym tlenku glinu. Przeprowadzono odpowiednią modyfikację tlenku glinu z wykorzystaniem (3-mercaptopropyl)trimetoksysilanu (MPTMS) mającą na celu wprowadzenie grup tiolowych zdolnych do kompleksowania jonów metali. Przebadano wpływ środowiska reakcji na proces adsorpcji. Efekt modyfikacji adsorbentu weryfikowano z zastosowaniem techniki rentgenowskiej spektrometrii fluorescencyjnej z dyspersją energii (EDXRF). Pomiary stężenia jonów chromu(III) oraz jonów chromu (VI) prowadzono z wykorzystaniem emisyjnej spektrometrii atomowej ze wzbudzeniem w plazmie sprzężonej indukcyjnie (ICP OES).

EN

Modern spectroscopic and electrochemical methods do not always allow the determination of elements toxic to a very low concentration range, such as chromium (VI). Therefore, analytical concentration techniques are used, and one of the most commonly used is solid phase extraction. In this method, it is important to choose the appropriate adsorbent (solid phase). The study investigated the adsorption of chromium (III) and chromium (VI) ions on nanoporous alumina. An appropriate modification of aluminum oxide was carried out using (3-mercaptopropyl) trimethoxysilane (MPTMS) to introduce thiol groups capable of complexing metal ions. The influence of the reaction environment on the adsorption process was tested. The effect of adsorbent modification was verified using energy dispersive X-ray fluorescence (EDXRF). Measurements of chromium (III) ions and chromium (VI) ions were carried out using inductively coupled plasma optical emission spectrometry (ICP OES).

15

O zastosowaniu spektrometrii gamma w fizyce plazmy Wczoraj i dziś promieniowania (cz. I)

Jednoróg S.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2016

|

nr 18

18--19

PL

Na przestrzeni wieku, od odkrycia przez Wiliama Roentgena promieni X oraz promieniotwórczości przez Henriego Becquerela, nastąpił dynamiczny rozwój fizyki jądrowej, detekcji promieniowania i jego zastosowań. Powszechnie stosowane w radiologii lekarskiej i dozymetrii indywidualnej błony fotograficzne zostały zastąpione przez współczesne metody radiometryczne. Jedną z zaawansowanych metod radiometrycznych będących obecnie w powszechnym użyciu jest spektrometria promieni γ oparta na właściwościach detekcyjnych czystego germanu. Jednym z najbardziej skomplikowanych urządzeń jądrowych jest tokamak. W budowie jest największy jak do tej pory tokamak ITER. Bedzie on podstawą do budowy komercyjnych, energetycznych reaktorów syntezy. Technika aktywacyjna bazująca na współczesnej spektrometrii γ ma zastosowanie w badaniach podstawowych i aplikacyjnych z zakresu fizyki plazmy. Stosuje się ją do badania całkowitego wydatku neutronowego urządzeń plazmowych oraz do ich charakteryzacji.

EN

During the century that pas away from the discovery of X rays by William Roentgen and the radiation by Henry Becquerel the dynamic development of nuclear physic as well as radiation detection and its application has been observed. The nuclear emulsion commonly used in radiology and individual dosimetry has been replaced by current radiometric methods. One of the most advanced currently in use radiometric method is γ spectrometry based on detection properties on high purity germanium. The one of most advanced application of nuclear technology is a tokamak. The biggest to date tokamak ITER is in build so far. The commercially available nuclear power plan will based on the above. The activation technique that based on contemporary γ gamma spectrometry has application in basic researches and development on plasma physics. It has its own application for neutron budget prediction of plasma devices as well as their neutron characterisation.

16

O zastosowaniu spektrometrii gamma w fizyce plazmy Wczoraj i dziś promieniowania (cz. II)

Jednoróg S.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2016

|

nr 19-20

19--22

PL

Na przestrzeni wieku, od odkrycia przez Wiliama Roentgena promieni X oraz promieniotwórczości przez Henriego Becquerela, nastąpił dynamiczny rozwój fizyki jądrowej, detekcji promieniowania i jego zastosowań. Powszechnie stosowane w radiologii lekarskiej i dozymetrii indywidualnej błony fotograficzne zostały zastąpione przez współczesne metody radiometryczne. Jedną z zaawansowanych metod radiometrycznych będących obecnie w powszechnym użyciu jest spektrometria promieni γ oparta na właściwościach detekcyjnych czystego germanu. Jednym z najbardziej skomplikowanych urządzeń jądrowych jest tokamak. W budowie jest największy jak do tej pory tokamak ITER. Bedzie on podstawą do budowy komercyjnych, energetycznych reaktorów syntezy. Technika aktywacyjna bazująca na współczesnej spektrometrii γ ma zastosowanie w badaniach podstawowych i aplikacyjnych z zakresu fizyki plazmy. Stosuje się ją do badania całkowitego wydatku neutronowego urządzeń plazmowych oraz do ich charakteryzacji.

EN

During the century that pas away from the discovery of X rays by William Roentgen and the radiation by Henry Becquerel the dynamic development of nuclear physic as well as radiation detection and its application has been observed. The nuclear emulsion commonly used in radiology and individual dosimetry has been replaced by current radiometric methods. One of the most advanced currently in use radiometric method is γ spectrometry based on detection properties on high purity germanium. The one of most advanced application of nuclear technology is a tokamak. The biggest to date tokamak ITER is in build so far. The commercially available nuclear power plan will based on the above. The activation technique that based on contemporary γ gamma spectrometry has application in basic researches and development on plasma physics. It has its own application for neutron budget prediction of plasma devices as well as their neutron characterisation.

17

Detection of volatile organic compounds with a differential ion mobility spectrometry

Maziejuk M., Sikora T., Lisowski W.

Problemy Eksploatacji

|

2016

|

no. 2

173--182

EN

Recently growing importance of control of indoor air. The requirements for such detectors are very high: a sensitivity of several tens of ppb; the detection of a large number of substances or to indicate the total amount of volatile organic compounds (VOCs), work in high humidity ranges. A very good solution for the determination of the VOCs is to use IMS (Ion Mobility Spectrometers) or DMS (ang. Differential Mobility Spectrometry) technology, which has a relatively low price while meeting the above requirements. The most important difference between classical spectrometer IMS and the DMS is the electric field. For the IMS it is a constant magnetic field of low intensity – around several hundred volts per cm, meanwhile for the DMS it is at least several kilovolts per cm and is a field with a relatively high frequency from 1 up to several MHz. Another area in which the detection of VOC is becoming increasingly important, is early diagnosis of serious diseases of civilization, eg. diabetes, lung or liver disease – the diagnosis can be made based on the analysis of exhaled air, preferably in conjunction with the study of emissions substances from the skin. Issues related to the prevention and early detection of the above mentioned diseases are rapidly developed, eg. in the US or in the UK. Given the scale of the problem and the challenges of a potential diagnostic method, the proposed technology DMS/IMS begins to be considered as possible to apply. Spectrometers of this type are also developed in Poland by WIChiR. Research results on the selected VOCs are showed in this presentation.

PL

Coraz większego znaczenia nabiera kontrola powietrza wewnątrz pomieszczeń. Wymagania na takie detektory są bardzo wysokie: czułość na poziomie kilkudziesięciu ppb; wykrywanie dużej liczby substancji lub wskazywanie sumarycznej ilości lotnych związków organicznych (LZO), praca w wysokich zakresach wilgotności. Bardzo dobrym rozwiązaniem do oznaczania LZO jest zastosowanie technologii IMS (ang. Ion Mobility Spektrometry) i DMS (ang. Differential Mobility Spectrometry), które charakteryzują się relatywnie niską ceną spełniając jednocześnie powyższe wymagania. Najistotniejszą różnicą pomiędzy klasycznym spektrometrem IMS-em, a DMS-em jest pole elektryczne. Dla IMS-a jest to pole stałe o niewielkim natężeniu – kilkaset volt na cm, natomiast dla DMS-a jest to co najmniej kilkanaście kilowoltów na cm, przy czym jest to pole o dość wysokiej częstotliwości od 1 do kilku MHz. Kolejna dziedzina, w której wykrywanie LZO nabiera coraz większego znaczenia to wczesna diagnoza groźnych chorób cywilizacyjnych, np. cukrzyca, choroby płuc czy wątroby – diagnoza ta może być dokonana na podstawie analizy wydychanego powietrza najlepiej w połączeniu z badaniem emisji ze skóry. Zagadnienia związane z zapobieganiem i wczesnym wykrywaniem ww. chorób są bardzo raptownie rozwijane np. w USA i Wielkiej Brytanii. Biorąc pod uwagę skalę problemu oraz wyzwania stawiane potencjalnej metodzie diagnostycznej, proponowana technologia DMS/IMS zaczyna być rozważana jako możliwa do zastosowania. Spektrometry tego typu są opracowane również w Polsce w WIChiR. Wyniki badań dla przykładowych LZO zostały przedstawione w niniejszej prezentacji.

18

On line engine oil consumption monitoring via the gaseous total sulfur signal SO2 in the raw exhaust of the engine utilizing the sensitive ion molecule reaction mass spectrometry

Leidlmair C., Weissnicht A., Federer W., Villinger J.

Combustion Engines

|

2016

|

R. 55, nr 3

34--38

EN

The dynamic monitoring of oil consumption in IC engines is approached with various techniques ranging from radioactive counting to detection of halogenated tracer compounds or polyaromatic hydrocarbon tracers, to monitoring unburned hydrocarbons as residues from engine oil. This article discusses the method of gaseous SO2 measurement in raw exhaust it's benefits and limitations of today’s status. Modern engines consume about 2 to 5 g/h of engine oil under low and medium load but consumption may go up to 130 g/h in negative load conditions. Particulate filters must be desulfated every 5000 km even when sulfur free fuel is in use. For the oil measurement in the raw exhaust all possible Sulfur compounds are converted to SO2 in a hot oxidizing atmosphere. Additional pure oxygen in the form of ozone is added to the oxidizer for very low lambda engine conditions and the conversion of sulfur on particulates into SO2. A sensitive mass spectrometer operating in an ion molecule ionization mode measures gaseous SO2 from concentrations of 0.02 ppm to 50 ppm in measurement cycles from 2 Hz to 0.2 Hz depending on if long term measurement or dynamic operation is chosen. Technical description of pressure reduction, gas transfer, oxidation efficiencies and lower detection levels of the instrumentation are given as well as data on a complete engine map and data on reproducibility of the SO2 method are presented.

19

Wykorzystanie radiometru rum-2 do analizy promieniowania gamma w wybranych materiałach budowlanych

Pach K., Hyla M., Filipecki J.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa

|

2015

|

T. 3

113-129

PL

Promieniowanie jonizujące to czynnik, który w ważnym stopniu pozwala scharakteryzować środowisko człowieka a także warunki higieniczno - sanitarne, jakie panują w budynkach przeznaczonych na stały pobyt ludzi. Dla organizmów żywych istotne znaczenie odgrywają dwa czynniki: - tło promieniowania oddziałujące na organizmy żywe - promieniowanie alfa produktów rozpadu radonu oddziałujące na układ oddechowy. Występowanie radonu i jego pochodnych w pomieszczeniach budynków mieszkalnych może pochodzić przede wszystkim z gruntu z surowców i materiałów budowlanych. Jeżeli normy promieniowania nie zostały przekroczone, nie ma obawy przed szkodliwym działaniem pierwiastków promieniotwórczych. Ponad to, uważa się iż całkowity brak promieniowania jest niekorzystny, gdyż może spowodować lawinowy rozwój drobnoustrojów.

EN

Ionizing radiation is a factor which severely allows to characterize the human environment and hygienic conditions -health, prevailing in buildings intended for human residence. For organisms play two important factors: - background radiation affecting living organisms - alpha radiation decay products of radon affecting the respiratory system. The presence of radon and its derivatives in the areas of residential buildings s may have come primarily from the soil of raw materials and construction materials. If the radiation standards are not exceeded, there is no fear of the harmful effects of radioactive elements. More than that, it is believed that the total absence of radiation is disadvantageous because it can cause an avalanche microbial growth.

20

Przewidzieć nieprzewidywalne. XRF jako narzędzie diagnostyczne

Pestka-Pędziwiatr B.

Energetyka Cieplna i Zawodowa

|

2015

|

Nr 7

38--44

PL

Wyzwania, które stawia niepełna przewidywalność procesów technologicznych, nasza determinacja w poznawaniu nowych obszarów, przynależna dla naszego gatunku ciekawość świata prowadzą w kierunku odkrywania nowych zastosowań techniki pomiarowej XRF. Spektrum diagnoz oraz ich jakość można także zwiększyć, łącząc analizy XRF z innymi pomiarami.