Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Cultural landscape transformations in the suburban zone – case study of the Michałowice commune

Majewska Anna, Szymczak Anna

Przestrzeń i Forma

|

2020

|

nr 42

257--270

EN

The development of Warsaw determined the spatial system of its suburban zone. The original cultural landscape of the area, composed of agricultural areas with enclaves of forests and settlement clusters, is subject to continuous changes which intensified after the political transformation in 1989. Consecutive stages of such changes can be traced through the analysis of the Michałowice commune neighbouring to Warsaw. From the mid 19th century, suburban residential districts were built there, followed by model residential districts called “garden cities” (Komorów and Michałowice). The area of the commune is subject to strong urbanisation pressure. This contributes to changes in its cultural landscape and quality of residency in the area.

PL

Rozwój Warszawy zdeterminował układ przestrzenny jej strefy podmiejskiej. Dawny krajobraz kulturowy tego obszaru, składający sie z terenów rolniczych, z enklawami lasów i skupisk osadniczych, ulega obecnie przemianom, które nasiliły się po transformacji ustrojowej w 1989 r. Kolejne etapy tych przemian możemy prześledzić analizując rozwój, graniczącej z Warszawą, gminy Michałowice. Od połowy XIX wieku, powstawały tu tzw. letniska, a następnie, dwa wzorcowe osiedla - "miasta - ogrody" (Komorów i Michałowice). Obszar gminy podlega silnej presji urbanizacyjnej, co wpływa na zmiany jej krajobrazu kulturowego i jakość zamieszkania na tym terenie.

2

Przemiany przestrzenne wybranych miast mazurskich w latach 1945-1989, w świetle badań jakościowych mieszkańców

Musiaka Łukasz

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2019

|

nr 42 (2)

125--146

PL

Ofensywa Armii Czerwonej w 1945 r. spowodowała ogromne zniszczenia miast mazurskich. W niektórych przypadkach, czasami bezpowrotnie, zatarty został powstający przez wieki krajobraz kulturowy. Odbudowa ze zgliszczy i późniejsza rozbudowa w duchu socjalistycznym trwały przez kolejne kilkadziesiąt lat. Celem artykułu było poznanie opinii mieszkańców na temat przemian przestrzennych wybranych miast mazurskich w okresie 1945-1989. Aby zgromadzić odpowiedni materiał do analiz, zastosowano metodę badań jakościowych. Wywiady pogłębione zostały przeprowadzone z mieszkańcami sześciu wytypowanych miast o różnej skali zniszczeń wojennych. Respondenci w większości ocenili odbudowę powojenną pozytywnie. Późniejsze przemiany morfologiczne otrzymały gorsze noty. Równocześnie badane osoby potrafiły docenić skalę prowadzonej odbudowy, powstawanie miejsc pracy i rozwój ekonomiczny w tym okresie. Skutki zniszczeń wojennych oraz prowadzonych później prac porządkowych i budowalnych w miastach mazurskich, są odczuwane do dziś. Zarówno fizycznie, w krajobrazie miast, jak i w opiniach ich mieszkańców.

EN

The Red Army offensive in 1945 caused enormous damage to Masurian towns and cities. In some cases, the cultural landscape, which had been created over many centuries, was erased, sometimes irretrievably. Rebuilding from the ruins and the later expansion in the socialist spirit lasted for several decades. The aim of this article is to discover the opinions of inhabitants on the spatial transformations of selected Masurian towns in the period 1945-1989. In order to gather suitable material for analysis, a qualitative method was used. In-depth interviews were conducted with residents of six selected towns with different scales of war damage. Most of the respondents assessed the post-war reconstruction positively. Later morphological changes received worse marks. At the same time, those surveyed were able to appreciate the scale of the conducted reconstruction, the creation of jobs and the economic development in that period. The effects of war damage and the subsequent cleaning and construction works in Masurian towns are still being felt today. Both physically, in the urban landscape, and in the opinions of their inhabitants.

3

Przemiany przestrzenne Skawiny na tle stosunków gospodarczych w pierwszej połowie XIX wieku

Krupa M.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2013

|

z. 60, nr 4

89--96

PL

Praca dotyczy przemian przestrzennych, jakie zaszły w tkance urbanistycznej miasta Skawiny w pierwszej połowie XIX wieku na tle stosunków gospodarczych panujących w mieście. Skawina jest położona około 15 km na południowy-zachód od Krakowa. Obecnie przez wielu jest kojarzona jako miasto przemysłowe związane z hutą aluminium oraz elektrownią. Mało kto wie, że została założona jeszcze w średniowieczu przez króla Kazimierza Wielkiego. Położenie przy ówczesnej granicy państwa oraz na ważnych w owych czasach traktach handlowych łączących Śląsk oraz Morawy z Zagłębiem Solnym na ziemi krakowskiej spowodowało, że do połowy XVII wieku miasto bardzo dobrze się rozwijało i było liczącym się ośrodkiem handlowym. Regres gospodarczy był spowodowany głównie zniszczeniami wojennymi w trakcie „potopu szwedzkiego”. W 1772 roku w wyniku pierwszego rozbioru Polski Skawina znalazła się w zaborze austriackim, w utworzonej wówczas prowincji cesarstwa zwanej Galicją. Była wówczas małym miastem rolniczo-handlowym z reliktami średniowiecznych umocnień obronnych świadczących o jej dawnej pozycji. Symptomy podniesienia się miasta z marazmu pojawiły się dopiero w drugiej połowie XIX wieku, kiedy w Skawinie zaczęto wznosić pierwsze zakłady przemysłowe. Kolejne ożywienie gospodarcze nastąpiło w momencie uruchomienia linii kolejowej z Krakowa do Oświęcimia przez Skawinę. Zaowocowało to budową kolejnych zakładów, a także zmianami w układzie urbanistycznym miasta. Zmiany te zostały przeprowadzone głównie w otulinie średniowiecznej tkanki urbanistycznej, dzięki czemu układ urbanistyczny Skawiny z okresu lokacji nie został zniszczony.

EN

This article presents spatial transformations which took place in the urban layout of Skawina in the first half of the 19th century, on the background of economic relations occurring in the town. Skawina is located around 15 km to the south-west of Kraków and currently is generally perceived as an industrial town connected with Aluminum Works and Power Plant. Not many people know that it was founded already in the Middle Ages by king Casimir the Great. Location on the state border and along important trade routes connecting Silesia and Moravia with the Salt Mines in the Kraków region, caused the town to flourish and develop into a significant trade center until the mid 17th century. Economic regression the town suffered was caused mainly by war damage during the so called „Swedish deluge”. In 1772, as a result of the First Partition of Poland, Skawina found itself under Austrian occupation, in the imperial province called „Galicia” established at the time. It was then small agricultural and trading town with relics of medieval defensive walls bearing evidence of its former status. The symptoms that the town was roused from stagnation appeared as late as the second half of the 19th century, when the first factories were erected in Skawina. The next economic boom occurred when the railway line from Kraków to Oświęcim via Skawina was opened. It resulted in other factories being built, as well as changes in the urban layout of the town. These changes took place in the vicinity of the medieval urban structure owing to which urban layout of Skawina from the foundation period was not destroyed.

4

Miejsce i rola publicznych terenów zieleni w przestrzeni polskich miast XIX wieku

Kimic K.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 6-A

109--117

PL

Regulacja i rozbudowa miast w XIX wieku były odpowiedzią na pogarszającą się ich sytuację w ujęciu przestrzenno-funkcjonalnym. Procesy te wpłynęły na rozwój publicznych terenów zieleni, które stały się ważnymi i rozpoznawalnymi elementami ich struktury. Drzewami obsadzano główne drogi wjazdowe, zamieniając je w piękne aleje, ważniejsze ulice przekształcano w reprezentacyjne promenady, zakładano niewielkie skwery. W miejscu burzonych fortyfikacji powstawały Planty. Nowe parki publiczne lokalizowano na obrzeżach miast, zapewniając do nich dostęp z głównych traktów komunikacyjnych. Tereny zieleni pełniły wiele funkcji – podkreślały wewnętrzne podziały przestrzenne i przebieg tras komunikacyjnych, służyły rozluźnieniu zabudowy, podnosiły walory ozdobne miejsc i obiektów, którym towarzyszyły. Były enklawami zieleni, pełniącymi funkcje społeczne – umożliwiały mieszkańcom miast kontakt z przyrodą i realizację wielu form wypoczynku.

EN

Rebuilding of cities in the 19th century was the result of their bad spatial and functional condition. That processes influenced the development of their green structure – public promenades and gardens became one of their most important and recognizable elements. Entrance roads to the cities planted by trees became alleys and main streets have been transformed into representative promenades. There were laid out small squares. Fortifications have been replaced by green rings of plants. New public parks have been situated outside cities’ centers along main roads. The role of greenery in cities were connected with it’s different functions. Parks and gardens created cities’ urban structure and emphasized street’s arrangement, accentuated selected places and decorated buildings. They ensured people’s contact with nature and became places of rest.

5

Przekształcenia przestrzenne ujścia rzeki Świny w Świnoujściu

Biranowska-Kurtz A.

Architektura Krajobrazu

|

2010

|

nr 1

42--48

EN

Cities close to the Baltic Sea were built in various times. Swinoujscie belongs to the young cities, as it gained its civic rights as late as in 1765. Its history, begun in the early Middle Ages, gathered momentum after 1720, when people tried to solve the difficulties connected with water communication, substantially limited by the Swedish at the estuaries of the Odra river. Clearing of the river and adaptation for navigation on the Swina, which was absolutely not navigable and used only for fishing. Satisfactory results obtained during hydrographic works led to extraordinary growth of the city's creation and spatial development, changing unceasingly until nowadays. Where less than three centuries ago cliff shores existed, the sea roared and the sandbanks of Pomeranian Bay stretched, today we can admire the first public Spa Park, seaside holiday quarter, numerous, well preserved Prussian fortifications and military batteries, many engineering accomplishments and countless architectonic objects. Each of the former historic activities left their stamp in the river panorama and sea embankment. The city did not avoid the needs and pressures of the present day, which so far have forced liquidation of some fragments of forts or military fortifications.

6

Zarządzanie krajobrazem kulturowym małego miasta. Przeobrażenia urbanistyczno-architektoniczne miasta Szczytno na przestrzeni XX wieku

Liżewska I.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 10

69--77

EN

The 20th century has fundamentally changed the Warmian and Mazurian urban landscape. Only within the space of one hundred years, this territory has been twice suffered the war damage. The first time, in 1914 – during the Russian army offensive 35 East Prussian towns were destroyed, next time, during the winter and spring of 1945 – as the results of the Soviet army activities and post‐war economy, most of Warmian and Mazurian historical urban complexes suffered huge losses again. In both cases, the post‐war rebuilding was conducted on a great scale and with significant urban landscape results. The last strong note appearing at the turn of the 21st century were some investment activities which were taken just as in violent and significant way without any rules in protecting the public view and spatial or architectural value. The result of such activities was the erasing of the historical town nature and the demotion of its value. Szczytno is one of the small town centers situated on the territory of the Southern Mazuria (the seat of the county, the area – 9,96 km2, the population – 25 759). At the turn of the 20th century, this rapidly developing town, destroyed and rebuilt twice during the 20th century, violently changed its view on the eve of the 21st century. It is a kind of classical example of the changes and processes to which Warmian and Mazurian urban complexes were and still are subjected. These processes are still accompanied by the same problems and questions – how to adjust modern civilization standards and requires to the tradition and past value. With such problems it must has been wrestled during the both of the past‐war town’s rebuilding. The first rebuilding was accompanied with the efforts in referring to the local, building tradition, whereas the next one was quite opposite to the past cultural patterns. In both cases also modernity and landscape modernization were the distinctive background. The analysis of these processes, their ideological, economic and organizing frames is a kind of attempt to answer the general question – how to manage the town’s landscape.

7

Przeobrażenia historycznych terenów zielonych Lublina do 1939 roku

Przesmycka Natalia

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2005

|

T. 1

157--167

PL

Artykuł przedstawia główne kierunki przeobrażeń zielonych terenów Lublina w ujęciu historycznym. Otwarte, naturalne przestrzenie zielone związane były w Lublinie z dolinami trzech rzek: Czechówki, Bystrzycy i Czerniejówki. Istniały przez stulecia ze względów militarnych lub z racji na uniemożliwiające ich zabudowę warunki przyrodnicze. O planowanych przestrzeniach zielonych możemy mówić dopiero od początków XIX w. Świadome kształtowanie i zakładanie publicznych terenów zielonych spowodowane było zarówno ówczesnymi prądami myślowymi, tendencjami w urbanistyce, jak i poprawie sytuacji finansowo-gospodarczej miasta. W Lublinie istnieją także tereny zielone, które wykształciły się z zabudowanych obszarów miejskich poprzez nagłą lub sukcesywną utratę swoich pierwotnych funkcji. (Słomiany Rynek na Kalinowszczyźnie, Podzamcze).

EN

The article shows main directions of transformations of green areas in Lublin taken from historical perspective. Open, natural green areas were associated with the valleys of three rivers: Czechówka, Bystrzyca and Czerniejówka. They have existed for ages for military reasons or because environmental conditions prevented them from development. We can talk about planned green areas only from the beginnings of XIX century. The conscious shaping and creating public green areas was triggered by both contemporary ideas, trends in urban planning and the improvement of economic and financial situation of the city. In Lublin there are also green areas that developed from urban developed areas through sudden or gradual loss of their original functions. (Straw Market in Kalinowszczyzna, Podzamcze).

8

Przeobrażenia przestrzenne a zachowanie cech tożsamości kulturowej Kotliny Kłodzkiej. Próba ujęcia tematu

Pustelnik R.

Architectus

|

2003

|

Nr 1-2(13-14)

155--162

PL

Obecnie, zarówno w okresie transformacji w naszym kraju, jak i po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej w 2004 r., wzrasta i będzie wzrastał wpływ i znaczenie zjawisk globalnych różnego typu na obszarze naszego kraju oraz w naszym życiu. Istnieją obawy, że zewnętrzne, obce wpływy w sferę kultury materialnej, w tym w krajobraz kulturowy, doprowadzą do utraty wartości regionalnych, które powstały przez wieki i pokolenia oraz w postaci dziedzictwa kulturowego różnicowały poszczególne obszary, tworząc mozaikę stylów estetycznych, a także sposobów korzystania z walorów naturalnych danego terytorium dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców. Często jest wyrażany pogląd, że zunifikowane w skali świata metody eksploatacji przestrzeni w celach doraźnych, pragmatycznych, zniszczą tradycyjny, zabytkowy charakter lokalnego krajobrazu, regionalną architekturę, historyczne zespoły urbanistyczne, a także miejscowe zasoby przyrodnicze. W tej sytuacji ważnym i pilnym zadaniem badawczym będzie określenie i ochrona najistotniejszych elementów i cech, które tworzą specyfikę, regionalną niepowtarzalność, czyli kulturową tożsamość, stwarzają możliwość identyfikacji danej przestrzeni przez jej mieszkańców i ludzi z zewnątrz. Warto uświadomić sobie również, że rekonstrukcja cech regionalnego krajobrazu i stylu oraz ich ochrona ma nie tylko znaczenie psychospołeczne. Wiedza o dziedzictwie regionu powinna służyć władzom szczebli lokalnych i ponadlokalnych w prowadzeniu własnej polityki przestrzennej, uwzględniającej tradycje miejscowe, zwłaszcza w perspektywie otwierania się naszych rynków pracy dla różnych podmiotów gospodarczych, w tym firm projektowych, zarówno spoza regionu, jak i spoza Polski.

EN

The author's interest, lasting over a dozen years, with the Polish transformation process, aims at creating a spatial policy with regard to regions and subregions initiated in 1990 in the model region of Walbrzych. This policy, based on promoting the cultural identity of small motherlands, constitutes an alternative in the united Europe in ralation to the hitherto existing divisions, determined by the borders of countries. The complexity of problems bound with retaining the cultural identity of the Kotlina Klodzka subregion, has been presented. Determining the list of problems constitutes the basis of preparing the method of planning research. The method enables identifying cultural identity features, the reconstruction of general patterns of cultural distinctiveness, evaluation of the state of preservation of the subregion's distinctiveness, it points out the tendency of changes during the transformation period, after 1989, in the aspect of retaining the cultural identity. Also, it allows a general evaluating and attempting to define the directions of spatial transformations in the context of preserving and reconstructing the cultural heritage as well as revitalizing of the degraded areas. This method may be useful in spatial development plans of other regions in Poland, especially those with strongly accentuated and specific identification features, established through local tradition and custom.

9

Przeobrażenia przestrzenne w Polsce z końcem XX w. Uwarunkowania, tendencje i kierunki przeobrażeń przestrzennych w Polsce w ostatniej dekadzie XX w. - referat wprowadzający

Bartkowicz B.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2001

|

T. 46, z. 2

153-157

EN

The period of 12 years of political, social-economic and spatial transformations in Poland allows performing the global diagnosis of occurring phenomenons, bringing their conditions and results out and also outlining desired trends of that improvements of polish townscape. The most important reasons of unfavourable aspects of undergoing transformations consist of: - set of problems in material and moral sphere, inherited after 50 years of broken continuity of development and democratic rule; - specification of accelerated transformation that is characterized by changeability and incoherency of ideas and law regulations in many domains, ease of their interpretation, proceeding and behaviour. Besides of many unquestionable achievements in country rebuilding processes, new social-economic conditions and liberation of spatial management principles created new problems and threats for rational rebuilding of space in Poland, balancing of development and spatial order. Accumulation of inherited and new problems concerns many elements of urban structure, especially - historic areas and individual elements of culture heritage: - ruined industry areas, - broad areas of block of flats buildings, - areas of designed and natural greenery. Spontaneous population and economic strong investors activity accelerated the expansion of urbanised areas, multiplied the chaos in functionality and city spaces as well as their surrounding and country areas that resulted in threatening the most value regions. Inhibition of these processes require understanding by whole society and government the essence of the Country space value, its importance for retaining of national identity, ecological renovation and lasting economic growth. According to experiences of many European countries, the very important part in this process has spatial planning that bases on coherent law regulations and reliable knowledge, which is harmonized with whole national social-economic policy.