Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Retencja wody w zróżnicowanych geograficznie zlewniach górskich

Kowalczyk Agnieszka, Jaguś Andrzej

Polish Journal of Materials and Environmental Engineering

|

2023

|

Vol. 6 (26)

1--12

EN

The article describes the research on the retention capacity of two mountain catchments in the Polish Carpathian Mts. These are the catchments of the Czarna Woda and Biała Woda streams. These catchments are adjacent, have a similar area (about 11 km2 each), but are geograph-ically diverse. Their geomorphology, hydrographic network, soil water permeability and land use were analyzed. The Czarna Woda catchment is a forest catchment, and the Biała Woda catchment is a forest and agricultural catchment with pasture areas. The geographical analysis of the catchment showed that the Czarna Woda catchment most likely has greater retention capacity. Theoretical analyzes were verified on the basis of long-term measurements of flows in both streams. Outflows were calculated for the entire study period (2006-2022), as well as annual, monthly and daily outflows. The measurements were carried out using the overflow method in permanent measurement cross-sections. The total outflow from both catchments was simi-lar, so they had similar water resources. In particular years, months and days, outflow often differed significantly between catchments. It was found that during the periods of increased water runoff (from precipitation, from snowmelt) the outflow from the Biała Woda catchment was higher, while in the periods without precipitation the outflow from the Czarna Woda catch-ment prevailed. Short-term flood outflows were at least several dozen percent higher in the Biała Woda catchment. The measurement data confirmed that water was better retained in the Czarna Woda catchment and the outflow was slower. Water retention processes in the Czarna Woda catchment allowed to maintain minimum outflows at a level several times higher than in the Biała Woda catchment. The studies have shown that in a very small mountain area there can be a large variation in outflow in individual streams. Retention capacity of the catchment depends on environmen-tal conditions and human activity.

2

Wody deszczowe w kontekście rozwoju terenów zurbanizowanych – cz. II

Rejek Wiktor, Drewnowski Jakub

Inżynier Budownictwa

|

2023

|

nr 11

67--71

3

Wpływ zastosowania muld chłonnych oraz powierzchni przepuszczalnych na ograniczenie spływu powierzchniowego

Suchanek-Gabzdyl Ewa

Instal

|

2023

|

nr 12

140--144

PL

Woda opadowa jest głównym źródłem zasobów wodnych, które umożliwiają odnawianie się wód powierzchniowych i podziemnych. Ze względu na niezrównoważony rozwój obszarów zurbanizowanych i wiejskich, opady zaczynają być postrzegane jako źródło zagrożenia. Ten stan prowadzi do pojawienia się nowego zjawiska, jakim są powodzie miejskie (ang. urbanflood). Obszary miejskie, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu nie miały problemów z odprowadzaniem wód opadowych, obecnie po wystąpieniu intensywnych opadów atmosferycznych, zamieniają się w zalane tereny. Drugim istotnym aspektem są zmiany klimatyczne. W ostatnich latach liczne anomalie pogodowe, takie jak ulewny deszcz, prowadzą do powstawania nagłych powodzi miejskich (ang. flashflood), które powodują nagłe zalanie niższych obszarów, często tworząc fale wezbraniowe. Aby poradzić sobie z tymi problemami, coraz częściej w miastach stosuje się urządzenia do retencji i infiltracji wód opadowych. Działania takie nie wymagają przebudowy istniejących już kanałów burzowych, a realizowane są poprzez tworzenie ogrodów deszczowych, muld chłonnych czy powierzchni przepuszczalnych. Dodatkowo, zwiększa się zasobność wód podziemnych, urozmaicając krajobraz i estetykę miast, co prowadzi do poprawy mikroklimatu i warunków życia mieszkańców.

EN

Rainwater is the main component of water resources, which ensures the replenishment of surface and underground waters. Due to the unsustainable development of urban and rural areas, precipitation is beginning to be perceived as a source of threat. This situation leads to the emergence of a new phenomenon known as urban flooding. Urban areas that had no issues with rainwater drainage several decades ago now transform into floodplains after heavy rainfall. The second important aspect is climate change. The occurrence of numerous weather anomalies, such as torrential rain, in recent years has resulted in the formation of flash floods in cities, causing sudden inundation of lower-lying areas, often creating a surge wave. To address these problems, rainwater retention and infiltration devices are increasingly being employed in cities. Such measures do not require the reconstruction of existing storm drains and can be implemented through the creation of rain gardens, absorbent mounds, or permeable surfaces, for example. Furthermore, these initiatives enhance groundwater resources and enrich the landscape and aesthetics of cities, leading to an improved microclimate and better living conditions for the urban population.

4

Potencjał retencyjny miasta. Część 1, Metody

Rybka Paulina, Jurasz Jakub, Wdowikowski Marcin

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2023

|

Nr 10

18--29

PL

Rozwój terenów miejskich jest nieodłącznym elementem rozwoju cywilizacyjnego. W Polsce postępujące procesy urbanizacyjne wraz z silnym trendem zmiany struktury funkcjonalnej obszarów wiejskich w ostatnich trzydziestu latach, doprowadziły w konsekwencji do zwiększania powierzchni zabudowy terenu oraz jego uszczelnienia. Znaczącemu ograniczeniu uległ udział terenów zielonych oraz nieużytków, co spowodowało pogorszenie warunków retencyjnych w bilansie wodnym zarówno aglomeracji miejskich jak i mniejszych miejscowości. Jednocześnie skutki zmian klimatycznych przyczyniają się do coraz częstszego występowania ekstremalnych zdarzeń pogodowych, powodując nasilające się zagrożenia związane z takimi zjawiskami jak: miejska wyspa ciepła, powódź błyskawiczna i susza. Przestrzeń miejska jest szczególnie wrażliwa na dynamiczne zmiany warunków meteorologicznych głównie ze względu na powiększającą się liczbę ludności, która ją zamieszkuje. Antropogeniczne przekształcenia środowiska i zagrożenia klimatyczne znacząco przyczyniają się do potęgowania problemu odprowadzania wody opadowej i roztopowej w zlewniach miejskich jak również obniżenia komfortu życia. Niniejsza praca ma na celu przedstawienie metod oceny potencjału retencyjnego, który z jednej strony pozwala zobrazować skalę problemu, z którym mierzymy się adaptując przestrzeń miejską do warunków zmieniającego się środowiska, z drugiej zaś wskazuje możliwe kierunki rozwoju terenów zurbanizowanych aby nadawały się do życia w przewidywanej strukturze funkcjonalno-użytkowej.

EN

The development of urban areas is an inherent element of civilization development. In Poland, the progressive urbanization processes together with the strong trend of changing the functional structure of rural areas over the last thirty years have resulted in an increase in the area of development and its sealing. The share of green areas and wastelands was significantly reduced, which resulted in the deterioration of retention conditions in the water balance of both urban agglomerations and smaller towns. At the same time, the effects of climate change contribute to the increasing occurrence of extreme weather events, causing increasing threats related to phenomena such as urban heat island, flash floods and drought. Urban space is particularly sensitive to dynamic changes in meteorological conditions, mainly due to the growing number of people living there. Anthropogenic environmental changes and climatic threats significantly contribute to the problem of rainwater and meltwater drainage in urban catchments, as well as to a reduction in the quality of life. This work aims to present methods for assessing the retention potential, which, on the one hand, allows us to illustrate the scale of the problem we face when adapting urban space to the conditions of a changing environment, and on the other hand, indicates possible directions of urban areas development to make them suitable for living in the expected functional and utilitarian structure.

5

Connectors as a key to efficient storm water management system: an in-situ assessment of residential estates in Poland

Gama Marques Paulina

Architecture Civil Engineering Environment

|

2023

|

Vol. 16, no. 4

1--14

EN

Adaptation to climate change often aims to increase the ability of cities to retain water. In recent years, there has been a shift in the approach to managing storm water from traditional methods to nature-based methods, which view storm water as a valuable resource. This study conducted a systematic analysis of eleven contemporary housing estates that are commonly considered sustainable. The study aimed to identify the elements of rainwater management and determine whether these elements form a system. The research found that, in most cases, not all elements of a rainwater management system (RMS) were present. The housing estates in Gdańsk and Gdynia demonstrated some features of an RMS but were still incomplete due to missing elements such as channels and gaps in curbs that guide rainwater. The results suggest that the implementation of some elements of an RMS does not necessarily create a fully functional system. A fully effective RMS requires the integration of all necessary elements to allow water to flow between them.

6

Validation and calibration of SWAT model for Kollur River Basin, Kundapura Taluk, Udupi District, Karnataka, India

Poojashree Bommetty Purushotham, Peladdy Bhavya, Suresha Kothegala Javaregowda

Acta Geophysica

|

2023

|

Vol. 71, no. 2

837--853

EN

The present research work has been carried out for the Kollur River Basin, Kundapura Taluk of Udupi District of Karnataka. Kollur River is tributaries of Chakra and Souparnika Rivers. The problem of seawater getting mixed with underground water tables has become acute in many gram panchayats like Maravanthe and Senapura, located near the seashore. Villages like Vandse and Chittur, situated some distance away from the sea, have another problem on hand. The drinking water sources of these villages have dried up due to the depletion of the water table. To understand the hydrology of this complex landscape, the SWAT-CUP model was calibrated and validated using the SUFI-2, considering 14 important hydrologic parameters based on literature sources. The SUFI-2 tool employs stochastic calibration, which recognizes and expresses model errors and uncertainties as ranges account for all underlying variables, conceptual framework, parameters, and observed values. Our watershed model has eight sub-basins and 126 Hydrological Response Units (HRU) to simulate hydrological processes. Climate data from 2007 to 2021 revealed that the most precipitation occurred from June to September, with a maximum of 789 mm in June and a low of 0 mm in January. The hydrographs of 95 PPU plots were obtained from single iterations (500 simulations). The p-factor and r-factor were found to be 0.15 and 1.59, respectively. The accuracy of the simulation findings between observed and model-generated streamflow values was satisfactory. The SWAT-CUP enhanced streamflow models by lowering parameter uncertainty. It can be concluded that less sensitive parameters require more time to reduce the uncertainty than more sensitive values due to wider confidential intervals.

7

Koncepcja możliwości kształtowania bioretencji w zlewni Serafy z wykorzystaniem analiz przestrzennych naturalnych dróg spływu wód opadowych

Muszyński Krzysztof, Godyń Izabela, Porębska Anna, Racoń-Leja Kinga

Instal

|

2022

|

nr 7/8

59--65

PL

Postępująca urbanizacja oraz zmiany klimatyczne sprawiły, że w wielu miastach nasila się występowanie poważnych zagrożeń powodziami rzecznymi i opadowymi. Powszechnie stosowane zabiegi w ochronie przed powodzią mają charakter rozwiązań technicznych, dominują postępowania ograniczające zagrożenie w miejscach wylewów w dolnych partiach zlewni. Tymczasem na występowanie zagrożenia powodziowego ma wpływ cała zlewnia położona powyżej. Jednym z istotnych rozwiązań ograniczania zagrożenia powodziowego jest przywracanie i rozwój retencji, w tym retencji naturalnej - bioretencji. Proponowane w niniejszej pracy podejście zlewniowe pozwala na rozwiązywanie problemów „u źródła” ich powstawania. Metoda uwzględnia analizy stanu bioretencji i opracowania koncepcji jej rozwoju, które bazuje na ocenie uszczelnienia, spływu powierzchniowego oraz istniejących terenów zielonych. W ramach niniejszej pracy poddano analizie fragment zlewni rzeki Serafa w Krakowie i Wieliczce w zakresie istniejących zasobów naturalnej retencji, możliwości odtworzenia ciągłości naturalnych dróg spływu i bioretencji w celu minimalizacji zagrożenia od powodzi. Przykładowa aplikacja zaproponowanego narzędzia opartego na ogólnie dostępnych danych i oprogramowaniu pokazuje możliwość uwzględnienia w praktyce przybliżonych zależności procesu opad-retencja-odpływ w obszarze miasta, w efekcie pokazując jak rozwój bioretencji w wyżej położonych obszarach może wpłynąć na redukcję zagrożenia powodziowego na terenie Bieżanowa. Szacunkowe obliczenie wielkości spływu powierzchniowego powstającego w każdym obrębie ewidencyjnym i zagregowanie spływów z obrębów zlokalizowanych powyżej może dostarczyć urbanistom niezbędnych informacji do prac studialnych dla potrzeb planowania przestrzennego, w tym rozwoju zieleni.

EN

Due to the progressive urbanization and climate change, in many cities the occurrence of serious threats of fluvial and pluvial floods is increasing. Commonly used flood protection measures are technical solutions, and the procedures to reduce the risk in flooding places in the lower parts of the catchment area are dominant. Meanwhile, the occurrence of flood risk is influenced by the entire catchment area located upstream. One of the important solutions to reduce the risk of flooding is the restoration and development of retention, including natural retention - bioretention. The catchment approach proposed in this paper allows to solve problems “at the source” of their formation. The method takes into account the analysis of the state of bioretention and the elaboration of a concept for its development, which is based on the assessment of sealing, surface runoff and existing green areas. As part of this study a fragment of the Serafa River catchment in Krakow and Wieliczka was analyzed in terms of the existing natural retention resources, the possibility of restoring the continuity of natural runoff routes and bioretention in order to minimize the risk of flooding. The exemplary application of the proposed tool based on publicly available data and software demonstrates the possibilities to consider in practice the approximate dependencies of the precipitation-retention-runoff process in an urban area, as a result showing how the development of bioretention in upstream areas can reduce the flood risk in Bieżanów. Estimating the amount of surface runoff generated in each cadastral unit and aggregating the runoff from the upstream units may provide urban planners with the necessary information for study work for the purposes of spatial planning, including greenery development.

8

Wody opadowe, a infrastruktura komunalna

Michałowska Anna

Forum Eksploatatora

|

2022

|

Nr 2 (119)

42-45

PL

Kanalizacja deszczowa, to niegdyś idealne rozwiązanie, usuwające niechciany opad z wszelkich powierzchni komunikacyjnych. Dziś, minimalizując skutki zmian klimatu, szczególnie w przestrzeni miejskiej, dążymy do zatrzymania wód opadowych najbliżej miejsca ich powstawania. Dodatkowo jednak, należy zwrócić uwagę na prawidłowość, pod względem ilościowo-jakościowym, odprowadzania wód opadowych do odbiornika, który w myśl cyklu hydrologicznego - na kolejnym etapie stanowi źródło wody, przeznaczonej do spożycia.

9

Ograniczanie spływu powierzchniowego

Szkop Zbigniew

Zieleń Miejska

|

2021

|

Nr 11

54--55

PL

Nie ulega wątpliwości, że zieleń miejska może być istotnym elementem strategii zarządzania zasobami wodnymi w miastach. Może bowiem w znaczącym stopniu wpływać na ograniczanie oraz spowolnienie spływu wód opadowych do kanalizacji miejskiej, który nasila się w miarę zastępowania pokrytej roślinnością nawierzchni chłonnej nieprzepuszczalną powierzchnią budynków, dróg, chodników i parkingów.

10

Wybrane problemy zagospodarowania zlewni górskich w aspekcie ochrony zbiorników zaporowych w Karpatach Polskich

Jaguś Andrzej

Polish Journal of Materials and Environmental Engineering

|

2021

|

Vol. 1 (21)

1--15

EN

The current spatial development of the catchment area in the Polish Carpathians shows fea- tures that accelerate the water cycle and its erosive activity. The region is characterized, among others, by: insufficient forest cover, the presence of fallow land and abandoned land, scattering of buildings, disturbance of the course of agro-forest borders, excessive number of dirt roads and various hardened surfaces, degradation of forest ecosystems. This translates into siltation and pollution of Carpathian dam reservoirs important for the water and economic system of the country. The aim of the article is to present selected principles and methods of arranging the catchment area in the Polish Carpathians in terms of improving the catchment retention capacity and, at the same time, the quality of water. The result of proper manage- ment would be a stable supply of good quality water to the reservoirs. Protective activity for water resources should focus on replacing surface runoff with ground runoff in order to increase the retention capacity of the area and protect against erosion. The key is to properly shape the plant cover, which at the same time protects the water quality. The watershed zones and steep slopes should be forested. Permanent grasslands for exten- sive animal breeding should be considered the optimal form of agricultural use of the Carpa- thian areas. Together with forest areas with a good health condition, they not only create fa- vorable water conditions, but also ensure the preservation of biodiversity. The maintenance of arable land is permitted up to an altitude of 700 m a.s.l. and requires good agricultural practice to minimize soil erosion and nitrate migration. It is unacceptable to leave the soil without plant cover. River bed zones and watercourse beds require appropriate technical or biological support to prevent the development of bedside erosion and sediment displace- ment, as well as the ingestion of material from slopes. Plant communities near the river beds should be protected under landscape protection.

11

Evaluation of Impact of Land Use in Adjacent Areas Causing Damage to Dirt Roads Using GIS Tools - Case Study

Fiedler Michał, Stachowski Piotr

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2020

|

Tom 22, cz. 1

281--293

EN

Surface run-off from areas adjacent to dirt roads may cause considerable damage to these roads. The degree of damage is determined from the amount of flowing water, run-off intensity as well as sites, in which run-off reaches the roads. These parameters result from soil conditions, as well as natural relief and the land form modified by tillage operations. Another parameter influencing the formation and the degree of erosion is connected with maintenance operations regularly repeated in the life cycle of these roads, such as e.g. surface levelling or use of paving materials. The analysis involved GIS tools, which made it possible to consider the impact of spatial variability in the surroundings of such roads on the incidence of adverse factors. The application of LiDAR data made it possible to indicate the formation of surface run-off routes and the resulting threats of damage to dirt roads.

PL

Spływy powierzchniowe z terenów przyległych do dróg gruntowych mogą wywoływać znaczne uszkodzenia tych dróg. Stopień uszkodzeń wynika z ilości spływającej wody, intensywności spływu oraz miejsc, w których spływy docierają do dróg. Parametry te wynikają z warunków glebowych oraz naturalnego i wynikającego ze stosowanych zabiegów uprawowych ukształtowania powierzchni terenu. Kolejnym parametrem wpływającym na powstawanie i stopień erozji są cykliczne zabiegi konserwacyjne stosowane w procesie utrzymania tych dróg, jak np. wyrównywanie powierzchni czy stosowanie materiałów utwardzających. W analizie zagadnienia zastosowano narzędzia GIS pozwalające na uwzględnienie wpływu przestrzennej zmienności otoczenia takich dróg na występowanie czynników szkodliwych. Wykorzystanie danych LIDAR pozwoliło na wskazanie ścieżek formowania się spływów powierzchniowych i wynikających z nich zagrożeń uszkodzeniami dróg gruntowych.

12

Assessment of two loss methods for estimation of surface runoff in Zaafrania urban catchment, North-East of Algeria

Dahdouh Y., Ouerdachi L.

Journal of Water and Land Development

|

2018

|

no. 36

37--43

EN

Surface runoff is a major problem in urban catchments; its generation is always related to the amount of effective rainfall dropped over the surface, however in urban catchments the process is considerably altered by the emergence of impervious areas. In this study the Soil Consevation Service – curve number (SCS-CN) and the Green–Ampt loss methods were used in rainfall-runoff modelling in the Zaafrania urban catchment which is located in Annaba city in the north east of Algeria. The two loss methods were carried out within Hydrologic Engineering Center – Hydrologic Modelling System (HEC-HMS), the choice of the appropriate method for simulating runoff hydrographs in the study area was made by comparing the simulated hydrographs versus observed data using visual inspection and statistical analysis. The results indicate that SCS-CN loss method fit better in the case of 100 years return period NSE (0.462) than in 10 years NSE (0.346) and the results of calibration of Green– Ampt loss method for the 100 years return period NSE (0.417) provide best fit than the case of 10 years NSE (0.381). Furthermore, the results of both return periods (10 and 100 years) of SCS-CN loss method provide best fit than the results of return periods (10 and 100 years) of Green–Ampt loss method. It could be concluded that SCS-CN method is preferred to the Green–Ampt method for event based rainfall-runoff modelling.

PL

Spływ powierzchniowy jest głównym problemem w miejskich zlewniach. Spływ jest zawsze uzależniony od opadu, jednak w miejskich zlewniach proces ulega znaczącej modyfikacji z powodu obecności powierzchni nieprzepuszczalnych. W badaniach prezentowanych w niniejszej pracy zastosowano dwie metody – SCS-CN (ang. Soil Coservation Service – curve number) i Green–Ampt do modelowania relacji opad–odpływ w miejskiej zlewni Zaafrania na terenie miasta Annaba na północnym wschodzie Algierii. Obie metody realizowano w ramach modelu HEC-HMS. Odpowiednią metodę symulowania hydrogramu odpływu dobrano na podstawie wizualnej oceny i analizy statystycznej. Wyniki dowodzą, że metoda SCS-CN dawała lepsze dopasowanie w przypadku stuletniego okresu powtarzalności (NSE = 0,462) niż w przypadku okresu dziesięcioletniego (NSE = 0,346). Wyniki kalibracji metodą Green–Ampt zapewniały lepsze dopasowanie dla stuletniego niż dla dziesięcioletniego okresu powtarzalności (NSE odpowiednio 0,417 i 0,381). Ponadto wyniki metody SCS-CN dla obu okresów (10 i 100 lat) wykazywały lepsze dopasowanie niż wyniki uzyskane za pomocą metody Green– Ampt dla tych okresów. Można wnioskować, że metoda SCS-CN ma przewagę nad metodą Green–Ampt w modelowaniu relacji opad–odpływ w odniesieniu do poszczególnych zdarzeń.

13

Analiza spływu powierzchniowego i lokalnych podtopień na skutek deszczy nawalnych w Poznaniu na podstawie modelu Cloudburst

Jawgiel K.

Technologia Wody

|

2017

|

Nr 4 (54)

34--37

PL

W pracy przedstawiono zagadnienie powodzi błyskawicznych i podtopień wywołanych intensywnymi opadami deszczu w Poznaniu. Problem ten nasilił się; w ostatnich latach na skutek postępujących zmian klimatu oraz intensyfikacji zabudowy. Celem opracowania było znalezienie obszarów zagrożonych wystąpieniem podtopienia przy założeniu opadu o konkretnej wysokości. Badanie zostało przeprowadzone dla opadów charakterystycznych o prawdopodobieństwie wystąpienia raz na 10, 20, i 100 lat.. W pracy posłużono się modelem Cloudburst stosowanym przez Duński Instytut Meteorologiczny, który uwzględnia także rzeźbię i cechy fizjograficzne zlewni. Wykorzystane dane przestrzenne stanowiły materiały o najwyższej dostępnej rozdzielczości czyli bazy danych BDOT (Baza Danych Obiektów Topograficznych) i ISOK (Informatyczny System Osłon; Kraju). Wynikiem opracowania są trzy mapy z wyznaczonymi strefami zalewu, uzależnionymi od wysokości opadu modelowego.

EN

The paper presents the problem of flash floods caused by heavy rains in Poznan. This problem has intensified in recent years as a result of climate change intensification and increase sealed areas. The purpose of the study was to find areas at risk of flooding on the assumption of precipitation of a various height. The study was conducted for precipitation with a probability of occurring once in 10, 20 and 100 years. The work was based on the Cloudburst model used by the Danish Meteorological Institute, which also includes the physiographic characteristics of the catchment area. The spatial data used was the highest available resolution for Poznań BDOT and ISOK. The result of the study are 3maps with designated flood zones, depending on precipitation.

14

Runoff velocity behaviour on smooth pavement and paving blocks surfaces measured by a tilted plot

Sedyowati L., Suhardjono S., Suhartanto E., Sholichin M.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 33

149--156

EN

Paving blocks have been widely known as an alternative technology for reducing runoff discharge due to their infiltration performance and capability of retarding the flow. Surface configuration of the different paving blocks types and the openings area play important role in decreasing the runoff velocity. In this study, we investigated the surface runoff velocity on two types of paving blocks layers, and a smooth pavement as comparison. The paving blocks type were rectangular blocks, which have 3.2% openings ratio and hexagonal blocks, which have 6.5% openings ratio. We used a tilted plot covering area of 2 × 6 m, equipped by a rainfall simulator to accommodate the variation of surface slope and rainfall intensity. We measured the velocity by using modification of dye tracer and buoyancy method. The data were then tabulated and graphed based on the paving types and the surface slopes. Generally, the velocity-slope relationship has demonstrated that the increase in surface slope leads to the increase in velocity. In this study, the result showed that slope and rainfall intensity simultaneously influenced the velocity (F = 19.91 > Ftable = 5.14; P < 0.05). However, the findings of this study showed a weak relationship between the changes of surface slope and the changes of runoff velocity on the rectangular blocks (R2 = 0.38). The greater slope did not always invariably lead to the greater runoff velocity. It was likely that there was other predictor variable that was not identified before, and need to be further investigated.

PL

Kostka brukowa dzięki zdolności infiltracji wody i hamowania przepływu jest dobrze znanym materiałem stosowanym do utwardzania nawierzchni w celu redukowania spływu. Struktura powierzchni pokrytej kostką różnego typu i przestrzeni pomiędzy kostkami odgrywają istotną rolę w zmniejszaniu prędkości spływu. W pracy badano prędkość spływu powierzchniowego po warstwach kostki brukowej dwóch typów i porównawczo – po gładkiej powierzchni. Zastosowano kostki prostokątne z powierzchnią wolnych przestrzeni wynoszącą 3,2% całkowitej powierzchni i kostkę sześciokątną z powierzchnią wolnych przestrzeni równą 6,5%. Do badań wykorzystano pochyłe poletko o wymiarach 2 × 6 m wyposażone w symulator opadów, aby dostosować nachylenie powierzchni i intensywność opadów. Prędkość spływu mierzono, używając barwnika wskaźnikowego oraz naczynia pomiarowego. Dane przedstawiono w tabelach i na wykresach z uwzględnieniem typu i nachylenia nawierzchni. Zależność między prędkością a nachyleniem wykazała, że wzrost nachylenia powierzchni prowadzi do zwiększenia prędkości spływu. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że nachylenie i intensywność opadu równocześnie wpływają na prędkość spływu (F = 19,91 > Ftab. = 5,14; P < 0,05). Stwierdzono jednak słabą zależność między zmianą nachylenia powierzchni a zmianą prędkości spływu po powierzchni utwardzonej prostokątną kostką (R2 = 0.38). Większe nachylenie nie zawsze skutkowało większą prędkością spływu. Prawdopodobnie istniał dodatkowy czynnik nieuwzględniony wcześniej, który powinien zostać poddany dalszym badaniom.

15

Application of the Kineros model for predicting the effect of land use on the surface run-off Case study in Brantas sub-watershed, Klojen District, Malang City, East Java Province of Indonesia

Bisri M., Limantara L. M., Prasetyorini L., Chasanawati D.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 35

3--9

EN

This study intended to illustrate the distribution of surface run-off. The methodology was by using Kineros model (kinetic run-off and erosion model). This model is a part of AGWA program which is as the development of ESRI ArcView SIG software that is as a tool for analysing hydrological phenomena in research about watershed simulating the process of infiltration, run-off depth, and erosion in a watershed of small scale such as ≤100 km2. The procedures are as follow: to analyse the run-off depth in Brantas sub-watershed, Klojen District by using Kineros model based on the land use change due to the rainfall simulation with the return period of 2 years, 5 years, 10 years, and 25 years. Results show that the difference of land use affect the surface run-off or there is the correlation between land use and surface run-off depth. The maximum surface run-off depth in the year 2000 was 134.26 mm; in 2005 it was 139.36 mm; and in 2010 it was 142.76 mm. There was no significant difference between Kineros model and observation in field, the relative error was only 9.09%.

PL

Celem badań było przedstawienie rozkładu spływu powierzchniowego za pomocą modelu Kineros (model kinetyki spływu i erozji). Model jest częścią programu AGWA, który stanowi rozwinięcie programu ESRI ArcView SIG, czyli narzędzia do analizowania zjawisk hydrologicznych w badaniach zlewni symulujących procesy infiltracji, spływu powierzchniowego i erozji w małych zlewniach o powierzchni mniejszej niż 100 km2. Procedura obejmowała analizę głębokości spływu w zlewni cząstkowej Brantas, w Dystrykcie Klojen za pomocą modelu Kineros na podstawie zmiany użytkowania ziemi i symulacji opadów z okresem powtarzalności 2, 5, 10 i 25 lat. Wyniki wskazują, że różnice w użytkowaniu ziemi wpływają na spływ powierzchniowy i że istnieje korelacja między użytkowaniem ziemi i głębokością spływu powierzchniowego. Maksymalna głębokość spływu wynosiła 134,26 mm w roku 2000, 139,36 mm w roku 2005 i 142,76 mm w roku 2010.

16

Przydatność wskaźnika wysycenia gleby fosforem do oceny ryzyka wynoszenia tego składnika w spływie do wód powierzchniowych – studium przypadku

Pietrzak S., Majewska Z., Wesołowski P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2016

|

T. 16, z. 2

89--98

PL

W pracy rozpoznano przydatność wskaźnika określającego stopień wysycenia gleby fosforem (DPS), wyznaczonego wyłącznie na podstawie zawartości fosforu w glebie wyekstrahowanego z użyciem wody destylowanej, do oceny ryzyka wynoszenia fosforu fosforanowego wraz ze spływem powierzchniowym z pola uprawnego. Wykorzystana w pracy wersja wskaźnika DPS została niedawno opracowana i ma charakter nowatorski w stosunku do istniejących jego wcześniejszych wariantów. Badania przeprowadzono w latach 2013–2014 na gruncie ornym położonym na stoku o nachyleniu ok. 5%, w wybranym gospodarstwie w województwie zachodniopomorskim. Stwierdzono w szczególności, że: a) wierzchnia warstwa gleby stanowiącego obiekt badawczy pola była wysycona fosforem na poziomie przekraczającym 80%, co oznacza, że potencjalnie istniało duże ryzyko wynoszenia z niej tego składnika ze spływem powierzchniowym; b) stopnień wysycenia gleby fosforem był silnie skorelowany z zawartością fosforu w glebie, oznaczonego w wodzie destylowanej, a także – już w mniejszym stopniu, z zawartością fosforu w glebie, oznaczonego metodą Egnera–Riehma; c) stężenie fosforu rozpuszczalnego w spływie powierzchniowym było związane – na słabym, co najwyżej umiarkowanym poziomie – ze stopniem wysycenia gleby fosforem. W ogólnym aspekcie, uzyskane wyniki badań sugerują, że zastosowany w ich ramach wskaźnik DPS może być przydatnym środkiem do oceny ryzyka wynoszenia fosforu ze spływem powierzchniowym z użytków rolnych.

EN

The objective of the current study was to recognize the usefulness of parameter defining the degree of phosphorus saturation (DPS), determined on the basis of the content of phosphorus in the soil, extracted by using distilled water to assess the risk of phosphorus loss from agricultural soils. The version of DPS indicator, used in this study, has been recently developed. Existing variant is innovative as compared to the previous. The study was conducted in 2013–2014 on arable land located on slopes with a slope of approx. 5%, in selected farm in Western Pomerania. In particular, it was found that: a) the top layer of soil was saturated with phosphorus at a level exceeding 80%, which means that potentially there was a high risk of loss this component by runoff; b) the degree of phosphorus saturation was strongly correlated with the content of phosphorus in the soil determined by using distilled water, and – to a lesser extent, phosphorus content in the soil determined by Egner–Riehm; c) concentration of water- soluble phosphorus in runoff water was connected – a weak, at best a moderate level – with the degree of phosphorus saturation. In general, the results of research suggest that DPS rate may be useful to assess the risk of phosphorus loss from agricultural land by runoff.

17

Modelowanie linii spływu powierzchniowego w zlewni Różanego Strumienia w subzurbanizowanej strefie Poznania

Jawgiel K.

Technologia Wody

|

2016

|

Nr 4 (48)

40--46

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań skoncentrowanych na porównaniu formowania sie spływu powierzchniowego, w zależności od przyjętego Numerycznego Modelu Wysokościowego. Celem opracowania jest wskazanie użyteczności modeli w aspekcie badań hydrologicznych na podstawie porównania linii spływu z rzeczywistą sytuacją terenową. Obszar badań jest lak dobrany, aby reprezentował jak najwięcej form użytkowania terenu oraz różnicowanie geomorfologiczne na terenie subzurbanizowanym. Autor przedstawia wady i zalety wybranych modeli i wymienia trudności w pracy z nimi. Efekt uzyskano dzięki wykorzystaniu Numerycznego Modelu Zabudowy, który najlepiej odzwierciedla warunki formowania się spływu, a stosowanie tego modelu autor zaleca w badaniach hydrologicznych.

EN

The paper presents results of research focused on a comparison of the surface runoff formation, depending on Digital Terrain Model. The aim of the study is to identify the usefulness of models in terms of hydrological research, based on Drainage Network Analysis. Research Area represent landuse and geomorfological diversity, especially in the suburban area. The author presents the advantages and disadvantages of selected models and lists the difficulties in the work of them. The effect obtained by using Numerical Building Model best reflects t the conditions for the formation of runoff and author recommend this Model lo hydrological studies.

18

Udział azotu mineralnego z opadów atmosferycznych w spływie powierzchniowym z obszaru zurbanizowanego

Chmiel S.

Przemysł Chemiczny

|

2016

|

T. 95, nr 8

1574--1579

PL

Przedstawiono wyniki badań zawartości rozpuszczonego azotu mineralnego w wodach opadowych i wodach spływających powierzchniowo z obszaru zurbanizowanego (Lublin, Polska E). Stwierdzono, że w wodach spływu powierzchniowego udział azotu z opadu atmosferycznego stanowił średnio ok. 40% i zmieniał się w przedziale 23–87%. Wyniki te wskazują, że do szacowania potencjalnego zanieczyszczenia azotem wód spływających powierzchniowo z obszarów zurbanizowanych i ich wpływu na eutrofizację wód powierzchniowych można wykorzystać monitoring chemizmu wód opadowych.

EN

The content of dissolved inorg. N in 269 water samples from pptn. and in 127 samples of water flowing from municipal sewer into the local river was analyzed by chromatog. in 2009–2011. The share of the N from pptn. in water flowing into river was in av. 40% and varied in the range of 23–87% depending on weather conditions.

19

Land use impact on overland flow: micro-scale field experimental analysis

Minea G., Ioana-Toroimac G.

Journal of Water and Land Development

|

2016

|

no. 29

67--74

EN

The objective of this paper was to experimentally investigate the hydrological effect of land use on overland flow at micro-scale. The research was based on field experiments made with stationary and expeditionary measurements on runoff plots. Plots are located in the Curvature Subcarpathians, form part of the Aldeni Experimental Basin (Romania) and cover an area of 80 m2. The land is covered with perennial grass and bare soil. The experiments in this field were performed under natural and simulated rainfalls. The plots data (rainfall and discharges) obtained during the experiments conducted in the warm semester (IV–IX) and one artificial rainfall (1 mm∙min–1) were used. Significant variations in hydrological responses to rainfall rates were identified for the two land uses. On average, overland flow parameters on runoff plots covered with grasses were reduced to maximum 28% for discharges and to 50% for volumes while in the case of simulated rainfalls, the runoff rates were significantly increased on the bare soil plot. Grasses have a very important function as they cover and protect the soil and slow down the overland flow.

PL

Celem badań było doświadczalne zbadanie wpływu użytkowania ziemi na spływ powierzchniowy w skali mikro. Badania prowadzono w ramach eksperymentu polowego realizowanego metodą stacjonarnych i ekspedycyjnych pomiarów spływu z poletek. Poletka znajdują się w łuku pogórza Karpat, stanowią część eksperymentalnego Basenu Aldeni (Rumunia) i mają powierzchnię 80 m2. Pokrywają je wieloletnie trawy lub sama gleba. Eksperymenty prowadzono w warunkach naturalnego i symulowanego opadu. Do badań użyto danych (opad i odpływ) uzyskanych w eksperymencie prowadzonym w półroczu letnim (kwiecień–wrzesień) oraz z zastosowaniem sztucznego deszczu (1 mm∙min–1). Stwierdzono istotne zróżnicowanie reakcji hydrologicznej na wielkość opadów między dwoma sposobami użytkowania ziemi. Wartości parametrów spływu powierzchniowego na poletkach porośniętych trawą średnio zmniejszyły się do 28% odpływu i do 50% objętości. W przypadku symulowanego opadu deszczu szybkość odpływu istotnie zwiększyła się na poletkach pokrytych samą glebą. Trawy pełnią istotną funkcję, ponieważ pokrywają i chronią glebę oraz spowalniają spływ powierzchniowy.

20

Analizy ilości i jakości odpływu wód deszczowych i roztopowych z kontrolowanej zlewni zurbanizowanej

Mikos-Studnicka P., Szydłowski M.

Technologia Wody

|

2015

|

Nr 1 (39)

52--59

PL

Istotnym problemem Gdańska staje się bezpieczeństwo ekologiczne związane ze spływami miejskimi odprowadzanymi bezpośrednio do wód powierzchniowych, często akwenów użyteczności publicznej. W latach 2011-2013, Katedra Hydrotechniki Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej, we współpracy z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku oraz Gdańskimi Melioracjami, podjęła się wdrożenia systemu monitoringu opadów i przepływów w zlewni Potoku Strzyża w Gdańsku. W zlewni potoku zainstalowano urządzenia rejestrujące opady i przepływy, co pozwoliło na stworzenie, z użyciem programu HEC-HMS, modelu hydrologicznego opad-odpływ. Wyniki modelowania porównano z przepływami obliczonymi na podstawie pomiarów terenowych. W roku 2013 prace rozszerzono o monitoring jakości wód potoku stanowiących bezpośredni odbiornik miejskich ścieków deszczowych i roztopowych. Przeprowadzone serie pomiarowe wskazały na przekroczenie w pobieranych próbach wody dopuszczalnej zawartości zawiesiny ogólnej. Niepokojącym wskaźnikiem okazało się również miano Coli oraz bardzo liczna obecność pałeczek kałowych. Planowana jest budowa kolejnych urządzeń monitoringu, w tym sond poziomu zwierciadła wody w zbiornikach retencyjnych leżących w ciągu Potoku Strzyża.

EN

The significant problem in Gdansk, resulting in serious impacts on the eco-environmental security, is urban runoff that flows directly not only into stormwater collection systems but also surrounding water bodies, very often recreational ones. In years 2011 - 2013 Department of Hydraulic Engineering Faculty of Civil and En-vironmental Engineering of Gdańsk University of Technology in collaboration with The Provincial Fund For Environmental Protection and Water Management in Gdańsk and Gdańskie Melioracje Sp. z o.o undertook the implementation of the rainfall-runoff monitoring system in the Strzyża River basin in Gdansk. The pre-cipitation and stream flow monitoring gauges installed in the catchment allowed to perform the initial HEC- HMS hydrological model. The modelling results were compared with the flow discharge calculated based on field measurements. In 2013 the analysis has been expanded to include monitoring of the water quality, since Strzyża River is the water collector for snowmelt and rainfall runoff from highly urbanized areas of Gdansk. The preliminary measurement series indicated that the permissible value of the total suspend solid has been exceeded several times. Moreover the warring turned out to be very high number of colony forming units of E. coli organisms per 100 ml as an indicator of fecal pollution for the water. In the future it is planned to introduce further monitoring equipment, including water level sensors in reservoirs functioning in Strzyża River basin.