Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Uwarunkowania produkcji rolniczej w województwie kujawsko-pomorskim w świetle uregulowań prawnych

Kobierski M., Ignaszak P., Kociniewska K.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2018

|

nr III/1

787--799

PL

Artykuł stanowi przegląd obowiązujących ustaw, aktów prawnych, zarządzeń i dokumentów, które regulują kwestie związane z ochroną gleb w Polsce, ponieważ należą one do najbardziej zagrożonych zasobów przyrodniczych, podlegając systematycznej degradacji oraz trwałemu przekształceniu w wyniku wyłączania ich z przyrodniczego użytkowania. Zapewnienie zrównoważonego użytkowania gleb pozwala podnieść poziom ich ochrony. Działaniem priorytetowym jest zahamowanie lub osłabienie niekorzystnych trendów oraz negatywnych zjawisk oddziałujących na środowisko glebowe. Zasoby glebowe użytków rolnych w Polsce systematycznie zmniejszają się i dotyczy to także gruntów w dobrej kulturze rolnej. Zgodnie z polityką ekologiczną prawidłowe użytkowanie zasobów glebowych i leśnych jest jednym z działań na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego. Polska znajdując się w strukturach Unii Europejskiej jest zobowiązana do wypracowania strategii, które uwzględniałyby działania dostosowane do aktualnego stanu środowiska glebowego oraz stopnia zagrożenia różnymi formami erozji. W artykule dokonano analizy uwarunkowań produkcji rolniczej w województwie kujawsko-pomorskim na tle kraju. Oceniono ponadto zmiany obszarowe pod wpływem działań mających na celu ochronę zasobów glebowych na podstawie danych statystycznych z ostatniego dziesięciolecia.

EN

The article introduces acts in force, legal acts, regulations and documents which regulate matters related to the protection of soils in Poland. The soils belong to one of the most endangered natural resources and they are a subject to systematic degradation and permanent transformation as a result of their exclusion from the natural use. Sustainable use of soils increases the level of their protection. The priority is to stop or weaken unfavorable trends and negative impacts on the soil environment. Soil resources of agricultural area in Poland are systematically decreasing and this also applies to lands in a good rural culture. According to an ecological policy, the proper use of soil and forest resources is one of the actions aimed at ensuring ecological security. Poland as a member of European Union is obligated to devise strategies taking into account the current condition of the soil environment and the degree of threat to various forms of erosion. The paper analyzes the determinants of agricultural production in the Kuyavia-Pomerania province against the background of the whole country. According to the statistical data from the last decade, estimated area changes were assessed under the influence of actions aimed at protecting soil resources.

2

Problematyka ochrony gleb przed erozją w gminnych programach ochrony środowiska

Wiśniewski P.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2015

|

T. 18, nr 3

311--322

PL

W pracy dokonano oceny roli i skuteczności gminnych programów ochrony środowiska w planowaniu działań na rzecz ochrony gleb przed erozją na obszarach wiejskich Pomorza i Kujaw. Oceniono zakres i stopień uwzględnienia w nich działań przeciwerozyjnych w przyjętych priorytetach ekologicznych oraz rodzajach i harmonogramie działań proekologicznych, a także zaproponowane wskaźniki i mierniki służące monitorowaniu efektów ekologicznych. Określono możliwości wykorzystania gminnych programów ochrony środowiska w opracowaniu skutecznego modelu zarządzania ochroną przeciwerozyjną gleb. Zaproponowano niezbędne do wprowadzenia zmiany w gminnych programach ochrony środowiska, które mogą przyczynić się do wzrostu znaczenia tych dokumentów w planowaniu działań ochronnych oraz możliwości ich praktycznego zastosowania w skutecznym zarządzaniu przeciwerozyjną ochroną gleb.

EN

The paper presents an assessment of the role and effectiveness of commune environmental programmes in planning of actions to protect soils from erosion in rural areas in the Pomerania and Kujawy region. Their aims, ecological priorities, types and time-tables of environmental friendly actions and ecological indicators were evaluated in view of soil protection from erosion. Their potential was determined for the organisation of effective management model of counter-erosion protection of soil habitat. Necessary changes were indicated to increase the importance of these documents in planning of protective measures and possibilities of their practical application in effective counter-erosion management.

3

Wybrane problemy gospodarki odpadami komunalnymi na terenach wiejskich

Ciesielczuk T., Rosik-Dulewska Cz.

Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych

|

2014

|

R. 7, nr 18

13--27

PL

Gospodarka odpadami na terenach wiejskich posiada określoną specyfikę. Skład wytwarzanych tam odpadów różni się od typowego strumienia odpadów komunalnych, choćby z uwagi na brak lub znikomą ilość odpadów biodegradowalnych, które w wielu małych gospodarstwach indywidualnych przeznaczane są do skarmiania zwierząt lub kompostowania. Wiele grup odpadów, w tym niebezpiecznych, kierowanych jest do przekształcania termicznego w paleniskach lokalnych, co nie tylko zwiększa emisję pyłów do powietrza, ale stwarza zagrożenie emisji toksycznych związków nieorganicznych i organicznych, z których wiele ma działanie kancerogenne i mutagenne. Odpady z produkcji zwierzęcej są w wielu przypadkach deponowane na polach uprawnych, co stwarza zagrożenie sanitarne. Nowoczesna gospodarka odpadami, oparta na rzetelnej wiedzy, nawet przy minimalnym zaangażowaniu sił i środków, może efektywnie przeciwdziałać zanieczyszczeniu powietrza, wody i gleby. Odpady selektywnie gromadzone i odbierane przez uprawnione do tego podmioty, racjonalne wdrażanie posiadanej wiedzy, a także realizacja założeń ustawy o odpadach, ustawy o porządku i czystości w gminach oraz Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej może przyczynić się do szybkiego uporządkowania gospodarki odpadami na terenach wiejskich. Osiągnięcie realizacji zasad zrównoważonego rozwoju wymusza wdrożenie systemu edukacji i zbiórki odpadów stosowanych w sposób elastyczny, tj. dostosowany do każdego typu gospodarstwa domowego: wiejskiego czy małomiasteczkowego z uwzględnieniem wszelkich czynników lokalnych. Rozwiązania takie są coraz szerzej spotykane na terenach wiejskich, ale skuteczność stosowanych metod jest nadal niewystarczająca.

EN

Waste management in rural areas has defined specificity. The composition of the waste generated in rural areas there is different from a typical municipal waste stream even in the absence of (or negligible amount) of biodegradable waste that in many small individual farms are used for feeding animals or composting. Many groups of waste – including hazardous waste – is incinerated in local small furnaces, which not only increases the emission of dust into the air, but poses a risk of toxic inorganic and organic compounds which many of them have carcinogenic and mutagenic effects. Waste from livestock production are in many cases deposited in arable grounds, which poses an epidemiological risks. Modern waste management, based on real knowledge, even with minimal manpower and resources can effectively prevent air, water and soil pollution. Waste selectively collected and received by authorized entities, and rational implementation of actual knowledge and the implementation of objectives of the Polish Waste Directive, Polish Act of Order and Cleanliness in the Municipalities and the Code of Good Agricultural Practice, can help to quickly improve the waste management in rural areas. Achieving the principles of sustainable development have to implement of the education system and waste collection implemented in a flexible manner –a that is adapted to each type of household: rural or small-town including any local factors. Such solutions are increasingly common in rural areas, but the effectiveness of the methods is still insufficient.

4

Substancje niebezpieczne w strefie ochrony uzdrowiskowej gminy Iwonicz-Zdrój

Lipińska E.J.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2013

|

z. 60, nr 3

29--46

PL

Akty normalizacyjne w pewnym stopniu ujednoliciły system ochrony środowiska przyrodniczego w całej Unii Europejskiej. Wprowadziły one jedynie możliwe sposoby tej ochrony. Ich celem jest zachęcanie do poszukiwania metod, technik i technologii bardziej efektywnych. Społeczność lokalna jako potencjał wzrostu gospodarczego jest też hamulcem tego rozwoju. Zjawisko to ma miejsce, gdy prawo ochrony środowiska jest traktowane instrumentalnie przez lokalne podmioty gospodarcze. Strategicznie są one ważne lokalnie, dla województwa i Polski. Jednak zarządzający nimi lekceważą wymagania ochrony zdrowia i życia ludzkiego i środowiska. Gmina Iwonicz-Zdrój położona jest we wschodniej części polskich Karpat Zewnętrznych. Gmina Iwonicz-Zdrój posiada status uzdrowiska. W gminie Iwonicz-Zdrój wyznaczono teren górniczy. Wydobywa się wody mineralne, ropę naftową i gaz ziemny. Wody mineralne są naturalnym bogactwem gminy Iwonicz-Zdrój. Genetycznie są to wody kopalne morskie okalające złoża ropy naftowej. Emisja substancji węglowodorowych stwarza ryzyko ciągłego lub pulsacyjnego ich przedostawania się do środowiska. Strefa A ochrony uzdrowiskowej ma spełniać szczególne wymagania ochrony środowiska. W strefie tej pobrano próbki środowiskowe do badań laboratoryjnych. Oznaczono substancje, których zawartość w środowisku przekracza obowiązujące standardy jakości środowiska. W referacie pokazano wizualizację przestrzenną rozmieszczenia stref A, B i C ochrony uzdrowiskowej, przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych, zaproponowano monitoring w strefach występowania emisji.

EN

Acts standardization to some extent standardized the system of environmental protection throughout the European Union. They introduces the only possible means of protection. Their aim is to encourage the exploration of methods, techniques and technologies more efficient. The local community as a potential for economic growth is always regarded instrumentally by local operators. Strategically they are important locally for the province and Polish. However, their managers ignore the requirements of the protection of human life and health and the environment. The commune of Iwonicz-Zdrój is located in the eastern part of the Polish Outer Carpathians. The commune of Iwonicz-Zdrój has the status of the spa. In the commune of Iwonicz-Zdrój designated mining area. There are mined a mineral water, oil and natural gas. Mineral water is a natural resources the commune of Iwonicz-Zdrój. Genetically these waters are marine fossil surrounding deposits of oil. Emissions of a hydrocarbons is a risk of continuous or pulse release to an environment. The zone A of the health resort has to meet the specific requirements of environmental protection. In this zone, samples of soil and hydrocarbons substances for the laboratory. Marked hazardous substances exceeding the standards of environmental quality. The paper shows the visualization of the spatial distribution of zones A, B and C protection spa, the results of laboratory tests, been proposed monitoring in areas where emissions occur.

5

Ochrona gleb w świetle prawa krajowego i europejskiego

Kostecki J., Fruzińska R.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2012

|

nr 146 (26)

5-14

PL

Stan środowisko glebowego jest niezwykle ważny z punktu widzenia świata ożywionego – gwarantując mu środowisko życia oraz wytwarzając pokarm. Każda działalność człowieka nieuchronnie prowadzi do degradacji środowiska, w tym również gleb. Stopień ich zanieczyszczenia i nakaz ochrony wynika bezpośrednio z zapisów prawnych, obecnych zarówno w prawodawstwie krajowym jak i aktów uchwalanych na szczeblu unijnym. W pracy przedstawiono ochronę gleb w aktach polskich i europejskich aktach prawnych.

EN

Environmental condition of the soil is extremely important from the point of view of the living world - it's a guarantee of environment of living and producing food. Every human activity inevitably leads to environmental degradation, including soil pollution. The degree of soil degradation and the order of its protection is a direct result of legal provisions, which is present both in the national legislation and the acts adopted at EU level. This paper presents the problem of soil protection in the files of Polish and European legislation.

6

Przegląd ekologiczny terenu - możliwości i ograniczenia metodyczne

Kulig A.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2010

|

R. 15, NR 2

125--139

PL

Zgodnie z ustawą z dn. 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (DzU Nr 199, póz. 1227 z późn. zm.), badania i oceny środowiskowe w Polsce obejmują prognozy skutków realizacji ustaleń polityk, strategii, planów lub programów (tzw. oceny strategiczne, związane z opracowywanymi dokumentami) oraz oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć. Dodatkowo, w ustawie z dn. 27 kwietnia 2001 r. Pra\vo ochrony środowiska (DzU Nr 62, póz. 627; jednolity tekst DzU 2008, Nr 25, póz. 150 z późn. zm.), przewidziane są przeglądy ekologiczne (środowiskowe) instalacji lub, szerzej, istniejących obiektów (art. 237-242). Specyficzną analizą i oceną jest audyt środowiskowy terenu, który jest wykonywany w celu określenia przyczyn i stopnia jego degradacji. Jest on nazwany przeglądem ekologicznym terenu (PET). Podobnie jak w przypadku przeglądu ekologicznego zakładu, obiektu lub instalacji, jego zakres jest uzależniony głównie od celu badania. W większości przypadków program badań w ramach PET ma charakter etapowy, obejmujący zwykle 2 lub 3 fazy. Faza I to wstępna ocena (kwalifikacja) terenu, II faza to analiza dokumentów dotyczących zagospodarowania terenu w (odległej i niedawnej) przeszłości oraz współcześnie, a także wizja lokalna, III faza obejmuje bezpośrednie badania terenowe, a ewentualna IV faza przewiduje działania naprawcze - remediację/rekultywację terenu. Interpretacja wyników badań terenowych dokonywana jest zgodnie z wymaganiami formalnymi (tj. kryteriami i standardami jakościowymi). W latach 90. przeglądy ekologiczne terenu były realizowane głównie na potrzeby firm zagranicznych inwestujących w Polsce. Wynikało to z faktu, że takie procedury obowiązywały już w wielu krajach europejskich, w których przepisy zakładały prawną odpowiedzialność władającego gruntem za jego stan. Od czasu, kiedy ukazało się Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (DzU Nr 165, póz. 1359), określające wymagania w zakresie jakości gleb i gruntów, badania w ramach PET stały się typową procedurą w przypadku prac przygotowawczych do realizacji inwestycji, zmiany sposobu zagospodarowania terenu oraz zmiany właściciela gruntu (umowy kupna - sprzedaży). Wartości i rozkład stężeń zanieczyszczeń, według rozporządzenia MŚ z 2002 roku (§ l ust. 3), ustala się w trzech etapach. Szczegółowy sposób przeprowadzenia badań (metoda pobierania próbek, rozmieszczenie punktów badawczych, dobór metod analitycznych itp.) zależy głównie od właściwości gruntu i celu przeglądu. Procedury przeglądu ekologicznego terenu przeanalizowano na przykładzie zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego trichloroetenem i tetrachloroetenem. Od 2000 roku, w związku z wprowadzeniem tych substancji do wykazu obowiązkowo badanych parametrów w wodach przeznaczonych do spożycia przez ludzi (przez nieobowiązujące już Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 4 września 2000 r. w sprawie warunków, jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze, woda w kąpieliskach, oraz zasad sprawowania kontroli jakości wody przez organy Inspekcji Sanitarnej; DzU 2000 Nr 82, póz. 937, aktualnie obowiązuje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; DzU Nr 61, póz. 417), pojawiają się doniesienia o ich wykryciu w wodach podziemnych. Jednak wykrycie przyczyny (sprawcy) zanieczyszczenia jest zwykle zadaniem dość trudnym. W przykładzie „huta żelaza" wykonano badania wód podziemnych w 21 studniach lub piezometrach, stwierdzając występowanie w większości z nich trichloroetenu i tetrachloroetenu o bardzo zróżnicowanej sumie stężeń: od poziomu oznaczalności (0,06-K),1 ug-dm~3) do ok. 70 ng-dnT3. Obliczenia bilansowe wskazują na uwolnienie do środowiska kilkuset kilogramów zanieczyszczeń, ale w bezpośrednich badaniach przypowierzchniowej warstwy gruntu (od 1,3 m p.p.t. do głębokości 7,7 m p.p.t.) nie wykryto ich. W celu odpowiedzi na pytanie, co jest przyczyną, a zwłaszcza, jaka jest skala zanieczyszczenia gruntu i wód podziemnych, konieczne jest opracowanie i uruchomienie modelu hydrogeologicznego rejonu huty oraz wykonanie dodatkowych punktów badawczych (piezometrów). Dotychczas przeprowadzone badania pozwoliły określić aktualny stopień degradacji środowiska, ale odpowiedź na temat jej przyczyn oraz prognoza zmian stężeń zanieczyszczeń w przyszłości wymagają rozszerzenia technik badawczych, wskazując na ograniczenia metodyczne bezpośrednich badań środowiskowych.

EN

Under Availabiłity of Information on Emironment and Environmental Protection, and General Public Participation in Emironmental Protection, and Emironmental Impact Assessment Act of 3 October 2008 (Official Journal No. 199, Item 1227 as amended), environmental research and assessments conducted and made in Poland encompass projected outcomes of implementation of various policies, strategies, plans or programmes (the so-called strategie assessments pertaining to documents which are in the process of being prepared) as well as environmental impact assessments for planned projects. Additionally, Emironmental Protection Law Act of 27 April 2001 (Official Journal No. 62, Item 627; the uniform text published in Official Journal No 25. of 2008, Item 150 as amended) provides for ecological (enviromnental) audits of installations or, more broadly, existing facilities (Articles 237 to 242). Ań environmental audit of land carried out in order to determine the extent of land degradation and the reasons behind it is a specific form of analysis and assessment. This audit is called Ecological Audit of Land (EAL). Its scope depends mainly on the objective of the research as it is in the case of an ecological audit of a plant, facility or installation. In most cases a programme of research conducted within the framework of EAL is diyided into phases. Usually there are 2 or 3 phases involved. Phase I is a preliminary assessment (evaluation) of the land. Phase II consists in an analysis of documents pertaining in (distant or recent) past and existing land development, as well a site visit. Phase III includes direct field investigations and phase IV, if any, provides for remedy actions: land remediation/reclamation. Interpretation of the results produced by the field survey is made in accordance with formal requirements (i.e. qualitative criteria and standards). In the 90-ties ecological audits of land were carried out mainly in response to the needs of foreign companies investing in Poland. That situation resulted from the fact that such procedures were in force in many European countries where legislation provided for legał responsibiłity of a land owner for the condition of the land. Sińce the publication of Regulation on Soil Quality Standards and Land Quality Standards issued by Minister of the Environment on 9 September 2002 (Official Journal No. 165, Item 1359), defining the soil and land quality requirements, research conducted within the framework of EAL has become a standard procedure in the case of preparatory work preceding any investment project implementation stage, any changes in the land deyelopment method, or any land owner change (purchase and sale contracts). Under Regulation issued by Minister of the Environment in 2002 (Clause l, Paragraph 3) vaiues and distribution of pollutants concentrations are determined in three stages. A detailed research method (sample collection method, distribution of sampling points, selection of analytical methods etc.) depends mainly on soil properties and objectives of the audit. An example was used to anałyse procedures of the ecological audit of land: contamination of the soil and water environment with trichloroethene and tetrachloroethene. Sińce 2000, in connection with the fact that those substances were added to the list of parameters, examined on an obligatory basis, of water designed for human consumption (under Regulation on Conditions to Be Met by Water Used for Drinking and Other Household Purposes, and Water at Bathing Beaches, and on Principles of Water Quality Control Exerted by Sanitary Inspection Authorities issued by Minister of Health on 4 September 2000, Official Journal No. 82, Item 937. The Regulation is invalid nów and it has been replaced by Regulation on Quality of Water Designed for Human Consumption issued by Minister of Health on 29 March 2007, Official Journal No. 61, Item 417), there have been reports indicating that those contaminants are found in the groundwater. However identification of the reason (perpetrator) behind the contamination is usually quite a difficult task. In the example called steelworks ground water was examined in 21 wells or piezometers, and trichloroethene and tetrachloroethene were found in most of them. Total concentrations of the two contaminants were rather diyerse: varying from the determinability level (0.06 to 0.1 ^ig-dm"3) to around 70 ug-dnT3. Balance calculations point to the discharge of several hundred kilograms of contaminants into the environment but direct examination of a near-surface soil layer (from 1.3 m below the ground level down to the depth of 7.7 m below the ground level) has not found them at all. In order to answer the question about the reason and, especially, the scale of the soil and groundwater contamination it is necessary to develop and launch a hydrogeological model of the steelworks area and make additional sampling points (piezometers). The research conducted so far made it possible to determine the current level of the environment degradation but the answer to the question about the reasons behind the degradation and projected changes in contaminant concentration levels in the future requires employment of a wider array of research techniques, pointing to methodological limitations of direct environmental research.

7

Prawna ochrona powierzchni ziemi i odpowiedzialność za szkody wyrządzone w powierzchni ziemi

Górski M.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 1

5-28

PL

Przepisy o ochronie powierzchni ziemi w polskim ustawodawstwie wewnętrznym w istotny sposób zostały uzupełnione i zmodyfikowane wraz z wejściem w życie nowego systemu przepisów o ochronie środowiska, co miało miejsce głównie w 2001 r. Kolejne istotne zmiany pojawiły się w 2007 r. w związku z regulacjami dotyczącymi odpowiedzialności za zapobieganie i naprawianie szkód środowiskowych (Dz. Urz. UE L 143 30.04.2004 p. 56), zajdą także prawdopodobnie za kolejne dwa lata, o ile przyjęty zostanie zaawansowany już projekt dyrektywy o ochronie gleby. Z tego względu opracowanie niniejsze w pierwszej części analizuje głównie stan prawny aktualny na koniec września 2007 r., w drugiej zaś wskazuje najważniejsze kierunki zmian wynikających z nowych przepisów. Uwagi dotyczące wprowadzanych zmian uwzględniono jednak także w części pierwszej, wskazując przepisy nowymi regulacjami (o odpowiedzialności za szkody) uchylane.

EN

Legal regulations, with regard to the surface of the earth, have been completed and modified, in essential way, in Polish inland legislation, as a result of coming into force of a new system of regulations, concerning the protection of the environment. It took place mainly in 2001. Successive fundamental changes appeared in 2007 in connection with new regulations, related to the responsibility for prevention from damages and for reclamation of the environment. Changes will probably be continued in two years provided, the advanced already proposition of soil protection directive, will be accepted. For that reason, in the first part of the present paper, a legal situation valid on the end of September of 2007, while in the second one, the most important directions of appeared changes, have been analysed. However, the remarks related to the introduced changes, have also been taken into account in the first part, as far as the regulations concerning responsibility for environmental damages, have been cancelled by the new ones.

8

Ochrona gleb w działalności górnictwa naftowego w świetle strategii WE

Krasińska A., Kusina E.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2008

|

nr 150 wydanie konferencyjne

1133--1138

PL

W referacie przedstawiono działania na rzecz ochrony gleby przed degradacją oraz omówiono wyniki badań gleby z terenów działalności branży górnictwa naftowego i gazownictwa.

EN

The paper shows the activities to protect the soil against the degradation and the results of the examination of the soil from the oil and gas exploration and production sites.

9

Uczenie się przez całe życie dla rozumienia istoty gleby oraz metod użytkowania gruntów - cd.

Kvarda W., Blum W.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2007

|

R. 104, z. 5-A

217-220

PL

ONZ ogłosiła Dekadę Edukacji dla zrównoważonego rozwoju w latach 2005-2014. Edukacja przyczyni się do rozwinięcia powszechnego zrozumienia współzależności i kruchości wszystkich systemów podtrzymujących życie na ziemi. Region "uczący się" to region uczestniczący w kształceniu ustawicznym, zapewniającym multidyscyplinarną platformę dla omawiania zasad rozwoju zrównoważonego użytkowania ziemi, jako warunek wstępny dla budowania świadomości ekologicznej wspólnych działań. Wymaga to wysokiego poziomu zaufania pomiędzy administracją regionalną (wojewódzką) a lokalną oraz różnymi grupami osób zainteresowanych (organizacjami pozarządowymi i grupami nieformalnymi), działającymi w regionie, w oparciu o doświadczenia wynikające z udanych, wspólnych przedsięwzięć. Proces ten powinien umożliwiać instytucjom powołanym do ochrony środowiska i przyrody wspólne uwalnianie potencjału władz publicznych, regionalnych i centralnych oraz umożliwianie każdemu z tych szczebli wnoszenie wkładu do poprawy świadomości o pożądanym i odpowiedzialnym użytkowaniu gruntów w regionie.

EN

The UN proclaims with the Decade for Education for sustainable Development from 2005 to 2014 that education will help to develop widespread understanding of the interdependence and fragility of planetary life support systems. The 'learning region' should be seen as a continuous learning process, that provides the region with a cross-sectoral platform to discuss sustainable land use development as a precondition for ecological awareness for collective action. It requires good levels of trust between regional and local administration and the different elements of stakeholders in the region based on the experience of working successfully together. It should enable the environmental and nature protection institutions together to release the potential of public, regional and political agencies and enable each of these to contribute to the achievement of awareness of a desirable and responsible land use of the region.

10

Uczenie się przez całe życie dla rozumienia istoty gleby oraz metod użytkowania gruntów

Blum W., Kvarda W.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2007

|

R. 104, z. 5-A

190-195

PL

Gleba winna stać się przedmiotem wspólnej troski przede wszystkim w społecznościach lokalnych i regionalnych, jak również w państwowych i publicznych przedsiębiorstwach i urzędach. Ekologizacja oznacza uzgodnienie spraw zrównoważonego rozwoju, jako postępującego zadania na wszystkich szczeblach politycznych. Wypracowanie strategii poprawy współpracy pomiędzy samorządami a uczelniami będzie służyć poprawie rozwoju regionalnego, odpowiedzialnego użytkowania gleby i ziemi oraz kwestiom zintegrowanego użytkowania gruntów.

EN

The soil has to become the common concern primarily within local/regional communities but also within state public enterprises and offices. The ecologisation of the social development means to introduce principles of ecology, environmental protection and education into all areas of social importance. An elaboration of strategies for improving cooperation of city councils and universities will be established to improve regional develop ment, responsible use of soil and land use and integrated land utilisation issues.

11

Budowa profilowa i właściwości fizyko-chemiczne gleb mułowych w Kotlinie Biebrzy Dolnej w aspekcie ochrony mułowisk

Roj-Rojewski S.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Inżynieria Środowiska

|

2006

|

Z. 17

25-40

PL

W pracy przedstawiono budową profilową i właściwości fizyczno-chemiczne gleb mułowych występujących w dolinach zalewowych Narwi i Biebrzy na obszarze Kotliny Biebrzy Dolnej. Badania prowadzono na 5 powierzchniach badawczych, w tym 2 przekrojach glebowych. Na analizowanym terenie dominują płytkie muły telmatyczne, a jedynie w starorzeczach wykształcają się głębokie muły limnetyczne. Stwierdzono ścisłe powiązanie gleb i roślinności z mikrorzeźbą badanych tarasów zalewowych. Wyróżniono dwie jednostki taksonomiczne nie występujące w Systematyce Gleb Polski: gleby mułowato-glejowe i mady glejowe. Wyniki badań wskazują na zależność właściwości mułów od ich genezy. Wykazano też znaczne różnice w zakresie właściwości fizyczno-chemicznych pomiędzy mułami a torfami oraz murszami mułowymi a murszami torfowymi. Różnice te zaciera proces zamulania. Scharakteryzowano wpływ procesu murszenia na właściwości gleb mułowych. W pracy ukazano również zagrożenia oraz potrzeby ochronne gleb i siedlisk mułowych. Gleby mułowe w Kotlinie Biebrzy Dolnej znajdują się obecnie głównie w fazie akumulacji i wykazują dostateczną wilgotność dla roślinności błotnej. Utrzymanie takiego uwilgotnienia stanowi najważniejszy problem ochrony mułowisk.

EN

The paper presents recognition of profiles structure and physical-chemical properties of mud soils developed in the Narew River and the Biebrza River flood valleys in the Lower Biebrza Basin. The researches were carried out on 5 study areas, including 2 soil sections. On the analyzed territory shallow telmathic muds dominate and deep limnethic muds develope only in the old river-beds. Close relationship between soils, vegetation and microrelief of the flood terraces was found. Two taxonomic units, which don't appear in Polish System of Soil Classification, were distinguished: muddy-like endogley soils and gley alluvial soils. The research results indicate relationship between properties and genesis of muds. Significant differences between physical-chemical properties of muds and peats, as well as muddy mucks and peaty mucks were demonstrated. The silty process reduces this differences. Influence of mucking process on properties of mud soils were characterized. In the paper threats and protective recommendation on mud soils and mud habitats were also showed. Mud soils in the Lower Biebrza Basin are mainly in an accumulation stage now and they have got sufficient moisture for muddy plants. The most important problem of mud habitats protection is maintaining of that moisture.

12

Degradacja i immobilizacja dodecylobenzenosulfonianu (DBS) i siarczanu dodecylu (SDS) w procesie wapnowania osadów ściekowych

Troczyński M., Hermann J.

Ekologia i Technika

|

2006

|

R. 14, nr 2

59-64

PL

Osady ściwkowe zawierają wiele antropogenicznych związków organicznych, które mogą powodować zanieczyszczenie gleby. Detergenty, szczególnie anionowe, w wyniku stosowania osadów ściekowych w rolnictwie mogą trafiać do gleby w znacznych ilościach. Celem pracy było zbadanie degradacji i mobilności dwu szeroko stosowanych detergentów anionowych w osadach ściekowych poddanych działaniu tlenku wapnia.

EN

Sewage sludge contains wide spectrum of organic chemicals, which can cause the soil contamination. Surfactants, especially anionic, due to agricultural use of sludge, can rich soil in a considerably large amount. There is very limited information available in the literature about fate of surfactants during liming, what is one of the most popular methods used for stabilization of sewage sludge before its land application. The aim of the presented work was to investigate effects of liming on surfactants present in sewage sludge. Two of popular anionic surfactants were studied; dodecylbenzene sulfonate and sodium dodecyl sulfate. Sludge samples were spiked with a surfactant and treated with CaO subsequently. Degradation of about 40% of the added surfactants was noted. Due to strong sorption an immobilization of more than 90% remaining pool of the investigated substances was observed. Liming was not a very effective method for degradation of anionic surfactants, but thanks to immobilization of contaminants ground water pollution risk decreases and allows the slow-rate degradation in soils.

13

Izolacje z mat bentonitowych w budownictwie komunikacyjnym

Szarugiewicz C.

Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne

|

2005

|

nr 72, z. 123

151-157

PL

Jednym z rozwiązań uszczelniania podłoży gruntowych jest stosowanie mat bentonitowych. W referacie omówiono sposób wykorzystania mat produkowanych przez firmę CETCO Poland do uszczelnień zbiorników odparowujących, skarp nasypów oraz rowów

EN

The usage of bentonite mats is one of the solutions for making water-tights in the ground. The application of mats produced by CETCO Poland firm for tightening of vaporizing reservoirs, slopes and ditches has been described in the paper.

14

Występowanie minerałów kruszcowych w glebach obszarów sąsiadujących ze składowiskami odpadów poflotacyjnych rud Zn-Pb

Cabała J.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2003

|

z. 256

43-50

PL

Gleby w rejonach składowisk odpadów poflotacyjnych rud Zn-Pb są zanieczyszczone minerałami kruszcowymi. Wśród tych minerałów duży udział mają siarczki żelaza, cynku i ołowiu oraz tlenki żelaza. Tlenki żelaza i glinokrzemiany mogą absorbować metale uruchamiane w glebach w etapie hipergenezy. Na systemach korzeniowych roślin powstają konglomeraty minerałów siarczkowych, węglanów i glinokrzemianów, które mogą mieć wpływ na migrację metali w glebach oraz możliwość ich fitoekstrakcji.

EN

Soils in the vicinity of Zn-Pb post-flotation tailing ponds have been contaminated with sulphides and other ore minerals among others ferrous sulphides, zinc and lead sulphides and ferrous oxides can be found in quantity. The latter as well as aluminosilicates may absorb some metals activated in soils during the hypogenesis stage. Conglomerates of sulphides minerals, carbonates and aluminosilicates are formed on root systems of plants, which can impact on metal migrations in soil as well as on possibility of their phytoextractions.

15

Produkcja węgla drzewnego - ognisko emisji wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych

Bojakowska I.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2003

|

z. 256

37-42

PL

W próbkach gleb pobranych w sąsiedztwie dwóch zakładów produkujących węgiel drzewny oznaczono zawartość 17 związków z grupy WWA. W glebach w sąsiedztwie zakładu przemysłowego zawartość WWA była w zakresie od 2,58 do 18,79 ppm, a w glebach z terenu zakładu rzemieślniczego od 0,172 do 0,56 ppm. W spektrum WWA gleb z terenu zakładu rzemieślniczego dominował fenantren, fluoranten i fluoren, w profilu gleb z terenu zakładu przemysłowego - fluoranten, piren, chryzen i benzo(b)nuoranten.

EN

17 PAHs were determined in soil samples collected in vicinity of two charcoal production factories. In soils in yicinity of industry plant PAH contents were ranged from 2,58 to 18,79 ppm, in soil of craft plant - from 0,17 to 0,56 ppm. Phenanthrene and fluoranthene and fluorene prevail in PAH spectrum of craft plant soil, in industrial plant soil -fluoranthene, pyrene, chrysene and benzo(b)fluoranthene.

16

Gleby, ich zagrożenia i ochrona.

Dębicki R., Gliński J.

Szkło i Ceramika

|

2000

|

R. 51, nr 5

15-19