Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zjawisko suszy w wodach podziemnych i sposoby łagodzenia jego negatywnych skutków

Kowalczyk Agnieszka

Gospodarka Wodna

|

2022

|

Nr 3

21--27

PL

W pracy wyjaśniono, czym jest susza w wodach podziemnych. Podano, od czego zależy wrażliwość danego terenu na niżówkę hydrogeologiczną zarówno w aspekcie uwarunkowań naturalnych, jak również technicznych. Opisano możliwe negatywne skutki niżówki hydrogeologicznej i działania, jakimi można im przeciwdziałać. Podniesiono kwestię właściwej lokalizacji sztucznych, powierzchniowych zbiorników wodnych w aspekcie wód podziemnych i realizacji zadań tzw. „małej retencji", przy czym zwrócono uwagę na kluczową rolę przepływowości zbiornika. Wskazano na zalety magazynowania wody w warstwach wodonośnych.

EN

The article describes the groundwater drought phenomenon. The author explains what determines the vulnerability of a given area to groundwater drought, both in terms of natural and technical conditions. The paper describes the possible negative effects of periods of decreased groundwater levels and the actions that can be used to counter them. The article also raises the subject of adequate location of artificial surface water reservoirs in terms of groundwater recourses and main tasks of small water retention. Particular attention was addressed to the key role of flow reservoirs. The paper indicates the benefits of water storage in aquifers.

2

Characteristics of grasslands and their use in Poland

Gabryszuk Mirosław, Barszczewski Jerzy, Wróbel Barbara

Journal of Water and Land Development

|

2021

|

no. 51

243--249

EN

Permanent grasslands are the most environment-friendly way of using agricultural lands. Apart from producing fodder, grasslands play many other important non-productive functions. Biodiversity is the key factor decisive for their high natural and productive values. Grasslands play an important role in water retention. Not all types of grasslands may be used agriculturally. Out of 16 types of habitats, 10 may be used for production, the others are biologically valuable. The surface area of permanent grasslands in Poland has markedly decreased during the last decade. Now, they constitute slightly more than 20% of agricultural lands occupying 3127.8 thous. ha (in 2019) including 2764 thous. ha of meadows and 363.8 thous. ha of pastures.

3

Results of floodplain forests protection in the Uroczysko Warta, the Wielkopolska Region, Poland

Miler Antoni T., Dobraczyński Marek

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2019

|

nr II/1

7--24

EN

The Uroczysko Warta is one of the most important riparian forest areas in Poland. The construction of the Jeziorsko reservoir resulted in changes in the Warta river hydrological regimes. This in turn led to a reduction in the floodplain area and flooding frequency, which as a consequence has had a dramatically detrimental effect on the floodplain forests in that wilderness. Riparian forests are among the richest and most beautiful forest ecosystems. Unfortunately, river regulation and flood control measures result in their degradation. In Poland only 0.2% total area is covered by riparian forests. The Uroczysko Warta is one of the most important groups of these habitats not only in Poland, but also on the European scale. It was assumed that the implementation of simple land and water system restoration systems - gates, barrages, culverts with backwater valve gates - may promote recreation of advantageous hydrological relations. This study presents results of water monitoring in the Uroczysko Warta Wilderness and the volume of deadwood formed as a consequence of hydrometeorological conditions. The paper provides a detailed description of climate characteristics (air temperature and precipitation) in the 30-year period of 1988-2017, i.e. after the commissioning of the Jeziorsko reservoir along with the hydrological characteristic of the wilderness area in the years 2009-2017 (water stages in the Warta river and in the Lutynia river, water stages in oxbow lakes and groundwater tables) and the volume of deadwood formed in the years 2006-2014. Water stages in the Warta and the Lutynia as well as water levels in oxbow lakes and groundwater tables show considerable mutual correlations. This indicates efficient operation of constructed land reclamation systems. The volume of formed deadwood shows no evident trends, only a close relationship with climatic conditions. Thus it may be hypothesised that the concept for the protection of floodplain forests in the Uroczysko Warta, consisting in the buffer supply of oxbow lakes at high water stages in the Warta and the Lutynia is appropriate, particularly since waters supplying the wilderness area do not stagnate, but they move within the ground.

4

Hydrologiczne aspekty funkcjonowania planowanego zbiornika wodnego Wierna Rzeka (Wyżyna Przedborska)

Ciupa T., Suligowski R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2018

|

T. 18, z. 1

5--22

PL

W pracy określono uwarunkowania hydrologiczne i morfologiczne niezbędne do utworzenia zbiornika wodnego małej retencji „Wierna Rzeka” zlokalizowanego na rzece Łososinie. Zbiornik ten jest projektowany w środkowej części rolniczo-leśnej zlewni Łososiny – w mezoregionie Wzgórz Łopuszańskich. Powierzchnia zlewni zamkniętej zaporą czołową będzie wynosić 149,7 km2 , a zbiornika w warunkach normalnego poziomu piętrzenia (NPP) – 0,74 km2. Objętość osiągnie ok. 1,1 mln m3, a maksymalna głębokość – 3,9 m. Charakterystykę hydrologiczną zlewni zbiornikowej opracowano na podstawie danych IMGW (rzeka Łososina, przekrój Bocheniec, 1961–1995), wykorzystując metodę analogii. Na podstawie numerycznego modelu terenu, wykonanego technikami skaningu laserowego, wyznaczono linię brzegową misy zbiornika, opracowano krzywe – batymetryczną i pojemności. Określono natężenie przepływów charakterystycznych (m.in. NNQ = 0,05 m 3· s-1, SSQ = 0,808 m3·s-1 i WWQ = 14,45 m3 · s-1), obliczono średni roczny odpływ jednostkowy (SSq = 5,4 dm3· s-1· km-2) oraz współczynnik odpływu (α = 27%). W analizie uwzględniono również reżim odpływu, a także przepływy nienaruszalne obliczone trzema metodami, w tym najbardziej restrykcyjną – metodą Kostrzewy. Na podstawie przeprowadzonej analizy hydrologicznej można stwierdzić, że zasoby wód rzeki Łososiny są wystarczające do szybkiego napełnienia zbiornika „Wierna Rzeka” (od 21 do 96 dni w zależności od pory roku), nawet gdy uwzględni się najbardziej wymagające kryterium wyznaczania przepływów nienaruszalnych. Stan jakości wód rzeki zasilającej w 2015 r. nie wskazywał na występowanie istotnych zagrożeń ekologicznych, ponieważ w zakresie stanu elementów: fizykochemicznych, hydromorfologicznych i biologicznych udokumentowano stan dobry i powyżej dobrego. Zatem zasoby jakościowe wód płynących w zlewni Łososiny są również wystarczające do prawidłowego funkcjonowania planowanego zbiornika.

EN

“Wierna Rzeka” water reservoir is designed in the middle part of the Łososina River catchment, in the Łopuszno Hills physiographic mesoregion. The area of the planned reservoir catchment is 149.7 km2, and the area of its surface at the normal water level (NPP) will reach 0.74 km2. Under those conditions water volume is designed to be about 1.1 million m3, and the reservoir’s maximum depth – 3.9 m. The hydrological characteristics of the reservoir catchment were compiled on the basis of data from the Institute of Meteorology and Water Management (Łososina River, cross-section Bocheniec, 1961–1995) using the method of hydrological analogy. The high resolution digital elevation model made with Airborne Laser Scanning technique allowed to determine the course of the reservoir shoreline and to develop the bathymetric and capacity curves. The calculated characteristics included the mean annual values of specific runoff (5.4 dm3·s-1 ·km-2 ), runoff coefficient (27%), specific discharge and the filling time. The analysis also concerned the flow regime and the environmental flow, which was calculated with the use of three different methods. The performed research showed that the Łososina River water resources are enough to fill the designed “Wierna Rzeka” Reservoir (depending on the season it will take from 22 to 96 days), even when applying the most restrictive criteria of environmental flow calculation. The ecological quality of the Łososina water in 2015 did not show any significant environmental threats in terms of physicochemical, hydromorphological and biological criteria and therefore Łososina River water quality is enough for proper functioning of the planned reservoir.

5

The capacity of ecosystem services in small water retention measures

Mrozik K., Idczak P.

Ekonomia i Środowisko

|

2017

|

nr 3

37--48

EN

This study identifies and analyses ecosystem services (ES) in the context of their applicability for drought and flood prevention measures planning undertaken within the framework of small water retention. The results illustrate that ES classified as regulation and maintenance are the most significant because they, one the one hand, contribute the most to improving the flood retention capacity of river catchment areas, whilst on the other hand they provide desirable values that people derive from nature. Furthermore, we also find that the small water retention reservoir is a solution which assures both the best weather hazard prevention as well as the greatest number of benefits.

6

Planowanie małej retencji wodnej w procesie scalenia gruntów na obszarach wiejskich

Stańczuk-Gałwiaczek M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2016

|

T. 16, z. 1

55--69

PL

Scalenie gruntów powinno być traktowane w sposób kompleksowy, jako proces w ramach którego realizowane są wielokierunkowe działania – związane nie tylko z poprawą struktury agrarnej gospodarstw rolnych, lecz również z realizacją koncepcji wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Do powyższych działań można zaliczyć prace związane z poprawą stanu gospodarki wodnej na obiekcie scaleniowym. Przeprowadzone studia literaturowe oraz badania wskazują, że dobór rozwiązań projektowych z zakresu gospodarki wodnej w procesie scalenia gruntów jest w przeważającej mierze podyktowany kryteriami ekonomicznymi. Rozwiązania nakierowane na poprawę stanu gospodarki wodnej traktowane są w sposób fragmentaryczny. Dąży się bowiem głównie do zwiększenia efektywności produkcji rolniczej, poprzez wprowadzanie rozwiązań z zakresu odbudowy, przebudowy bądź konserwacji i modernizacji istniejących urządzeń melioracji wodnych szczegółowych i podstawowych. Jednym z rozwiązań, które może być implementowane w ramach procesu scaleniowego, jest realizacja działań z zakresu tzw. małej retencji wodnej. W pracy dokonano analizy rozwiązań projektowych przyjmowanych w procesie scalenia gruntów wpływających na zwiększenie możliwości retencyjnych na obszarach wiejskich na przykładzie wybranego obiektu scaleniowego. W tym celu przeprowadzono badanie dokumentacji geodezyjnej dotyczącej postępowania scaleniowego oraz określono występujące na obiekcie uwarunkowania, które determinują możliwe do zrealizowania w projekcie scalenia rozwiązania. Celem badań będących podstawą niniejszego artykułu było opracowanie podstawowych zasad, którymi powinien kierować się geodeta w wydzielaniu gruntów w celu zapewnienia rezerwy terenowej pod małe zbiorniki retencyjne w trakcie opracowywania projektu scalenia, uwzględniając uwarunkowania formalno-prawne, środowiskowe oraz uwarunkowania wynikające ze sposobu użytkowania i topografii terenu. Scalenie gruntów jest bowiem procesem bardzo złożonym, który wymaga uwzględnienia bogatego zasobu danych o przekształcanym terenie.

EN

The approach to land consolidation projects should be complex, as these are multifunctional actions related to the improvement of inadequate agricultural land use structure and the implementation of sustainable multifunctional rural development policy. Land consolidation actions should also include the improvement of water management in the agricultural production area. However, the scope of land consolidation design solutions in Poland is overwhelmingly dictated only by economic criteria. Solutions aimed at the improvement of water management are treated fragmentarily. The most desirable aim is to intensify the agricultural production by reconstructing and maintaining reasonably designed irrigation and drainage systems. One of the solutions in land consolidation design to improve water management is the implementation of small water retention. The paper describes design solutions adopted in the selected land consolidation project to create water retention in rural areas. Some basic rules are also defined for the surveyors to ensure the provision of land for the implementation of small water retention in the process of land consolidation, which requires considering various data on redesigned site.

7

Próba oceny czynników hydrometeorologicznych wpływających na wielkość wydzielającego się posuszu na obszarze lasu łęgowego Uroczyska Warta

Miler A. T.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2016

|

nr II/2

491--500

PL

Uroczysko Warta stanowi jedno z najważniejszych skupisk lasów łęgowych w Polsce. Wybudowanie zbiornika Jeziorsko przyczyniło się do zmiany reżimu rzeki Warty (ograniczenie powierzchni zalewów i ich częstotliwości), co w konsekwencji wpływa destrukcyjnie na lasy łęgowe uroczyska. Lasy łęgowe należą do najbogatszych i bardzo urokliwych ekosystemów leśnych. Regulacja rzek i ochrona przeciwpowodziowa przyczynia się niestety do ich degradacji. W Polsce jedynie 0,2% całkowitej powierzchni zajmują lasy łęgowe. Uroczysko Warta stanowi jedno z najważniejszych skupisk tych siedlisk. Wybudowanie w środkowym biegu rzeki Warty zbiornika Jeziorsko przyczyniło się do zmiany reżimu rzeki (ograniczenie powierzchni zalewów i ich częstotliwości). Wydaje się, iż zastosowanie prostych systemów melioracyjnych – zastawek, progów, przepustów z klapami zwrotnymi, może spowodować odtworzenie korzystnych warunków hydrologicznych. Wystąpi wtedy zwiększenie pojemności retencyjnej starorzeczy, a wody gruntowe będą się utrzymywały na wyższym poziomie przez dłuższy okres. Planowana budowa licznych zastawek na ciekach oraz podpiętrzeń zbiorników wodnych to najtańsze metody zwiększania zasobów wodnych w zlewniach. Budowa tych urządzeń technicznych bez wątpienia przyczyni się też do ochrony bardzo wartościowych biotopów mokradłowych, pełniących głównie funkcje ochronną i rekreacyjną. W niniejszej pracy przedstawiono wpływ czynników klimatycznych oraz stanów wód powierzchniowych w starorzeczach i gruntowych na terenie uroczyska na wielkość wydzielającego się posuszu.

EN

The Uroczysko Warta is one of most important concentrations of floodplain forest in Poland. Building of the Jeziorsko reservoir contributed to change of the Warta River regime (limitation of surface overflows, their frequencies), what in consequence negatively influencing on floodplain forest areas. Flood plain forests are the richest and highly picturesque forest ecosystems. Unfortunately, river regulation and flood control contribute to their degradation. In Poland only 0.2% of total area is covered by flood plain forests. The Uroczysko Warta forest district constitutes one of the most important clusters of these sites. The construction of the Jeziorsko reservoir in the middle course of the Warta River has contributed to changes in the river regime (reduced flooding areas and decreased flooding frequency). It seems that the use of simple land improvement systems, i.e. gates, river bars and culverts with flap check valves, may result in the recreation of advantageous hydrological conditions. In such a case storage volume of oxbow lakes would be increased and ground water would be maintained at a higher level over longer periods of time. Planned building of numerous dams on water-courses and devices to dam up water on reservoirs are cheapest methods of enlarging of water supplies in catchments. Build of these technical devices no doubt will contribute also to protection very valuable marshland biotopes, fulfilling mostly functions protective and recreational. In paper a influences of climatic factors and levels of surface water in oxbow and ground water on deadwood quantity are presented.

8

Mała retencja wodna w programach ochrony środowiska gmin nadwarciańskich

Bernaciak A., Spychała M., Korytowski M., Powolna P.

Inżynieria Ekologiczna

|

2015

|

Nr 44

121--130

PL

Gminy na podstawie obowiązujących przepisów o ochronie środowiska powinny posiadać stosowne programy systematycznie aktualizowane. Część gmin w Polsce niestety nie wywiązuje się z tego zadania. W zmiennym i kontrastowym klimacie kraju z coraz większym nasileniem okresów niedoborów opadów, problematyka dotycząca małej retencji wodnej staje się aktualna i istotna. Celem opracowania jest identyfikacja działań podejmowanych przez gminy w ramach programów ochrony środowiska w zakresie ochrony i gospodarowania wodami w programach ochrony środowiska gmin nadwarciańskich, w tym w szczególności dotyczących małej retencji wodnej. Gminy leżące w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Warty powinny traktować te kwestie jako szczególnie istotne. Na podstawie przeprowadzonej analiz stwierdzono, że zadania z zakresu gospodarki wodnej zdominowane są przez budowę oczyszczalni ścieków i kanalizacji. Mała retencja wodna nie stanowi w żadnym analizowanym programie priorytetu, a tylko w jednym programie ujęta jest jako cel, jednak w odniesieniu do ochrony przeciwpowodziowej. Mała retencja wodna ujęta jest w programach ochrony środowiska dość licznie na poziomie zadań, aczkolwiek zadania z nią związane stanowią zaledwie 5–6% wszystkich zadań. Może to sugerować niewielki stopień rzeczywistego przywiązywania wagi przez władze lokalne do tego obszaru działań lub też ich realizację bardziej przy okazji, ewentualnie nie- dostrzeganie tego typu działań, jako prowadzonych przez inne jednostki. Jedną z głównych przyczyn marginalnego traktowania małej retencji w gminnych programach ochrony środowiska może być priorytetowe traktowanie obszaru budowy lub rozbudowy sieci sanitarnych oraz budowy oczyszczalni ścieków w ramach Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych.

EN

Municipalities according to existing environmental law ought to have regularly updated local environmental protection programs. Part of the municipalities in Poland, unfortunately, does not comply this requirement. In a changing and contrasting climate with increasing frequency of rainfall absence periods, the problems related to small water retention are becoming increasingly relevant and important. The aim of the study is to identify the actions assumed by municipalities in the area of the water protection and management in the local environmental protection programs. Municipalities lying in the immediate vicinity of the Warta River should treat these issues as particularly important. On the basis of the analysis, it was found that the area of water management is dominated by the tasks related to construction of wastewater treatment plants and sewerage systems. None of the analysed programs has a small water retention as priority, and only one program has a small water retention as a goal, but with regard to flood protection. A small water retention is included in environmental programs in relatively large numbers as the tasks, but it is only 5–6% of all tasks. This may suggest a slight degree of actual attention given by local authorities to the area of small water retention, or not recognizing this type of action, as carried out by other entities. One of the main potential causes of small water retention marginal treating in local environmental protection programs may be the treatment of the construction or expansion of the sanitary network and construction of sewage treatment plants as the priority due to the National Urban Wastewater Treatment Program realisation.

9

The present condition of small water retention and the prospects of its development using the example of the Podlaskie Voivodeship

Szczykowska J., Siemieniuk A.

Journal of Ecological Engineering

|

2014

|

Vol. 15, nr 3

90--96

EN

The necessity and purposefulness of the investments related to water retention are justified mostly due to the preservation of the environment equilibrium as well as due to its farming, anti-flood, landscape and recreation aspects. Reasonable water management where various forms of retention are used gives large chances for the mitigation of the effects of unfavorable phenomena related to its insufficient amount. The creation of plans regarding the formation of reservoirs accumulating water is not necessarily synonymous with their realization. The reason of problems connected with the implementation of plans regarding the formation of new reservoirs lies mainly in financial measures and in problems with obtaining them. Water deficit in Poland is the reason for which the principles of its national usage need to be complied with. Realization of plans at both Voivodeship and municipality level that are focused on small retention will contribute to considerable increase in the retention capacity and will enable considerable increase in available resources in hydrographic catchments of both the characterized area and the entire country. The paper presents the characteristics of the present state and assumes the perspective development of small water retention in the Podlaskie Voivodeship using the example of the Podlaskie Voivodeship.

10

The unobtrusive charm of small water retention structures in urban areas

Gil B., Gil A.

Architecture Civil Engineering Environment

|

2008

|

Vol. 1, no. 1

133-140

EN

The utilization the different forms of retention in designing the buildings and spatial management of urban areas, is an the important element of the rain waters management system on urbanized terrain. It can be seen form different perspectives. The authors wanted to introduce retention as interesting, attractive the and functional element of architectural landscape, which can be bound into urbanized terrain structure and as element which has influence on protection of water in shorter time horizon and in longer perspective on balance of water supplies. One should underline here, that the measurement of influence of spatial management (in scale of given investment) on water resources balance is very difficult, this influence is visible at the larger scale (the housing estate, district, city) and – what is more important it has different borders – not administrative but hydrological area. It the lowering the retention ability of given area influences on: the enlargement the flood areas, increase of the hydrological drought, worsening the quality of waters. The question of small retention has a special meaning in case of urban areas.

PL

Wykorzystanie różnych form retencji w projektowaniu obiektów budowlanych i zagospodarowaniu przestrzeni jest ważnym elementem systemu gospodarki wodami opadowymi na terenach zurbanizowanych. Na zagadnienie to można spojrzeć z różnych perspektyw. Autorzy niniejszego artykułu chcieli przedstawić retencję z jednej strony jako interesujący, atrakcyjny i funkcjonalny element architektoniczny, który może być wpisany trwale w strukturę terenu zurbanizowanego, z drugiej jako element mający wpływ w krótszym horyzoncie czasu na ochronę wód a w długim horyzoncie czasu na bilans zasobów wodnych. Tutaj należy podkreślić, że określenie wpływu zagospodarowania przestrzeni w skali danej inwestycji architektoniczno- budowlanej na zasoby wodne jest bardzo trudne, ten wpływ jest widoczny dopiero rozpatrując większą skalę (osiedle, dzielnicę, miasto) i to najczęściej nie obszaru administracyjnego a obszaru hydrologicznego czyli powierzchni zlewni. Obniżenie zdolności retencyjnej danego obszaru wpływa stopniowo między innymi na: zwiększenie stanów powodziowych, pogłębianie się suszy hydrologicznej, pogarszanie jakości wód. Zagadnienia małej retencji ma szczególne znaczenie w przypadku terenów zurbanizowanych.