Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Residents of small towns as users of public transport during Covid-19 - practical recommendations to city managers

Świtała Marcin, Łukasiewicz Agnieszka, Urbański Mariusz

Polish Journal of Management Studies

|

2022

|

Vol. 26, No. 2

365--380

EN

The research results presented in the paper are devoted to the mobility of smalltown residents in Poland under pandemic conditions. It aims to identify and evaluate public transport user behaviour with particular reference to determinants of urban public transport development. The subject is embedded in the COVID-19 pandemic situation. In the article, the query about the pandemic’s impact on changing travel demand is posed. The research was performed among the residents of small towns using an online survey questionnaire. Results indicate that respondents’ mobility was accomplished through a narrow range of transport means, most often walking. Effects of the pandemic appeared to be felt most strongly for travel related to cultural life and the pursuit of hobbies, including physical activities. Studies show that the development of urban transport requires numerous investments. The city managers, within the framework of interventions undertaken, in accordance with the principle of a system approach, should take into account three interrelated areas of activity, i.e. improvement of accessibility of the transport offer, modernisation of passenger services and investment in rolling stock and nodal elements of road infrastructure.

PL

Badania, których wyniki prezentujemy w niniejszym artykule zostały poświęcone wybranym problemom związanym z mobilnością mieszkańców małych miast w warunkach pandemicznych. Ich celem było rozpoznanie i ocena zachowań użytkowników komunikacji miejskiej ze szczególnym uwzględnieniem determinant rozwoju miejskiego transportu zbiorowego oraz wpływu pandemii COVID-19 na zmianę zapotrzebowania na podróże. Badania wykonano wśród mieszkańców ww. miast z zastosowaniem kwestionariusza ankiety internetowej. Wyniki wskazują, że mobilność respondentów realizowana była za pomocą wąskiego spektrum środków transportów, najczęściej w formie pieszych przemieszczeń. Skutki pandemii okazały się najsilniej odczuwalne w przypadku podróży związanych z życiem kulturowym oraz realizacją hobby/uprawianiem aktywności fizycznej. Badania dowodzą, że rozwój transportu miejskiego wymaga podjęcia licznych inwestycji. Zarządcy miast, w ramach podejmowanych interwencji, zgodnie z zasadą podejścia systemowego, powinni uwzględniać trzy wzajemnie powiązane ze sobą obszary działań, tj. poprawę dostępności oferty przewozowej, unowocześnienie obsługi pasażerskiej oraz inwestycje w tabor i punktowe elementy infrastruktury drogowej.

2

Dom w "mieście-osiedlu"

Sikora Anna

Środowisko Mieszkaniowe

|

2019

|

nr 28

46--52

PL

Myśląc o strukturze funkcjonalno-przestrzennej małych miast z reguły mamy przed oczami niewielkie w skali miasteczko z historycznie ukształtowanym rynkiem, otoczonym kamieniczkami oraz drobnoziarnistą tkanką peryferii. Istnieją również małe miasta, wyrosłe z XX wiecznych robotniczych osiedli przyfabrycznych, które z czasem przekształciły się w monofunkcyjny ośrodek miejski, gdzie zespół zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej pełni funkcję śródmieścia co buduje specyficzną tożsamość miejsca. W artykule przedstawiono przykłady budowy i przekształceń struktury miejskiej wybranych jednostek osadniczych. Pojęcie „domu” zidentyfikowano dwojako: jako budynek (potocznie nazywany blokiem) ze specyficznymi interakcjami społecznymi i sposobem użytkowania oraz jako małe miasto (tytułowe miasto-osiedle), które pełni funkcje zarówno jednostki sąsiedzkiej jak i organizmu miejskiego. Analizując przekształcenia morfologiczne, autorka podejmuje próbę wskazania cech i czynników mających wpływ na procesy zmieniające anonimowe, schematyczne układy urbanistyczne osiedli przyzakładowych w wielofunkcyjny „dom”, zaprojektowany w sposób dający szanse na poziom komfortu zamieszkania właściwy tradycyjnym modelom miasta o historycznej proweniencji.

EN

When thinking about the functional and spatial structure of small towns, we usually have a small town in front of our eyes with a historically shaped market square, surrounded by tenement houses and fine-grained peripheral tissue. There are also small towns, which arose from the 20th century factory workers’ settlements, which in time evolved into a monofunctional urban centre, where the multi-family housing complex functions as a downtown, which builds the specific identity of the place. The article presents examples of construction and transformation of the urban structure of selected settlement units. The concept of a “house” was identified in two ways: as a building (colloquially called a block of flats) with specific social interactions and use, and as a small town (the title city-estate), which serves as both a neighbourhood unit and an urban organism. When analysing morphological transformations, the author attempts to indicate the features and factors affecting processes that change the anonymous, schematic urban layouts of company estates into a multifunctional “house”, designed in a way that gives the chance of a level of comfort of living typical of traditional city models with historical provenance.

3

Potential of Religious-Cognitive Tourism in Polish Cittaslow Towns

Zawadzka Alicja K.

Geography and Tourism

|

2019

|

Vol. 7, No. 2

75--92

EN

Most of the Polish Cittaslow towns “due to limited accessibility resulting from both their peripheral location (and often-underdeveloped public transport network), as well as a lack of adequate tourist facilities, tend to lose, in terms of tourist attractiveness, against the big cities in their vicinity” (Zawadzka 2017c, p. 91). However “silence and calmness – the rarest goods of the modern western world” (Zawadzka 2017c, p. 101) prevailing in these towns, as well as the cultural heritage (numerous monument churches) translate into a t large potential of religious-cognitive tourism. The article fills the gap regarding Polish Cittaslow towns, because much is written about the Cittaslow towns in the context of slow tourism, sustainable tourism and green tourism, while religious-cognitive tourism is barely mentioned and does not appear in scientific studies. The aim of this article is to explore the religious and cognitive areas of the city of Cittaslow by identifying (1) Christian symbols in the coats of arms of cities. (2) significant sacred buildings and (3) towns of Cittaslow through which the Road of Saint Jacob passes. The potential of religious-cognitive tourism in polish Cittaslow towns is determined based on preassigned point values . The study was largely predicated on desk research methods.

4

Wpływ obwodnic małych miast na lokalną gospodarkę

Olko S., Powęzka T., Wlazły W.

Drogownictwo

|

2018

|

nr 6

201--208

PL

Jednym z problemów małych polskich miast (od 5 do 25 tysięcy mieszkańców) jest przebieg dróg przenoszących bardzo wysokie natężenia ruchu w sposób średnicowy przez te miasta. Powoduje to z jednej strony uciążliwości środowiskowe, ale także przyczynia się do obniżenia poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego. W ostatnich latach w Polsce problemy te są rozwiązywane poprzez budowę obwodnic. W artykule dokonano analizy różnych wskaźników ekonomicznych, z okresów przed oraz po wykonaniu inwestycji w kilkunastu polskich miastach. Pozwoliło to wstępnie rozpoznać jak wpływa budowa obwodnic w małych miastach na lokalną gospodarkę.

EN

One of the problems of small towns in Poland (5-25 thousand inhabitants) is existing diametrical road course, which carry high traffic volumes through this towns. It causes an environmental harm (e.g. noise, pollution) and decrease traffic safety level in the town. In last decade in Poland, this issue was solved by investment in ring roads. One of the threats related to this solution is decrease of local businesses income. In this paper an analysis of various economic factors about a number of Polish small towns was made. The analysis covered period before and after development of road infrastructure. The results answered the question about impact of small towns ring roads on local economy.

5

Losy małych miast położonych w sąsiedztwie aglomeracji

Borcz Z., Niedźwiecka-Filipiak I.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2017

|

T. 45

289--300

PL

Małe miasta są istotnym elementem sieci osadniczej. Zmieniają one swój status w zależności m.in. od rozwoju przemysłu, czy zmian układu komunikacyjnego. Część z nich traciła prawa miejskie, następnie odzyskiwała, czasem była przyłączana do sąsiednich aglomeracji. Niektóre małe miasta połączyły się ze sobą, tworząc nowe struktury w sieci osadniczej. W niniejszym artykule opisano zjawiska tych połączeń na przykładzie Polski południowo-zachodniej. Wykazano również, że w nielicznych przypadkach małe miasta wtórnie odłączyły się od aglomeracji i stworzyły samodzielne jednostki urbanistyczne.

EN

Small towns are an important element of settlement network. They change their status depending on, among others, the development of industry, and changes in the transportation system. Some of them lost civic rights, then regained them, and sometimes were incorporated into the neighboring agglomerations. Some small towns have merged together to create new structures in the settlement network. This article investigates this phenomenon on the example of south-west of Poland. It was also found that in several cases, a small town subsequently separated from the urban area and created a separate urban unit of its own.

6

Problemy kształtowania krajobrazu małych miast na przykładzie Frampola

Sosnowska Małgorzata

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2015

|

T. 11, nr 1

86--91

PL

Lubelszczyzna posiada bogatą historię współistnienia i przenikania się różnych tradycji, kultur i religii, świadkami wielokulturowej przeszłości tych ziem są miasta i miasteczka. Małe miasta Lubelszczyzny borykają się obecnie z różnorodnymi problemami przestrzennymi, które związane są m.in. z organizacją i rewitalizacją przestrzeni publicznych, postępującym rozproszeniem zabudowy czy zmianami w rozwiązaniach układów komunikacji. Celem opracowania jest przedstawienie problematyki dotyczącej kształtowania krajobrazu oraz rewitalizacji małych miast Lubelszczyzny na przykładzie Frampola.

EN

The Lublin region has a rich history of coexistence and interpenetration of different traditions, cultures and religions, witnessed by its cities and towns. Small towns of the Lublin region are now facing a variety of spatial problems which are related to, among others, the organization and revitalization of public spaces, progressive scattering of housing development or changes in the organisation of traffic. The aim of this article is to present problems connected with landscape design and the revitalization of small towns of the Lublin region as exemplified by Frampol.

7

Rewitalizacja znaków tożsamości miasta na przykładzie storczykarni w Łańcucie

Krzaklewski S.

Przestrzeń i Forma

|

2015

|

nr 23/2

35--42

PL

Oranżerie, palmiarnie i storczykarnie, osobliwe obiekty kultury materialnej, stanowiące zazwyczaj urozmaicenie pałacowej oprawy, z powodu kruchości ich materii, wymagają nadzwyczajnej i stałej pieczy. Pozbawione gospodarza, ulegają szybko nieuchronnej destrukcji. Stan storczykarni zespołu pałacowo-parkowego łańcuckiego zamku w okresie powojennym przedstawiał się katastrofalnie. Wydawało się, że ten niewielki obiekt – subtelnie kreujący wyjątkowe miejsce w pałacowym otoczeniu, dodający uroku historycznemu założeniu, stanowiący kiedyś szczególną miejscową atrakcję – jest już bezpowrotnie utracony. Współczesna rzeczywistość, po zakończonej w 2008 r. rewitalizacji obiektów łańcuckiego zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego, przedstawia (obok budynków menażu i kasyna) obraz odrodzonej storczykarni, wzbogaconej przestrzennie i użytkowo. Storczykarnia wpisuje się na nowo w specyfikę niewielkiego Łańcuta, przywracając na tle dawnej rezydencji pełnię jego tożsamości.

EN

Orangeries, palm houses and orchid houses, the peculiar cultural complexes usually consituting the variety of the palace setting, due to the assigned „brittle matter” to them, need the extraordinary and stable care. Deprived of the farmer they quickly undergo destruction. The condition of the orchid house of the palace-park compex of the Łańcut castle, was disastrous within the post-war period. It seemed that the tiny place, subtly creating the exceptional place, in a palace surrounding, adding the charm to the historic landscaping, being a local attraction in the past, is irrevocably lost. The modern reality after the revitalisation of the Łańcut historic palace-park complex after 2008 presents itself (apart from the mess and a casino house) and the orchid house as revived, and spatially and functionally enriched. The Orchid House has been set anew in the specificity of small Łańcut restoring its full identity on the background of the old residence.

8

Małe miasto z widokiem na uzdrowisko

Rutyna H.

Przestrzeń i Forma

|

2015

|

nr 23/1

171--182

PL

Przestrzeń publiczna małego miasta o dominującej funkcji uzdrowiska wymaga troskliwego zagospodarowania i zaprojektowania. Stan tej przestrzeni świadczy o standardzie i atrakcyjności wypoczynkowo-turystycznej miejscowości. W artykule przedstawiono historyczne powiązania przestrzeni publicznej z obszarami uzdrowiskowymi miasta Głuchołazy leżącego na Śląsku Opolskim. Obszary o dominującej, specjalistycznej funkcji są tu wyizolowane ze śródmieścia i jednocześnie sprzężone z historycznym centrum za pomocą głównego ciągu komunikacyjnego – dawnej promenady. Rozpoznanie osiowego wiązania ma istotny wpływ na wieloletnie decyzje planistyczne i rewitalizacyjne.

EN

Public space of a small town with a dominant function of a health resort requires careful development and designing. The state of this space attests to the standard and attractiveness of a holiday and tourist town. Historical connections of the public space with health resort areas of Głuchołazy located in Śląsk Opolski have been presented in this article. The areas with a dominant, specialist function are isolated here from the town center and at the same time, they are connected with a historical center by means of the main traffic route. Recognition of an axial bond has significant influence on long-term planning and revitalization decisions.

9

Projekt „Drewniany Skarb. Chroniąc dziedzictwo, kreujemy przyszłość” – wizualizacja wiedzy o architekturze drewnianej jako forma ochrony zabytków

Kowalczyk P., Kowalski Ł., Pietrasiewicz T., Przystojecki T., Zętar J.

Budownictwo i Architektura

|

2015

|

Vol. 14, nr 3

117--126

PL

Projekt „Drewniany Skarb. Chroniąc dziedzictwo, kreujemy przyszłość” to działanie realizowane przez Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” na rzecz ochrony i promocji tradycyjnej architektury drewnianej miasteczek Lubelszczyzny. Jednym z celów projektu jest uwrażliwienie społeczności lokalnych na problem degradacji wielokulturowego dziedzictwa regionu. Projekt jest realizowany we współpracy z Muzeum Wsi Lubelskiej i Katedrą Architektury, Urbanistyki i Planowania Przestrzennego Politechniki Lubelskiej oraz z Norweskim Instytutem Badań nad Dziedzictwem Kulturowym (NIKU) oraz Vestoldmuseene IKS (Larvik Museum).

EN

The region of Lublin has a rich tradition of the usage of timber in construction. A few dozen years ago wood was still the predominant building material in villages, towns and on the outskirts of big cities. Small multicultural towns were a characteristic element of the cultural landscape of the region. The wooden buildings of these towns compose one of the most unique phenomena in Polish and architecture. To this day some examples of particular small towns’ buildings were preserved. The main aim of the project is to create digital 3D reconstructions of five small towns of the Lublin region and a model illustrating wooden architecture of the Norwegian town of Larvik in different historical periods. All models will be accesible online on multimedia service dedicated to wooden architecture and methods of its conservation and will have connection with inventory of the most representative monuments of wooden architecture of the Lublin region, uploaded and shared via the Internet.

10

Wooden architecture in small town planning in Lublin region – state of preservation

Przesmycka Elżbieta, Pol Ewa

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2014

|

T. 10, nr 1

33--40

EN

The changes taking place in recent years are particularly evident in small towns. This is due to the scale of development. Any change in the proportion interfere the composition. The traditional wooden architecture in eastern regions of Poland disappears completely. In their place there are created houses that can be found in many other regions. This way, the identity of the small towns this part of the Poland is lost. In accordance with European Union directives concerning the revitalization we should care about the quality and aesthetics of public spaces. Regeneration processes should be in accordance with art conservation, including the purposes of preservation of historic landscapes. Unfortunately, in many cases, renewal processes carried out in small towns have completely lost their architecture as well as distinctive characteristic of public spaces and native greenery. Currently, the historic wooden architecture is a relic of the in situ and, para-doxically, we have come to the stage of exploring the open-air museum in which it is possible to see typical architecture and structure of Polish towns (e.g. in Lublin).

PL

Zmiany zachodzące w ostatnich latach są szczególnie widoczne w małych miastach. Wynika to ze skali rozwoju. Wszelkie zmiany proporcji pływają na kompozycję. Tradycyjna drewniana architektura we wschodnich regionach Polski zniknęła prawie całkowicie. W ich miejsce powstają domy, które można znaleźć w wielu innych regionach. W ten sposób zanika tożsamość miasteczek tej części Polski. Zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej dotyczącymi rewitalizacji powinniśmy dbać o jakość i estetykę przestrzeni publicznych. Procesy rewitalizacyjne powinny być przeprowadzane zgodnie z zasadami konserwacji zabytków, również powinny zwracać uwagę na ochronę zabytkowych krajobrazów. Niestety, w wielu przypadkach procesy rewitalizacji przeprowadzone w małych miastach całkowicie zatracają wygląd rodzimej architektury, chrakter przestrzeni publicznych oraz rodzimej roślinności. Obecnie zabytkowa drewniana architektura jest reliktem in situ i paradoksalnie, doszliśmy do etapu zwiedzania skansenów, w którym można zobaczyć typową architekturę i strukturę polskich miastach (np. w Lublinie).

11

Rezyliencja małego uzdrowiska

Rutyna H.

Przestrzeń i Forma

|

2014

|

nr 22/2

151--164

PL

Stan przestrzeni małego miasta o dominującej funkcji uzdrowiska świadczy o standardzie i atrakcyjności wypoczynkowo-turystycznej miejscowości. Również naturalne walory położenia kurortu w praktyce okazują się istotnym czynnikiem miastotwórczym. W artykule przedstawiono próbę odpowiedzi na pytanie: Czy możliwe jest pełne odrodzenie dawnego uzdrowiska i przystosowanie go wymogów współczesności? Posłużono się przykładem małej dolnośląskiej miejscowości położonej nieopodal polsko-czeskiego pogranicza. Przedstawiono charakterystykę tożsamości Głuchołaz wynikającej z historii i tradycji miejsca oraz uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Wszystkie te czynniki mają znaczący wpływ na proces rezyliencji i możliwość przyszłego rozwoju polskiego uzdrowiska.

EN

The condition of urban space of a small town with a dominating health resort function indicates its standard and appeal as a holiday and tourist destination. In practice, also natural values concerning the location of a health resort prove to constitute a significant citygenic factor. This article attempts to find the answer to the question whether it is possible to fully restore an old health resort and to adapt it to the demands of contemporary world. A case study of a small Lower Silesian town in the vicinity of Polish and Czech border should prove helpful in the said deliberations. A profile of Głuchołazy and its identity, stemming from history and tradition of the place as well as internal and external conditioning, has been presented. All these factors significantly influence the process of resilience and potential development of this Polish health resort.

12

Poszukiwanie charakteru miejsca - detal we współczesnej architekturze rynków małych miast płn.-wsch. Polski

Gawryluk D.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 5-A/2

141--146

PL

Rynki małych miast są często jedynymi placami o charakterze przestrzeni publicznej w tych miejscowościach. Otoczone są pierzejami w części o zabudowie historycznej, uzupełnianej stale kolejnymi budynkami. Inspiracja historią czytelna jest w nowych obiektach w różny jakościowo sposób: od rozwiązań naiwnych, przez rozumiane wprost jako kontynuacja rozwiązań zabytkowych, do inspirowanych historią.

EN

Small towns' market sqares are often only public space of places. Contemporary designs created for market squares are usually inspaired on history. There are few categories of them: since naive, through understanded like continuation od historical building, to inspaired on history - not patterned on monument. Architectural details are indicators of these categories.

13

Juchnowiec – miasto [w] przyszłości

Kłopotowska A., Sulima M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 1-A/1

381--386

PL

Gmina Juchnowiec Kościelny, obejmująca swym zasięgiem wiele podlaskich wsi, ma szanse stać się gminą miejską. Planowane przemiany administracyjne niosą jednak za sobą konieczność niezbędnych przekształceń funkcjonalno-przestrzennych, przygotowujących obecną wieś gminną do roli miasta. Przyczynkiem do dyskusji na temat zasadności tych starań stał się program: „Wizja rozwoju przestrzennego Juchnowca”, realizowany przez studentów Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej, przy współpracy z Urzędem Gminy Juchnowiec Kościelny.

EN

The community of Juchnowiec Koscielny, which covers with its range series of podlaskie villages stands a great chance to become municipality. Administrative changes which are planned for the very near future carry the need of necessary functional and spatial transformations, which will eventually prepare village for the role of the city municipal. The reason of those considerations is the special programme: “The vision of spatial development of Juchnowiec” implemented by the Architecture Department students from Technical University in Bialystok with the special cooperation of Municipal Office of Juchnowiec Koscielny.

14

The evolution of small towns in south-western Poland

Niedźwiecka-Filipiak I., Borcz Z., Zielińska L

Architectus

|

2012

|

Nr 2(32)

43--48

EN

The article comprises partial research results which focused on small towns founded before and after 1945 in the following provinces: Lubuskie, Lower Silesian, Opolskie and Silesian. Each of these towns had its own specific history. The majority of small towns from this area have mediaeval origins and a characteristic spatial layout with a market, sometimes a town hall and dominants of church towers. After World War II many of them lost their town privileges, sometimes irrevocably, but some of them regained them after some time. Another observed phenomenon was the fact that certain small towns were incorporated into industrial city agglomerations while other small towns joined together. In the recent years in the Silesian province we can observe a reverse trend, i.e. certain districts – former independent small towns which were previously incorporated into big cities – become separated and get or try to regain their town privileges. These phenomena have an influence on the spatial system of towns and on their development.

15

Działania przestrzenne w programach rewitalizacji obszarów miejskich : wybrane przykłady małych miast małopolski

Pawlak A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 1-A

87-93

PL

Małe miasta położone w Małopolsce południowej, pomimo że mają znaczący potencjał rozwojowy w ostatnim czasie, przeżywają kryzys społeczno-gospodarczy. Autorka przedstawia planowane działania w sferze przestrzennej zawarte w programach rewitalizacji, które zmierzają do złagodzenia konfliktów przestrzennych, poprawę warunków życia mieszkańców oraz przyciągnięcie inwestorów i turystów. Wykonane plany rewitalizacji dotyczą najbardziej problemowych terenów, ale w większości objęto nimi całe miasteczka.

EN

In spite of possessing significant development potential the small towns situated in Southern of Malopolska experience economical and social crisis. Author presents the planned spatial activities closed in revitalization programmes for the purpose of softening the conflicts in spatial sphere, improvement of living conditions and increasing of attractiveness for investors and tourists. Presented in this paper plans of revitalization concern the town area where appear the most of space problems but in majority refer to the whole urban area of small towns.

16

"Dziś" architektury sakralnej w małych miastach Podlasia

Gawryluk D.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2010

|

R. 107, z. 7-A/2

81-86

PL

Współczesne świątynie w małych miastach Podlasia są zazwyczaj lokalizowane na ich obrzeżach, wpływając istotnie na zmiany struktury urbanistycznej ośrodków. Na proces realizacji obiektów duży wpływ, obok architektów, mają także duchowieństwo i społeczność parafialna, co ostatecznie kształtuje wizerunek architektoniczny świątyń.

EN

Contemporary temples are located on the outskirts of small towns of Podlasie. It has big matter for changes of town's urbanistic structure. The clergy with parishioners as well as architects have big influence on final image of temples.

17

Spatial development of the small towns in Wielkopolska region. Identity and threats

Graczyk R.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2009

|

Z. 17

97-102

EN

The spatial changes connected with the contemporary economic situation can influence in a negative way the city development and result in the worsening of the city imge. Each region, city or town through the ages of the development formed specific style of buildings that reflected the existing urban situation and life style. After 1950 we witnessed the total collapse of the quality of buildings. As a result there was introduced the unification and lower standards of buildings what ended in the economic stagnation. These factors at a high level limited the spatial development of the city. This process interrupted the cultural continuity and more this state is supported by the conditions of the fre-market economy.

PL

Rozrastająca się żywiołowo zabudowa jest poważnym zagrożeniem dla historycznej panoramy miasta. Z przeprowadzonych badań wynika, że w panoramie małych miast powinny dominować budynki reprezentacyjne, identyfikujące i odróżniające miasto od innych. Wzajemne relacje wysokości i położenia brył powinny gwarantować czytelność kompozycyjną. Inwestycje poza historycznym obrysem powinny być dokładnie analizowane, aby nie dopuścić do ekspansji rozproszonej zabudowy na tereny podmiejskie. Dla podkreślenia charakteru miasta dobre są inwestycje intensyfikujące strefę śródmiejską. Dużą wagę powinno się przykładać do ochrony zespołów zabytkowych oraz ich przed-pól widokowych, ponieważ małe miasta są wrażliwe na wszelkie zmiany struktury z racji zwartego i klarownego układu przestrzennego. Prawidłowo ukształtowany model małego miasta powinien wykazywać jedność budowli historycznych i współczesnych, uzyskaną przez gradację zabudowy od niskiej do najwyższej.

18

Przejawy tożsamości wsi o tradycjach miejskich na Dolnym Śląsku

Borcz Z., Niedźwiecka-Filipiak I.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2009

|

Z. 20

51-57

PL

Badania miejscowości, które niegdyś otrzymały prawa miejskie, a obecnie ich nie posiadają, pozwalają zapoznać się z problemem tożsamości danej jednostki sieci osadniczej. Proces powstawania, zanikania, a często odtwarzania tożsamości widoczny jest wyraźnie w małych miejscowościach, szczególnie takich, które przeszły burzliwe koleje losu. Do charakterystycznych przykładów należą małe miasteczka dolnośląskie, które ze względu na swoje położenie na mapie Europy zmieniały kilkakrotnie przynależność państwową, a w wyniku działań wojennych były niszczone, palone i popadały w ruinę, by po latach ponownie podnieść się z upadku. Tożsamość miasta pojawia się w świadomości mieszkańców i wyraża się w ich konkretnych działaniach na rzecz wspólnego dobra. W przypadku miast na Dolnym Śląsku świadomość ta uległa zachwianiu bezpośrednio po wojnie i dopiero po kilkudziesięciu latach pojawia się w sposób widoczny.

EN

Investigation of villages, which formerly had civic rights, and now do not possess them allow to understand the identity problems of a given settlements system unit. The process of creation, disappearance and often reconstruction of their identity may be clearly seen in small towns, especially those which had a turbulent historical time with tumultuous events. As characteristic examples may serve small towns of Lower Silesia; due to their situation on the Europe map, they changed several times their nationality and because of the war time military operations were destroyed, burned down and stepwise sell into ruins, and after many years some of them raised again to normal life. The identity of towns appears in the consciousness of inhabitants and is to be seen in they definite activities for social ideas. In the case of Lower Silesia towns this consciousness underwent a decline directly after the 2. World War, and only now after about 50 years reappears in an evident way.

19

Architektura modernistyczna na historycznych rynkach małych miast

Gawryluk D.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2008

|

T. 4, cz. A

229--243

PL

Małe miasta północno-wschodniej Polski, np. Zambrów, Ciechanowiec, Szczuczyn, Kolno, Wizna, CzyŜew mają historycznie ukształtowane rynki zakładane począwszy od XIV do XVI w. Zabudowa owych rynków była przekształcana na przestrzeni wieków, dogęszczana i intensyfikowana. W wielu miasteczkach znaczna część kamienic została zniszczona w czasie II wojny światowej. Po jej zakończeniu luki w zabudowie były wypełniane. Nowym budynkom nadawano między innymi formę modernistyczną (zwłaszcza w latach 60. i 70. XX w.). Artykuł prezentuje analizę sąsiedztwa modernistycznych budynków i kamienic z przełomu XIX i XX w. w kontekście przestrzeni historycznych rynków wymienionych miasteczek.

EN

There are historical marketplaces in small towns of norter-eastern Poland (for example: Zambrów, Ciechanowiec, Szczuczyn, Kolno, Wizna, Czyżew). They were created since 14th to 16th century. Development of marketplaces were changed from dispersed to ribbon development. Many of houses form the end of 19th century were distroyed during second world war. Empty places were developed after 1945. There were built modernistic blocks in neighbourhood of historical houses. The article present the context of modernity and historical development of historical maketplaces of small towns.

20

Metropolitalne uwarunkowania rozwoju małych miast i zmian w ich tożsamości - przykład Słomnik i Niepołomic

Wójtowicz A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 5-A

161-174

PL

Małe miasta położone w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym to lokalne ośrodki gospodarcze, administracyjne itd. mające wiele problemów przestrzennych, funkcjonalnych i społecznych. Zmiana ustroju społeczno- gospodarczego po 1989 r. z jednej strony stworzyła nowe szanse, dając możliwości rozwojowe, z drugiej natomiast była przyczyną powstawania licznych zagrożeń. Powodem tych przemian były m.in. brak skutecznie działających narzędzi planistycznych oraz przyzwolenie na wszelką aktywność mieszkańców i władz miasteczek . często szkodliwą dla unikatowych małomiejskich wartości kulturowych czy przyrodniczych. Włączenie małych miast w strukturę Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego na początku XXI w. stwarza nowe szanse, ale i zagrożenia. Zjawiska metropolizacji prowadzą do zmian w przestrzennej strukturze układów urbanistycznych, które mogą wpływać niekorzystnie na tożsamość miasteczek. Jednocześnie małe miasta znajdujące się w obszarze oddziaływania Krakowa, poprzez zrównoważony rozwój ukierunkowany na właściwe wykorzystanie ich naturalnej specyfiki i zachowanie małomiasteczkowych walorów, mogą odegrać istotną rolę w krystalizacji sieci osadniczej KrOM.

EN

Small towns situated in the Kraków Metropolitan Area are local economic, administrative etc. centers with accumulated numerous spatial, functional and social problems. The change of the social and political system, taking place after 1989, created new chances and a new potential of growth on the one hand, but on the other hand it gave rise to numerous dangers. The reason for these transformations was i.a. lack of effective planning instruments as well as permissive attitude towards any activities undertaken by the town inhabitants and local governments . which frequently proved harmful to the unique small-town cultural or natural values. Inclusion of small towns into the structure of the Kraków Metropolitan Area at the beginning of the 21st century creates new chances but also new dangers. Phenomena accompanying metropolization lead to changes in the spatial structure of urban systems that may have adverse influence on small town identities. On the other hand, however, small towns situated within the range of Kraków's influence, through balanced growth oriented towards making proper use of their specific natural character and preserving the small-town qualities, may play a major role in the process of the KrOM settlement lay-out crystallization.