Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ działań służących gospodarowaniu wodą deszczową na pojemność retencyjną terenów mieszkaniowych

Gama Marques Paulina

Builder

|

2022

|

R.26, nr 6

37--41

PL

Zwiększenie pojemności retencyjnej miast jest jednym z głównych celów adaptacji do zmian klimatu. Analiza systemu gospodarowania wodami opadowymi powinna zacząć się od tego, co się dzieje z wodą deszczową: czy ulega spływowi powierzchniowemu, czy jest infiltrowana, czy jest retencjonowana tymczasowo albo stale. Jednak zastosowanie elementów systemu nie tworzy samego systemu, a tym samym zamiast prezentować idee zrównoważonego rozwoju, mogą być one przykładem greenwashingu. Analizie zostało poddane osiedle mieszkaniowe we Wrocławiu. Praca skupia się na rozpoznaniu elementów służących gospodarowaniu wodą deszczową, przedstawia schemat ich działania oraz poddaje weryfikacji, czy dane elementy tworzą system. Badania dowodzą, że w większości przypadków rozpoznaje się pojedyncze elementy, nieujęte w system zagospodarowania terenu. Zaobserwowano nieliczne przykłady przedstawiające cechy systemu.

EN

Increasing the storage capacity of cities is one of the main goals of adaptation to climate change. The analysis of the rainwater management system should start with what is happening to the rainwater: whether it is subject to surface runoff, is it infiltrated, is it temporarily or permanently retained. However, the use of system elements does not create the system itself, and thus, instead of presenting the ideas of sustainable development, they can be an example of greenwashing. A housing estate in Wrocław was analyzed. The work focuses on identifying the elements for rainwater management, presents a diagram of their operation and verifies whether the elements constitute a system. Research proves that in most cases individual elements are recognized, not included in the land development system. Few examples showing the features of the system have been observed.

2

Beton fotokatalityczny nowej generacji – wyzwania naukowe i koncepcje wdrożeniowe

Jackiewicz-Rek Wioletta, Chilmon Karol, Garbacz Andrzej, Długołęcki Andrzej, Czapczuk Andrzej, Krakowski Piotr, Jarosławski Janusz

Inżynieria i Budownictwo

|

2021

|

R. 77, nr 1-2

55--59

PL

Omówiono dwa projekty o walorach poznawczych i praktycznych, których realizacja umożliwi opracowanie szerokiej gamy elementów z betonów fotokatalitycznych. W jednym będą to prefabrykowane estetyczne, elewacyjne i samoczyszczące się elementy mające zdolność redukcji zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych, a w drugim – elementy nawierzchni z betonu porowatego, które dodatkowo oprócz funkcji zmniejszenia zanieczyszczeń będą miały wpływ na warunki wodne i małej retencji w otoczeniu.

EN

The implementation of two projects with both scientific and practical values has discussed. The projects will enable the development of a wide range of elements made of photocatalytic concrete – in one they will be prefabricated, aesthetic, façade and self-cleaning elements with the ability to reduce organic and inorganic pollutants, and in the second – porous concrete pavement elements, which, in addition to the pollution reduction function, will have an impact on water conditions and small retention in the surroundings.

3

The comparison of urban policy documents in the context of adaptation to climate change – case study of Wrocław

Chrobak Katarzyna, Kryczka Piotr

Przestrzeń i Forma

|

2020

|

nr 42

147--176

EN

Urban policy has a crucial role in mitigating climate change. The aim of this elaboration is to systematize the knowledge in this area, based on the critical analysis of spatial and sectoral documents of Wrocław. The level of correlation of these documents was verified based on the references to main risks connected with climate change identified in the city. As a result, the references to the adaptation actions that are connected with realisation of integrated spatial policy in the field of adaptation to climate change in urbanised areas were made. In conclusion, the substance of integrated urban planning as the most effective adaptation tool, was underlined.

PL

Polityka miejska odgrywa szczególną rolę w łagodzeniu zmian klimatu. Celem niniejszego opracowania jest usystematyzowanie wiedzy z zakresu adaptacji do zmian klimatu na podstawie krytycznej analizy dokumentów planistycznych i sektorowych Wrocławia, weryfikując stopień ich korelacji w odniesieniu do głównych zagrożeń zidentyfikowanych na obszarze miasta. W rezultacie odniesiono się do działań adaptacyjnych, na podstawie których możliwa jest realizacji spójnej polityki przestrzennej odpowiadającej na zmiany klimatu na obszarach zurbanizowanych. We wnioskach wskazano istotę planowania zintegrowanego jako najefektywniejszego w obliczu omawianych zagrożeń.

4

Ogrody deszczowe jako sposób retardacji strat wody opadowej w terenach zieleni miejskiej

Czerniakowski Zbigniew W., Gargała-Polar Marta

Polish Journal for Sustainable Development

|

2020

|

T. 24, cz. 1

17--24

PL

Ogrody deszczowe są jednym z najprostszych i wysoce efektywnych sposobów zagospodarowania wody opadowej. Zakładane w gruncie bądź w pojemniku wbrew pozorom przypominają „zwykłe ogrody”, jednak dzięki odpowiednio dobranym gatunkom roślin hydrofitowym stają się naturalnym rezerwuarem wody, szczególnie na terenach zieleni miejskiej. W wielu krajach europejskich oraz w USA, badanie oraz projektowanie ogrodów deszczowych jest jednym z najbardziej aktualnych zadań planowania przestrzennego oraz architektury krajobrazu. Także w Polsce w ostatnich latach zdecydowano się na wdrożenie tego rodzaju budowli hydrotechnicznych w krajobrazie miejskim. Powstają one z inicjatywy obywatelskiej lub są częścią budżetu gminy. Niezależnie od źródła finansowania stanowią trzon działań związanych z adaptacją do zmian klimatu i spowalnianiem strat wody opadowej w terenach miejskich.

EN

Rain gardens are one of the simplest and highly effective ways to manage rainwater. Founded in the ground or in a container, contrary to appearances, they resemble "ordinary gardens", However, thanks to carefully selected species of hydrophyte plants, they become a natural water reservoir, especially in urban green areas. In many European countries and the US, research and design of rain gardens is one of the most current tasks of spatial planning and landscape architecture. Also in Poland in recent years it has been decided to implement this type of hydrotechnical buildings in the urban landscape. They arise on the citizens' initiative or are part of the commune budget. Regardless of the source of funding, they form the core of activities related to adaptation to climate change and slowing down the loss of rainwater in urban areas.

5

Odtworzenie stanu retencji wód podziemnych i powierzchniowych w wybranych lokalizacjach dawnych zbiorników piętrzących na podstawie metod modelowych (wschodnie Mazowsze)

Zabłocki Sebastian

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 476, Hydrogeologia z. 17

133--140

PL

W artykule przeanalizowano dokumenty oraz programy związane z zagadnieniem małej retencji w zlewni Osownicy zlokalizowanej na obszarze wschodniego Mazowsza. Na podstawie mapy topograficznej z 1915 r. odwzorowano poziom i zasięg piętrzenia wód powierzchniowych w miejscach, gdzie na początku XX w. znajdowały się dwa zbiorniki retencyjne. Funkcjonowanie tych zbiorników i ich wpływ na wody podziemne określono przez symulacje modelowe przepływu wód podziemnych w wariancie reprezentującym obecne warunki hydrogeologiczne, czyli stan przed piętrzeniem wód powierzchniowych oraz w wariancie odtwarzania tych zbiorników, czyli po ich spiętrzeniu. Wyniki wskazują na znaczny zasięg oddziaływania zbiorników na wielkość zasobów wód podziemnych poziomu przypowierzchniowego, którego poziom zwierciadła podniesienie się maksymalnie o 3 m. W granicach zasięgu znacznemu przekształceniu ulegnie bilans wód podziemnych, a względny przyrost ich zasobów wyniesie średnio 41–52%. Zbiorniki będą miały również wpływ na wielkość zasobów odnawialnych niższego poziomu o charakterze użytkowym. Obliczono również potencjał energetyczny, który mógłby zostać wykorzystany do zaspokojenia potrzeb gospodarstw domowych w sieci lokalnej.

EN

The article presents analysis of documents and programs related to the issue of small retention in the Osownica catchment located in eastern Mazovia. Based on the topographic map from 1915, the level and extent of surface water damming have been mapped in places where two retention reservoirs were located at the beginning of the 20th century. The functioning of these reservoirs and their impact on groundwater were determined by model simulations of groundwater flow in a variant representing the current hydrogeological conditions – the state before damming the surface waters, and in a variant of recreating these reservoirs ˗ after damming them. The results indicate a significant range of impact of the reservoirs on the volume of groundwater resources of the first aquifer, the groundwater table level will rise by a maximum of 3 m. Within the limits of the reservoir influence, the groundwater balance will undergo a significant transformation, and the relative increase of groundwater resources will amount to an average of 41–52%. The reservoirs will also have an impact on the volume of renewable resources of the lower aquifer. Energy potential has also been calculated, which can be used to meet the needs of households in the vicinity of the reservoirs.

6

Planowanie małej retencji w lasach w oparciu o naturalne czynniki zwiększające zasoby wodne

Kocięcka J., Liberacki D.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2018

|

Tom 20, cz. 2

1302--1317

PL

Wielkopolska należy do jednych z najbardziej deficytowych pod względem zasobów wodnych obszarów w kraju. Obecny rozkład opadów atmosferycznych oraz występowanie coraz wyższych temperatur przyczynia się do pogłębiania niekorzystnego bilansu wodnego. Niezwykle ważne zatem jest zwiększanie zasobów wodnych obszaru. W tym celu realizowane są programy małej retencji. Pomimo licznych dowodów na potrzebę ich wdrażania na obszarach leśnych oraz unijnych dofinansowań, z realizacją programów zwiększających retencję związanych jest wiele problemów. W nadleśnictwach brakuje ekspertów z dziedziny hydrologii oraz odpowiednich baz danych umożliwiających wytypowanie potencjalnych miejsc do realizacji inwestycji. W takich przypadkach przy doborze odpowiedniej lokalizacji do wykonania urządzeń piętrzących przydatna może być obserwacja i analiza procesów kształtujących w sposób naturalny retencję wodną. W szczególności warto zwrócić uwagę na czynnik zoogeniczny jakim jest działalność bobra europejskiego. W pracy dokonano oceny wielkości retencji wywołanej przez gatunek Castor fiber oraz możliwości wykorzystania w przyszłości opuszczonych przez niego stanowisk do budowy urządzeń piętrzących. Badania przeprowadzono w Parku Krajobrazowym Puszcza Zielonka na odcinku rzeki Trojanki od obszaru źródliskowego – Stawów Huckich do przekroju zamykającego – Jeziora Zielonka. Prace terenowe obejmowały m.in. inwentaryzację zapór na cieku utworzonych przez bobra europejskiego. Szczegółowe pomiary przeprowadzono na piętrzeniu zlokalizowanym na jednym ze Stawów Huckich, gdzie odnotowano największą aktywność gatunku. W ramach badań wykonano za pomocą drona zdjęcia lotnicze zbiornika. Przy zastosowaniu echosondy i sprzętu geodezyjnego wykonano również pomiary batymetryczne. Uzyskane wyniki głębokości poddano testowi Shapiro-Wilka w programie Statistica celem zweryfikowania hipotezy o zgodności rozkładu wykonanych sondowań zbiornika z rozkładem normalnym. Następnie przy pomocy programu QGIS opracowano ortofomapę Stawów Huckich, mapę batymetryczną badanego stawu 1 oraz numeryczny model jego dna. Obliczono również ilość zgromadzonej w nim wody oraz określono o ile zwiększa się retencja w badanym zbiorniku na skutek działalności bobra europejskiego. Przeprowadzone badania wykazały, iż naturalne przetamowanie na stawie przyczynia się do zwiększenia zasobów wodnych nawet o 6000 m3 (29%). Stwierdzono również, że bóbr europejski instynktownie wybiera miejsca do budowy tam w lokalnych zwężeniach i wypłyceniach cieku Trojanka. Uzyskuje tym samym jak największą powierzchnię zalewu stosunkowo małym nakładem pracy. Lokalizacje do budowy piętrzeń wybierane przez gatunek są idealnym miejscem do realizacji inwestycji z zakresu małej retencji wodnej. Proponuje się zatem stworzenie w nadleśnictwach w oparciu o system geoinformacji szczegółowej bazy danych istniejących tam bobrowych. Po opuszczeniu stanowisk przez bobra europejskiego należy zastanowić się nad wykorzystaniem ich lokalizacji do realizacji inwestycji zwiększających retencję.

EN

Greater Poland Voivodeship is one of the regions that faces the highest water scarcity in the country. The current distribution of precipitation and higher temperatures are the cause of the increasing unfavorable water balance. It is extremely important to increase the water supplies of the area. To do so, several programs of small retention have been implemented. Despite much evidence for the need of the programs in the forest areas, as well as many donations from the European Union for that cause, there have been many issues involved. Forestry management lacks experts in the field of hydrology, as well as the database that would make it possible to identify areas for the investment. In those cases, the observation and analysis of the processes of natural water retention are very useful for finding the location for the water raising installations. In particular, it is worth taking into account the zoological factor of the European beaver activity. In this analysis, the retention capability created by the Castor fiber species along with the possibility of transforming abandoned dams built by the beavers into water raising installations have been evaluated. Research has been conducted in the Puszcza Zielonka Landscape Park from the source of the Trojanka river (Huckie Ponds) to the mouth of the river at Lake Zielonka. Fieldwork included among the others dam inventories on the path created by European beavers. Detailed measurements have been made on water raising installations located on one of the Huckie Ponds, where beaver’s highest activity has been observed. The drone pictures of the reservoir have been taken as a part of the research. The bathymetrical measurements have been made with the use of fathometer and geodesic equipment. The depth measurements were Shapiro-Wilk tested in the Statistica software to verify the hypothesis of the normality of the measurements of the bathometer. Next, an orthophoto of the Huckie Ponds and a bathymetric map of Pond 1 with its numeric model of the bottom have been developed using the QGIS program. The amount of water gathered in the reservoir, as well as the increase of retention levels caused by European beaver activity have been calculated. Research proved that the natural dam system causes water levels to increase up to 6000 m3 (29%). It was also stated that the European beaver chooses narrow and shallow parts of the Trojanka river to build the dams. Thanks to that, with relatively less effort, beavers gain bigger surface area throughout the river. The locations chosen by beavers to build water raising installations are perfect for the small retention investments. I suggest creating a database in the forestry based on the geographic information systems of the existing beaver dams. The use of the location of the abandoned beaver dams should be taken into consideration in the investments that aim at increasing the retention levels.

7

Wstępny monitoring poziomów wód powierzchniowych oraz gruntowych w wybranych małych zbiornikach wodnych na terenach rolniczych

Ligocka K.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 1

36--43

PL

Celem podjętych badań był wstępny monitoring poziomów wód gruntowych oraz powierzchniowych na terenach rolniczych. Dla zrealizowania postawionego celu wytypowano oczka wodne na terenach rolniczych. Badania prowadzono od 2015 do 2017 roku w następujących miesiącach: od marca do października. W okresie badań wykonywano pomiary poziomów wód powierzchniowych oraz wód gruntowych. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, iż w szczególności poziom wód powierzchniowych analizowanych obiektów, pomimo zbliżonych sum opadów z roku na rok, ulegał obniżeniu. W szczególności oczka nr 2 i 3 zmniejszyły swoje powierzchnie. Poziomy wód powierzchniowych i gruntowych w okresie badań różniły się istotnie statystycznie w poszczególnych miesiącach.

EN

Studies were aimed to perform an initial monitoring of ground- and surface water levels in the agricultural areas. In order to reach this goal, ponds in the agricultural areas were chosen. The studies were performed in March and October of each year from 2015 to 2017. During studies, the measurements of surface- and ground water levels were carried out. On the basis of the obtained results, it can be stated that especially the water surface levels, despite similar precipitation levels, were reduced. Particularly, the surfaces of pond no 2 and 3 were reduced. The surface- and ground water levels were statistically significantly varied in the research period.

8

The scope of survey necessary to identify water-related hazards in rural areas

Posiak B.

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2017

|

no. 3

107--117

EN

Broadly understood agricultural-arrangement works are a tool for the implementation of multifunctional rural areas development. These works are defined as a set of integrated technical, organizational and legal procedures, taking into account the natural, economic, legal and social conditions, aimed at adapting the spatial structure of the area to the needs of its sustainable development, including new organization of agricultural production space. These may be activities in the field of water resources management, the purpose of which is to minimize the occurrence of extreme water-related phenomena – droughts and floods. However, it should be emphasized that these works are multidimensional. In addition to their positive impact on water resources, they create favourable conditions for the development of biological diversity, maintaining cultural landscape or limiting pollution to water. However, such activities may be properly planned and carried out in the course of the agricultural-arrangement works only when it is possible to identify and determine the elements that affect the circulation of water in rural space.

PL

Szeroko rozumiane prace urządzeniowo-rolne są narzędziem realizacji wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Prace te zdefiniowane są, jako zespół zintegrowanych zabiegów technicznych i organizacyjnych, uwzględniających uwarunkowania przyrodnicze, ekonomiczne, prawne i społeczne, mający na celu dostosowanie struktury przestrzennej danego obszaru do potrzeb jego zrównoważonego rozwoju, w tym nowej organizacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej. W ich skład mogą wchodzić działania z zakresu gospodarowania rolniczymi zasobami wodnymi, których celem jest m.in. minimalizowanie występowania ekstremalnych zjawisk związanych z wodą – susz i powodzi. Należy jednak podkreślić, że prace te są wielowymiarowe. Oprócz pozytywnego wpływu na zasoby wodne, tworzą one sprzyjające warunki dla rozwoju różnorodności biologicznej, utrzymania krajobrazu kulturowego, czy ograniczenia przedostawania się zanieczyszczeń do wód. Jednak, aby takie działania mogły zostać w ramach prac urządzeniowo-rolnych prawidłowo zaplanowane i przeprowadzone, niezbędna jest identyfikacja i określenie elementów, które mają wpływ na obieg wody w przestrzeni wiejskiej.

9

Landscape solutions for small retention

Wojnowska-Heciak M., Janus A.

Structure and Environment

|

2016

|

Vol. 8, no. 2

116--124

EN

The article presents landscape solutions for natural water retention named in Poland ‘small water retention’. The paper covers examples of neighbourhood scale interventions, which use natural environmental factors to optimize the stormwater storage capacity. They fit into the mainstream of natural ecosystem and landscape-oriented ways that influence and change microclimate of a particular area.

10

Efekty realizacji programu małej retencji w lasach na przykładzie dwóch nadleśnictw obszarów nizinnych

Liberacki D., Korytowski M., Kozaczyk P., Stachowski P., Stasik R.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2016

|

Tom 18, cz. 2

428--438

EN

Evaluation of the effects of small retention programme implementation was an aim of the paper. The research was carried out in two forest districts located in lowland area: Włocławek and Dąbrowa Forest District. They are located in the central part of the Polish Lowland in the southern and north-eastern part of Kujawy-Pomerania Province. Location of these objects in the zone of the lowest precipitation and also in the high air temperature have negative impact on the water resources. All of the activities which can protect the water resources as well as can increase the water retention should be priority. Realization of the investment of small retention objects in recent years caused creation of artificial reservoirs collecting significant amount of water, which flowed away until now. Realization of small retention object at Osięciny Forestry of Włocławek Forest District included building weir with regulated flashboard gate in the ditch. Meanwhile in the Dąbrowa Forest District at Krępa watercourse at degraded grasslands of low class in November 2006. Four cascading weir with constant overflow as well as four reservoirs were built. An increase of surface and subsurface retention capacity in Włocławek Forest Districts was from 14 to 14.5 th. m3, with an increase of flowed area from 10.3 th. m2 to 31.7 th. m2. Flowed area created in second analysed forest district – Dąbrowa, was from 1.8 th. m2 to 32.9 th. m2, and built reservoirs stored water of amount from 2.6 th. 3 to 18.1 th. m2. The building devices of small retention caused the water retention increase of about 36.4 th. m3 in total. Improvement of habitat conditions which are in particular sensitive to water shortage, which can appear frequently, was an additional profit of small retention programme implementation, besides the increase of water storage amount. The researches indicated that nature-friendly small water damming devices, constructed from natural materials can also be an cheap alternative for water storage in comparison to constructing bigger water reservoirs, which also demanding high exploitation costs. Small retention water devices presented in the paper allow to carrying out a rational water management with maintain of environmental needs. They also indicate possibility of water retention increase and protection of forest habitats which are particularly sensitive to water shortage. The more so all of the small retention activities can positively affect biodiversity of forest habitats.

11

Możliwość retencjonowania wody w nizinnej zlewni cieku Jeziorka

Olszewska B., Nowicka E.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2016

|

nr I/1

5--15

PL

Praca zawiera informacje dotyczące możliwości retencjonowania wody w nizinnej zlewni rzeki Jeziorki. Jeziorka to ciek II rzędu położony w całości w dolinie Odry w województwie dolnośląskim, w powiecie średzkim. Jest to prawostronny dopływ Średzkiej Wody, która uchodzi do Odry w rejonie Malczyc. W pracy podano charakterystykę opisywanej zlewni z uwzględnieniem jej położenia, warunków hydrogeologicznych, glebowych oraz meteorologicznych. Opisane zostały także zasoby wodne zlewni oraz kształtowanie się wód gruntowych. W pracy przedstawiono inwentaryzację istniejących obiektów małej retencji w analizowanej zlewni. Zaprezentowano możliwości retencjonowania wody na podstawie analizy charakterystyki opisywanego obszaru a także po szczegółowym zapoznaniu się z podstawowymi formami retencji. Zostały przedstawione także schematy praktycznego zastosowania obiektów jak i warunków do celów retencyjnych. Budowa morfologiczna zlewni Jeziorki, analiza materiałów źródłowych oraz map topograficznych wskazała jako najlepszą formę retencji tej zlewni - retencję koryt i dolin rzecznych.

EN

The paper contains information refers to the possibility of water retention in the lowland Jeziorka stream catchment. The Jeziorka stream is II order river, located entirely in the Oder valley in Lower Silesia, in the district of Środa Śląska. It is a right tributary of the Średzka Woda stream which flows into the Oder river in the region Malczyce. The characteristics of the catchment area, including its location, geological, soil and weather conditions is presented in the paper. Water resources of catchment and the groundwater depths are also described. The paper presents an inventory of existing small retention facilities in the analyzed catchment. Possibilities of water retention on the basis of the characteristics of the described area and after carefully reading the basic forms of retention is presented in the paper. Diagrams of practical use objects and conditions for water retention are described. Morphological structure of the Jeziorka catchment and analysis of source materials and topographic maps have found that the best form of water retention for this catchment is retention of riverbeds and river valleys.

12

Zastosowanie współczynnika Schindlera do oceny podatności na degradację zbiorników małej retencji

Skoczko I., Szatyłowicz E.

Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2015

|

Vol. 6, no. 3

137--143

PL

Zbiorniki małej retencji stają się specyficznym rodzajem sztucznego jeziora, które jest podatne na zatrzymywanie związków biogennych. W wyniku tego przekształcają się w ekosystemy czułe na przyśpieszenie procesów eutrofizacji. Specyfika funkcjonowania akwenów retencyjnych polega na ciągłym transporcie różnych form materii ze zlewni, a następnie jej akumulacji w danym zbiorniku. Następstwem tego procesu bywa częściowa lub całkowita utrata walorów użytkowych. W województwie podlaskim wybudowano ponad 20 sztucznych zbiorników zaporowych. Większość tych akwenów powstała na skutek rozwoju programu małej retencji. W artykule przedstawiono charakterystykę wybranych obiektów małej retencji w województwie podlaskim. Scharakteryzowano i oceniono podatność na degradację zbiorników zaporowych: Bachmaty, Dojlidy, Jasionówka, Michałowo, Topiło. Do oceny podatności na degradację zastosowano współczynnik Schindlera, który określa stosunek zsumowanej powierzchni zbiornika wodnego i jego zlewni do objętości tego zbiornika. Oceniono też wpływ zagospodarowania zlewni oraz podłoża gruntowego na stopień degradacji.

EN

The small retention reservoirs have become a specific type of artificial lake, which is susceptible to retention of nutrients. As a result, they are becoming ecosystems sensitive to acceleration of eutrophication processes. The specificity of the functioning of the reservoirs retention is a continuous transport of various forms of matter from the catchment and its accumulation in the water reservoirs. The consequence of this process is sometimes partial or total loss of usability. In Podlaskie it built more than 20 artificial reservoirs. Most of these reservoirs created by the development of small retention program. This paper presents the characteristics of selected small retention in Podlaskie. They characterized and evaluated the susceptibility to degradation reservoirs: Bachmaty, Dojlidy, Jasionówka Michałowo, Topiło. To evaluate the susceptibility to degradation Schindler’s factor was used, which is the ratio of the sum of accumulated surface water reservoir and its catchment area to the volume of the reservoir. The influence of catchment land and subsoil on the degree of degradation was assessed.

13

Ocena stanu fizykochemicznego wód opadowych i odpływających ze zlewni potoku Wolninka

Bogdał A., Kowalik T., Kanownik W., Ostrowski K., Wiśnios M.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2012

|

Nr 8

362-365

PL

W pracy zamieszczono ocenę wpływu opadów atmosferycznych i użytkowania zlewni na jakość i walory użytkowe wód płynących potokiem Wolninka, które będą w nieodległej przyszłości gromadzona w zbiorniku małej retencji "Joniny".

EN

Assessment of precipitation effect and catchment use on the quality and utility values of waters flowing in the Wolninka stream, which will be soon accumulated in "Joniny" small retention reservoir, was presented in the paper.

14

Technical solutions for water damming structures in forest streams

Mioduszewski W.

Journal of Water and Land Development

|

2009

|

no. 13a

263-272

EN

Small dams are basic elements of water retention systems in agricultural landscape and in forest ecosystems. Despite small water raising and location across small streams, these constructions should conform to security regulations and be resistant to destructive effect of flowing water. Moreover, they shouldn't be a strange element to the natural landscape of the river valley or forest ecosystem. Attention is also focussed in this paper on providing unobstructed flow in natural and artificial streams and on the possibility of migration for aquatic organisms. Examples of dams that do not hamper fish migration are given.

PL

Podstawowym technicznym elementem systemu retencjonowania wód w krajobrazie rolniczym oraz w ekosystemach leśnych są małe budowle piętrzące. Charakteryzują się one prostą konstrukcją. Pomimo zazwyczaj niewielkich piętrzeń oraz lokalizacji tych budowli na małych ciekach, powinny one spełniać wymagania w zakresie bezpieczeństwa konstrukcji i być odporne na destrukcyjne działanie płynącej wody. Ponadto nie powinny stanowić obcego elementu w naturalnym krajobrazie doliny rzecznej i ekosystemie leśnym. W pracy zwraca się również uwagę na zapewnienie drożności naturalnych i sztucznych cieków dla umożliwienia przemieszczania się organizmów wodnych. Wynika to m.in. z postanowień Ramowej Dyrektywy Wodnej Unii Europejskiej, która wymaga doprowadzenia rzek do dobrego stanu ekologicznego, w tym zachowania lub odtworzenia drożności koryt rzecznych celem umożliwienia przemieszczania się fauny wodnej. Zastosowanie specjalnych konstrukcji budowli pozwala na efektywne podpiętrzenie wody, a jednocześnie umożliwia swobodne przemieszczanie się ryb w górę rzeki. Dla celów budowy stosowane mogą być różne materiały, łącznie z budowlami betonowymi lub wykonanymi z worków wypełnionych piaskiem lub piaskiem z cementem. Konstrukcje budowli, w których wykorzystuje się naturalne kamienie, są bardzo efektywne hydraulicznie i biologicznie. Tworzą one bowiem liczne szczeliny i zróżnicowane warunki przepływu - występują miejsca o silniejszym i słabszym nurcie wody oraz obszary, na których ryby mogą odpocząć. W pracy podano przykładowe konstrukcje budowli piętrzących przyjaznych środowisku, które nie stanowią przeszkody w migracji ryb.

15

Actions for small water retention undertaken in Poland

Kowalewski Z.

Journal of Water and Land Development

|

2008

|

no. 12

155-167

EN

An increase of water retention in the programmes of small retention in the country to the year 2015 is estimated at 1141 million m³. It means annual mean increase of retention capacity by c. 60 million m³. Accomplishment of relevant actions in the years 1997-2007 allowed collecting 57 million m³ in lakes, c. 56 million m³ in artificial reservoirs, 18.5 million m³ in fishponds, c. 10.5 million m³ with the channel retention and over 2 million m³ in other investments. It makes total increase of water retention by 142 million m³ which is 12.4% of target retention and the mean annual increment of c. 13 million m³. The paper presents volumes of retained water, sources and structure of financing, mean unit costs of retention increments and the increase of retention capacity in particular voivodships (acc. to new administration division) in the years 1998-2007.

PL

Program rozwoju małej retencji w Polsce został zapoczątkowany w 1995 r. w wyniku porozumienia pomiędzy resortami rolnictwa i środowiska. Każde ówczesne województwo zostało zobowiązane do opracowania takiego programu na swoim terenie. Realizację działań docelowo przewidziano do 2015 r. Zaplanowano w skali kraju zmagazynowanie w tym czasie w ramach małej retencji ok. 1141 mln m³ wody. Zgodnie z tym programem zwiększenie objętości retencyjnej oparto głównie na małych zbiornikach wodnych (stawach), w których przewidywano uzyskanie retencji rzędu 860 mln m³. Planując podpiętrzanie jezior, zakładano zwiększenie retencji o 263 mln m³, a retencjonując wody na sieci melioracyjnej - 18 mln m³. Przeliczając planowaną wówczas wielkość retencji na województwa w obecnym podziale administracyjnym, największa planowa objętość dotyczy kolejno województw: pomorskiego (188 mln m³), wielkopolskiego (150 mln m³) i lubuskiego (105 mln m³). Realizację programu rozpoczęto w 1997 r. W pracy przedstawiono efekty tych działań, uzyskane do 2007 r., z rozbiciem na poszczególne lata. Dotyczy to liczby obiektów, sumarycznej rocznej objętości retencjonowanej wody w różnych formach jej retencjonowania, średniej jednostkowej pojemności obiektów retencji, średnich kosztów jednostkowych przyrostu retencji w kolejnych latach realizacji programu, źródeł i struktury inwestowania, przyrostów retencji w nowych województwach (lata 1998-2007) oraz stosunku uzyskanej pojemności retencyjnej do retencji planowej w tych województwach. W pracy wykazano, że po przekroczeniu połowy okresu realizacji programu retencja wyniosła ok. 142 mln m³, co stanowi nieco 12% ilości planowej. Do 2007 r. na realizację obiektów małej retencji przeznaczono 601 mln zł, co odpowiada średnim rocznym nakładom ok. 55 mln zł. W tym kontekście znamienne są straty poniesione w rolnictwie na skutek suszy w 2006 r., szacowane na 6,1 mld zł. W analizowanym okresie największe przyrosty pojemności retencyjnej uzyskano w województwie wielkopolskim (ok. 37 mln m³) i kujawsko-pomorskim (ok. 16,5 mln m³). Łączna retencja poniżej pojemności 1 mln m³ w ramach rozpatrywanego programu dotyczy województw podkarpackiego, opolskiego i małopolskiego. Jest to częściowo zrozumiałe ze względu na budowę w tych rejonach dużych zbiorników retencyjnych. W pracy zwrócono też uwagę, że nie są wykorzystywane możliwości retencjonowania w systemach melioracyjnych. W strukturze przyrostu retencji dotychczas stanowią one nie całe 7%, podczas gdy w Polsce urządzenia melioracji wodnych w postaci cieków naturalnych, kanałów i rowów w sumie mają długość 355 tys. km.

16

Realizacja i zamierzenia programu małej retencji w województwie kujawsko-pomorskim

Smarzyńska K., Kasperska-Wołowicz W., Łabędzki L., Miatkowski Z.

Gospodarka Wodna

|

2007

|

Nr 3

115-117

PL

W artykule przedstawiono stan realizacji (do końca 2004 r.) i zamierzenia rozwoju (do 2015 r.) małej retencji dla województwa kujawsko-pomorskiego. Do końca 2004 r. wykonano 171 obiektów małej retencji, co spowodowało przyrost retencji o 27 404 tyś. m3. Realizacja programu w latach 2005-2015 pozwoli na uzyskanie przyrostu retencji o 13 071 tyś. m3, będącego efektem wykonania 83 budowli piętrzących na ciekach oraz podpiętrzenia 70 jezior.

EN

In the paper there is presented the state of realization (by the end of year 2004) and purposes of development (till the year 2015) of small retention in the province Kujawy - Pomerania. By the end of year 2004 there have been built 171 objects of small retention what resulted in an increase in volume of retention by 27 404 thousand m3. Realization of the programme in the period 2005-2015 comprising building of 83 dams on streams and damming - up of 70 lakes will result in an increase in volume of retention by 13 072 thousand m3.

17

Mała retencja: tak, ale...

Jaskuła A., Mioduszewski W., Płaza W., Van Bakel J., Peerboom J.

Gospodarka Wodna

|

2007

|

Nr 4

148-152

PL

Mała retencja jest zarówno w Polsce, jak i w Holandii uznawana przez niektórych specjalistów za jeden ze środków zapobiegania powodziom. Według innych jej skuteczność stoi pod dużym znakiem zapytania. Aby podjąć dyskusję na ten temat Komisja Twinning Polen przy Holenderskim Stowarzyszeniu Gospodarki Wodnej we współpracy ze Stowarzyszeniem Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych zorganizowała seminarium" poświęcone tej problematyce. W artykule omówiono tematykę seminarium oraz wynikające z niego konkluzje.

EN

Some specialists in Poland and in Netherlands consider small retention as one of measures to be taken to counteract floods. Other specialists doubt in its effectiveness. To start a discussion on this subject, the Twinning Polen Commission at the Netherlands Association of Water Management in cooperation with the Polish Association of Water - Engineers and Technicians organised a seminary on this issue. The article presents the subject of the seminary as well as its conclusions.

18

Mała retencja i jej wpływ na stan środowiska naturalnego i zasobów wodnych

Mioduszewski W.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2002

|

Vol. 11, No. 1

267--275

EN

Poland have poor water resources. What is more, they are unevenly distributed in space and time. Human activity has made water balance even worse in many cases and inerease in the frequency of extreme phenomena such as floods and draughts. One of the methods to improve water balance is development of the so called small retention consists mainly in the inerease of the potential retention abilities of small basins. The studies and approximate calculations carried out show that treatment consisting in the inerease of swampy areas, number of water pools and small water reservoirs, damming up of eroded rivers and canals, improvement of the soil structure, inhibition of outflows from melioration systems etc. can signilicantly inerease water supply both for the natural environment and for the economic and conimunal needs. Increased ability to hold water in the river basin by the methods of small retention is considered to be one of the indispensable conditions to secure balanced development. It refers specifically to agriculture and water management especially in the melioration objects connected with it.

19

Rola opadu w zmniejszaniu deficytu wody w warunkach regulowanego odpływu

Nyc K., Pokładek R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

T. 1, z. 2

63--76

PL

Na podstawie 11-letnich badań terenowych prowadzonych w systemie gospodarowania wodą przez regulowanie odpływu w Samotworze koło Wrocławia, przedstawiono problem wpływu opadów atmosferycznych na uzyskiwane efekty melioracyjne. Z badań m. in. wynika, że wysokość i rozkład opadów, szczególnie miesięcy półrocza zimowego, w warunkach odpowiedniej eksploatacji urządzeń piętrzących na głównych ciekach, wpływają na uwilgotnienie i stany retencji glebowej, a także na przebieg zjawisk hydrologicznych. Analiza związków korelacyjnych zachodzących w układzie opad – okres piętrzenia – stany wód gruntowych pozwoliła na określenie optymalnego terminu rozpoczęcia piętrzeń, umożliwiającego uzyskanie najwyższego wskaźnika wykorzystania lokalnych opadów atmosferycznych.

EN

The influence of precipitation on land reclamation effects on the basis of 11 years field studies is presented in the paper. The surveys were carried out in the water management systems of Samotwór localized near Wrocław. The studies showed that the distribution of precipitation, especially in the winter half-year, at the proper exploitation of the damming devices on main watercourses, had an influence on the distribution of soil-moisture and retention, as well hydrological phenomena. The analysis of the correlation set in the system: precipitation – period of damming – groundwater depth allowed to estimate the optimum terms of damming to get the highest index of utilization of the local precipitation.